Giá xăng đã tăng 2 lần liên tiếp trong 3 ngày đầu năm 2023.

Liên Bộ Công thương – Tài chính vừa công bố mức giá bán lẻ xăng dầu theo kỳ điều hành 10 ngày/lần.

Ở kỳ điều hành chiều 3/1/2023, giá các mặt hàng xăng đồng loạt tăng. Sau điều chỉnh, giá xăng RON 95-III có mức giá mới 22.154 đồng, tức tăng 347 đồng/lít. Xăng E5 RON92 cũng tăng thêm 332 đồng/lít, lên 21.352 đồng.

Các mặt hàng dầu (trừ dầu diesel) tăng giá. Cụ thể, dầu hoả tăng 601 đồng một lít, lên 22.767 đồng; dầu mazut tăng 107 đồng, lên 13.740 đồng/kg. Riêng dầu diesel giữ nguyên giá bán 22.151 đồng một lít…

Tại kỳ điều hành này, Liên Bộ Công thương – Tài chính không thực hiện trích lập Quỹ BOG đối với các mặt hàng xăng và dầu mazut, thực hiện trích lập Quỹ BOG đối với dầu diesel ở mức 605 đồng/lít (kỳ trước 800 đồng/lít), dầu hỏa ở mức 200 đồng/lít (kỳ trước 500 đồng/lít).

Trong khi đó là không thực hiện chi Quỹ BOG đối với mặt hàng dầu diesel và dầu hỏa. Thực hiện chi Quỹ BOG đối với mặt hàng xăng E5 RON 92 ở mức 350 đồng/lít; xăng RON 95 ở mức 400 đồng/lít; dầu mazut ở mức 100 đồng/kg.

Như vậy, giá xăng trong nước tăng lần thứ 2 liên tiếp sau 3 ngày đầu năm mới. Trước đó từ 0 giờ ngày 1/1, giá xăng dầu đã được điều chỉnh tăng sau khi Nghị quyết số 30/2022/UBTVQH15 về mức thuế bảo vệ môi trường  đối với xăng, dầu mỡ nhờn chính thức có hiệu lực.

Cụ thể từ 0h ngày 1/1, giá xăng E5RON92 được điều chỉnh tăng tăng 1.045 đồng/lít; xăng RON95-III tăng 1.100 đồng/lít; dầu diesel tăng 550 đồng/lít, dầu hoả tăng 330 đồng/lít; dầu mazut 180CST 3.5S tăng tăng 770 đồng/kg.

Bộ Công thương cho hay, thị trường xăng dầu thế giới kỳ điều hành lần này (từ ngày 21/12/2022-03/01/2023) chịu ảnh hưởng của các yếu tố như: Diễn biến tình hình dịch bệnh Covid-19 tại Trung Quốc và việc Trung Quốc nới lỏng các biện pháp phòng chống dịch bệnh Covid-19; việc Nga có khả năng cấm cung cấp dầu mỏ và các sản phẩm dầu mỏ đối với các quốc gia áp giá trần đối với dầu mỏ của Nga; nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu,…các yếu tố này tác động làm giá xăng dầu có diễn biến tăng giảm đan xen nhưng nhìn chung là tăng.

Bình quân giá thành phẩm xăng dầu thế giới giữa kỳ điều hành giá ngày 21/12/2022 và kỳ điều hành ngày 03/01/2023 là: 89,110 USD/thùng xăng RON92 dùng để pha chế xăng E5RON92 (tăng 7,08% so với kỳ trước); 92,513 USD/thùng xăng RON95 (tăng 6,04% so với kỳ trước); 114,617 USD/thùng dầu hỏa (tăng 5,17% so với kỳ trước); 113,466 USD/thùng dầu điêzen (tăng 0,86% so với kỳ trước); 397,361 USD/tấn dầu mazut 180CST 3,5S (tăng 7,95% so với kỳ trước).

Nhà máy Lọc dầu Dung Quất. Ảnh: Đức Thanh

Chủ động một phần

Hiện Việt Nam có Nhà máy Lọc dầu (NMLD) Dung Quất, Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn (NSRP), cùng các nhà máy chế biến condensate (khí ngưng tụ) đã đi vào vận hành với tổng công suất 14 triệu tấn xăng dầu/năm.

Theo Bộ Công thương, con số này đáp ứng khoảng 70% nhu cầu hiện tại trong nước, phần thiếu hụt còn lại được nhập khẩu thông qua các thương nhân đầu mối xuất nhập khẩu, kinh doanh xăng dầu.

Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) đã đề nghị điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án Nâng cấp và Mở rộng NMLD Dung Quất lên 7,5 triệu tấn/năm. Còn Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn chưa có kế hoạch đầu tư mở rộng công suất.

Như vậy, năng lực sản xuất xăng dầu và sản phẩm hóa dầu hiện tại và thời gian trước mắt chưa đáp ứng hoàn toàn nhu cầu trong nước. Theo Bộ Công thương, ước tính tới năm 2045, Việt Nam sẽ thiếu hụt khoảng 12 triệu tấn xăng dầu/năm và 3,5 triệu tấn sản phẩm hóa dầu/năm.

Con số thiếu hụt này theo tính toán của Petrovietnam còn lớn hơn, lên tới gần 12 triệu tấn xăng dầu ngay trong năm 2025 và tăng lên tới gần 20 triệu tấn vào năm 2030.

Bởi vậy, Petrovietnam đã đề xuất xây dựng Dự án Tổ hợp Lọc hóa dầu tại Bà Rịa – Vũng Tàu. Theo đó, Dự án Lọc hóa dầu giai đoạn I với công suất 12-13 triệu tấn dầu thô/năm; 660.000 tấn condensate, LPG, Ethane/năm. Sản phẩm của nhà máy sẽ là 7-9 triệu tấn xăng dầu và 2-3 triệu tấn hóa dầu/năm.

Giai đoạn II của Dự án sẽ đầu tư bổ sung, chuyển đổi cơ cấu sản phẩm theo hướng tăng sản phẩm hóa dầu lên thêm 3-5 triệu tấn xăng dầu và 5,5-7,5 triệu tấn hóa dầu/năm.

Cùng với Dự án kho dự trữ quốc gia dầu thô, sản phẩm xăng dầu sẽ có quy mô 1 triệu tấn dầu thô và 500.000 m3 sản phẩm xăng dầu/năm, Petrovietnam đã khái toán quy mô vốn đầu tư của cả Tổ hợp trong giai đoạn I là 12,5 – 13,5 tỷ USD và giai đoạn II là 4,5 – 4,8 tỷ USD.

Đề xuất này của Petrovietnam được Bộ Công thương cho là có cơ sở. “Trong bối cảnh thế giới diễn biến phức tạp, nguy cơ đứt gãy nguồn cung năng lượng, giá năng lượng tăng cao, thì việc đảm bảo an ninh năng lượng, trong đó có nguồn cung xăng dầu, nâng năng lực dự trữ dầu thô và xăng dầu quốc gia là hết sức cần thiết”, Bộ Công thương cho biết, đồng thời đề nghị Chính phủ chỉ đạo Petrovietnam tiếp tục triển khai nghiên cứu dự án, bổ sung các nội dung được các bộ, ngành góp ý kiến.

Chờ đầu tư

Dự án Tổ hợp Lọc hóa dầu và Kho dự trữ dầu thô quốc gia còn cần thêm không ít thời gian để chuẩn bị các vấn đề liên quan đến quá trình đầu tư, nên ở thời điểm này, việc gia tăng năng lực sản xuất xăng dầu trong nước có thể trông chờ nhất là ở Dự án Nâng cấp và Mở rộng NMLD Dung Quất.

Báo cáo với Đoàn công tác của Chính phủ ngày 1/1/2023, Công ty Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR) – đơn vị quản lý NMLD Dung Quất cho hay, Nhà máy có tổng mức đầu tư khoảng 3 tỷ USD, công suất 6,5 triệu tấn/năm và đã vào hoạt động từ năm 2010.

Trong những tháng gần đây, khi thị trường xăng dầu quốc tế có nhiều biến động, Nhà máy đã có những lúc nâng công suất vận hành lên mức 112%, vượt 9% công suất so với kế hoạch vận hành trung bình năm là 103%.

Petrovietnam đang đề xuất Dự án Nâng cấp và Mở rộng NMLD Dung Quất với tổng vốn đầu tư khoảng 1,2 tỷ USD. Chính phủ cũng đã ban hành Nghị quyết 168/NQ-CP ngày 29/12/2022 về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW của Bộ Chính trị, trong đó có Đề án Mở rộng và xây dựng trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia Dung Quất. 

Mong muốn đầu tư mở rộng NMLD Dung Quất không phải tới gần đây mới xuất hiện. Theo Quyết định 9016/QĐ-DKVN ngày 22/12/2014 của Petrovietnam, Dự án Dự án Nâng cấp và Mở rộng NMLD Dung Quất có tổng tiến độ thực hiện là 78 tháng tính từ ngày phát hành hồ sơ mở thầu lựa chọn nhà thầu thiết kế tổng thể (FEED) là ngày 27/4/2015, với kỳ vọng hoàn tất vào tháng 10/2021.

Tuy nhiên, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ hồi tháng 6/2018, Dự án không thuộc diện được cấp bảo lãnh Chính phủ, bởi vậy, chủ đầu tư phải xây dựng các phương án tài chính và tiếp xúc với các tổ chức tín dụng để thu xếp nguồn vốn. Dự án có quy mô đầu tư được phê duyệt trước đây là 1,8 tỷ USD, với cơ cấu 30% vốn chủ sở hữu và 70% vốn vay cũng được đề xuất 3 kịch bản là thu xếp từ các khoản vay nước ngoài, trong nước, đảm bảo bằng bảo lãnh vay vốn của Petrovietnam và khoản vay thứ cấp trực tiếp từ cổ đông Petrovietnam.

Thậm chí, BRS đã đề nghị Petrovietnam – nơi đang thay mặt Nhà nước sở hữu 92,12% vốn tại BSR, chấp thuận chủ trương cấp bảo lãnh vay vốn cho BSR để đầu tư Dự án, bao gồm cả bảo lãnh vay vốn trong nước và nước ngoài. BRS cũng đề nghị PVN chấp thuận chủ trương cho BSR vay theo hình thức sub-loan (khoản vay phụ) để đầu tư Dự án.

Tới đầu năm 2020, công tác thu xếp vốn cho Dự án vẫn chưa có gì sáng sủa.

Tháng 6/2022, Petrovietnam và BSR đã đề nghị Chính phủ cho phép điều chỉnh quy mô Dự án từ 192.000 thùng/ngày trong phương án được phê duyệt hồi năm 2014, xuống còn 171.000 thùng/ngày. Tổng mức đầu tư thay vì lên tới 1,8 tỷ USD, thì chỉ còn khoảng 1,2 tỷ USD.

Nhu cầu vốn này được tìm kiếm từ nguồn vốn chủ sở hữu được khấu hao dồn tích, lợi nhuận sau thuế hàng năm và vốn vay dưới hình thức tín dụng xuất khẩu, từ ngân hàng thương mại. Dự kiến, Dự án triển khai trong 37 tháng và sẽ hoàn thành vào quý IV/2025, vận hành thương mại quý I/2026.

Tới thời điểm hiện nay, công tác thẩm định Dự án chưa xong, nên chưa có câu trả lời rõ ràng về tương lai này.

Giá xăng giữ nguyên so với giá bán hiện hành, dầu giảm gần 1.000 đồng/lít từ 15 giờ 11/1/2023.

Liên Bộ Công thương – Tài chính vừa công bố giá bán lẻ xăng dầu theo định kỳ 10 ngày/lần. Từ 15 giờ chiều nay, giá bán các mặt hàng dầu được điều chỉnh giảm từ hơn 300 đến gần 1.000 đồng/lít, trong khi giá xăng giữ nguyên so với kỳ điều hành trước.

Sau điều chỉnh, xăng E5RON92 có giá 21.352 đồng/lít, thấp hơn xăng RON95-III 802 đồng/lít; Xăng RON95-III 22.154 đồng/lít. 2 loại xăng này đều giữ nguyên so với giá bán lẻ hiện hành.

Dầu điêzen 0.05S sau khi giảm  517 đồng/lít về mức 21.634 đồng/lít; Dầu hỏa 21.809 đồng/lít, giảm 958 đồng/lít; Dầu mazut 180CST 3.5S 13.366 đồng/kg, giảm 374 đồng/kg so với giá bán lẻ hiện hành.

Kỳ điều hành này, Liên Bộ Công thương – Tài chính quyết định không trích lập Quỹ bình ổn giá với xăng E5 và RON95; trích lập Quỹ với dầu diesel là 605 đồng/lít, dầu hỏa 650 đồng/lít, dầu mazut 300 đồng/kg.

Thực hiện chi Quỹ BOG đối với mặt hàng xăng E5RON92 ở mức 121 đồng/lít (kỳ trước chi 350 đồng/lít); xăng RON95 ở mức 103 đồng/lít (kỳ trước chi 400 đồng/lít), ngừng chi Quỹ BOG đối với dầu mazut (kỳ trước chi 100 đồng/kg).

Trước đó, chỉ trong 3 ngày đầu tháng 1/2023, giá xăng trong nước đã 2 lần tăng liên tiếp vào ngày 1/1 khi Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn chính thức có hiệu lực. Giá xăng dầu đã được điều chỉnh tăng sau khi Nghị quyết số 30/2022/UBTVQH15 về mức thuế bảo vệ môi trường  đối với xăng, dầu mỡ nhờn chính thức có hiệu lực.

Cụ thể từ 0h ngày 1/1, giá xăng E5RON92 được điều chỉnh tăng tăng 1.045 đồng/lít; xăng RON95-III tăng 1.100 đồng/lít; dầu diesel tăng 550 đồng/lít, dầu hoả tăng 330 đồng/lít; dầu mazut 180CST 3.5S tăng tăng 770 đồng/kg.

Và lần thứ 2 là sau kỳ điều chỉnh theo chu kỳ hôm 3/1. Ở kỳ điều hành chiều 3/1/2023, giá các mặt hàng xăng đồng loạt tăng. Sau điều chỉnh, giá xăng RON 95-III có mức giá mới 22.154 đồng, tức tăng 347 đồng/lít. Xăng E5 RON92 cũng tăng thêm 332 đồng/lít, lên 21.352 đồng.

Các mặt hàng dầu (trừ dầu diesel) tăng giá. Cụ thể, dầu hoả tăng 601 đồng một lít, lên 22.767 đồng; dầu mazut tăng 107 đồng, lên 13.740 đồng/kg. Riêng dầu diesel giữ nguyên giá bán 22.151 đồng/lít…

Bộ Công thương quyết định tước giấy phép phân phối xăng dầu của 6 doanh nghiệp.

Bộ trưởng Công thương vừa ban hành các quyết định thu hồi giấy xác nhận đủ điều kiện làm thương nhân phân phối xăng dầu của 6 doanh nghiệp.

Các thương nhân bị thu hồi giấy phép kinh doanh xăng dầu bao gồm: Công ty TNHH MTV Dầu khí Bông Sen Vàng, Công ty CP Thương mại dầu khí Đại Long, Công ty TNHH Thương mại xây dựng và vận tải Quảng Hà, Công ty CP Dầu khí Rồng Vàng và Công ty TNHH Thương mại dịch vụ Petro Oil An Giang và Công ty CP xăng dầu An Hữu Trà Vinh.

Các quyết định này có hiệu lực từ ngày 27/2/2023. Các doanh nghiệp nói trên phải nộp lại Giấy xác nhận đủ điều kiện làm thương nhân phân phối xăng dầu về Bộ trước ngày 15/3/2023.

Thương nhân phân phối xăng dầu là thương nhân mua xăng dầu của thương nhân đầu mối. Ngoài việc tự tiêu thụ xăng dầu tại các cửa hàng bán lẻ xăng dầu của mình, còn phải tổ chức một hệ thống đại lý trực thuộc hoặc thông qua các thương nhân nhượng quyền bán lẻ xăng dầu để bán lẻ xăng dầu.

Do đó, sau khi thương nhân phân phối bị thu hồi giấy phép, các đại lý trực thuộc hoặc các thương nhân nhượng quyền bán lẻ phải tìm nhà cung cấp khác. Lý do là hiện nay, các đại lý và thương nhân bán lẻ xăng dầu chỉ được lấy hàng từ một nguồn.

Hiện cả nước có 33 doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu, hơn 300 thương nhân phân phối và hệ thống khoảng 17.000 cửa hàng bán lẻ trên cả nước.

Cuối năm 2022, Thanh tra Bộ đã kiến nghị Vụ Thị trường trong nước rà soát, tổng hợp, báo cáo, kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý đối với các Giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu của thương nhân đầu mối và Giấy xác nhận đủ điều kiện làm thương nhân phân phối xăng dầu đã cấp nhưng không đáp ứng đủ điều kiện kinh doanh xăng dầu.

Bộ Công thương cũng vừa có tờ trình lần 2 về việc sửa đổi Nghị định 83 và Nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu. Theo đó, Bộ đề xuất thời gian điều hành giá xăng dầu rút ngắn xuống 7 ngày. Trường hợp giữa hai kỳ điều hành, nếu giá cơ sở biến động tăng trên 5% thì Liên bộ Công thương – Tài chính sẽ điều hành giá.

Đáng chú ý, trong dự thảo lần 2, cơ quan quản lý đã linh hoạt sửa đổi ý kiến và đề xuất sửa đổi quy định theo hướng cho phép đại lý xăng dầu lấy từ nhiều nguồn. Điều này nhắm đa dạng nguồn cung cấp xăng dầu cho đại lý, tăng vị thế cho đại lý trong quá trình đàm phán mua hàng.

Theo VCCI, với cách thiết kế quy định như hiện nay, khi giá bán lẻ điều hành thấp hơn chi phí thì khoản âm này chủ yếu sẽ đổ vào doanh nghiệp bán lẻ

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản số 0125/LĐTM-PC gửi Văn phòng Chính phủ góp ý Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 95/2021/NĐ-CP và Nghị định 83/2014/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu.

Trong đó, nhắc tới tình trạng thời gian vừa qua, nhiều doanh nghiệp bán lẻ phản ánh tình trạng chiết khấu bán lẻ bằng 0 hoặc thậm chí âm. Điều này khiến các cửa hàng bán lẻ không muốn bán hàng, nhưng buộc phải bán vì nếu không sẽ bị cơ quan chức năng xử phạt.

“Cần lưu ý rằng, trong trường hợp giá bán lẻ điều hành thấp hơn toàn bộ chi phí của chuỗi cung ứng thì các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng sẽ không có động lực để kinh doanh. Nhà nước yêu cầu các doanh nghiệp buộc phải kinh doanh để cung cấp xăng dầu cho nền kinh tế thì khoản âm chi phí lớn hơn giá bán này chắc chắn sẽ do một chủ thể nào đó trong chuỗi cung ứng gánh chịu”, VCCI trình bày trong Văn bản gửi Văm phòng Chính phủ.

Như vậy, theo VCCI, với cách thiết kế quy định như hiện nay, khi giá bán lẻ điều hành thấp hơn chi phí thì khoản âm này chủ yếu sẽ đổ vào doanh nghiệp bán lẻ, bởi doanh nghiệp bán buôn có quyền chủ động giá bán buôn và không bị xử phạt khi ngừng bán hàng.

“Do đó, mấu chốt vấn đề vẫn là xử lý cơ chế giá bán lẻ xăng dầu”, VCCI gửi kiến nghị.

VCCI cũng cho biết, nhiều doanh nghiệp kiến nghị với VCCI để kiến nghị Chính phủ và Bộ Công thương là phải quy định mức chiết khấu tối thiểu cho các cửa hàng bán lẻ.

Về vấn đề này, Bộ Công thương đưa ra hai phương án: Phương án 1 là không quy định cụ thể mức chiết khấu. Phương án 2 là quy định mức chiết khấu tối thiểu trong kinh doanh xăng dầu.

Bộ Công Thương lựa chọn phương án 1 với lý do đây là quan hệ dân sự, dành quyền chủ động cho các doanh nghiệp.

Tuy nhiên, cần thấy rõ rằng, với cách thức này thì Nhà nước đang can thiệp vào thị trường một cách nửa vời.

Một mặt, Nhà nước tôn trọng quan hệ dân sự bằng cách không quy định chiết khấu tối thiểu hay giá bán buôn tối đa và không xử phạt bên bán buôn khi dừng bán hàng.

Mặt khác, Nhà nước lại can thiệp vào quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp bán lẻ bằng cách quy định giá bán lẻ tối đa và xử phạt khi cửa hàng bán lẻ ngừng bán. Chính sự thiếu nhất quán trong chính sách này đã gây ra những hệ quả như trên đã trình bày và phân tích.

Với lý do đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo điều chỉnh quy định theo hướng.

Một là, trong trường hợp Nhà nước không can thiệp vào giá, để cung cầu thị trường quyết định giá, thì không quy định mức chiết khấu bán lẻ tối thiểu.

Hai là, trong trường hợp Nhà nước tiếp tục can thiệp vào giá bán lẻ thì cần đồng thời điều hành chiết khấu tối thiểu (hoặc giá bán buôn tối đa) để bảo đảm đồng bộ cơ chế quản lý.