Thị trường carbon đang nổi lên như một cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc giảm phát thải khí nhà kính và đạt được lợi ích đa bên. Tuy nhiên, con đường đến với thị trường carbon vẫn còn nhiều thách thức và cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng.
Mỏ Rạng Đông tiên phong thu hồi khí đồng hành để tạo tín chỉ carbon.
Ở nhiều nơi trên cả nước, các hoạt động giảm phát thải đang được tích cực triển khai. Tại xã Cao Quảng, tỉnh Quảng Bình, các hộ dân đang nỗ lực bảo vệ và phục hồi rừng, gắn liền với hệ sinh thái bền vững. Trong khi đó, tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long, hàng vạn nông hộ đang tham gia thí điểm các mô hình trồng lúa phát thải thấp. Những thực hành đơn giản như xử lý rơm rạ sau thu hoạch để tái sử dụng hoặc làm phân bón, luân canh lúa – tôm, lúa – hoa màu hay bón lót phân lân trước khi gieo hạt không chỉ giúp ruộng lúa đạt chất lượng cao, ít sâu bệnh mà còn hạn chế tác động tiêu cực tới môi trường.
Anh hùng lao động, Kỹ sư Hồ Quang Cua mong sớm được bán tín chỉ carbon để người dân được hưởng lợi từ thành quả giảm phát thải. Ảnh: Hoàng Anh
Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng, những nông hộ canh tác lúa bền vững tại miền Tây cùng nhiều cá nhân, tổ chức đang triển khai những giải pháp giảm phát thải đều đang mong chờ thị trường carbon được khởi động để nhận về những giá trị tương xứng với công sức và nỗ lực đã bỏ ra.
Theo kế hoạch của Chính phủ, thị trường carbon sẽ được vận hành thí điểm từ năm nay và chính thức vào năm 2029. Thị trường carbon là cơ chế cho phép trao đổi, thương mại hóa chứng nhận giảm phát thải (CERs). Một tín chỉ carbon tương đương với quyền phát thải một tấn khí CO2. Việc giảm phát thải khí nhà kính có thể mang lại lợi ích tài chính cho các tổ chức, cá nhân thực hiện.
Tuy nhiên, để thị trường carbon phát triển, cần hoàn thiện khung khổ pháp lý và kỹ thuật. Hiện nay, đã có 80 quốc gia trên thế giới sử dụng cơ chế định giá carbon, chủ yếu dưới hình thức đánh thuế carbon và thị trường carbon. Việt Nam có tiềm năng lớn với khả năng bán được 57 triệu tín chỉ carbon mỗi năm, thu về khoảng 300 triệu USD. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, cần sự chuẩn bị và triển khai đồng bộ các điều kiện cần thiết.
TS. Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp và môi trường tại Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025: Thị trường carbon trong kỷ nguyên mới. Ảnh: Hoàng Anh.
PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Phó viện trưởng Viện Chiến lược, chính sách nông nghiệp và môi trường, cho biết, Quyết định 232 đã định hướng chiến lược tổng thể, mục tiêu cụ thể và các nhóm nhiệm vụ then chốt để vận hành thị trường carbon. Tuy nhiên, khung khổ pháp lý này vẫn chưa hoàn thiện và còn thiếu nhiều yếu tố để thiết lập một thị trường carbon đúng nghĩa.
TS. Lê Xuân Nghĩa, Viện trưởng Viện Tư vấn phát triển, cũng bày tỏ sự mong muốn thị trường carbon được triển khai để các hoạt động giảm phát thải được ghi nhận và có giá trị kinh tế. Ông mong muốn các cơ quan chức năng đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện các điều kiện cần thiết cho thị trường carbon.
Ông Phạm Hồng Lượng, Phó cục trưởng Cục Lâm nghiệp và kiểm lâm, thừa nhận việc tính toán tín chỉ carbon không phải là điều đơn giản và cần tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế. Giai đoạn từ nay đến 2029, ngành lâm nghiệp kỳ vọng sẽ chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết về thể chế, chính sách và mong muốn có sự đầu tư, hoàn thiện đồng bộ để hoàn thiện các yếu tố về công nghệ, năng lực triển khai và các điều kiện hỗ trợ thị trường tín chỉ carbon.
Việc hình thành thị trường carbon ở Việt Nam là một bước tiến quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu giảm phát thải và bảo vệ môi trường, đồng thời tạo ra cơ hội kinh tế mới cho các tổ chức và cá nhân tham gia vào việc giảm phát thải khí nhà kính, góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững của đất nước.