Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chủ trì Hội nghị Giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 1/2023

Tại Hội nghị Giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 1/2023, Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, trong điều kiện thị trường khó khăn vì tổng cầu giảm, lạm phát cao tại nhiều nền kinh tế lớn, doanh nghiệp xuất khẩu càng phải nắm bắt nhanh thông tin để điều chỉnh hoạt động sản xuất cho phù hợp với tình hình thị trường.

Các thương vụ phải thu thập thông tin thị trường kịp thời, đưa khuyến nghị đối với các cơ quan quản lý nhà nước, các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp để có những điều chỉnh phù hợp trong chiến lược và kế hoạch sản xuất kinh doanh. Duy trì, phát triển các thị trường truyền thống để hàng Việt Nam vươn xa hơn, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng toàn cầu.

Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên

Trong điều kiện đơn hàng xuất khẩu suy giảm như hiện nay, Bộ trưởng đã giao “nhiệm vụ” cho các Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài phải tìm ra các giải pháp để tăng cường xúc tiến thương mại, thúc đẩy xuất khẩu để năm 2023 đạt mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu 6%.

Những khó khăn về thị trường, cầu hàng hóa suy giảm đã tác động ngay đến hoạt động xuất khẩu của nước ta. Đơn hàng xuất khẩu với nhiều ngành hàng chủ lực đã sụt giảm thấy rõ thông qua kết quả xuất khẩu trong tháng đầu năm 2023.

Số liệu của Tổng cục Hải quan cho thấy, tổng trị giá xuất nhập khẩu của cả nước tháng 1 năm 2023 ước đạt 46,56 tỷ USD, giảm 17,3% so với tháng trước và giảm 25% so với cùng kỳ năm trước.

Xuất khẩu ước đạt 25,08  tỷ USD, giảm 13,6%, so với tháng trước và giảm 21,3% so với cùng kỳ năm trước.Trong khi đó, kim ngạch xuất hẩu hàng hóa đạt 31,9 tỷ USD, tăng 11,6%, như vậy, về giá trị tuyệt đối, kim ngạch xuất khẩu tháng 1 năm nay đã giảm gần 7 tỷ USD.

Có thể thấy, đà giảm xuất khẩu trong tháng 1 thể hiện ở tất cả các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực, với kim ngạch vài chục tỷ USD/năm của Việt Nam, từ điện thoại giảm 18,6%,, máy tính giảm 11,5%, máy móc thiết bị giảm 25,2%…cho tới nhóm hàng nông thủy sản như thủy sản giảm 30%, cà phê giảm 29,2%, gạo giảm 17,4%…

Chỉ một số ít nhóm hàng ghi nhận tăng trưởng trong tháng 1/2023, như dầu thô tăng gần 10%, rau quả tăng 3%, dây cáp điện và thiết bị tăng 11,1% so với cùng kỳ.

Ngoài nguyên nhân tháng 1 có kỳ nghỉ Tết Nguyên đán kéo dài, mặt khác kinh tế thế giới khó khăn, nhu cầu tiêu dùng giảm, dẫn tới đơn hàng mới giảm, tác động trực tiếp đến kết quả xuất khẩu.

Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công thương) cho hay, trước những khó khăn thách thức của kinh tế, thương mại trong nước và quốc tế năm 2023, Chương trình Xúc tiến thương mại quốc gia năm 2023 phê duyệt 76 đề án xúc tiến thương mại, phát triển ngoại thương, bao gồm tổ chức tham gia hội chợ triển lãm có uy tín tại nước ngoài, tổ chức đoàn giao thương tại nước ngoài và đoàn doanh nghiệp nước ngoài vào Việt Nam mua hàng…

Đơn hàng xuất khẩu suy giảm, nhưng rào cản thương mại được dự báo sẽ xuất hiện nhiều hơn trong thời gian tới. Nhưng khó khăn chưa dừng lại khi nhiều thị trường nhập khẩu hàng hóa lớn của Việt Nam trong khối EU, hay khu vực thị trường thuộc hiệp định CPTPP, UKVFTA tiếp tục đưa những thay đổi quan trọng trong các quy định về hàng hóa nhập khẩu.

Chẳng hạn, thị trường EU nhập khẩu hơn 46 tỷ USD hàng hóa từ Việt Nam trong năm ngoái cũng đã ban hành các biện pháp kiểm soát chính thức và khẩn cấp một số thực phẩm được nhập khẩu vào EU, buộc các nhà xuất khẩu Việt Nam phải lưu ý để đáp ứng quy định.

Tin vui là các mặt hàng gia vị vốn bị kiểm soát ở mức 50% tại lần thông báo trước như rau mùi, húng quế, bạc hà, mùi tây đã được đưa ra khỏi danh mục kiểm soát của EU, nhưng sản phẩm đậu bắp sẽ có tần suất kiểm tra thuốc bảo vệ thực vật tại cửa khẩu EU là 50%. Hay thanh long và mỳ tôm vẫn nằm trong phụ lục II với yêu cầu chứng nhận thuốc bảo vệ thực vật của Việt Nam và tần suất kiểm tra tại cửa khẩu EU là 20%. 

Còn theo thông tin từ bà Trần Thu Quỳnh, Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Canada, các doanh nghiệp xuất khẩu sản phẩm khớp nối bằng đồng của Việt Nam xuất khẩu sang Canada cần để ý những quyết định mới của Cơ quan dịch vụ biên giới Canada (CBSA) về việc có tiếp tục áp thuế chống phá giá/trợ cấp lên sản phẩm này của Việt Nam, sau khi CBSA đã đánh giá hết hạn về kết luận điều tra vụ việc chống phá giá và trợ cấp đối với sản phẩm này.

Thủ tướng chỉ đạo ngành công thương đa dạng hóa thị trường và mặt hàng xuất khẩu, tận dụng cơ hội từ các thị trường có FTA. (Ảnh: VGP).

Đa dạng hóa thị trường và sản phẩm xuất khẩu, tận dụng tối đa cơ hội thị trường từ các FTA thế hệ mới, chuyển đổi sản xuất theo hướng bền vững…là những nội dung được người đứng đầu Chính phủ đặt ra với ngành công thương tại Hội nghị Thúc đẩy sản xuất tiêu dùng và mở rộng thị trường xuất khẩu 2023.

Xuất nhập khẩu đã có năm 2022 khởi sắc, lần đầu tiên đạt kim ngạch trên 730 tỷ USD, tăng gần 10% so với năm trước; duy trì xuất siêu năm thứ 7 liên tiếp với mức thặng dư 11,2 tỷ USD (cao gấp hơn 3,3 lần năm trước), góp phần tích cực cho cán cân thanh toán, ổn định tỷ giá và các chỉ số kinh tế vĩ mô khác.

Về tình hình sản xuất công nghiệp, thương mại, xuất nhập khẩu tháng 1/2023, do hai kỳ nghỉ tết gần nhau, nên thời gian làm việc trong tháng 1/2023 chỉ bằng 1/3 so với các tháng trước. Đơn hàng bên ngoài giảm, các doanh nghiệp chủ yếu tập trung sản xuất hàng hóa phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong nước dịp Tết, vì vậy, chỉ số phát triển sản xuất công nghiệp, thương mại, xuất nhập khẩu trong thángđều giảm so với tháng trước và cùng kỳ năm trước.

Ngành công thương cần làm tốt hơn nữa công tác thị trường, từ dự báo, cân đối cung cầu, giá cả thị trường các mặt hàng thiết yếu, theo dõi sát diễn biến để điều hành phù hợp, hiệu quả, không để đứt gãy, bảo đảm nguồn cung, tạo thuận lợi hóa thương mại, phối hợp với các bộ, ngành giảm chi phí dịch vụ logistics để nâng cao năng lực cạnh tranh thương mại”.
Thủ tướng Phạm Minh Chính

Theo Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam chịu nhiều thách thức hơn khi lạm phát tăng cao, nhu cầu tiêu dùng ngày càng giảm, tỷ giá – lãi suất đều tăng, mục tiêu xuất khẩu tăng trưởng 6% của nước ta trở nên gập ghềnh hơn.

Ở trong nước, sức mua mặc dù đã khôi phục nhưng vẫn còn yếu, chưa kích thích sản xuất, đầu tư và tiêu dùng. Sản xuất và xuất khẩu vẫn đang gặp khó khăn do đơn hàng mới giảm, chi phí sản xuất còn cao.

Và thực tế, đơn hàng xuất khẩu của các ngành hàng chủ lực từ điện thoại, máy tính, dệt may, giày dép, thủy sản… đã giảm liên tiếp từ những tháng cuối năm 2022 đến nay.

Đơn cử, tháng 1/2023, xuất khẩu thủy sản vẫn tiếp đà giảm sâu theo xu hướng của quý cuối năm trước, cộng với dịp trùng vào kỳ nghỉ Tết nguyên đán. Kim ngạch xuất khẩu thủy sản giảm 31%, đạt khoảng 600 triệu USD, trong đó, cá tra giảm 50%, tôm giảm 46%, cá ngừ giảm 32%…

Xuất khẩu sang các thị trường chính trong tháng 1/2023 đều giảm mạnh, trong đó Mỹ giảm 56%, Trung Quốc – Hồng Kông giảm 55%, EU giảm 35%.

Bộ Công thương cho rằng, trong bối cảnh khó khăn chung của thị trường thế giới, thúc đẩy phát triển sản xuất, tiêu dùng trong nước và đẩy mạnh xuất khẩu vẫn là chìa khóa để duy trì tăng trưởng chung.

Việt Nam có độ mở kinh tế lớn, gấp đôi GDP nên những biến động của thị trường thế giới sẽ tác động không nhỏ tới hoạt động sản xuất, kinh doanh trong nước. Do đó, theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, với năng lực chống chịu sức cạnh tranh có hạn, tránh “cơn gió ngược” sẽ khó khăn hơn. Những tác động bên ngoài khi đơn hàng giảm đã kéo sản xuất giảm theo.

Tuy nhiên, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng cho rằng, qua việc ứng phó các thách thức của năm 2022 chúng ta đã trưởng thành hơn, có thêm nhiều kinh nghiệm.

Để xuất khẩu cán đích mục tiêu tăng trưởng 6%, Thủ tướng đề nghị, ngành công thương – trên tinh thần vì lợi ích quốc gia, dân tộc – tập trung cho 3 đột phá chiến lược (thể chế, hạ tầng, nhân lực) và 3 động lực tăng trưởng là đầu tư, xuất khẩu và tiêu dùng; đẩy mạnh chuyển đổi số, sản xuất xanh, đảm bảo các cân đối lớn.

“Khi tổng cầu hàng hóa giảm thì rõ ràng, cần tập trung thúc đẩy việc đa dạng hoá sản phẩm, thị trường và chuỗi cung ứng. Các ngành hàng, doanh nghiệp cần tập trung nghiên cứu để sản xuất những loại hàng hóa mà thế giới cần chứ không phải bán những thứ ta đang có”, Thủ tướng chỉ đạo.

Với 15 FTA đang thực thi, trong đó có nhiều FTA thế hệ mới với khu vực thị trường EU, Vương quốc Anh, các thị trường thuộc châu Mỹ trong Hiệp định CPTPP,  Thủ tướng đề nghị các doanh nghiệp, ngành hàng cần tận dụng hiệu quả các FTA mà Việt Nam đã ký kết, đa dạng hóa thị trường để bù đắp khó khăn tại các thị trường truyền thống như Mỹ, Trung Quốc, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, ASEAN, tận dụng tốt cơ hội Trung Quốc mở cửa sau khi kiểm soát được dịch bệnh.

Cùng đó, đẩy mạnh sức mua trong nước, thực hiện các chương trình xúc tiến thương mại thị trường trong nước, đẩy mạnh phân phối hàng hóa qua nền tảng số, thương mại điện tử để mở rộng tiêu dùng nội địa, đầu tư hiện đại hóa hệ thống phân phối ở vùng nông thôn, miền núi để đẩy mạnh đưa hàng Việt về nông thôn; khai thác hiệu quả thị trường nội địa với gần 100 triệu dân.

Xuất khẩu năm 2023 dự kiến tăng trưởng 6%, tương đương 393-394 tỷ USD.

Bộ Công thương cho biết, thị trường năm 2023 còn nhiều khó khăn, bất định, tác động xấu đến hoạt động xuất nhập khẩu, mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu  ở mức 6% so với năm 2022, tương đương kim ngạch xuất khẩu từ 393-394 tỷ USD đang gặp nhiều thách thức.