Trong bối cảnh hiện nay, việc ứng dụng công nghệ vào ngành y tế đang mở ra những tiềm năng to lớn trên toàn cầu. Đặc biệt, Dữ liệu lớn (Big Data) và Trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành những công cụ quan trọng giúp nâng cao hiệu quả và chất lượng dịch vụ y tế. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc áp dụng những công nghệ này vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua.

GS.TS.BS Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đã chia sẻ về những rào cản và hướng đi trong công cuộc chuyển đổi số y tế trong một cuộc trao đổi gần đây với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy. Theo ông, có ba thách thức chính mà Việt Nam đang phải đối mặt khi ứng dụng AI và Dữ liệu lớn trong y tế. Thứ nhất, cơ sở hạ tầng công nghệ, nền tảng băng thông và hệ thống máy chủ chưa thực sự được chuẩn hóa để đáp ứng nhu cầu của việc ứng dụng AI và Dữ liệu lớn. Thứ hai, dữ liệu y tế hiện tại chưa thực sự được coi là “dữ liệu sạch” và “dữ liệu sống” để có thể mang lại giá trị thực sự cho việc ra quyết định và điều trị. Thứ ba, và cũng là yếu tố quyết định, chính là con người. Việc thay đổi thói quen và cách làm việc của con người luôn đòi hỏi một quá trình nỗ lực và quyết tâm cao.

GS.TS.BS Lê Hữu Song cũng cho biết, tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, việc ứng dụng bệnh án điện tử và phân tích dữ liệu đang được triển khai. Tuy nhiên, bệnh viện hiện đang ở giai đoạn “bệnh án máy tính hóa” chứ chưa phải “bệnh án điện tử” đúng nghĩa. Bệnh viện đang nỗ lực để có thể vận hành bệnh án điện tử hoàn thiện theo đúng quy định của Chính phủ và Bộ Y tế.

Trước những thách thức này, vai trò của hợp tác trong nước và quốc tế trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. GS.TS.BS Lê Hữu Song nhấn mạnh rằng, hợp tác là điều kiện bắt buộc cho sự phát triển của ngành y tế Việt Nam. Với vai trò là một nước đang phát triển, Việt Nam không thể tự mình làm tất cả mà cần phải có sự hỗ trợ và hợp tác từ các nước khác. Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 rất tích cực trong hợp tác quốc tế và cũng muốn nhấn mạnh đến nguồn lực vô giá là các chuyên gia người Việt ở nước ngoài. Họ đang giữ những vị trí quan trọng tại các tổ chức, viện nghiên cứu, tập đoàn lớn trên khắp thế giới.

Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 xác định nhiệm vụ của mình không chỉ là tiếp nhận công nghệ cho riêng mình mà còn trở thành trung tâm tiếp nhận, làm chủ và chuyển giao công nghệ cho toàn bộ hệ thống y tế trong nước, từ quân y đến dân y, một cách vô điều kiện. Điều này sẽ giúp cho ngành y tế Việt Nam có thể cùng nhau phát triển và tiến bộ trong cuộc cách mạng công nghệ này. Hợp tác quốc tế và trong nước sẽ giúp Việt Nam vượt qua những thách thức và tận dụng được những cơ hội mà công nghệ mang lại.

Như vậy, việc ứng dụng AI và Dữ liệu lớn trong y tế tại Việt Nam còn nhiều thách thức nhưng cũng mang lại nhiều cơ hội. Với sự hợp tác và nỗ lực của các bên liên quan, ngành y tế Việt Nam có thể nhanh chóng bắt kịp với xu thế phát triển của công nghệ và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế cho người dân.

Tình trạng quá tải tại các bệnh viện tuyến trên đang trở thành một vấn đề đáng lo ngại trong hệ thống y tế Việt Nam hiện nay. Một phần nguyên nhân của vấn đề này xuất phát từ văn hóa của người dân, khi họ thường có xu hướng đến thẳng các bệnh viện tuyến trung ương và yêu cầu thực hiện nhiều xét nghiệm. Điều này dẫn đến tình trạng ‘quá tải giả’, khiến hệ thống y tế phải xử lý những vấn đề không thực sự cần thiết.

Trong bối cảnh hệ thống y tế đang đối mặt với nhiều thách thức, trí tuệ nhân tạo (AI) đang nổi lên như một giải pháp tiềm năng. Các chuyên gia và doanh nghiệp trong ngành đều khẳng định AI không nhằm mục đích thay thế con người, mà là một công cụ đắc lực giúp hỗ trợ bác sĩ tối ưu hóa quy trình thăm khám và chữa trị cho bệnh nhân.

AI có thể giúp các bác sĩ tổng hợp, đúc kết và đưa ra những chẩn đoán, phác đồ điều trị chính xác hơn, hướng tới mục tiêu cá thể hóa trong điều trị. Sức khỏe của một cá nhân không chỉ phụ thuộc vào bộ gene phức tạp mà còn chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi các yếu tố như tinh thần, môi trường sống, chế độ ăn uống, căng thẳng, tình trạng bệnh… AI có khả năng phân tích dữ liệu lớn, giúp các bác sĩ đưa ra giải pháp tối ưu.

Để giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên, các chuyên gia đề xuất tận dụng sức mạnh của công nghệ và AI nhằm nâng cao năng lực tuyến dưới. AI có thể giúp một bác sĩ mới ra trường hoặc các bác sĩ ở tuyến cơ sở cung cấp dịch vụ y tế chất lượng tốt hơn cho bệnh nhân.

Một tầm nhìn dài hạn và bền vững hơn là sử dụng AI để ‘chữa phần gốc’, tức là giúp người dân khỏe mạnh hơn và ít có nhu cầu đến bệnh viện hơn. AI có thể đóng vai trò then chốt trong việc theo dõi sức khỏe cá nhân, cung cấp các biện pháp chăm sóc phòng ngừa, đưa ra lời nhắc nhở và giúp người dân chủ động bảo vệ sức khỏe của mình.

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn khởi đầu trong việc ứng dụng AI vào y tế. Thách thức lớn nhất hiện nay là nền tảng công nghệ còn yếu, đặc biệt là trong việc triển khai bệnh án điện tử và liên thông dữ liệu giữa các cơ sở y tế.

Để thành công, quá trình này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, các nhà khoa học, bệnh viện và doanh nghiệp. Đồng thời, cần có thời gian để thay đổi nhận thức của người dân, khuyến khích họ chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe và tin tưởng hơn vào hệ thống y tế cơ sở.

Diễn đàn Y tế Việt Nam (Vietnam Health Summit) 2025 với chủ đề ‘Dữ liệu lớn và Trí tuệ nhân tạo trong Chẩn đoán và Điều trị y khoa’ sẽ diễn ra tại Hà Nội trong hai ngày 21 và 22 tháng 7 năm 2025. Sự kiện này đánh dấu lần đầu tiên diễn đàn được tổ chức với quy mô quốc tế, quy tụ hơn 30 diễn giả chuyên môn và khoảng 300 khách mời từ hơn 10 quốc gia trên thế giới. Thông tin chi tiết về diễn đàn có thể được tìm thấy tại trang web của sự kiện.