Chính phủ Thái Lan đã chính thức ban hành Luật Dịch vụ nền tảng kỹ thuật số, một động thái nhằm tăng cường bảo vệ người tiêu dùng trước những rủi ro ngày càng gia tăng từ các vụ gian lận trực tuyến. Luật này đồng thời đặt ra những yêu cầu cao hơn về trách nhiệm đối với các nhà phát triển và vận hành nền tảng kỹ thuật số.

Luật Dịch vụ nền tảng kỹ thuật số là một phần trong nỗ lực không ngừng nghỉ của Thái Lan nhằm thiết lập và hoàn thiện các quy định quản lý đối với lĩnh vực nền tảng kỹ thuật số. Sự ra đời của luật này xuất phát từ thực tế là ngày càng có nhiều trường hợp lừa đảo trực tuyến được báo cáo, gây ra những thiệt hại đáng kể về tài chính cho người dân.

Theo số liệu thống kê từ Cơ quan Phát triển giao dịch điện tử, trong năm 2024, cơ quan này đã tiếp nhận gần 3.400 trường hợp khiếu nại liên quan đến gian lận trực tuyến. Tổng thiệt hại ước tính từ các vụ việc này lên đến hơn 19 tỷ baht. Các hình thức gian lận phổ biến bao gồm hoạt động đầu tư bất hợp pháp, mạo danh người nổi tiếng, buôn bán hàng giả, cũng như việc thành lập các tổ chức tài chính và trang web giả mạo.

Tình hình trở nên nghiêm trọng hơn khi chỉ trong nửa đầu năm 2025, đã có khoảng 166.000 vụ việc được báo cáo. Đáng chú ý, hơn 50% trong số đó liên quan đến hoạt động bán hàng trực tuyến. Những con số này không chỉ phản ánh mức độ phổ biến của các hoạt động lừa đảo mà còn cho thấy sự cần thiết cấp thiết của các biện pháp quản lý và bảo vệ hiệu quả.

Nhằm đối phó với tình hình này, Chính phủ Thái Lan, dưới sự dẫn dắt của Bộ Kinh tế và Xã hội kỹ thuật số, đã tăng cường các biện pháp giám sát hoạt động của các nền tảng kỹ thuật số. Luật Dịch vụ nền tảng kỹ thuật số yêu cầu các nền tảng được coi là ‘rủi ro cao’ phải tuân thủ các nghĩa vụ pháp lý bổ sung. Mục tiêu chính của luật này là bảo vệ người tiêu dùng khỏi các hình thức gian lận trực tuyến, thúc đẩy tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong hoạt động của các nhà cung cấp nền tảng.

Luật này cũng sẽ trao quyền cho các cơ quan chính phủ trong việc theo dõi và quản lý hiệu quả các nền tảng kỹ thuật số, từ đó đảm bảo môi trường trực tuyến an toàn và đáng tin cậy hơn cho người dùng. Song song với việc ban hành luật, người dân Thái Lan có thể báo cáo các hành vi đáng ngờ qua đường dây nóng của Trung tâm Điều hành chống gian lận trực tuyến theo số 1441 hoặc truy cập trang web www.thaipoliceonline.com để được hỗ trợ và xử lý kịp thời.

Thời gian gần đây, trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Facebook, Zalo,… xuất hiện hàng loạt tin tuyển dụng hấp dẫn, thu hút sự chú ý của nhiều sinh viên và lao động phổ thông. Tuy nhiên, nhiều người trong số họ đã trở thành nạn nhân của các ‘bẫy’ việc làm tinh vi, mất trắng hàng trăm nghìn đến vài triệu đồng chỉ sau vài cú nhấp chuột và tin nhắn chuyển khoản.

Các đối tượng lừa đảo thường lợi dụng tâm lý muốn có việc làm nhanh chóng và thu nhập cao của người lao động, đặc biệt là sinh viên và lao động phổ thông. Theo thống kê từ Phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an TP.HCM, số vụ lừa đảo tuyển dụng trực tuyến trong nửa đầu năm 2025 có chiều hướng tăng mạnh. Các chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi, từ dựng fanpage giả mạo công ty thật, sử dụng hình ảnh thương hiệu uy tín, đến tổ chức phỏng vấn qua video call để tạo niềm tin.

Chuyên gia dự báo nguồn nhân lực Trần Anh Tuấn nhận định: ‘Tội phạm lợi dụng tâm lý người lao động muốn có việc ngay, không có nhiều kinh nghiệm, đặc biệt là mong muốn thu nhập cao mà ít ràng buộc. Đây chính là lỗ hổng để tội phạm khai thác.’

Để tránh trở thành nạn nhân của các ‘bẫy’ việc làm, người tìm việc cần thận trọng và tỉnh táo. Giám đốc kinh doanh Việc Làm Tốt Dương Việt Linh khuyến cáo: ‘Tuyệt đối không chuyển tiền trước, không gửi thông tin cá nhân nếu chưa xác minh doanh nghiệp. Người tìm việc nên kiểm tra thông tin qua trang web chính thức, gọi điện thoại đến tổng đài hoặc hỏi cộng đồng uy tín.’ Việc Làm Tốt cũng là một kênh thông tin đáng tin cậy để người tìm việc có thể tham khảo.

Bên cạnh đó, các nền tảng mạng xã hội, diễn đàn việc làm cũng cần phải chịu trách nhiệm kiểm soát nội dung tuyển dụng. Các sàn việc làm cần có cơ chế xác minh tài khoản người đăng tin, gắn nhãn tin ‘đã xác thực’ và tăng cường AI lọc nội dung lừa đảo. Một số nền tảng như Facebook và TikTok đã có những biện pháp để ngăn chặn lừa đảo, tuy nhiên vẫn cần phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên.

Công an TP.HCM kêu gọi các trường học, báo chí, doanh nghiệp cùng vào cuộc để nâng cao nhận thức cộng đồng về vấn đề này. Với hàng ngàn sinh viên sắp tốt nghiệp, kỳ nghỉ hè là ‘thời điểm vàng’ của thị trường lao động, nhưng cũng là ‘mùa săn mồi’ của các đối tượng xấu.

Trong thế giới việc làm số hóa, sự tỉnh táo là ‘tấm khiên’ đầu tiên bảo vệ người lao động khỏi những cú lừa đầy đau đớn. Công việc thật sẽ không yêu cầu bạn trả tiền trước để được làm việc. Hãy luôn nhớ rằng, không có công việc nào yêu cầu bạn phải trả tiền trước để được làm việc.

Các mạng xã hội và nền tảng trực tuyến đang tăng cường các biện pháp kiểm soát và thanh lọc sản phẩm thông tin cũng như hình ảnh do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra. Mục tiêu chính của những nỗ lực này là bảo vệ người dùng khỏi những lừa đảo trực tuyến và thông tin sai lệch. Các đại diện của nhà mạng và hãng công nghệ cho rằng đã đến lúc cần nhận thức rõ ràng về giá trị của thông tin xác thực do con người tạo ra và những sản phẩm giả lập từ AI.

Sự phát triển nhanh chóng của AI trong thời gian ngắn đã dẫn đến nguy cơ nhầm lẫn giữa thông tin thật và giả, vi phạm bản quyền sáng tạo, và tạo ra môi trường nguy hiểm cho người dùng. Lực lượng an ninh mạng châu Âu đã chỉ ra rằng sản phẩm thông tin từ AI lan truyền trên mạng đã tạo ra sự nhầm lẫn ở người dùng, đặc biệt là thế hệ trẻ. Các dạng thông tin như làm bài tập, soạn dữ liệu số, tổng hợp thông tin theo cú pháp, lệnh tìm kiếm đang được sử dụng nhiều hơn, biến công cụ AI thành thông minh hơn. Tuy nhiên, hệ lụy là người dùng có thể tin tưởng tuyệt đối vào tính chân thật của dữ liệu và sử dụng một cách máy móc, gây ra nhầm lẫn và sai lệch.

Một số nhà nghiên cứu đã thử dùng AI vào việc chẩn đoán bệnh tật, sử dụng phác đồ y tế, chọn mua thuốc và thu được kết quả tổng hợp thông tin đáng tin cậy. Tuy nhiên, nếu không có sự tham vấn và kiểm chứng lại từ người có chuyên môn, sẽ có nhiều người nhầm lẫn và gặp nguy hiểm. Các trường hợp khác đã thử nghiệm so sánh dữ liệu thông tin chính trị, lịch sử xã hội với công cụ AI và phát hiện ra sai sót nghiêm trọng khi dữ liệu được lắp ghép lại tùy tiện. Nhiều thông tin do AI đưa ra khi có yêu cầu đã sai lệch so với thực tế nhưng trình bày khéo léo và trôi chảy, dễ đánh lừa người dùng.

Điều này dễ dẫn đến nghi ngờ của người dùng AI khi tiếp cận vấn đề thời sự, xã hội và kiểm chứng lịch sử. Tất cả cho thấy dữ liệu tổng hợp là nguồn khai thác chính của AI, nhưng không phải dữ liệu nào cũng chính xác. Nếu có công cụ AI được nhiều nhóm người dùng cố tình đưa dữ liệu sai lệch, tương tác nhiều lần, sẽ tích hợp thông tin không chính xác và gây hệ lụy.

Các tổ chức nghiên cứu, ứng dụng đã kiến nghị mạng xã hội, môi trường chia sẻ thông tin, công nghệ phải kiểm tra sản phẩm từ AI. Trường học, viện nghiên cứu, thư viện số, nhà xuất bản đã vào cuộc ngăn chặn nhầm lẫn học thuật, đánh lừa thông tin tác quyền, giả mạo tác phẩm và sáng chế. Trên không gian mạng, chiêu trò giả lập thông tin, câu view của người dùng có chủ đích, sử dụng AI tạo dữ liệu giả lập không chính xác đang là đối tượng phải thanh lọc.

Cảnh báo của cơ quan an ninh mạng về nguy cơ người dùng bị lừa đảo, tấn công mạng, gây nhầm lẫn thông tin và hiểu sai sự việc khi sử dụng dữ liệu, sản phẩm do AI tạo ra. Cơ quan chức năng đã cảnh báo người dùng mạng xã hội thận trọng, tỉnh táo trước dữ liệu mơ hồ, nhất là có dấu hiệu do công cụ AI soạn. Hầu hết dữ liệu từ AI đều có tính chất hài hước, hình ảnh gần gũi, đẹp mắt, dễ thu hút người dùng quan tâm và tác động thông tin, cảm xúc người dùng.

Đại diện các cơ quan chức năng và chuyên gia công nghệ khuyên người dùng nên tìm hiểu kỹ về nguồn gốc của thông tin và kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ hoặc tin tưởng vào các sản phẩm từ AI. Để biết thêm thông tin, vui lòng truy cập trang web của cơ quan chức năng hoặc liên hệ với chuyên gia công nghệ để được tư vấn và hỗ trợ.

Ngày 19/7, Cơ quan điều tra Công an thành phố Đà Nẵng đã phát thông báo khẩn tìm kiếm các nạn nhân liên quan đến vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản, do đối tượng Nguyễn Việt Hoàng, 26 tuổi, trú tại xã Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị, thực hiện.

Theo cơ quan công an, Nguyễn Việt Hoàng đã sử dụng nhiều sim điện thoại của các nhà mạng khác nhau để đăng ký và tạo các tài khoản Facebook giả mạo, giống hệt các tài khoản Facebook của con cái đang du học ở nước ngoài. Sau đó, anh ta đã nhắn tin cho người thân đang sinh sống tại Việt Nam với nội dung gợi ý đổi tiền ngoại tệ để hưởng hoa hồng.

Bằng thủ đoạn tinh vi này, Hoàng đã chiếm đoạt hàng tỷ đồng của các nạn nhân. Quá trình điều tra, cơ quan công an đã xác định được rằng Hoàng đã thực hiện hàng chục vụ lừa đảo tương tự tại nhiều địa phương trên cả nước từ tháng 1 đến đầu tháng 6. Riêng tại Đà Nẵng, hai trường hợp bị hại đã được xác định với tổng số tiền hơn 1,3 tỷ đồng.

Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thành phố Đà Nẵng đang kêu gọi các nạn nhân của đối tượng Nguyễn Việt Hoàng liên hệ với Phòng Cảnh sát hình sự để được hướng dẫn giải quyết. Thông tin liên lạc: https://www.danang.gov.vn/ hoặc tại trụ sở Công an thành phố Đà Nẵng.

Cơ quan công an khuyến cáo người dân cần nâng cao cảnh giác trước các thủ đoạn lừa đảo trên mạng internet. Nếu có bất kỳ thông tin nào liên quan đến vụ việc, vui lòng liên hệ với cơ quan chức năng để được hỗ trợ.

Gần 13.000 trường hợp lừa đảo trực tuyến năm 2022

Việt Nam hiện có hơn 100 triệu dân, với hơn 70 triệu người sử dụng Internet. Trong giai đoạn đẩy mạnh và tăng tốc chuyển đổi số như hiện nay, các đối tượng xấu đã lợi dụng sự bùng nổ về công nghệ thông tin, những tiện ích mà công nghệ thông tin mang lại (như tương tác qua mạng xã hội, các ứng dụng nhắn tin OTT…) để thực hiện nhiều vụ lừa đảo trực tuyến, chiếm đoạt tài sản có giá trị cao.

Song, thiệt hại lừa đảo trực tuyên gây ra lại khó có thể ước tính được hết, vì các nạn nhân thường có  tâm lý bỏ qua “mất rồi thì thôi”, ngại các thủ tục trình báo, pháp lý phức tạp.

Khi các công nghệ mới xuất hiện, đối tượng tấn công mạng, lừa đảo cũng sẽ tìm cách để lợi dụng, khai thác đánh vào điểm yếu nhất – đó là con người, áp dụng nhiều biện pháp tác động tâm lý để lấy lòng tin và dẫn dắt theo kịch bản. Các hình thức lừa đảo trên mạng liên tục gia tăng không ngừng, từ lừa đảo đánh cắp thông tin cá nhân, lừa đảo tình cảm, lừa đảo đầu tư,… nhưng mục tiêu cuối cùng của các đối tượng chính là tiền.

Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, tính riêng trong năm 2022, có 3 nhóm lừa đảo chính là (giả mạo thương hiệu, chiếm đoạt tài khoản và các hình thức kết hợp khác) với 16 hình thức lừa đảo thường xuyên diễn ra trên không gian mạng Việt Nam.

Theo ghi nhận từ cổng Cảnh báo an toàn thông tin Việt Nam (tại địa chỉ canhbao.khonggianmang.vn), năm 2022 đã ghi nhận hơn 12.935 trường hợp lừa đảo trực tuyến, với 2 loại hình lừa đảo chính: lừa đảo để đánh cắp thông tin cá nhân (chiếm 24,4%) và lừa đảo tài chính (chiếm 75,6%). Việc lừa đảo đánh cắp thông tin cá nhân cũng là bước đệm để tiếp nối cho việc lên kịch bản thực hiện lừa đảo tài chính.

Để thực hiện các cuộc lừa đảo trực tuyến, đối tượng lừa đảo đã áp dụng nhiều biện pháp khác nhau nhằm tạo niềm tin, nhưng có thể phân làm 3 nhóm chính: Giả mạo thương hiệu chiếm 72,6% (giả mạo SMS, website, số điện thoại của cơ quan chức năng, ngân hàng, công ty tài chính,…); Chiếm đoạt tài khoản online (Facebook, Zalo,..) chiếm 11,4%; Các hình thức khác (việc làm online, lừa đảo tình cảm, app cho vay,..) chiếm 16%.

Ngăn chặn, xử lý hơn 2.620 trang web lừa đảo

Trong thời gian qua, để bảo vệ người dân, cộng đồng trước vấn nạn lừa đảo trực tuyến, các cơ quan chức năng, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ, doanh nghiệp an toàn, an ninh mạng đã triển khai nhiều biện pháp kỹ thuật, hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho khách hàng, người dân, một số biện pháp đã bước đầu mang lại hiệu quả nhất định.

Theo đó, trong năm 2022, cơ quan chức năng đã ngăn chặn, xử lý hơn 2.620 trang web lừa đảo trực tuyến, vi phạm pháp luật (hơn 1.460 trang lừa đảo trực tuyến) và bảo vệ hơn 4,7 triệu người dân (tương ứng 6,7% người dùng Internet Việt Nam) trước các tấn công lừa đảo trực tuyến, vi phạm pháp luật trên không gian mạng.

Song song đó, các đơn vị đã phát triển trang thông tin, xử lý tin nhắn SMS rác, lừa đảo (tại địa chỉ chongthurac.vn); Cung cấp bộ công cụ nhận diện lừa đảo trực tuyến, kiến thức kỹ năng phòng chống lừa đảo (tại địa chỉ congcu.khonggianmang.vn); Kiểm tra, gán nhãn tín nhiệm cho hơn 3252 website chính thống…

Thời gian qua, các doanh nghiệp cũng tích cực tham gia đồng hành, triển khai chiến dịch khiên xanh để người dùng trình duyệt phản ánh, báo cáo lừa đảo.

Ngân hàng, chứng khoán, ví điện tử, các tổ chức tài chính triển khai các thông báo cho khách hàng qua Email, SMS; Liên tục thông báo các nguy cơ lừa đảo trực tuyến liên quan tới tổ chức cho cơ quan chức năng.

Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông, Internet thực hiện nghiêm túc, triệt để các yêu cầu ngăn chặn, xử lý các trang lừa đảo của Bộ Thông tin và Truyền thông.

Tổ chức xã hội chống lừa đảo với cộng đồng lớn và tích hợp được nhiều nền tảng như trình duyệt, mạng xã hội.

Các giải pháp đã triển khai đều phát huy giá trị tích cực, tuy nhiên chưa được đồng bộ và thống nhất giữa các Bộ, ngành, địa phương.

Để giải quyết lừa đảo trực tuyến cần có sự tham gia phối hợp, đồng bộ của các cơ quan chức năng từ trung ương đến địa phương, trong đó nòng cốt chính là lực lượng công an làm nhiệm vụ phòng chống tội phạm công nghệ cao.