Lợi nhuận thấp nhất 7 năm, lỗ tỷ giá hơn 106 tỷ đồng
Chứng khoán Bản Việt (VCSC; mã VCI) công bố kết quả kinh doanh quý IV/2022 với lợi nhuận trước thuế chỉ đạt 32 tỷ đồng, giảm 94% so với cùng kỳ dù tổng doanh thu đã hồi phục đáng kể từ mức thấp quý liền trước đó. Đây không chỉ là quý thứ tư liên tiếp lợi nhuận công ty chứng khoán này đi lùi, mà còn là kỳ kinh doanh báo lãi thấp nhất kể từ quý III/2015.
Theo báo cáo tài chính vừa công bố, doanh thu hoạt động quý IV đạt 796 tỷ đồng, giảm 29,7% so với cùng kỳ năm trước. Chi phí hoạt động ở mức hơn 518 tỷ đồng, tăng 58% so với quý IV/2021. Trong đó, lỗ bán tài sản tài chính lên đến 414 tỷ đồng, gấp đôi cùng kỳ năm trước. Chi phí môi giới cũng gấp 2,2 lần lên mức 98 tỷ đồng.
Đáng chú ý, chi phí tài chính quý vừa qua vọt lên tới 230 tỷ đồng, tăng 70% so với cùng kỳ. Nguyên nhân chính bởi VCSC lỗ chênh lệch tỷ giá 106 tỷ đồng, từ mức 2 tỷ đồng cùng kỳ. Lỗ tỷ giá riêng quý này cũng là lý do khiến cả năm công ty báo lỗ 116,5 tỷ đồng do tỷ giá. Chi phí lãi vay quý IV cũng tăng hơn 18% so với cùng kỳ. Tính chung cả năm 2023, chi phí tài chính của VCSC đạt trên 700 tỷ đồng, tăng 90% so với cùng kỳ, bao gồm một khoản chi phí đầu tư khác không được nêu chi tiết.
Năm 2022, tổng doanh thu hoạt động đạt 3.156 tỷ đồng, giảm 15% so với năm liền trước. Lợi nhuận trước thuế đạt 1.060 tỷ đồng, giảm 43% so với cùng kỳ và hoàn thành chỉ 56% kế hoạch được ĐHĐCĐ thông qua hồi đầu năm. Chi phí tài chính tăng vọt và trở thành một yếu tố đáng chú ý kéo tụt lợi nhuận của VCSC năm qua.
“Gánh nặng” nợ vay và tỷ giá tăng lên trong hơn hai năm gần đây khi VCSC liên tục mở rộng quy mô và huy động thêm nguồn vốn từ kênh tín dụng và trái phiếu. Thời điểm cách đây một năm, dư nợ của VCSC đạt đỉnh, với xấp xỉ 6.363 tỷ đồng vay ngân hàng và 1.964 tỷ đồng qua kênh phát hành trái phiếu. Quy mô nợ vay đã giảm mạnh trong năm qua, đặc biệt trong quý IV. Đến ngày 31/12, nợ qua kênh trái phiếu của VCSC đã giảm tới 1.213 tỷ đồng chỉ trong ba tháng cuối cùng của năm, xuống còn 547 tỷ đồng. Đối với số trái phiếu trên, trái chủ có quyền yêu cầu VCSC mua lại trước ngày đáo hạn. Đợt bán tháo trái phiếu hồi giữa tháng 11 đã xảy ra tại nhiều doanh nghiệp, trái phiếu của VCSC cũng không nằm ngoài “làn sóng” này.
Dư nợ ngân hàng không thay đổi, nhưng ghi nhận sự biến động khá lớn về cơ cấu khi công ty tăng cường vay ngoại tệ. Tỷ trọng vay ngoại tệ đã tăng từ 54% lên 84%. Đây cũng có thể là nguyên nhân khiến VCSC chịu áp lực tỷ giá lớn trong bối cảnh tỷ giá USD/VND biến động mạnh trong quý IV.
Hụt thu từ tự doanh
Giải trình về kết quả kinh doanh giảm sâu, lãnh đạo công ty nhắc nhiều đến các yếu tố khách quan tác động đến thị trường, twd đó tác động đến các khoản đầu tư tài chính của VCSC.
“Thị trường chứng khoán quý IV/2022 bị tác động mạnh bởi sự cố liên quan đến tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Ngân hàng SCB dẫn đến tâm lý nhà đầu tư hoảng loạn. Nhà đầu tư tháo chạy khỏi trái phiếu doanh nghiệp và bán tháo cổ phiếu trên thị trường chứng khoán, điều này làm cho VN-Index cuối năm giảm 32,78% so với mức tăng 35,73% của cùng kỳ năm trước, qua đó ảnh hưởng đến việc đánh giá lại các khoản đầu tư tài sản tài chính FVTPL của hoạt động tự doanh”, ông Đinh Quang Hoàn – Phó tổng giám đốc VCSC cho hay.
Theo báo cáo tài chính, lãi từ các tài sản tài chính thông qua lãi/lỗ (FVTPL), nguồn thu chiếm tỷ trọng cao nhất trong cơ cấu doanh thu, mang về 369 tỷ đồng, đã giảm 26% so với cùng kỳ. Trong đó, lãi từ bán các tài sản tài chính FVTPL đạt 433 tỷ đồng, tăng 18%, tuy nhiên, chênh lệnh đánh giá lại các tài sản tài chính FVTPL lại ghi âm gần 104 tỷ đồng trong khi cùng kỳ mức chênh lệch là dương 84 tỷ đồng. Trong khi đó đó, lỗ bán tài sản tài chính lên đến 414 tỷ đồng, gấp đôi cùng kỳ năm trước.
Về hoạt động môi giới, doanh thu môi giới quý IV/2022 giảm nhẹ 2% so với cùng kỳ và ở mức 210 tỷ đồng. Chi phí môi giới gấp 2,2 lần lên mức 98 tỷ đồng.
Lãi từ các khoản cho vay và phải thu giảm 11% xuống còn 162 tỷ đồng. Nguyên nhân phần lớn đến từ sự thu hẹp đáng kể của các khoản cho vay ký quỹ. Đến cuối quý IV, dư nợ cho vay margin của VCSC đạt 4.968 tỷ đồng, giảm 34% so với đầu năm.
Bên cạnh đó, doanh thu từ vấn tài chính chỉ đạt 6,7 tỷ đồng, giảm đến 97% so với quý IV/2021. Ở chiều ngược lại, lãi từ các khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn đạt 27 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ khoản này chỉ 167 triệu đồng. Tại thời điểm 31/12/2022, tiền và tương đương tiền của VCSC đạt 3.424 tỷ đồng, gấp 3 lần số đầu năm.
Hụt doanh thu, đặc biệt từ mảng tự doanh, VCSC báo lãi sau thuế chỉ 28,4 tỷ đồng, giảm 94% so với cùng kỳ năm trước. Lợi nhuận sau thuế cả năm đạt 869 tỷ đồng, giảm 42% so với cùng kỳ.