Căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ chưa gây ra tác động rõ ràng đến hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 6 vừa qua. Số liệu mới công bố cho thấy kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc đã tăng 5,8% so với cùng kỳ năm trước, đạt mức tăng trưởng vững chắc. Trong 6 tháng đầu năm, xuất khẩu của Trung Quốc duy trì tốc độ tương đương năm trước, góp phần giúp nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tiến gần mục tiêu tăng trưởng Tổng sản phẩm trong nước (GDP) năm nay.

Tuy nhiên, tình hình này có thể sẽ không kéo dài. Các doanh nghiệp xuất khẩu Trung Quốc đang phải đối mặt với những thách thức lớn khi căng thẳng thương mại với Mỹ leo thang. Việc Mỹ và Trung Quốc đạt được thỏa thuận tạm hoãn áp thuế vào tháng 5 vừa qua đã giúp giảm bớt căng thẳng, nhưng nhiều mặt hàng Trung Quốc khi xuất khẩu sang Mỹ vẫn phải chịu thuế suất trên 50%. Một số doanh nghiệp Trung Quốc đã tìm cách lách luật bằng cách tái phân loại hàng hóa đã hoàn thiện thành nguyên liệu thô để giảm giá trị khai báo xuất khẩu.

Xu hướng đáng chú ý nhất là sự chuyển hướng thị trường xuất khẩu của các doanh nghiệp Trung Quốc. Tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ của Trung Quốc đã giảm từ khoảng 15% trong năm ngoái xuống còn 12% trong nửa đầu năm nay. Thay vào đó, xuất khẩu của Trung Quốc sang Đông Nam Á tăng mạnh. Các chuyên gia dự báo rằng sức ép sẽ gia tăng trong nửa cuối năm. Hạn chót ngày 12/8 để hoàn tất vòng đàm phán thương mại giữa Trung Quốc với Mỹ đang đến gần.

Nếu đàm phán thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ không đạt kết quả, khả năng cao là thuế quan sẽ bị nâng lên. Ngay cả khi giữ nguyên mức hiện tại, hoạt động ‘xuất hàng sớm’ cũng sẽ chững lại, khiến nhu cầu yếu đi vì hàng đã được đẩy mạnh xuất khẩu từ trước. Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào mới đây cho biết chính phủ nước này đã chuẩn bị các biện pháp và có trong tay ‘nhiều công cụ’ để tránh khả năng sụt giảm kinh tế trong nửa cuối năm.

Dữ liệu chính thức công bố mới đây cho thấy tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đạt 5,2% trong quý II/2025, vượt nhẹ so với mức dự báo 5,1% theo khảo sát của hãng tin Reuters và trên ngưỡng mục tiêu tăng trưởng cả năm 5% mà Chính phủ Trung Quốc đề ra. Tuy nhiên, các nhà phân tích đã cảnh báo rằng cần phải có thêm nhiều biện pháp để thúc đẩy tiêu dùng nội địa vốn đang trì trệ, trong bối cảnh xuất khẩu phải đối mặt với các tác động dây chuyền từ những bất ổn thương mại toàn cầu.

Thuế quan cũng đang tạo ra những tác động dây chuyền ngày càng rõ rệt. Xuất khẩu từng là điểm sáng của nền kinh tế Trung Quốc trong những năm gần đây. Nhưng cuộc chiến thuế quan với Mỹ có thể khiến ánh sáng đó dần bị lu mờ.

Xuất khẩu sang Trung Quốc năm 2022 đạt gần 58 tỷ USD, chỉ tăng 3% so với cùng kỳ và là mức tăng thấp nhất trong các thị trường

Theo số liệu thống kê của Tổng cục hải quan, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang Trung Quốc trong năm 2022 đạt hơn 57,7 tỷ USD, tăng 3,1% so với cùng kỳ năm trước.

Với mức thực hiện này, Trung Quốc vẫn là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam (sau Mỹ), nhưng tốc độ tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam sang quốc gia này đã có sự sụt giảm đáng kể. Nguyên nhân của mức tăng trưởng thấp này là do Trung Quốc thực hiện chính sách Zero Covid nên xuất khẩu của nước ta bị ảnh hưởng, trong đó rau quả, gạo, hàng dệt may, hạt điều, dầu thô, sản phẩm từ chất dẻo… bị sụt giảm mạnh.

Trong năm 2022, điện thoại các loại và linh kiện là nhóm mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu lớn nhất, đạt 16,2 tỷ USD, tăng 7,1% so với cùng kỳ năm trước, chiếm 28,1% tỷ trọng xuất khẩu. Tiếp đến là nhóm hàng máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 11,8 tỷ USD, tăng 7,2%, chiếm 20,6% tỷ trọng xuất khẩu.

Những nhóm mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng trong năm 2022 so với cùng kỳ năm trước: Máy ảnh, máy quay phim và linh kiện tăng 28,2%; gỗ và sản phẩm gỗ tăng 43,7%; hàng thủy sản tăng 61,2%; xăng dầu các loại tăng 85,9%; đồ chơi dụng cụ thể thao và bộ phận tăng 72,9%; than tăng 36 lần.

Năm qua, Việt Nam có 12 mặt hàng xuất khẩu trên 1 tỷ USD sang Trung Quốc, trong số này có 2 mặt hàng trên chục tỷ USD là điện thoại-linh kiện và máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện.

Trung Quốc là thị trường tiêu thụ chủ lực của nhiều ngành hàng xuất khẩu của nước ta. Vì vậy, việc Trung Quốc mở cửa thị trường trở lại từ 8/1/2023 mang đến kỳ vọng lớn cho các doanh nghiệp, ngành hàng, nhất là rau quả, thủy sản, xơ sợi, xi măng, cao su, thép, dệt may, gạo…

Trên thực tế, từ đầu tháng 12/2022, Trung Quốc đã bắt đầu nới lỏng dần các biện pháp phòng, chống Covid-19 mở cửa hoàn toàn nền kinh tế vào quý II/2023. Về tổng thể, điều này sẽ tác động tích cực lên hoạt động của nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa giữa Việt Nam và Trung Quốc dự báo sẽ cải thiện mạnh mẽ.

Trung Quốc dừng thông quan hàng hoá tại cửa khẩu dịp Tết Quý mão  từ 21 – 17/1/2023.

Ban Quản lý Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn vừa xác nhận, phía Trung Quốc đã chính thức thông báo thời gian nghỉ Tết, dừng thông quan hàng hoá tại các cửa khẩu Hữu Nghị, Tân Thanh, Cốc Nam và Chi Ma trong dịp Tết Quý Mão 2023.

Theo đó, tại các cửa khẩu Hữu Nghị, Tân Thanh và Cốc Nam, phía Trung Quốc sẽ nghỉ tết từ ngày 21 đến hết ngày 23/1; từ ngày 24 đến ngày 27/1, thực hiện thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu đã có đăng ký trước; từ ngày 28/1, khôi phục hoạt động thông quan bình thường. 

Riêng tại cửa khẩu Chi Ma, phía Trung Quốc sẽ nghỉ tết từ ngày 21 đến 27/1, tuy nhiên, vẫn thực hiện thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu đã có đăng ký trước.

Hoạt động xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu biên giới sẽ khôi phục thông quan bình thường trở lại từ ngày 28/1.

Ban quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn đề nghị các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đăng ký kế hoạch thông quan xuất nhập khẩu hàng hóa trong dịp Tết.

Phía Ban quản lý, hải quan cũng bố trí nhân sự trực tại các cửa khẩu, điểm thông quan hàng hoá dịp nghỉ Tết Quý Mão.

Sau 3 năm đóng cửa với thế giới bên ngoài để thực hiện chiến lược chống dịch nghiêm ngặt, Trung Quốc đã chính thức mở cửa biên giới trở lại hôm 8/1 vừa qua. Động thái này là cú hích với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam, nhất là nhóm hàng nông sản vốn chịu nhiều ảnh hưởng bởi chính sách chống dịch ngặt nghèo của Trung Quốc.

Trung Quốc là thị trường tiêu thụ chủ lực của nhiều ngành hàng xuất khẩu của nước ta. Vì vậy, việc nước này mở cửa thị trường trở lại từ đầu năm 2023 mang đến kỳ vọng lớn cho các doanh nghiệp, ngành hàng, nhất là rau quả, thủy sản, xơ sợi, xi măng, cao su, thép, dệt may, gạo…

Theo số liệu thống kê của Tổng cục hải quan, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang Trung Quốc trong năm 2022 đạt hơn 57,7 tỷ USD, chỉ tăng 3,1% so với cùng kỳ năm trước. 

Với mức thực hiện này, Trung Quốc vẫn là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam (sau Mỹ), nhưng tốc độ tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam sang quốc gia này đã có sự sụt giảm đáng kể. Nguyên nhân của mức tăng trưởng thấp này là do Trung Quốc thực hiện chính sách Zero Covid nên xuất khẩu của nước ta bị ảnh hưởng, trong đó rau quả, gạo, hàng dệt may, hạt điều, dầu thô, sản phẩm từ chất dẻo… bị sụt giảm mạnh.

Trong năm 2022, điện thoại các loại và linh kiện là nhóm mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu lớn nhất, đạt 16,2 tỷ USD, tăng 7,1% so với cùng kỳ năm trước, chiếm 28,1% tỷ trọng xuất khẩu. Tiếp đến là nhóm hàng máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 11,8 tỷ USD, tăng 7,2%, chiếm 20,6% tỷ trọng xuất khẩu.

Kim ngạch nhập khẩu từ Trung Quốc trong năm qua vẫn tăng 7,9%, đạt 119,3 tỷ USD. Như vậy, nước ta nhập siêu từ thị trường Trung Quốc 61,6 tỷ USD.