Bộ Công thương đề xuất Bộ Tài chính quản lý, điều hành mặt hàng xăng dầu.

Bộ Công thương vừa gửi các Bộ, ngành lấy ý kiến về sửa đổi, bổ sung dự thảo Nghị định 95/2021và Nghị định 83/2014 về kinh doanh xăng dầu. 

Hiện, xăng dầu là mặt hàng do nhiều bộ, ngành cùng quản lý theo chức năng, nhiệm vụ được phân giao. Chẳng hạn, Bộ Công an quản lý về phòng chống cháy nổ xăng dầu, Bộ Khoa học & Công nghệ quản lý về chất lượng, tiêu chuẩn xăng dầu, quản lý nguồn cung và giá là Bộ Công thương và Bộ Tài chính..

Nếu giữ nguyên các quy định hiện nay về điều hành, quản lý với xăng dầu sẽ đúng với phân công nhiệm vụ của các bộ từ nhiều năm qua. Tức là, trong điều hành giá xăng dầu, Bộ Tài chính rà soát, hướng dẫn xác định các chi phí và công bố cho Bộ Công thương tính toán giá cơ sở. Nhưng khi có vấn đề phát sinh, như thời điểm thị trường thiếu hụt nguồn cung cuối năm 2022, sự phối hợp giữa các bộ, ngành xử lý vấn đề trong điều hành chưa được chặt chẽ, lúng túng.

Trên cơ sở phân tích, Bộ Công thương cho rằng, nên đưa về một đầu mối điều hành giá xăng dầu, cũng như rà soát, hướng dẫn và tính toán các chi phí kinh doanh xăng dầu là Bộ Tài chính. Bộ Công thương sẽ phối hợp thực hiện theo chức năng nhiệm vụ được giao.

Theo Bộ Công thương, phương án giao Bộ Tài chính điều hành giá xăng dầu bảo đảm việc phân công công tác quản lý nhà nước về xăng dầu thực hiện theo đúng chức năng nhiệm vụ của các bộ, ngành. Bộ Tài chính có chuyên môn nghiệp vụ về lĩnh vực tài chính sẽ thực hiện chính xác công tác tính toán, hướng dẫn và công bố giá điều hành đối với mặt hàng xăng dầu.

Song nhược điểm theo Bộ Công Thương là việc điều hành giá xăng dầu tách xa việc điều hành cung cầu xăng dầu nên sẽ có những bất ổn, không có sự độc lập khách quan trong việc xác định, phản ánh các chi phí kinh doanh xăng dầu.

Trước đó, người đứng đầu Bộ Tài chính từng đề xuất khi sửa Nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu sẽ đề nghị Chính phủ giao toàn diện phần xăng dầu về Bộ Công thương quản lý, bao gồm cả việc quyết định giá, chi phí định mức (hiện phần này đang do Bộ Tài chính đảm trách).

Bộ này lập luận, việc giao Bộ Công thương quản lý toàn diện xăng dầu sẽ đảm bảo nguồn cung chủ động giữa đầu mối, phân phối và bán lẻ, chủ động điều chỉnh chi phí định mức và giải quyết khó khăn, đảm bảo nguồn cung xăng dầu, phục vụ sản xuất kinh doanh.

Bộ Tài chính đồng ý phương án Bộ Công thương làm đầu mối quản lý xăng dầu.

Bộ Tài chính vừa có văn bản số 1689/BTC/QLG gửi Bộ Công thương liên quan đến đề nghị xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 95/2021/NĐ-CP và Nghị định số 83/2014/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu.

Đối với thống nhất đầu mối quản lý nhà nước về xăng dầu, dự thảo báo cáo của Bộ Công thương đánh giá sơ bộ và đưa ra 3 phương án; có đánh giá ưu, nhược điểm của từng phương án, tuy nhiên chưa đề xuất lựa chọn phương án để báo cáo.

Do đó, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Công thương lựa chọn phương án 3 để báo cáo Chính phủ.

Theo đề xuất của Bộ Công thương, phương án 3 là đối với nội dung điều hành giá xăng dầu và rà soát, hướng dẫn, tính toán các chi phí kinh doanh xăng dầu đưa về một đầu mối là Bộ Công thương thực hiện. Các bộ, ngành khác theo chức năng nhiệm vụ được giao, thực hiện quản lý nhà nước đối với mặt hàng xăng dầu theo quy định.

Về vấn đề này, Bộ Tài chính cũng đã có đánh giá và đề xuất cụ thể tại Công văn số 11280/BTC-QLG ngày 1/11/2022.

Theo Bộ Tài chính, một số nhiệm vụ thuộc điều hành giá xăng dầu như giám sát trích lập, sử dụng Quỹ bình ổn giá, rà soát tính toán công bố các khoản định mức để tính giá cơ sở, đề nghị giao thống nhất về một đầu mối là Bộ Công thương (cơ quan chủ trì điều hành giá, quản lý các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu) để tránh phát sinh những bất cập trong khâu tổ chức thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Bộ Tài chính chỉ thực hiện chức năng thanh, kiểm tra theo đúng quy định.

Về Quỹ bình ổn giá (BOG) xăng dầu, Bộ Công thương có đánh giá sơ bộ và đưa ra 3 phương án. Phương án 1 giữ nguyên như hiện hành. Phương án 2 tiếp tục giữ Quỹ BOG xăng dầu, nhưng có sửa đổi theo hướng quy định nguyên tắc sử dụng Quỹ, giảm dần sự can thiệp của nhà nước về giá xăng dầu. Phương án 3 bỏ Quỹ BOG và đánh giá ưu, nhược điểm của từng phương án. Tuy nhiên, chưa đề xuất lựa chọn phương án để báo cáo.

Vì vậy, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Công thương – cơ quan chủ trì điều hành trích lập, sử dụng Quỹ BOG xăng dầu đánh giá để lựa chọn một phương án cụ thể; đồng thời lấy ý kiến của các cơ quan liên quan và đối tượng chịu tác động để hoàn thiện, báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định.

Về công thức tính giá cơ sở xăng dầu, tại dự thảo, Bộ Công thương có nêu các phương án sửa đổi công thức giá cơ sở hiện hành. Bộ Tài chính cho rằng, thời gian qua việc điều chỉnh các khoản chi phí định mức trong giá cơ sở đã được Bộ Tài chính thực hiện theo đúng quy định tại Nghị định số 95/2021/NĐ-CP và Thông tư số 104/2021/TT-BTC.

Chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam đã được rà soát điều chỉnh 3 lần theo kết quả tổng hợp rà soát báo cáo chi phí thực tế phát sinh tại thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu: Lần 1 vào ngày 10/1/2022, lần 2 vào ngày 10/7/2022 và lần 3 vào ngày 8/11/2022.

Premium trong nước (các chi phí trong kinh doanh xăng dầu) và chi phí đưa xăng dầu từ nhà máy lọc dầu về đến cảng được Bộ Tài chính thông báo điều chỉnh 2 lần theo thực tế báo cáo của thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu và theo quy định tại Nghị định số 95/2021/NĐ-CP: Lần 1 vào ngày 10/1/2022 và lần 2 vào ngày 7/10/2022.

Theo Bộ Tài chính, việc rà soát điều chỉnh các khoản chi chí định mức trong giá cơ sở xăng dầu đã được Bộ thực hiện thường xuyên theo quy định, bảo đảm điều chỉnh theo kỳ công bố đúng với quy định tại Nghị định số 95/2021/NĐ-CP của Chính phủ.

Bộ Tài chính đề nghị Bộ Công thương bỏ nhận định tại mục 10 về công thức tính giá cơ sở do chưa đánh giá toàn diện và chưa chính xác: “Thời gian vừa qua, thị trường xăng dầu có nhiều biến động, nguồn cung xăng dầu cho thị trường có một số bất ổn. Một trong những nguyên nhân là do các chi phí kinh doanh xăng dầu chưa được tính đúng, tính đủ trong cơ cấu giá cơ sở xăng dầu do Nhà nước điều hành dẫn đến doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu bị thua lỗ, không có động lực duy trì hoạt động kinh doanh”.

Với các phương án sửa đổi, bổ sung công thức giá cơ sở, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Công thương chủ động đánh giá, rà soát, dự thảo phương án sửa đổi, bổ sung cụ thể; đồng thời lấy ý kiến của các cơ quan liên quan và đối tượng chịu tác động để hoàn thiện, báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định.

Bộ Công thương đề xuất giữ nguyên đầu mối quản lý xăng dầu.

Tại dự thảo lần 2 tờ trình Thủ tướng về sửa đổi Nghị định 83/NĐ-CP và Nghị định 95/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu, Bộ Công thương cho rằng việc quản lý Nhà nước với mặt hàng này vẫn cần sự tham gia, phối hợp của các bộ theo từng lĩnh vực.

Cụ thể, Bộ Công thương muốn giữ nguyên như cách điều hành hiện nay, tức sẽ có nhiều bộ ngành tham gia, trong đó Bộ Công thương chủ trì cùng sự tham gia của Bộ Tài chính, các bộ khác theo chức năng quản lý Nhà nước với mặt hàng này.

Nhưng sẽ làm rõ hơn thẩm quyền, trách nhiệm của các bộ, ngành liên quan và bổ sung quy định “thời gian điều chỉnh chi phí định mức rút xuống còn một quý một lần. Nếu trong quý biến động tăng, giảm từ 5% trở lên thì cho phép điều chỉnh ngay”.

Hiện, xăng dầu là mặt hàng do nhiều bộ, ngành cùng quản lý theo chức năng, nhiệm vụ được phân giao. Chẳng hạn, Bộ Công an quản lý về phòng chống cháy nổ xăng dầu, Bộ Khoa học & Công nghệ quản lý về chất lượng, tiêu chuẩn xăng dầu, quản lý nguồn cung và giá là Bộ Công thương và Bộ Tài chính..

Bộ Công thương cho rằng, việc phân công phối hợp như vậy đã thực hiện từ nhiều năm, phù hợp với chuyên môn nghiệp vụ, chức năng của từng bộ, ngành đã được Chính phủ phân công, đồng thời đảm bảo có sự tính toán, giám sát, kiểm tra các chi phí một cách chính xác, khách quan, minh bạch, đúng chuyên môn từ Bộ Tài chính.

Như vậy, quan điểm của Bộ Công thương thể hiện tại dự thảo lần 2 đã thay đổi so với đề xuất từng đưa ra trước đó, Tại dự thảo lần 1, Bộ này đề nghị chuyển quyền điều hành xăng dầu sang đầu mối duy nhất là Bộ Tài chính để bảo đảm đúng chức năng, nhiệm vụ của bộ, ngành đã được phân công, Bộ Công thương sẽ phối hợp theo chức năng, nhiệm vụ được giao.

Phương án giao Bộ Tài chính điều hành giá xăng dầu khi đó được Bộ lập luận, bảo đảm việc phân công công tác quản lý nhà nước về xăng dầu thực hiện theo đúng chức năng nhiệm vụ của các bộ, ngành. Bộ Tài chính có chuyên môn nghiệp vụ về lĩnh vực tài chính sẽ thực hiện chính xác công tác tính toán, hướng dẫn và công bố giá điều hành đối với mặt hàng xăng dầu.

Song nhược điểm là việc điều hành giá xăng dầu tách xa việc điều hành cung cầu xăng dầu nên sẽ có những bất ổn, không có sự độc lập khách quan trong việc xác định, phản ánh các chi phí kinh doanh xăng dầu.

Bộ Tài chính vẫn giữ quan điểm nên giao thống nhất đầu mối quản lý giá xăng dầu về Bộ Công thương.

Tại văn bản gửi Bộ Công thương tham gia ý kiến một số đề xuất nội dung sửa đổi, bổ sung các quy định về kinh doanh xăng dầu tại Nghị định 95 và 83, Bộ Tài chính một lần nữa nêu lại quan điểm nên giao đầu mối quản lý thống nhất về Bộ Công thương.

Bộ Tài chính lập luận, Bộ Công thương sẽ là cơ quan quản lý ngành, xác định giá, định mức chi phí (gồm tính toán các khoản định mức trong giá cơ sở; điều hành và giám sát trích lập, sử dụng Quỹ bình ổn xăng dầu). Bộ Tài chính chỉ thực hiện chức năng thanh, kiểm tra theo đúng quy định.

“Do Bộ Công thương là cơ quan quản lý Nhà nước và chủ trì điều hành giá mặt hàng này. Nhưng hiện nay một số nhiệm vụ về điều hành giá xăng dầu lại được phân công cho Bộ Tài chính, như giám sát trích lập, sử dụng Quỹ Bình ổn giá, rà soát tính toán công bố các khoản định mức để tính giá cơ sở… Việc này, theo Bộ Tài chính dẫn đến sự phân tán trong thực hiện”, Bộ Tài chính nêu quan điểm. 

Đồng thời, Bộ này nhấn mạnh, sửa đổi Nghị định 95/NĐ-CP để giao thống nhất về một cơ quan quản lý nhà nước về kinh doãnh xăng dầu, đồng thời là cơ quan điều hành giá xăng dầu để tăng tính chủ động, nâng cao hiệu quả hoạt động.

Thêm nữa,  Bộ Công thương hiện là cơ quan quản lý, cấp phép các doanh nghiệp đầu mối, thương nhân phân phối; hoạt động kinh doanh, xuất nhập khẩu, cũng như bảo đảm nguồn cung xăng dầu.  Bộ nắm được chi tiết tình hình sản xuất kinh doanh, hoạt động của các đơn vị; các chi phí cần thiết phát sinh để duy trì, phát triển hệ thống phân phối; tình hình cung cầu, diễn biến giá xăng dầu nguyên liệu và thành phẩm.

Do đó, việc giao thống nhất một cơ quan quản lý, điều hành về Bộ Công thương sẽ tăng tính chủ động xác định và tính toán các yếu tố hình thành giá cơ sở, phương án điều hành trong những tình huống thiếu hụt, bất thường.

Việc giao thống nhất về Bộ Công thương sẽ giúp cơ quan chủ trì điều hành giá nắm bắt bản chất của các yếu tố hình thành giá cơ sở để điều hành phù hợp thực tế phát sinh, cũng như tăng cường giám sát chi phí của các thương nhân.

Bộ Tài chính cũng cho rằng, việc phân tán như hiện nay làm phát sinh thêm quy trình và gây khó khăn cho cơ quan điều hành giá vì giá là cơ sở tổng hòa của các yếu tố hình thành giá, không chỉ đơn giản là việc quyết định tăng/giảm tại thời điểm điều hành giá.

Với vai trò liên bộ trong quản lý, điều hành giá xăng dầu, tại Dự thảo sửa đổi Nghị định 95/2021 và Nghị định 83/2014 về kinh doanh xăng dầu, Bộ Tài chính và Bộ Công thương liên tục “đá bóng” cho nhau. Tại dự thảo lần 1, Bộ Công thương đề xuất chuyển quản lý xăng dầu về Bộ Tài chính nhưng Bộ Tài chính không đồng tình.

Tại dự thảo lần 2 hôm 18/12023, Bộ Công thương đề nghị giữ nguyên quy định hiện hành về chức năng nhiệm vụ của các Bộ, ngành trong quản lý xăng dầu, đồng thời yêu cầu cần làm rõ hơn thẩm quyền, trách nhiệm của Bộ, ngành liên quan, tuy nhiên Bộ Tài chính vẫn bảo lưu quan điểm nên giao về một đầu mối là Bộ Công thương.

Bộ Công thương vừa gửi ‘trát’ đề nghị các địa phương tăng cường quản lý, kinh doanh xăng dầu

Bộ Công thương vừa có công văn số 506 /BCT-TTTN về việc thực hiện Kết luận thanh tra việc chấp hành quy định của pháp luật trong kinh doanh xăng dầu.

Thời gian vừa qua, các đoàn Thanh tra của Bộ Công thương đã tiến hành thanh tra việc chấp hành quy định của pháp luật trong kinh doanh xăng dầu đối với các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu.

Căn cứ quy định pháp luật trong thanh tra, kiểm tra và pháp luật khác có liên quan, Bộ Công thương đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các cơ quan chuyên môn theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tăng cường quản lý hoạt động kinh doanh xăng dầu trên địa bàn. Đồng thời, giải quyết kịp thời các khó khăn, vướng mắc của đơn vị kinh doanh xăng dầu theo thẩm quyền.

Cụ thể, Bộ đề nghị Sở Công thương địa phương rà soát quy trình cấp Giấy xác nhận đủ điều kiện làm đại lý; Giấy chứng nhận cửa hàng đủ điều kiện bán lẻ xăng dầu để sửa đổi, bổ sung và triển khai thực hiện theo đúng quy định, đảm bảo thuận tiện cho các tổ chức, cá nhân hoạt động kinh doanh xăng dầu trên địa bàn.

Rà soát thực hiện cấp Giấy chứng nhận cửa hàng đủ điều kiện bán lẻ xăng dầu, Giấy xác nhận đủ điều kiện làm đại lý bán lẻ xăng dầu theo quy định.

Các địa phương cũng có trách nhiệm hướng dẫn các thương nhân kinh doanh xăng dầu thực hiện các quy định về kinh doanh xăng dầu; Rà soát, kiểm tra các thương nhân đủ điều kiện làm đại lý bán lẻ xăng dầu trong việc thực hiện cấp Giấy xác nhận đủ điều kiện làm đại lý bán lẻ xăng dầu theo quy định.

Trước đó, 3 đoàn thanh tra của Bộ Công thương đã ban hành kết luận thanh tra về việc chấp hành quy định pháp luật kinh doanh xăng dầu của một số thương nhân đầu mối, trên cơ sở thực hiện theo quyết định thanh tra của bộ trưởng Bộ Công thương với 33 thương nhân đầu mối tại ba miền.

Trên cơ sở kết luận thanh tra, cơ quan thanh tra đã đưa ra một số kiến nghị như yêu cầu các công ty bị thanh tra khắc phục các hạn chế, khuyết điểm, chấn chỉnh và nghiêm túc thực hiện các quy định của pháp luật.

Đồng thời đề xuất xử lý với vi phạm của từng doanh nghiệp, trong đó có việc xử lý vi phạm hành chính, khắc phục sơ hở, yếu kém trong công tác quản lý, sửa đổi cơ chế, chính sách pháp luật…

Mới đây, Bộ Công thương đã thu hồi  giấy phép của 6 thương nhân phân phối xăng dầu gồm: Công ty TNHH Thương mại xây dựng và vận tải Quảng Hà (Hà Tĩnh); Công ty TNHH Thương mại và dịch vụ Petro Oil An Giang (An Giang); Công ty TNHH MTV Dầu khí Bông Sen Vàng, Công ty CP Xăng dầu An Hữu Trà Vinh (Cần Thơ); Công ty CP Thương mại dầu khí Đại Long và Công ty CP Dầu khí Rồng Vàng (Hà Nội).

Các giấy phép này bị thu hồi trên cơ sở đề nghị của Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công thương), có hiệu lục từ 27/2. Trước ngày 15/3, các doanh nghiệp này phải nộp lại Giấy xác nhận đủ điều kiện làm thương nhân phân phối xăng dầu.