Phòng họp Diên Hồng đã sáng đèn 3 kỳ họp trong năm 2022.

Đầu năm 2022, khi đại dịch Covid-19 đẩy nền kinh tế vào thế lao đao, lần đầu tiên Quốc hội họp bất thường thông qua Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội và nhiều vấn đề quan trọng quốc gia.

Đây cũng là một trong 10 sự kiện tiêu biểu của Quốc hội năm 2022, vừa được công bố.

Theo Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường, việc triệu tập Kỳ họp bất thường lần thứ nhất được coi là quyết định lịch sử của Quốc hội Việt Nam trong 76 năm qua, khẳng định bản lĩnh, quyết tâm chính trị của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội, khẳng định Quốc hội luôn nỗ lực đổi mới, hành động quyết liệt vì lợi ích Nhân dân.

Ở kỳ họp đó, Quốc hội đã xem xét thông qua 1 đạo luật, 3 nghị quyết chuyên đề, nghị quyết chung của Kỳ họp và đặc việc Quốc hội thông qua Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ với quy mô khoảng 350.000 tỷ đồng, tương ứng với hơn 8% GDP để hỗ trợ triển khai Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội, góp phần đưa tăng trưởng GDP năm 2022 đạt trên 8%, thuộc nhóm các quốc gia có tốc độ tăng trưởng hàng đầu thế giới, thu ngân sách tăng cao, số lượng doanh nghiệp thành lập mới và trở lại hoạt động tăng mạnh, một số ngành nghề chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19 đã phục hồi trở lại như du lịch, lữ hành, dịch vụ,…

Kỳ họp bất thường đầu tiên của Quốc hội thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong hỗ trợ, củng cố niềm tin của người dân, doanh nghiệp và tín nhiệm của quốc gia, Tổng thư ký Quốc hội khẳng định.

Một năm qua, không phải quyết sách kịp thời nào của Quốc hội cũng được thực thi với kết qủa như kỳ vọng. Nhưng qua những  tháng ngày cả đất nước căng mình chống dịch, những tháng ngày chật vật hồi sinh, cuộc sống đã đòi hỏi Diên Hồng không thể chỉ sáng đèn vào hai kỳ họp thường kỳ được bắt đầu vào cuối tháng 5 và tháng 10 như thường lệ.

Quốc hội đã được triệu tập họp bất thường lần thứ hai. Theo chương trình dự kiến, kỳ họp sẽ được khai mạc vào sáng 5/1/2023 với nội dung quan trọng nhất, như Chủ tịch Quốc hội đã hơn một lần nhấn mạnh: xem xét, quyết định Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch). Bởi đây là Quy hoạch định hướng, dẫn dắt cho các quy hoạch cấp dưới. Nhiều quy hoạch khác đang chờ Quy hoạch Tổng thể này, vì thế việc thông qua không chờ đến khi Quốc hội họp thường kỳ.

Quan trọng là vậy, cấp bách là thế, nhưng lại là việc hết sức khó, nên sau khi được Uỷ ban Kinh tế thẩm tra sơ bộ, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến, Chính phủ đã gấp rút hoàn thiện hồ sơ Quy hoạch để gửi đến các vị đại biểu Quốc hội.

Tại báo cáo iếp thu, giải trình các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ý kiến thẩm tra của Ủy ban Kinh tế Quốc hội về Quy hoạch vừa được gửi đến các vị đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng (người thay mặt Chính phủ ký báo cáo) cho biết nhiều nội dung đã được tiếp thu để hoàn thiện hồ sơ Quy hoạch.

Cụ thể là Chính phủ đã rà soát nội dung dự thảo Nghị quyết của Quốc hội để đảm bảo thể hiện đầy đủ các nội dung cần có của Quy hoạch tổng thể quốc gia theo quy định của pháp luật về quy hoạch để làm căn cứ, định hướng cho phân bố và tổ chức không gian phát triển quốc gia và làm căn cứ, định hướng cho quy hoạch không gian biển quốc gia, các quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh.

Các nội dung đánh giá, phân tích về hiện trạng phát triển các ngành, lĩnh vực trong báo cáo Quy hoạch tổng thể quốc gia cũng đã được bổ sung.

Chính phủ đã bổ sung quan điểm về thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa tại quan điểm phát triển; điều chỉnh nội dung quan điểm về việc phát triển các hành lang kinh tế gắn kết với khu vực và quốc tế để thể hiện rõ khía cạnh tổ chức không gian phát triển, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho hay.

Cạnh đó, Quy hoạch còn được bổ sung thêm một số nội dung về tầm nhìn đến năm 2050 để thể hiện rõ hơn diện mạo của đất nước vào năm 2050 như: Là nước phát triển, thu nhập cao, có thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đầy đủ, đồng bộ, hiện đại. Nền kinh tế vận hành theo phương thức của kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực tăng trưởng chủ yếu. Trở thành quốc gia biển mạnh, trung tâm kinh tế biển của châu Á.

Xã hội công bằng, dân chủ, văn minh; hệ thống an sinh xã hội bền vững. Giữ gìn và phát huy những giá trị tốt đẹp của bản sắc văn hóa các dân tộc; phát triển mạnh công nghiệp văn hóa tạo ra các sản phẩm, dịch vụ văn hóa có thương hiệu, uy tín và tầm ảnh hưởng trong khu vực và quốc tế. Hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, thích ứng hiệu quả với nước biển dâng và tác động của biến đổi khí hậu. Các vùng phát triển hài hoà, bền vững, khai thác hiệu quả các tiềm năng, thế mạnh.

Giai đoạn 2031 – 2050, phấn đấu tốc độ tăng trưởng GDP khoảng 6,5 – 7,5%/năm. Tỷ lệ đô thị hóa đến năm 2050 đạt 70 – 75%. Chỉ số phát triển con người ở mức rất cao (chỉ số HDI từ  0,8 trở lên), đời sống của người dân hạnh phúc; quốc phòng, an ninh được bảo đảm vững chắc.

Nhiều nội dung khác cũng đã được Chính phủ tiếp thu, giải trình để các vị đại biểu có thêm căn cứ thảo luận trước khi bấm nút.

Ngoài Quy hoạch, tại kỳ họp bất thường lần này, Quốc hội còn đặt lên bàn nghị sự Dự thảo Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi); tổng kết, đánh giá việc thực hiện quy định tại khoản 3 Nghị quyết số 30/2021/QH15; xem xét, quyết định việc tiếp tục thực hiện một số chính sách liên quan đến công tác phòng, chống dịch Covid-19 tại Nghị quyết số 30/2021/QH15 và cho phép tiếp tục sử dụng giấy đăng ký lưu hành thuốc, nguyên liệu làm thuốc hết thời hạn hiệu lực từ ngày 1/1/2023 mà chưa kịp gia hạn theo quy định của Luật Dược.

Nội dung được xem xét, quyết định còn có một số vấn đề về tài chính, ngân sách và cả công tác nhân sự. Tất cả, đều nhằm giải quyết những vấn đề cấp bách, đưa đất nước bước vào một năm mới vững vàng hơn.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan tại nghị trường.

Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) sẽ giao Chính phủ quy định lộ trình cụ thể của việc tính đúng, tính đủ giá khám chữa bệnh, phù hợp với tình hình kinh tế – xã hội, với khả năng chi trả của Quỹ Bảo hiểm xã hội, của ngân sách và khả năng của người dân.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan khẳng định như trên khi giải trình cuối phiên thảo luận về dự thảo Luật Khám bệnh, chữa bệnh chiều 6/1 của Quốc hội.

Tại đây, khá nhiều ý kiến còn lo ngại về quy định tự chủ bệnh viện và giá giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh.

Ở báo cáo gần nhất gửi Quốc hội, Chính phủ cho biết, trên cơ sở ý kiến của Chủ tịch Quốc hội, Chính phủ đề xuất chỉnh lý quy định về giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh tại điều 110.

Theo đó, khoản 2 điều này quy định giá thành toàn bộ của dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh bao gồm các chi phí sau đây:

a) Chi phí nhân công, bao gồm tiền lương, tiền công phù hợp với loại hình cung cấp dịch vụ, các khoản đóng góp theo lương và các khoản phụ cấp theo quy định;

b) Chi phí trực tiếp bao gồm chi phí thuốc, hóa chất, máu, chế phẩm máu và chi phí nguyên liệu, vật liệu, công cụ, dụng cụ, nhiên liệu, năng lượng sử dụng trong khám bệnh, chữa bệnh và các khoản chi phí trực tiếp khác;

c) Chi phí khấu hao thiết bị y tế, tài sản cố định;

d) Chi phí quản lý bao gồm chi phí duy tu, bảo dưỡng thiết bị y tế, tài sản cố định; chi phí bảo vệ môi trường, kiểm soát nhiễm khuẩn; chi phí đào tạo, nghiên cứu khoa học, công nghệ thông tin; chi phí mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp; chi phí quản lý chất lượng; lãi vay (nếu có) và các chi phí khác có liên quan đến hoạt động khám bệnh, chữa bệnh.

Điều 110 cũng quy định, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của Nhà nước định giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh theo yêu cầu.

Dự thảo cũng quy định những bệnh viện được gọi là tự chủ cao nhất thì được quyền xác định giá dịch vụ khám, chữa bệnh trong phạm vi khung giá hay mức giá cao nhất của Bộ Y tế quy định.

Theo đại biểu Hoàng Văn Cường, nếu quy định như thế có 2 điều mâu thuẫn.

Thứ nhất, nếu tất cả các dịch vụ y tế của bệnh viện tự chủ đều được xác định ở một mức giá cao hơn là giá do Nhà nước ấn định thì đã loại bỏ cơ hội cho những người thu nhập thấp sẽ không thể nào tiếp cận được những bệnh viện tự chủ.

Thứ hai, vì giá dịch vụ này cao nhưng lại không vượt quá khung của Nhà nước quy định và như vậy có một số dịch vụ cần có thể sử dụng những biện pháp kỹ thuật cao, cần có chất lượng cao hơn, cần phải có chi phí nhiều hơn nữa thì cũng không thực hiện được.

Như vậy, những người dân có khả năng chi trả, muốn được sử dụng những dịch vụ cao hơn hẳn cũng không đáp ứng được và người ta phải sang khu vực bệnh viện tư nhân.

Do vậy, đại biểu Cường đề nghị nên quy định đối với giá dịch vụ y tế các bệnh viện tự chủ thì phải phân thành 2 loại. Loại thứ nhất là giá dịch vụ cơ bản là đáp ứng cho phần đông mọi đối tượng khám, chữa bệnh và mức giá này không được vượt quá mức giá quy định của Nhà nước theo một tỷ lệ nhất định, để đảm bảo mọi người dân đều có cơ hội tiếp cận những bệnh viện có chất lượng cao.

Loại thứ hai là giá dịch vụ theo yêu cầu thì không nên giới hạn nằm trong mức giá cao nhất của nhà nước, mà tùy theo đơn vị đó cung cấp chất lượng ra sao, khách hàng mong muốn như thế nào thì đưa mức giá hoàn toàn theo khả năng đáp ứng của bệnh viện.

Một số đại biểu khác cũng cho rằng, quy định về giá dịch vụ khám chữa bệnh vẫn còn đang rất loay hoay.

Hồi âm ý kiến đại biểu, Bộ trưởng Đào Hồng Lan khẳng định nếu giải quyết được nội dung về giá dịch vụ khám chữa bệnh thì sẽ giải quyết được những vấn đề căn cơ, khó khăn đối với các bệnh viện trong thời gian vừa qua.

Dự thảo luật, theo Bộ trưởng đã được chỉnh lý theo hướng quy định về các yếu tố hình thành giá theo hướng tính đúng, tính đủ. Tuy nhiên, để đảm bảo phù hợp với tình hình phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm an sinh xã hội, luật sẽ quy định giao cho Chính phủ quy định về lộ trình cụ thể của việc tính đúng, tính đủ.

“Hiện nay, chúng ta mới tính được 2/4 yếu tố là nhân công và chi phí trực tiếp. Còn các chi phí liên quan đến khấu hao và quản lý thì chưa được tính trong giá thành. Nội dung này thì cũng đã được tiếp thu để làm sao cố gắng giao cho Chính phủ có một lộ trình cụ thể để giải quyết vấn đề này phù hợp với tình hình kinh tế – xã hội, phù hợp với khả năng chi trả của Quỹ bảo hiểm xã hội, của ngân sách và khả năng của người dân”, bà Lan cho biết.

Trên cơ sở lộ trình do Chính phủ quy định thì Bộ Y tế sẽ quy định giá dịch vụ khám, chữa bệnh do Quỹ bảo hiểm y tế thanh toán và do ngân sách nhà nước thanh toán như là giá thanh toán đối với khám, chữa bệnh Covid-19 trong thời gian vừa qua của Bộ Y tế và các bộ khác. HĐND cấp tỉnh sẽ quy định giá dịch vụ của các cơ sở khám, chữa bệnh trên địa bàn của tỉnh quản lý nhưng không được vượt qua mức giá dịch vụ khám, chữa bệnh tương ứng do Bộ Y tế quy định.

Cơ sở khám, chữa bệnh của Nhà nước thì được tự quyết định giá khám, chữa bệnh theo yêu cầu và cơ sở khám, chữa bệnh tư nhân thì được quyết định giá theo luật hiện hành. Nhưng sẽ quy định các vấn đề liên quan đến kê khai, niêm yết công khai giá theo quy định của pháp luật về giá và tăng cường công tác hậu kiểm, thanh tra, kiểm tra đối với pháp luật về giá, Bộ trưởng thông tin.

Điều hành phiên thảo luận, Phó chủ tịch thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ phối hợp với Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan chủ trì thẩm tra nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo luật và trình xin ý kiến Quốc hội, đảm bảo yêu cầu, chất lượng, khả thi, đáp ứng yêu cầu cấp bách của thực tiễn và tính ổn định khi được Quốc hội thông qua.

Với ý nghĩa “người lính mở đường” của quy hoạch này, Quốc hội yêu cầu thu hút mọi nguồn lực xã hội để thực hiện.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu bế mạc Kỳ họp bất thường lần thứ hai

Sản xuất, kinh doanh đối mặt với nhiều thách thức

Bên cạnh Quy hoạch Tổng thể quốc gia, tại kỳ họp này, Quốc hội còn thông qua Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi), một số nghị quyết khác và quyết định công tác nhân sự.

Phát biểu bế mạc Kỳ họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định: “Việc Quốc hội xem xét, quyết định 5 vấn đề lớn, quan trọng và cấp bách tại Kỳ họp bất thường lần thứ hai cũng sẽ góp phần tháo gỡ kịp thời nhiều khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn, đồng thời, tạo tiền đề quan trọng để thực hiện nhiệm vụ năm 2023 và các năm tiếp theo”.

Riêng về công tác nhân sự, Chủ tịch Quốc hội khẳng định, Quốc hội phê chuẩn việc miễn nhiệm 2 phó thủ tướng Chính phủ và phê chuẩn bổ nhiệm phó thủ tướng Chính phủ đối với ông Trần Hồng Hà và Trần Lưu Quang, bảo đảm tiêu chuẩn, điều kiện, đúng quy trình, thủ tục với sự đồng thuận, thống nhất rất cao.

Đề cập bối cảnh năm 2023, ngoài bối cảnh quốc tế, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, trong nước, sức ép lạm phát, tỷ giá, lãi suất gia tăng; sản xuất, kinh doanh đối mặt với nhiều thách thức, đơn hàng xuất khẩu, việc làm, lao động của nhiều doanh nghiệp, nhất là trong lĩnh vực sử dụng nhiều lao động như dệt may, da giày, gỗ, điện tử – điện máy… bị thu hẹp, Chỉ số Sản xuất công nghiệp trong quý IV/2022 chỉ tăng 3%, giảm mạnh so với mức tăng 10,9% của quý III/2022.

Theo Chủ tịch Quốc hội, vốn đăng ký mới, bổ sung và góp vốn đầu tư nước ngoài năm 2022 giảm 19% so với năm trước đó; tốc độ tăng trưởng xuất khẩu và tăng thu ngân sách nhà nước đang có xu hướng giảm.

“Những bất cập, hạn chế, yếu kém từ nội tại nền kinh tế tích tụ từ lâu chưa được xử lý căn bản, ngày càng bộc lộ rõ hơn trong hoàn cảnh khó khăn hiện nay. Năng lực hấp thụ vốn, tính thanh khoản của nền kinh tế suy giảm, giải ngân vốn đầu tư công và một số cấu phần của Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế – xã hội và các chương trình mục tiêu quốc gia còn rất chậm. Thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản sau những biến động mạnh, bộc lộ rủi ro, vi phạm buộc phải xử lý, lại rơi vào nguy cơ đình trệ, “đóng băng”. Trong khi đó, khả năng cạnh tranh và sức chống chịu của nền kinh tế còn hạn chế; thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường”, Chủ tịch Quốc hội nhìn nhận.

Trong bối cảnh đó, theo Chủ tịch Quốc hội, cần đổi mới tư duy, có cách tiếp cận mới, phương pháp và giải pháp mới, tích cực, chủ động, sáng tạo và quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành. Tăng cường hoàn thiện thể chế phát triển, tập trung tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ sản xuất, kinh doanh kịp thời cho người dân, doanh nghiệp, kiến tạo các không gian phát triển và động lực tăng trưởng mới.

Thu hút mọi nguồn lực xã hội thực hiện Quy hoạch

Với Nghị quyết về Quy hoạch Tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Quốc hội đã thông qua quan điểm, tầm nhìn, mục tiêu phát triển và những nhiệm vụ trọng tâm trong thời kỳ quy hoạch.

Theo Nghị quyết, Việt Nam phấn đấu tới năm 2030 là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao. Tốc độ tăng trưởng GDP bình quân đạt khoảng 7%/năm trong giai đoạn 2021 – 2030. Đến năm 2030, GDP bình quân đầu người theo giá hiện hành đạt khoảng 7.500 USD.

Quốc hội cũng thống nhất, đến năm 2050, Việt Nam sẽ là nước phát triển, thu nhập cao, có thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đầy đủ, đồng bộ, hiện đại. Việt Nam thuộc nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu khu vực châu Á; là một trung tâm tài chính khu vực và quốc tế; trở thành quốc gia biển mạnh, một trung tâm kinh tế biển của khu vực châu Á – Thái Bình Dương… Hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại. Việt Nam sẽ có ít nhất 5 đô thị ngang tầm quốc tế, là đầu mối kết nối và phát triển với mạng lưới đô thị khu vực và quốc tế.

Trong giai đoạn này, dự báo tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) bình quân 6,5 – 7,5%/năm. Đến năm 2050, GDP bình quân đầu người theo giá hiện hành đạt khoảng 27.000 – 32.000 USD; tỷ lệ đô thị hóa đến năm 2050 đạt 70 – 75%. Chỉ số Phát triển con người (HDI) đạt từ 0,8 trở lên, đời sống của người dân hạnh phúc; quốc phòng, an ninh được bảo đảm vững chắc.

Nghị quyết về Quy hoạch Tổng thể quốc gia cũng nêu định hướng tổ chức không gian phát triển đất nước thành 6 vùng kinh tế – xã hội; 4 vùng động lực, cực tăng trưởng quốc gia và các hành lang kinh tế.

Cụ thể, 6 vùng kinh tế – xã hội, gồm Vùng trung du và miền núi phía Bắc (14 tỉnh, thành phố); Vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung (14 tỉnh, thành phố); Vùng Tây Nguyên (5 tỉnh); Vùng Đông Nam bộ (6 tỉnh, thành phố) và vùng Đồng bằng sông Cửu Long (13 tỉnh, thành phố).

Bốn vùng động lực gồm vùng động lực phía Bắc, miền Trung, phía Nam và Đồng bằng sông Cửu Long.

Ngoài ra, Nghị quyết đã quy định từng bước xây dựng, hình thành vùng động lực tại Vùng trung du và miền núi phía Bắc; khu vực Bắc Trung bộ (Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh) kết nối giữa miền Trung và Đồng bằng sông Hồng; Vùng Tây Nguyên; khu vực Duyên hải Nam Trung bộ (khu vực Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận và vùng phụ cận.

Về nguồn lực, Quốc hội yêu cầu phát huy vai trò dẫn dắt của đầu tư công để kích hoạt, huy động, thu hút mọi nguồn lực xã hội, nhất là nguồn lực tư nhân tham gia các công trình đầu tư theo hình thức đối tác công – tư (PPP). Đẩy nhanh thoái vốn nhà nước, cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước không thuộc danh mục mà Nhà nước cần nắm giữ, thực hiện giao, khoán, cho thuê doanh nghiệp nhà nước, tạo dư địa cho huy động nguồn lực ngoài nhà nước đầu tư phát triển kinh tế – xã hội. Tiền thu được từ cổ phần hoá, thoái vốn nhà nước tập trung đầu tư các công trình kết cấu hạ tầng trọng điểm, quan trọng quốc gia, địa phương. Huy động vốn vay nước ngoài với điều kiện, lãi suất ưu đãi, phù hợp, hiệu quả, tập trung cho một số lĩnh vực chủ chốt cũng được Nghị quyết đề cập.

Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư, TS. Nguyễn Huy Quang, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho rằng, thời gian tới, công tác khám, chữa bệnh sẽ thay đổi theo hướng tích cực.

TS. Nguyễn Huy Quang, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế)

Từng giữ cương vị Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) nhiều năm và có kinh nghiệm trong công tác xây dựng pháp luật y tế, ông đánh giá thế nào về tác động của Luật Khám bệnh, chữa bệnh vừa được Quyền Chủ tịch nước công bố đối với những cán bộ đang công tác trong ngành?

Luật Khám bệnh, chữa bệnh số 15/2023/QH15 có rất nhiều quy định mới liên quan tới người hành nghề.

Một trong số đó là việc thay đổi phương thức cấp giấy phép hành nghề từ việc cấp giấy phép hành nghề thông qua xét hồ sơ sang quy định phải kiểm tra đánh giá năng lực hành nghề trước khi cấp giấy phép hành nghề.

Quy định nêu trên bảo đảm mục tiêu người hành nghề đủ khả năng để thực hiện việc cung cấp dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh cho người bệnh một cách an toàn, hiệu quả. Đồng thời, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, gắn đào tạo với yêu cầu sử dụng nhân lực trong thực tiễn.

Một quy định mới nữa mà Luật đưa ra là giấy phép hành nghề của nhân viên y tế có giá trị 5 năm và quy định cập nhật kiến thức y khoa là một trong các điều kiện để gia hạn giấy phép hành nghề.

Tôi cho rằng, quy định này là một trong những biện pháp nhằm kiểm soát chặt chẽ hơn chất lượng của người hành nghề. Theo đó, người hành nghề sẽ phải thực hiện việc cập nhật kiến thức y khoa liên tục, hạn chế tối đa các sai sót chuyên môn y tế để đủ điều kiện gia hạn giấy phép hành nghề cũng như phải chứng minh mình còn đủ sức khỏe để hành nghề tại thời điểm đề nghị gia hạn giấy phép hành nghề.

Còn với người dân và cơ sở y tế, liệu những quy định của Luật có giúp các cơ sở khám chữa bệnh được “cởi trói” và quyền lợi của người dân khi khám, chữa bệnh được bảo đảm, thưa ông?

Về phía người dân, Luật Khám bệnh, chữa bệnh đã tăng cường khả năng tiếp cận dịch vụ của người dân với dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh. Cụ thể, Luật đã thay đổi quy định từ 4 tuyến chuyên môn thành 3 cấp chuyên môn, tăng khả năng tiếp cận của người dân ngay trên địa bàn, hạn chế phải chuyển lên bệnh viện tuyến cuối, gây tốn kém và quá tải bệnh viện tuyến cuối.

Để nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, Luật đã bổ sung quy định bắt buộc cơ sở phải tự đánh giá chất lượng khám bệnh, chữa bệnh theo bộ tiêu chuẩn chất lượng cơ bản do Bộ Y tế ban hành theo định kỳ hằng năm và phải cập nhật kết quả tự đánh giá lên Hệ thống thông tin về quản lý hoạt động khám bệnh, chữa bệnh để làm căn cứ cho việc kiểm tra, đánh giá cũng như công khai thông tin về mức độ chất lượng của các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

Về giá khám, chữa bệnh, ông có kỳ vọng, quy định mới tại Luật Khám bệnh, chữa bệnh sẽ góp phần khắc phục tình trạng thu không đủ chi tại cơ sở y tế như hiện tại?

Giá khám, chữa bệnh được quy định tại Luật lần này đã khắc phục được một số tồn tại, bất cập liên quan đến thanh toán chi phí khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế, như sử dụng yếu tố phân hạng bệnh viện làm căn cứ để xác định mức giá khám bệnh, ngày giường điều trị, dẫn đến tình trạng bệnh viện tuyến cao hơn thực hiện kỹ thuật cao hơn, nhưng do ở hạng thấp hơn, nên chỉ được hưởng mức giá thấp.

Thực tế, hiện tại, giá dịch vụ y tế mới kết cấu được 2 yếu tố, gồm tiền lương và các chi phí trực tiếp. Muốn nâng chất lượng, thì phải đảm bảo giá khám, chữa bệnh đảm bảo đủ 4 yếu tố: chi phí trực tiếp; tiền lương – tiền công; chi phí quản lý; chi phí cho khấu hao thiết bị.

Liên quan đến công tác tự chủ bệnh viện, với các quy định mới của Luật, có thể kỳ vọng những hạn chế, bất cập đang tồn tại bấy lâu liên quan tới công tác tự chủ tại các cơ sở y tế sẽ được khắc phục, thưa ông?

Luật đã bổ sung quy định cụ thể về tự chủ đối với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của Nhà nước, khẳng định: “Cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của Nhà nước được Nhà nước bảo đảm kinh phí để thực hiện chức năng, nhiệm vụ do cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao”, đồng thời cho phép các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của Nhà nước được tự chủ trong quyết định nội dung thu, mức thu của các dịch vụ, hàng hóa liên quan đến hoạt động khám bệnh, chữa bệnh, phục vụ người bệnh, thân nhân của người bệnh, trừ giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh.

Quy định nêu trên được xem như “bệ đỡ” với những cơ sở y tế công lập dù đã nỗ lực hết sức nhưng chưa đảm bảo được cân đối thu – chi (tức là thu không đủ bù chi, thì Nhà nước có thể hỗ trợ bằng cách trả lương cho cán bộ y tế), hoặc Nhà nước đặt hàng những nhiệm vụ cần thiết và cơ sở được trả chi phí.

Bên cạnh đó, Luật cũng bổ sung quy định về các hình thức huy động nguồn lực, trong đó khẳng định, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được vay vốn để đầu tư công trình hạ tầng, thiết bị y tế; thuê, cho thuê tài sản, dịch vụ lâm sàng, dịch vụ cận lâm sàng, dịch vụ phi y tế, dịch vụ nhà thuốc, quản lý vận hành cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; mua trả chậm, trả dần; thuê, mượn thiết bị y tế.

Theo ông, để Luật Khám bệnh, chữa bệnh đi vào cuộc sống nhanh nhất, Bộ Y tế cần làm tốt điều gì?

Để Luật sớm đi vào cuộc sống, cần phải sớm ban hành đẩy đủ các nghị định hướng dẫn thi hành của Chính phủ. Tiếp đó, Bộ Y tế phải ban hành các thông tư hướng dẫn thực hiện.

Tôi cho rằng, trong năm 2023, nhiệm vụ trọng tâm của ngành y tế là cần phải dốc toàn lực để xây dựng văn bản dưới Luật nhằm hướng dẫn thi hành các quy định như tự chủ bệnh viện, xã hội hóa y tế, giá dịch vụ khám chữa bệnh…

Cùng với đó, phải làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, đưa Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) vào cuộc sống bằng cách truyền thông trực tiếp hoặc gián tiếp. Đối tượng truyền thông trước tiên là Bộ Y tế, sau đó là các sở y tế, cán bộ y tế, các bộ, ngành liên quan và người dân. Người dân là đối tượng thụ hưởng Luật, người dân có hiểu, thì mới thi hành được Luật.

Các cơ sở khám chữa bệnh nhà nước cũng cần có bước chuẩn bị để khi Luật có hiệu lực phải tổ chức thực thi bằng các điều kiện bảo đảm, như đầu tư về cơ sở vật chất, quy trình chuyên môn, công nghệ thông tin, nhân sự, bảo đảm yêu cầu tuyển dụng, sử dụng, đào tạo kỹ năng thực hành y khoa.

Một vấn đề nữa là đối với các cơ sở y tế, hiện nay, nguồn tài chính chủ yếu vẫn là bảo hiểm y tế. Vì vậy, cần khẩn trương xây dựng Luật Bảo hiểm y tế để có được nền tảng tài chính ổn định. Bởi nếu một cơ sở y tế mà bị bảo hiểm y tế xuất toán, treo quyết toán, thì không đủ nguồn lực để duy trì bộ máy, trả lương cho cán bộ y tế, chưa nói tới việc nâng cao trình độ, chất lượng khám, chữa bệnh.

Trên cơ sở Luật Khám bệnh, chữa bệnh, phải cải cách thủ tục hành chính một cách cơ bản, toàn diện, công khai, minh bạch và phân cấp. Có như vậy, mới thực hiện được các nội dung mà Luật Khám bệnh, chữa bệnh đưa ra.

Là cơ quan chủ trì thực hiện Luật, Bộ Y tế cũng cần có các chỉ đạo để áp dụng công nghệ vào công tác khám, chữa bệnh. Nếu làm tốt điều này, thì việc quản lý hệ thống dữ liệu sức khỏe quốc gia, quản lý nguồn tài chính tại các cơ sở y tế sẽ minh bạch và người dân cũng được giám sát. Chẳng hạn, nếu các cơ sở áp dụng đồng loạt bệnh án điện tử, thì không chỉ tiện lợi cho các cơ sở y tế, mà người dân cũng được lợi.

Thiết nghĩ, nếu làm tốt những điều trên, Luật Khám bệnh, chữa bệnh sẽ sớm được thực thi trong cuộc sống với những thay đổi tích cực, giúp “bộ mặt” ngành y tế được thay đổi, hạn chế những bất cập đang tồn tại bấy lâu trong ngành.