Đề xuất thay đổi cách thu thuế trên giao dịch bán chứng khoán từ 0,1% trên mọi giao dịch sang thu 20% trên lợi nhuận ròng thực nhận đang gây ra nhiều tranh cãi trong cộng đồng đầu tư. Tuy nhiên, hướng đi này được coi là một bước tiến cần thiết cho sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Cách tính thuế hiện hành có ưu điểm là đơn giản, dễ dàng thực hiện, nhưng nó cũng dẫn đến những nghịch lý. Một trong những nghịch lý nổi bật nhất là nhà đầu tư bán cắt lỗ vẫn phải nộp thuế. Điều này đi ngược lại nguyên tắc cơ bản của thuế thu nhập, vốn chỉ đánh thuế khi có lợi tức. Việc một nhà đầu tư phải nộp thuế khi bán chứng khoán với giá thấp hơn giá mua ban đầu không chỉ bất công mà còn có thể ức chế hoạt động đầu tư.

Việc chuyển đổi sang đánh thuế trên lợi nhuận thực tế là một sự sửa chữa cần thiết. Cách tính thuế này đảm bảo công bằng và phản ánh đúng bản chất của hoạt động đầu tư vốn đầy rủi ro. Nhà đầu tư chỉ phải nộp thuế khi họ có lợi nhuận thực sự từ việc bán chứng khoán, điều này hợp lý và khuyến khích đầu tư hơn là cản trở.

Một điểm nóng trong cuộc tranh luận hiện nay là mức thuế suất 20% dự kiến. Mức thuế này có thể cao đối với một số nhà đầu tư, đặc biệt là những người có lợi nhuận biên nhỏ. Tuy nhiên, cũng cần so sánh với các mức thuế của các loại hình đầu tư khác và tính cạnh tranh trong khu vực. Thị trường chứng khoán Việt Nam càng hấp dẫn với nhà đầu tư cá nhân, thì cũng càng hấp dẫn với nhà đầu tư nước ngoài, từ đó tăng sức cạnh tranh trong khu vực và trên thế giới.

Để thực hiện chính sách này một cách thành công, cần có một lộ trình áp dụng từ từ, hoặc một biểu thuế lũy tiến linh hoạt hơn. Điều này cho phép các nhà đầu tư có thời gian điều chỉnh và chuẩn bị. Ngoài ra, cần có cuộc đối thoại sâu rộng và thực chất với các thành viên thị trường để lắng nghe các ý kiến và tìm ra giải pháp phù hợp.

Mục tiêu cuối cùng của việc thay đổi chính sách thuế là phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam một cách bền vững. Thị trường chứng khoán đóng vai trò quan trọng trong việc huy động vốn cho nền kinh tế và cung cấp kênh đầu tư cho công chúng. Một chính sách thuế hợp lý không chỉ đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước mà còn khuyến khích và hỗ trợ hoạt động đầu tư.

Theo dõi và đánh giá liên tục là chìa khóa để đảm bảo rằng chính sách thuế mới hỗ trợ thị trường chứng khoán phát triển một cách lành mạnh và bền vững. Bằng cách cải thiện môi trường đầu tư, Việt Nam có thể thu hút nhiều hơn nhà đầu tư cả trong và ngoài nước, từ đó thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển kinh tế.

Xuất khẩu tôm của Việt Nam trong 6 tháng qua đã đạt hơn 2 tỷ USD, tăng 27% so với cùng kỳ năm 2024. Đáng chú ý, xuất khẩu tôm sang Trung Quốc đã tăng hơn 80%, trong khi đó xuất khẩu sang Mỹ lại sụt giảm trong bối cảnh thuế siết chặt.

Theo số liệu của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tôm chân trắng chiếm tỷ trọng cao nhất với 62,1%, tiếp theo là tôm loại khác (27,4%) và tôm sú (10,5%). Nhóm ‘tôm loại khác’ ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng tới 124%. Trung Quốc đã vươn lên vị trí dẫn đầu nhập khẩu tôm Việt Nam với kim ngạch đạt gần 595 triệu USD, tăng 81% so với cùng kỳ.

Sự phục hồi tiêu dùng, nhu cầu cao dịp hè và nhu cầu cao đối với tôm hùm từ Việt Nam tiếp tục giúp Trung Quốc trở thành thị trường bứt phá nhất. Tuy nhiên, thị trường Mỹ – từng là đầu tàu xuất khẩu của tôm Việt – lại có dấu hiệu suy giảm. Dù kim ngạch 6 tháng vẫn tăng 13% lên 341 triệu USD, nhưng phần lớn tăng trưởng đến từ tháng 5 khi doanh nghiệp Việt đẩy mạnh giao hàng trước khi thuế đối ứng của Tổng thống Donald Trump có hiệu lực.

Sang tháng 6, xuất khẩu sang Mỹ giảm tới 37%. Từ tháng 4, chính quyền Tổng thống Donald Trump bắt đầu áp thuế đối ứng 10% với nhiều mặt hàng nhập khẩu. Đến tháng 7, mức thuế với tôm Việt Nam được nâng lên 20% (chính thức áp dụng từ 1/8). Cùng với đó, doanh nghiệp còn đối mặt với các nguy cơ từ thuế chống bán phá giá sơ bộ hơn 35% và thuế chống trợ cấp dự kiến áp dụng cuối năm nay.

Hiệp hội đánh giá các yếu tố thuế quan đã khiến thị trường Mỹ trở nên bất ổn, khó dự đoán. Nhập khẩu tôm của Mỹ tuy vẫn tăng trong 5 tháng đầu năm, nhưng rõ ràng đây là kết quả của việc các doanh nghiệp ‘chạy đơn’ trước ngày thuế có hiệu lực, không phải là tăng trưởng bền vững.

Trong tháng 7, hiệp hội này dự báo xuất khẩu tôm Việt Nam sẽ chững lại so với tháng 5, tháng 6 do các đơn hàng ‘tránh thuế’ đã được đẩy đi sớm. Việc Mỹ tạm hoãn áp thuế đến 1/8 giúp một số doanh nghiệp tranh thủ xuất thêm hàng trong nửa đầu tháng, nhưng tâm lý dè dặn vẫn bao trùm thị trường.

Nửa cuối năm, triển vọng xuất khẩu phụ thuộc lớn vào chính sách thuế quan từ Mỹ; khả năng tái cơ cấu nhanh của doanh nghiệp để chuyển dịch sang các thị trường ít rủi ro hơn; tình hình dịch bệnh và chi phí đầu vào trong nước…

Trước biến động từ thị trường và chính sách quốc tế, doanh nghiệp tôm Việt cần chủ động tái cấu trúc chiến lược xuất khẩu. Giải pháp gồm đa dạng hóa thị trường, giảm phụ thuộc Mỹ, tận dụng ưu đãi EVFTA, CPTPP; đẩy mạnh sản phẩm chế biến sâu, phù hợp xu hướng tiện lợi, đảm bảo truy xuất nguồn gốc rõ ràng, tránh rủi ro gian lận thương mại.

Cùng với đó, ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số toàn chuỗi và kiểm soát vùng nuôi đạt chuẩn sẽ nâng cao khả năng thích ứng, tối ưu chi phí. Doanh nghiệp cũng cần chuẩn bị tốt về tài chính, pháp lý để đối phó với thay đổi thuế từ các thị trường lớn.

Trong bối cảnh leo thang căng thẳng thương mại với Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) đang đẩy nhanh kế hoạch trả đũa, đồng thời cảnh báo sẽ không ngồi yên nếu Washington tiếp tục đe dọa áp thuế lên hàng hóa của họ. Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây tuyên bố sẽ áp thuế 30% lên hàng hóa EU từ ngày 1/8, khiến cho căng thẳng thương mại giữa hai bên ngày càng tăng.

Một nguồn tin ngoại giao cho biết nhiều nước thành viên EU, trong đó có Đức, đang nghiên cứu và xem xét sử dụng công cụ “chống ép buộc” (ACI) để đáp trả Washington nếu các cuộc đàm phán không đạt được kết quả mong muốn. Công cụ này cho phép EU hạn chế sự tiếp cận của các công ty nước ngoài, bao gồm Mỹ, vào thị trường đấu thầu công, dịch vụ tài chính và đầu tư. Ban đầu, ACI được xây dựng để đối phó với Trung Quốc, nhưng hiện đang được xem xét để sử dụng đối với Mỹ.

Mặc dù một số thành viên EU vẫn e ngại về việc sử dụng công cụ này vì lo ngại phản ứng từ Tổng thống Trump, nhưng một số nước như Pháp đã lên tiếng ủng hộ biện pháp này. Đức cũng bắt đầu thể hiện sự đồng tình. Các cuộc trao đổi gần đây giữa Ủy viên Thương mại EU Maros Sefcovic và phía Mỹ vẫn chưa tìm được tiếng nói chung về vấn đề này.

EU hy vọng duy trì mức thuế 10% đối với phần lớn hàng xuất khẩu, nhưng phía Mỹ đề xuất các mức cao hơn, thậm chí không loại trừ khả năng áp thuế 30%. Ông Sefcovic cảnh báo rằng mức thuế 30% có thể khiến hoạt động thương mại giữa hai bên gần như tê liệt. Các đề xuất từ phía Mỹ bị đánh giá là thiếu nhất quán, và không ai đảm bảo được điều gì sẽ phù hợp với quan điểm của ông Trump.

Trước đó, EU đã chuẩn bị một gói thuế trị giá 21 tỷ euro nhắm vào hàng hóa Mỹ, và dự kiến sẽ có hiệu lực từ ngày 6/8. Bên cạnh đó, EU cũng đang cân nhắc một gói trả đũa bổ sung với quy mô lên tới 72 tỷ euro hàng xuất khẩu Mỹ. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nhấn mạnh rằng EU vẫn chưa đến mức phải dùng đến công cụ ACI và coi đó chỉ là phương án cuối cùng.

Hiện tại, tất cả các bên đang tích cực tìm kiếm giải pháp để giảm căng thẳng thương mại. Tuy nhiên, nếu các cuộc đàm phán không đạt được kết quả khả quan, EU sẽ không ngần ngại thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ lợi ích của mình. Trong khi đó, Ủy ban châu Âu và các quan chức EU đang tiếp tục có các cuộc trao đổi với phía Mỹ để tìm ra giải pháp cho vấn đề này.

Trong quá trình lấy ý kiến về dự thảo Luật Thương mại điện tử, Bộ Công Thương đã nhận được nhiều góp ý từ các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và địa phương. Một vấn đề đáng chú ý được đề cập là trách nhiệm của người nổi tiếng và những người có ảnh hưởng, bao gồm MC, nghệ sĩ, diễn viên, và KOL, khi tham gia vào các buổi livestream bán hàng.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo xem xét bổ sung quy định quản lý đối với trường hợp người bán hàng không trực tiếp thực hiện livestream mà thay vào đó thuê người nổi tiếng hoặc người có ảnh hưởng để quảng cáo và bán hàng. Sở Công Thương tỉnh Lai Châu cũng đề xuất quy định rõ ràng về trách nhiệm và liên đới của những đối tượng này khi tham gia quảng cáo và giới thiệu sản phẩm trên các nền tảng thương mại điện tử.

Đã có nhiều ý kiến ủng hộ việc quy định trách nhiệm của người nổi tiếng trong livestream bán hàng, đặc biệt là khi thực tế đã xảy ra nhiều vụ việc liên quan đến các buổi livestream bán hàng với doanh thu lớn nhưng không rõ ràng về thuế hoặc trường hợp người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật về sản phẩm, gây ảnh hưởng tiêu cực đến người tiêu dùng.

Trong dự thảo Luật Thương mại điện tử, Bộ Công Thương đã nêu rõ trách nhiệm của những người thực hiện livestream mà không phải là người bán hàng trực tiếp, bao gồm cả MC, nghệ sĩ và KOL. Cụ thể, những người này có trách nhiệm cung cấp thông tin cần thiết cho chủ quản nền tảng thương mại điện tử để phục vụ việc định danh và xác thực điện tử. Họ cũng không được phép cung cấp thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn về công dụng, xuất xứ, chất lượng, giá cả, chương trình khuyến mại, chính sách bảo hành và các nội dung khác liên quan đến hàng hóa, dịch vụ.

Người thực hiện livestream cũng phải tuân thủ đúng nội dung quảng cáo đã được cơ quan có thẩm quyền xác nhận đối với hàng hóa, dịch vụ thuộc trường hợp pháp luật yêu cầu phải xác nhận nội dung quảng cáo. Họ cần đảm bảo sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh, trang phục và hành vi phù hợp với đạo đức xã hội và thuần phong mỹ tục trong quá trình bán hàng qua livestream.

Bộ Công Thương cho rằng việc quy định trách nhiệm của người nổi tiếng trong livestream bán hàng là cần thiết để bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng và đảm bảo sự công bằng trong hoạt động kinh doanh. Điều này cũng giúp tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm trong hoạt động thương mại điện tử, từ đó nâng cao niềm tin của người tiêu dùng đối với các hoạt động mua bán trực tuyến.

Thông tin chi tiết về dự thảo Luật Thương mại điện tử có thể được tham khảo tại https://www.moit.gov.vn. Bộ Công Thương đang tiếp tục lấy ý kiến đóng góp từ các bên liên quan để hoàn thiện dự thảo luật và đảm bảo rằng các quy định pháp luật về thương mại điện tử phù hợp với thực tiễn và mang lại lợi ích cho cả người tiêu dùng và doanh nghiệp.

Đề xuất gia hạn 6 tháng đối với thuế giá trị gia tăng

Theo dự thảo nghị định, với thuế giá trị gia tăng (GTGT), Bộ Tài chính đề xuất gia hạn 6 tháng đối với số thuế giá trị gia tăng từ tháng 1 đến tháng 5/2023 và quý I/2023, gia hạn 5 tháng đối với số thuế GTGT của tháng 6/2023 và quý II/2023. 

Thời gian gia hạn tại điểm này được tính từ ngày kết thúc thời hạn nộp thuế GTGT theo quy định của pháp luật về quản lý thuế.

Tổng số thuế GTGT gia hạn từ tháng 1 đến tháng 6/2023 và quý I, quý II năm 2023 là khoảng 64.000 – 65.000 tỷ đồng. 

Tuy nhiên, số thu ngân sách nhà nước (NSNN) của năm 2023 không giảm do doanh nghiệp phải thực hiện nộp vào NSNN trước ngày 31/12/2023.

Gia hạn 3 tháng đối với thuế thu nhập doanh nghiệp

Đối với thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), Bộ Tài chính đề xuất gia hạn thời hạn nộp thuế đối với số thuế TNDN tạm nộp của quý I, quý II kỳ tính thuế TNDN năm 2023. 

Thời gian gia hạn là 3 tháng, kể từ ngày kết thúc thời hạn nộp thuế TNDN theo quy định của pháp luật về quản lý thuế. Ước tính số thuế được gia hạn khoảng 42.800 – 43.600 tỷ đồng.

Năm 2022, Bộ Tài chính đã chủ động đề xuất cấp thẩm quyền kịp thời ban hành các chính sách miễn, giảm, giãn thuế, tiền thuê đất, phí và lệ phí… 

Tổng số tiền miễn, giảm, gia hạn thuế dự kiến khoảng 233,5 nghìn tỷ đồng, nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, kiểm soát lạm phát, hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội theo Nghị quyết 43/2022/QH15 của Quốc hội và Nghị quyết 11/NQ-CP của Chính phủ.

Để tháo gỡ khó khăn cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, Bộ Tài chính cũng đề xuất gia hạn thời hạn nộp thuế GTGT, thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với số tiền thuế phát sinh phải nộp năm 2023 của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh thực hiện nộp số tiền thuế được gia hạn tại khoản này chậm nhất là ngày 30/12/2023.

Gia hạn tiền thuê đất 6 tháng

Đối với tiền thuê đất, Bộ Tài chính đề nghị gia hạn thời hạn nộp tiền thuê đất đối với 50% số tiền thuê đất phát sinh phải nộp năm 2023 của doanh nghiệp, tổ chức, hộ gia đình, hộ kinh doanh cá nhân. 

Thời gian gia hạn tiền thuê đất là 6 tháng kể từ ngày 31/5 đến ngày 30/11/2023. Dự kiến số tiền thuê đất, thuê mặt nước được gia hạn khoảng 3.500 tỷ đồng. 

Tuy nhiên, số thu NSNN của năm 2023 không giảm do doanh nghiệp, hộ, cá nhân kinh doanh phải thực hiện nộp vào NSNN trước ngày 30/11/2023.