Quốc hội bấm nút thông qua Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi).

Cơ sở khám bệnh, chữa bệnh thực hiện tự chủ được tự chủ trong quyết định về tổ chức và nhân sự; thực hiện nhiệm vụ, phát triển các hoạt động chuyên môn, các hoạt động khác phục vụ khám bệnh, chữa bệnh…

Đó là một trong những nội dung đáng chú ý tại Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua trong phiên bế mạc kỳ họp bất thường lần thứ hai, chiều 9/1.

Liên quan đến tự chủ bệnh viện, sau nhiều lần góp ý của đại biểu Quốc hội, Luật đã quy định cụ thể các nội dung tự chủ về tài chính của các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh bao gồm: quyết định nội dung thu, mức thu của các dịch vụ, hàng hóa liên quan đến hoạt động khám bệnh, chữa bệnh, phục vụ người bệnh, thân nhân của người bệnh theo quy định của pháp luật, trừ dịch vụ, hàng hóa do Nhà nước định giá; quyết định sử dụng nguồn thu hợp pháp để đầu tư các dự án thực hiện hoạt động khám bệnh, chữa bệnh…

Giải trình ý kiến đại biểu trước khi Quốc hội bấm nút, bà Nguyễn Thúy Anh, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội cho biết, các vấn đề liên quan đến cơ chế tự chủ trong các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của Nhà nước nói riêng đang được điều chỉnh bởi nhiều văn bản khác nhau và đang có những vướng mắc nhất định, cần được tiếp tục sửa đổi, hoàn thiện trong thời gian tới.

Để có thể giải quyết một cách triệt để, về lâu dài cần nghiên cứu tổng thể, hoàn thiện chính sách pháp luật về cung ứng dịch vụ sự nghiệp công nhằm tạo cơ sở pháp lý đồng bộ hơn.

Dự thảo luật chỉ quy định một số nội dung mang tính đặc thù y tế để tháo gỡ một phần vướng mắc. Khi hệ thống pháp luật về tự chủ đối với đơn vị cung ứng dịch vụ công được hoàn thiện sẽ kết nối thực hiện được, bà Thuý Anh giải trình.

Liên quan đến xã hội hoá, luật  quy định cụ thể hình thức xã hội hóa trong hoạt động khám bệnh, chữa bệnh với 7 hình thức, gồm: đầu tư thành lập cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tư nhân; đầu tư theo phương thức đối tác công – tư để thành lập cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; vay vốn để đầu tư công trình hạ tầng, thiết bị y tế; thuê, cho thuê tài sản, dịch vụ lâm sàng, dịch vụ cận lâm sàng, dịch vụ phi y tế, dịch vụ nhà thuốc, quản lý vận hành cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; mua trả chậm, trả dần; thuê, mượn thiết bị y tế; tài trợ, viện trợ từ các tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài; các hình thức khác theo quy định của pháp luật.

Bệnh viện nhà nước được tự quyết định giá khám chữa bệnh theo yêu cầu

Cũng phải chỉnh lý rất nhiều lần là quy định về giá dịch vụ khám, chữa bệnh.

Có ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng, Nhà nước cần quản lý giá khám, chữa bệnh ở các cơ sở y tế công lập, cả khám bảo hiểm y tế và khám, chữa bệnh theo yêu cầu để bảo đảm quyền được chăm sóc y tế của Nhân dân, bảo đảm những người yếu thế không bị nghèo hóa về chi phí y tế; đề nghị làm rõ Bộ Y tế quy định giá gì, thay đổi cách quản lý về quy định giá.

Tiếp thu ý kiến đại biểu, luật đã quy định Bộ trưởng Bộ Y tế quy định giá cụ thể dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh thuộc danh mục do Quỹ Bảo hiểm y tế thanh toán; giá cụ thể dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh do ngân sách nhà nước thanh toán; giá cụ thể dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh không thuộc danh mục do Quỹ Bảo hiểm y tế thanh toán mà không phải là dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh theo yêu cầu, đối với các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh thuộc Bộ Y tế và các bộ khác.

HĐND cấp tỉnh quy định giá cụ thể dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh đối với các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của Nhà nước trên địa bàn quản lý thuộc phạm vi được phân quyền, nhưng không được vượt quá giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh tương ứng do Bộ trưởng Bộ Y tế quy định.

Theo Luật, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của Nhà nước áp dụng giá cụ thể dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh đối với người bệnh không có thẻ bảo hiểm y tế sử dụng các dịch vụ thuộc danh mục do Quỹ Bảo hiểm y tế chi trả mà không phải là dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh theo yêu cầu; quyết định giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh theo yêu cầu.

Các cơ sở khám, chữa bệnh phải kê khai giá, niêm yết công khai giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh theo yêu cầu.

Theo luật mới, các cơ sở khám, chữa bệnh tư nhân được quyền quyết định và phải kê khai giá, niêm yết công khai giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh. Các sở khám bệnh, chữa bệnh được đầu tư theo phương thức đối tác công – tư quyết định giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh theo pháp luật về đầu tư theo phương thức đối tác công – tư.

Lần sửa đổi này, tại điều 25 lần đầu tiên Luật quy định Hội đồng Y khoa Quốc gia là tổ chức do Thủ tướng Chính phủ thành lập, có chức năng đánh giá độc lập năng lực hành nghề khám bệnh, chữa bệnh; có con dấu và trụ sở riêng.  Luật cũng quy định các nhiệm vụ của Hội đồng này và giao Thủ tướng Chính phủ quy định tổ chức và hoạt động của Hội đồng Y khoa Quốc gia.

Tuy nhiên, khi quy định cụ thể về các nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ phải báo cáo, xin ý kiến của cấp có thẩm quyền.

Trước khi thông qua luật, Quốc hội đã tiến hành biểu quyết riêng về Điều 25 và kết quả có tới 79/481 vị không tán thành.

Luật Khám bệnh, chữa bệnh có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2024. 

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn – (Ảnh: TT).

Bộ Y tế dự kiến ban hành thông tư giá khám bệnh chữa bệnh theo yêu cầu trong Quý 1-2/2023 khi được Chính phủ đồng ý, Thứ trưởng  Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết tại cuộc họp báo công bố Luật Khám bệnh, chữa bệnh đã được Quốc hội thông qua tại kỳ họp bất thường lần thứ hai, sáng 3/2.

Luật này gồm 12 chương và 21 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2024.

Theo Thứ trưởng Thuấn, Luật có nhiều điểm mới nhằm nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, trong đó bổ sung nhiều quy định về tài chính.

Luật đã quy định cụ thể các yếu tố hình thành giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh đồng thời quy định giá khám bệnh, chữa bệnh đối với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của Nhà nước bảo đảm được tính đúng, tính đủ theo lộ trình do Chính phủ quy định để bù đắp chi phí thực hiện khám bệnh, chữa bệnh và có tích lũy, ông Thuấn cho biết.

Trả lời thêm một số câu hỏi của báo chí về vấn đề này, ông Thuấn nói, giá khám bệnh chữa bệnh đang kết cấu gồm 4 yếu tố: chi phí trực tiếp, tiền lương tiền công, chi phí quản lý, chi phí cho khấu hao thiết bị. Hiện tại, giá dịch vụ y tế mới kết cấu được 2 yếu tố bao gồm tiền lương và các chi phí trực tiếp.

Trong năm 2022, Chính phủ đã giao Bộ Y tế khẩn trương hoàn thiện ban hành giá dịch vụ theo yêu cầu và hoàn thiện danh mục kỹ thuật để hoàn thiện tính định mức kỹ thuật làm cơ sở cho tính đúng, tính đủ giá dịch vụ khám chữ bệnh và lộ trình do Chính phủ chỉ đạo để cân đối với điều kiện kinh tế – xã hội, cân đối giữa chỉ số CPI mà Quốc hội giao hàng năm.

Liên quan đến giá khám chữa bệnh theo yêu cầu, Thứ trưởng Thuấn cho biết, hiện tại, Bộ Y tế đang hoàn thiện thông tư về nội dung này để đáp ứng nhu cầu cần thiết của người dân. Đặc biệt là để từng bước tăng cường chất lượng khám bệnh, chữa bệnh, chất lượng phục vụ, cố gắng giữ lượng người bệnh đáng nhẽ ra nước ngoài điều trị, thì họ ở lại điều trị trong nước.

Thông tư giá khám bệnh chữa bệnh theo yêu cầu dự kiến sẽ đưa yếu tố thứ 3 tức là chi phí quản lý vào giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh tại cơ sở nhà nước. “Bộ Y tế cũng dự kiến ban hành thông tư giá khám bệnh chữa bệnh theo yêu cầu trong Quý 1-2/2023 khi được Chính phủ đồng ý trên cơ sở giá công khai, minh bạch và cạnh tranh để cơ sở khám chữa bệnh chất lượng cao, phục vụ tốt có thể thu được giá hợp lý bên cạnh việc có đủ chi phí theo các yếu tố định giá”, ông Thuấn hồi âm.

Vẫn theo Thứ trưởng, Bộ Y tế cũng sẽ phân cấp, phân quyền tối đa cho các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, dự kiến đưa ra hướng dẫn phương thức tính toán và giao quyền cho các cơ sở tự quyết định giá.

Về Hội đồng Y khoa quốc gia, mô hình lần đầu tiên được luật hoá, ông Thuấn nêu rõ đây là tổ chức do Chính phủ, Thủ tướng thành lập, là cơ quan chức năng đánh giá độc lập năng lực hành nghề khám bệnh chữa bệnh, có con dấu riêng.

Hội đồng Y khoa quốc gia chủ trì, phối hợp tổ chức xã hội nghề nghiệp về khám bệnh chữa bệnh và cơ quan khác có liên quan đánh giá năng lực hành nghề; ban hành bộ công cụ hành nghề đánh giá năng lực khám chữa bệnh; chủ trì tổ chức kiểm tra đánh giá năng lực; tiếp nhận giải quyết kiến nghị, khiếu nại, phối hợp cơ quan quản lý Nhà nước giải quyết khiếu nại, tố cáo về kết quả kiểm tra đánh giá năng lực hành nghề và một số nhiệm vụ khác.

“Hội đồng Y khoa quốc gia theo quy định hiện tại do Bộ trưởng Y tế kiêm nhiệm, nhưng do hiện tại Bộ trưởng bận nhiều nhiệm vụ, nên sau khi được sự thống nhất của Ban cán sự Đảng Bộ Y tế và đồng ý của Thủ tướng, tạm thời giao cho tôi – trước đây được bổ nhiệm Phó chủ tịch điều hành – điều hành Hội đồng Y khoa quốc gia”, ông Thuấn thông tin.

Thứ trưởng cho hay hiện tại Hội đồng đang xây dựng kế hoạch cụ thể, thống nhất xây dựng bộ câu hỏi, dữ liệu đề làm cơ sở triển khai đánh giá năng lực. Hội đồng Y khoa quốc gia sẽ là đầu mối đánh giá năng lực, dựa vào các trường, bệnh viện, tổ chức xã hội nghề nghiệp về y tế cùng phối hợp triển khai. Hàng năm có thể triển khai nhiều lần và tại nhiều điểm với lượng y, bác sĩ hiện tại tốt nghiệp hàng năm dự kiến khoảng 10.000 sẽ đủ sức để đánh giá.

Tuy nhiên, quan trọng nhất vẫn là xây dựng chuẩn bộ câu hỏi đánh giá năng lực – Thứ trưởng nhấn mạnh.

Ông Thuấn cũng nói thêm rằng, hiện trên thế giới có nhiều mô hình về Hội đồng y  khoa quốc gia. Nhiều nước phát triển như Mỹ, Anh có hội đồng y khoa quốc gia độc lập với Chính phủ. Nhưng cũng có mô hình năm trong Bộ Y tế, hoặc nằm trong Quốc hội.

“Còn vì sao Việt Nam chúng ta chọn mô hình này? Vì hầu hết các nước đều có hội đồng y khoa quốc gia để đánh giá năng lực, tức là đánh giá đầu ra, trước khi cho bác sĩ nhân viên y tế hành nghề. Sức khỏe là vốn quý nhất của con người, khi can thiệp bằng biện pháp, phương pháp bắt buộc phải có tối thiểu kiến thức cơ bản để đảm bảo chẩn đoán điều trị một cách an toàn, hiệu quả”, Thứ trưởng giải thích.