Ông Jaya Ratnam, Đại sứ Singapore tại Việt Nam

Quan hệ thương mại và đầu tư mạnh mẽ

Chúng tôi vui mừng nhận thấy, các chuyến thăm cấp cao thường xuyên giữa Singapore và Việt Nam đã được nối lại vào năm 2022. Chủ tịch nước Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc thăm Singapore vào tháng 2/2022, và Tổng thống Singapore Halimah Yacob thăm Việt Nam vào tháng 10/2022.

Thông qua các bản ghi nhớ cấp chính phủ được ký kết tại hai chuyến thăm cấp nhà nước đó, Singapore và Việt Nam đã tăng cường hợp tác nhiều mặt và mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực mới, như kinh tế số, kết nối chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu, năng lượng và tín chỉ carbon. Các bản ghi nhớ này đã giúp Singapore và Việt Nam nắm bắt những cơ hội mới trong nền kinh tế xanh và kỹ thuật số khi thế giới phục hồi sau đại dịch Covid-19.

Singapore và Việt Nam có mối quan hệ thương mại – đầu tư song phương mạnh mẽ và bền vững.

Cụ thể, thương mại giữa hai nước tăng trưởng đều đặn trong thập kỷ qua, đạt 26,9 tỷ SGD (khoảng 20 tỷ USD) vào năm 2021, tăng 18,7% so với năm 2020.

Về đầu tư, tính lũy kế đến tháng 6/2022, tổng vốn đăng ký đầu tư của Singapore vào Việt Nam đạt khoảng 70 tỷ USD (khoảng 3.600 dự án). Với kết quả này, Singapore là quốc gia có vốn đầu tư nước ngoài lớn thứ hai tại Việt Nam.

Minh chứng thêm cho mối quan hệ kinh tế bền chặt giữa hai nước là các dự án chung về thương mại và đầu tư. Năm 1996, Tập đoàn Sembcorp Industries của Singapore và Tập đoàn Becamex của Việt Nam thành lập Khu công nghiệp Việt Nam – Singapore (VSIP) đầu tiên tại Bình Dương. Đến nay, đã có 12 VSIP trên khắp Việt Nam, thu hút vốn đầu tư trị giá 17 tỷ USD và tạo ra hơn 300.000 việc làm.

Vào tháng 8/2022, Tập đoàn NCS của Singapore và công ty công nghệ thông tin hàng đầu của Việt Nam là FPT Software đã công bố khai trương Trung tâm Phân phối Chiến lược (SDC) tại Hà Nội, dự kiến tuyển dụng hơn 3.000 nhân viên vào năm 2025.

Ở cấp độ khu vực, Singapore và Việt Nam cũng là đối tác có cùng chí hướng trong các hiệp định thương mại tự do như Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện Khu vực (RCEP), Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Thông qua Hiệp định Khung về kết nối (CFA) được ký năm 2005, Singapore và Việt Nam gặp nhau hằng năm trong các Hội nghị cấp Bộ trưởng về Kết nối (CMM) để thảo luận về những hợp tác mới và đang diễn ra trong các lĩnh vực, như giáo dục – đào tạo; tài chính; công nghệ thông tin – viễn thông; đầu tư; thương mại – dịch vụ; giao thông – vận tải.

Tại CMM Singapore – Việt Nam lần thứ 16 được tổ chức tại Singapore (tháng 12/2022), Singapore và Việt Nam đã mở rộng các cuộc thảo luận, bao gồm các nội dung về đổi mới sáng tạo, năng lượng và phát triển bền vững. Đáng chú ý, bản ghi nhớ về việc thành lập Nhóm Công tác Đổi mới Sáng tạo (IWG) giữa Singapore và Việt Nam đã được Bộ Thương mại và Công nghiệp Singapore (MTI) và Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia Việt Nam (NIC) ký kết nhằm kết nối các hệ sinh thái khởi nghiệp của cả hai nước.

Nhìn về phía trước

Những bản ghi nhớ được ký kết vào năm 2022 đã nêu bật việc cả hai nước đang thực hiện những biện pháp quan trọng trong các lĩnh vực mới và hướng tới tương lai để nâng tầm hợp tác song phương Singapore – Việt Nam. Chúng tôi mong muốn rằng, đến năm 2023 và xa hơn nữa, Singapore và Việt Nam có thể tăng cường hợp tác kinh tế trong 5 lĩnh vực chính:

Thứ nhất, là kinh tế số và đổi mới sáng tạo. Singapore và Việt Nam nằm trong top 3 hệ sinh thái khởi nghiệp hàng đầu Đông Nam Á. Tính đến tháng 12/2021, Việt Nam có hơn 3.800 công ty khởi nghiệp và 4 “kỳ lân”. Năm 2021, đầu tư khởi nghiệp ở Việt Nam có mức tăng trưởng vượt bậc, đạt hơn 1,3 tỷ USD.

Sự hợp tác của hai nước chúng ta trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo đã có được động lực phát triển, thông qua  BLOCK71 Sài Gòn. Đây là sự hợp tác giữa Đại học Quốc gia Singapore (NUS) và Tập đoàn Becamex IDC của Việt Nam.

BLOCK71 Sài Gòn hiện là nơi có số lượng ngày càng tăng của các công ty khởi nghiệp, vườn ươm, và Accelerators (Accelerators được hiểu như một hoạt động tiếp nhận những ý tưởng sơ khai, sau đó sàng lọc kỹ, lựa chọn ra những ý tưởng, dự án tiềm năng, hay còn gọi là các hạt giống); và Liên minh Đổi mới sáng tạo Toàn cầu (GIA), nơi Enterprise Singapore đã hợp tác với Quest Ventures để tạo điều kiện trao đổi hai chiều giữa các công ty khởi nghiệp của hai quốc gia.

Với mục tiêu chung là thúc đẩy tăng trưởng kinh tế hơn nữa thông qua công nghệ và đổi mới sáng tạo, Singapore – Việt Nam có cơ hội khai thác hệ sinh thái đổi mới của nhau để tìm đối tác, tài trợ và nhân tài.

Với mục tiêu chung là thúc đẩy tăng trưởng kinh tế hơn nữa thông qua công nghệ và đổi mới sáng tạo, Singapore và Việt Nam có cơ hội khai thác hệ sinh thái đổi mới của nhau để tìm đối tác, tài trợ và nhân tài.

Thứ hai, là cơ sở hạ tầng. Xuất phát từ quá trình đô thị hóa nhanh chóng của Việt Nam, lĩnh vực cơ sở hạ tầng của Việt Nam dự kiến đạt tốc độ tăng trưởng kép hàng năm khoảng 4% trong giai đoạn 2020 – 2025.

Theo tính toán, cơ sở hạ tầng bền vững của Việt Nam sẽ cần khoản đầu tư lên tới 25 tỷ USD mỗi năm để phát triển cảng, đường cao tốc, khu đô thị và năng lượng xanh. Các công ty có trụ sở tại Singapore có thể hợp tác với các doanh nghiệp Việt Nam để cung cấp tài chính, công nghệ, và chuyên môn vận hành cho các dự án trong lĩnh vực năng lượng xanh, thành phố thông minh, quản lý chất thải và cơ sở hạ tầng xử lý nước thải.

Thứ ba, là năng lượng. Singapore và Việt Nam chia sẻ tầm nhìn chung về việc đạt được mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Việc mở rộng quy mô năng lượng tái tạo và phát triển lưới điện khu vực sẽ không chỉ hỗ trợ các nỗ lực khử carbon của chúng ta, mà còn tăng cường kết nối cơ sở hạ tầng lớn hơn, nhằm giúp thúc đẩy việc thực hiện các mục tiêu năng lượng bền vững của khu vực.

Giống như Dự án Tích hợp Điện lực giữa Lào – Thái Lan – Malaysia – Singapore (LTMS-PIP),  đóng vai trò là dự án mở đường quan trọng nhằm thúc đẩy kết nối năng lượng khu vực, sự hợp tác giữa Việt Nam và Singapore có thể đóng góp vào tầm nhìn về Lưới điện ASEAN. Bản ghi nhớ về Hợp tác Năng lượng được ký kết giữa Bộ Thương mại và Công nghiệp Singapore và Bộ Công thương Việt Nam vào tháng 10/2022 đã mở đường cho cả hai bên tìm kiếm sự hợp tác chặt chẽ hơn trong các lĩnh vực như phát triển năng lượng tái tạo, kinh doanh điện xuyên biên giới, khí tự nhiên hóa lỏng và thị trường điện, giải pháp carbon thấp và quản lý theo nhu cầu, bao gồm cả hiệu quả năng lượng.

Thứ tư, là phát triển bền vững. Chúng ta cần khẩn trương đẩy nhanh hành động để đáp ứng các mục tiêu của Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu. Singapore cam kết thực hiện phần việc của mình. Vào năm 2021, chúng tôi đã triển khai Kế hoạch Xanh Singapore 2030 – một nỗ lực toàn quốc nhằm thúc đẩy chương trình nghị sự quốc gia của Singapore về phát triển bền vững và giúp đạt được kế hoạch phát thải ròng bằng 0 trong dài hạn ngay khi khả thi.

Để thúc đẩy hành động toàn cầu và tham vọng đạt được các mục tiêu của Thỏa thuận Paris, các quốc gia phải đóng vai trò của mình và làm việc cùng nhau. Thị trường carbon có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các quốc gia loại bỏ carbon, đặc biệt là trong các lĩnh vực khó giảm loại khí thải này.

Tháng 10/2022, Singapore và Việt Nam đã ký bản ghi nhớ hợp tác về thị trường carbon, phù hợp với Điều 6 của Thỏa thuận Paris. Điều này giúp ích rất lớn cho Singapore và Việt Nam trong việc nắm bắt các cơ hội do thị trường carbon tạo ra. Chúng tôi mong muốn được cùng thực hiện các dự án tạo tín chỉ carbon ngay trong năm 2023. Các dự án của chúng tôi có thể giúp thúc đẩy thị trường carbon sôi động hơn trong khu vực.

Thứ năm, Singapore và Việt Nam phải tiếp tục tăng cường kết nối nhiều mặt về thương mại và đầu tư, tài chính, giao thông – vận tải và du lịch. Khi chúng ta tìm ra những cơ hội mới trong các lĩnh vực mới nổi như đổi mới sáng tạo, năng lượng và phát triển bền vững, chúng ta phải tiếp tục những tiến bộ tốt đẹp mà chúng ta đã đạt được trong những lĩnh vực truyền thống này, tăng cường kết nối giữa nhân dân hai nước.

Khi chúng ta kỷ niệm năm 2023 đặc biệt này, tôi vô cùng tin tưởng rằng, Singapore và Việt Nam sẽ tiếp tục đà phát triển tích cực được thiết lập vào năm 2022. Năm 2023 sẽ chứng kiến các chuyến thăm, trao đổi giữa hai Thủ tướng của Singapore và Việt Nam. Chúng tôi mong muốn trao đổi thành công các chuyến thăm, tổ chức kỷ niệm các sự kiện quan trọng và thúc đẩy quan hệ song phương mạnh mẽ hơn với Việt Nam trong những năm tới.

Ảnh minh họa

Trao đổi tại cuộc gặp nhân dịp tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 40, 41 và các hội nghị cấp cao liên quan ở Phnom Penh (Campuchia) hồi tháng 11/2022, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long đã nhất trí chỉ đạo các bộ, ngành liên quan nghiên cứu xây dựng khuôn khổ “Quan hệ đối tác kinh tế số – kinh tế xanh” giữa hai nước.

Theo Đại sứ Việt Nam tại Singapore Mai Phước Dũng, Bộ Công thương Singapore và Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam đang bàn bạc và dự kiến trong chuyến thăm chính thức tới Singapore từ ngày 8 đến 10/2 của Thủ tướng Phạm Minh Chính và phu nhân, hai nước có thể ký kết thỏa thuận về đối tác số và đối tác xanh. “Đây là những văn kiện nền tảng hết sức quan trọng để cụ thể hóa những thỏa thuận của lãnh đạo cấp cao vào năm ngoái”, Đại sứ Mai Phước Dũng khẳng định.

Chuyến thăm chính thức Cộng hòa Singapore của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam càng có ý nghĩa hơn, khi đây là sự kiện đầu tiên trong một loạt sự kiện sẽ diễn ra tại hai nước nhân dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và 10 năm thiết lập quan hệ đối tác chiến lược.

Theo Đại sứ Mai Phước Dũng, trong 50 năm qua và đặc biệt là trong 10 năm trở lại đây, khi Việt Nam và Singapore ký quan hệ đối tác chiến lược, hai nước đã hợp tác toàn diện trên mọi lĩnh vực, từ chính trị, ngoại giao, quốc phòng, an ninh đến giao lưu nhân dân… Tất cả các lĩnh vực đều phát triển rất đồng đều và mạnh mẽ.

Ngay khi cơ bản kiểm soát được đại dịch Covid-19, từ tháng 3/2022, Việt Nam và Singapore đã sớm dỡ bỏ các hạn chế đi lại với nhau, nối lại đường bay thương mại.

Mặc dù chịu ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, tổng kim ngạch thương mại giữa hai nước vẫn đạt 8,3 tỷ USD năm 2021. Năm 2022, kim ngạch thương mại hai chiều đạt hơn 9 tỷ USD, tăng 10,1%, trong đó Việt Nam xuất khẩu 4,2 tỷ USD, tăng 7,7%; nhập khẩu 4,8 tỷ USD, tăng 12,3%.

Đặc biệt, Singapore duy trì vị trí là nhà đầu tư lớn nhất của ASEAN vào Việt Nam và đứng thứ 2/141 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam, với 3.095 dự án còn hiệu lực, tổng vốn đăng ký đạt 70,8 tỷ USD năm 2022, chiếm 22,9% tổng vốn FDI đăng ký tại Việt Nam.

Theo lĩnh vực, Singapore đã đầu tư vào 18/21 ngành, trong đó tập trung chủ yếu vào công nghiệp chế biến, chế tạo; kinh doanh bất động sản; sản xuất, phân phối điện, khí, nước, điều hòa. Theo địa bàn, Singapore có dự án đầu tư tại 51/63 tỉnh, thành phố của Việt Nam. Dẫn đầu là TP.HCM (1.635 dự án), Hà Nội đứng hai (493 dự án), thứ ba là Bắc Ninh (93 dự án), tiếp theo là Bình Dương, Long An, Quảng Nam…

Hiện có 12 Khu công nghiệp Việt Nam – Singapore (VSIP) hiện diện trên 9 tỉnh, thành phố của Việt Nam là biểu tượng hợp tác kinh tế giữa hai nước. Với tổng diện tích khoảng 7.517 ha, các VSIP đã đi vào hoạt động với tỷ lệ lấp đầy cao (khoảng 80%), thu hút được 17,6 tỷ USD tổng vốn đầu tư, tạo việc làm cho gần 300.000 lao động trực tiếp.

Đến tháng 12/2022, Việt Nam hiện có 140 dự án đầu tư sang Singapore còn hiệu lực, tổng vốn đăng ký hơn 586 triệu USD, tập trung vào lĩnh vực khoa học công nghệ; bán buôn, bán lẻ; thông tin truyền thông; bất động sản, công nghiệp chế biến, chế tạo…

Về hợp tác kinh tế số – kinh tế xanh, theo Đại sứ Singapore tại Việt Nam, ông Jaya Ratnam, đây là những lĩnh vực hợp tác đầy triển vọng giữa hai bên trong tương lai. “Hợp tác trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, cơ sở hạ tầng bền vững, tín dụng carbon và tài chính xanh sẽ cho phép hai quốc gia đạt được mục tiêu của mình trong quá trình chuyển đổi năng lượng xanh sắp tới”, ông Jaya Ratnam cho hay.

Bên cạnh đó, Singapore cũng mong muốn thúc đẩy kết nối song phương và khu vực để hỗ trợ sự phát triển của các doanh nghiệp và đầu tư vào đổi mới và công nghệ.

PGS-TS. Vũ Minh Khương (Trường Chính sách công Lý Quang Diệu – Singapore) đánh giá, Việt Nam và Singapore có rất nhiều cơ hội có thể hợp tác với nhau để tạo ra những thành quả đặc biệt. Bởi lẽ, hai nước đều đã ra khỏi đại dịch Covid-19 với một tâm thế mới và những kỳ vọng mới trở thành những quốc gia phát triển mạnh thời kỳ sau đại dịch.

Đặc biệt, Đông Nam Á đang có chuyển biến rất tốt, trở thành điểm sáng trong bối cảnh địa chính trị phức tạp và sự trỗi dậy của châu Á. Vì vậy, sự thống nhất hợp tác giữa Việt Nam và Singapore là cốt lõi, có ý nghĩa rất quan trọng để đưa Đông Nam Á trở thành nền kinh tế mạnh và phồn vinh trong ba thập kỷ tới.