Tăng trưởng lợi nhuận 10%

Trong bối cảnh thị trường bất động sản tiếp tục trầm lắng trong năm 2023, VNDirect Research kỳ vọng tăng trưởng lợi nhuận của ngành ngân hàng sẽ đạt 10-11% trong năm 2023-2024 (so với mức 32% năm 2022).

Nhận định được đưa ra từ các chuyên gia của VNDirect, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ tiếp tục chính sách tiền tệ thắt chặt trong năm 2023-2024 trong bối cảnh kinh tế vĩ mô vẫn nhiều biến động, thị trường bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn, chính sách lãi suất của Ngân hàng Trung ương Mỹ còn gây áp lực lên tỷ giá và lãi suất, và áp lực lạm phát.

Cùng với tình trạng căng thẳng thanh khoản, ngành ngân hàng sẽ phải đối mặt với chi phí vốn tăng trong năm tới. Lãi suất liên ngân hàng đã tăng mạnh trong những tháng cuối năm do NHNN hút tiền đồng từ hệ thống để cân đối tỷ giá; doanh nghiệp mua lại trái phiếu trước hạn; và sự kiện xoay quanh SCB.

Tuy đã hạ nhiệt, dự báo lãi suất liên ngân hàng sẽ tiếp tục ở quanh vùng 5-6% cho kỳ hạn qua đêm. Liên quan đến lãi suất huy động, sau khi NHNN tăng lãi suất điều hành 2 điểm phần trăm trong 2 quý cuối năm 2022, các ngân hàng thương mại đã nhanh chóng nâng mạnh lãi suất huy động ở mọi kỳ hạn.

Sang 2023, khi chi phí vốn của ngành ngân hàng sẽ tăng mạnh khiến cho biên lãi ròng (NIM) của các ngân hàng cũng sẽ thu hẹp. VNDirect cho rằng, những ngân hàng có tỷ trọng cho vay bán lẻ và tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn (CASA) cao sẽ có khả năng chống chọi với việc NIM bị thu hẹp. Hiện Techcombank, MBB và VCB là những ngân hàng có tỷ lệ CASA tốt nhất hệ thống.

Trong khi, VIB và ACB là hai ngân hàng có tỷ trọng bán lẻ cao nhất, lần lượt ở mức 87% và 64%. Vietinbank, VPBank, TPBank và MBB cũng là những cái tên đáng chú ý khi đã thành công trong việc tăng tỷ trọng cho vay bán lẻ trong năm nay.

Báo cáo triển vọng thị trường năm 2023 mới đây, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cũng cho rằng, năm 2023 chi phí vốn tăng, nhưng tỷ suất tài sản sinh lãi có thể tăng chậm hơn, cùng với việc cho vay có độ trễ tái định giá 3-6 tháng dẫn đến NIM có thể thu hẹp nhẹ trong 1-2 quý tới.

Nửa đầu năm 2023, NIM khả năng cao vẫn suy giảm do những yếu tố trên nhưng từ giữa năm, có thể đi ngang hoặc tăng nhẹ với kỳ vọng sức ép vĩ mô thế giới sẽ giảm dần, làm giảm áp lực đối với lãi suất huy động.

Nhóm ngân hàng quốc doanh sẽ chứng kiến mức độ suy giảm NIM nhiều hơn so với nhóm ngân hàng thương mại cổ phần bởi nhiệm vụ hỗ trợ nền kinh tế trong những giai đoạn khó khăn.

Tín dụng sẽ chỉ tăng 12%

Không chỉ áp lực NIM giảm, tăng trưởng tín dụng trong 2023 cũng được giới phân tích dự báo sẽ giảm tốc trong môi trường vĩ mô kém thuận lợi.

VDSC ước tính tăng trưởng tín dụng toàn ngành vào khoảng 11-12% năm 2023, thấp hơn mức mục tiêu 15,5-16% năm 2022 do nhu cầu tín dụng giảm trong bối cảnh lãi suất tăng cùng với các động lực tăng trưởng kinh tế có xu hướng suy giảm và quan điểm hạn chế tín dụng vào các lĩnh vực rủi ro của nhà điều hành.

Việc phân bổ hạn mức tín dụng theo mục tiêu sẽ tạo lợi thế cho một số ngân hàng, trong khi hạn chế cơ hội tăng trưởng của các ngân hàng khác. VDSC ước tính tăng trưởng tín dụng sẽ khác nhau giữa các ngân hàng với danh mục khác nhau.

Tín dụng hệ thống ngân hàng vừa được Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng thông tin đã tăng 14,5% trong 2022, cao hơn mức cùng kỳ năm ngoái (13,6%). Tuy nhiên, theo VNDirect, tín dụng chỉ tăng thêm khoảng 5% từ cuối tháng 6 đến cuối tháng 12, chậm lại rõ rệt khi ổn định kinh tế vĩ mô vẫn đang là ưu tiên hàng đầu của Chính phủ.

VNDirect nhận định, tăng trưởng tín dụng sẽ chậm lại và đạt khoảng 12% năm 2023 do thị trường bất động sản kém khả quan, tăng trưởng xuất khẩu giảm tốc và lãi suất cao.

Các chủ đầu tư sẽ gặp khó khăn trong việc huy động vốn khi thị trường trái phiếu doanh nghiệp trầm lắng và lãi suất tăng cao làm ảnh hưởng lên nhu cầu vay mua nhà.

Xuất khẩu sẽ giảm tốc và đạt 9,5% trong năm 2023 (từ mức 14% trong năm 2022). Hơn nữa, các doanh nghiệp sẽ tạm thời ngưng mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh trong bối cảnh lãi suất tăng cao và nhu cầu tiêu dùng suy yếu. Lạm phát dự kiến vẫn sẽ ở mức cao.

Mặc dù lạm phát toàn cầu đã có dấu hiệu đạt đỉnh nhưng lạm phát tại Việt Nam vẫn có thể duy trì mức cao do mức tăng tiền lương 20,8%, có hiệu lực từ tháng 7/2023 và sự tăng giá ở các dịch vụ như y tế, vận tải công cộng,…căng thẳng thanh khoản cũng là một nguyên nhân làm chậm lại đà tăng trưởng tín dụng.

Trước đó, vào cuối quý III/2022, các ngân hàng đều ghi nhận chỉ số LDR tăng mạnh, một số ngân hàng đã gần chạm ngưỡng quy định (85%).

Chất lượng tài sản sẽ đi xuống

Với tỷ trọng dư nợ bất động sản và xây dựng xấp xỉ 30% tổng dư nợ của ngành, sự suy yếu của thị trường bất động sản được giới phân tích tài chính nhận định, không chỉ ảnh hưởng triển vọng tăng trưởng tín dụng mà còn là những khoản nợ tiềm ẩn thành nợ xấu.

VDSC cho rằng, năm 2023, ngành ngân hàng sẽ tiếp tục hành trình vượt bão trong chu kỳ bất động sản đi xuống cùng với triển vọng kém tích cực của xuất nhập khẩu, nhưng khả năng chống chịu của từng ngân hàng sẽ tùy thuộc vào chất lượng tài sản và mức độ thận trọng của ngân hàng trong những năm qua.

Tuy nhiên, quy mô nợ xấu và chi phí tín dụng sẽ khác nhau giữa các ngân hàng, dựa trên mức độ thận trọng của ngân hàng trong việc trích lập dự phòng và khả năng hồi phục tài chính của của khách hàng.

Trong khi đó, VNDirect nhận định, bên cạnh căng thẳng thanh khoản trong hệ thống ngân hàng, một vấn đề nghiêm trọng khác liên quan đến việc các doanh nghiệp Việt Nam đang gặp khó khăn về thanh khoản, nhất là với doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Khi các doanh nghiệp đang phải đối mặt với chi phí lãi vay tăng cao, do USD và lãi suất tiền đồng tăng, ảnh hưởng lên khả năng trả nợ. Những khó khăn trong việc tiếp cận vốn của doanh nghiệp và khả năng trả nợ suy giảm sẽ tác động xấu đến chất lượng tài sản của ngân hàng trong năm 2023.

Tuy nhiên, với các ngân hàng đã trích lập đầy đủ cho nợ cơ cấu và không liên quan nhiều đến trái phiếu doanh nghiệp sẽ có khả năng kiểm soát chi phí rủi ro tín dụng tốt hơn các ngân hàng khác.

Năm 2023, kinh tế thế giới dự kiến sẽ tiếp tục phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Kinh tế trong nước thời gian tới đối mặt với thuận lợi và thách thức đan xen.

Vì thế, NHNN cho biết, tiếp tục điều hành tăng trưởng tín dụng hợp lý phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô, góp phần kiểm soát lạm phát, hỗ trợ phục hồi và tăng trưởng kinh tế; tập trung vốn vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, nhất là các lĩnh vực ưu tiên; kiểm soát tín dụng vào lĩnh vực rủi ro, nâng cao chất lượng tín dụng…

Đáng chú ý, Phó Thống đốc thường trực NHNN Đào Minh Tú nhấn mạnh, năm 2023, kinh tế thế giới dự kiến sẽ tiếp tục phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Kinh tế trong nước thời gian tới đối mặt với thuận lợi và thách thức đan xen.

Một trong những thách thức lớn nhất là lạm phát cao, các Ngân hàng trung ương lớn trên giới như Fed sẽ tiếp tục tăng lãi suất chứ không chỉ dừng lại ở đó, do đó, áp lực tăng lãi suất rất cao.

Với gành ngân hàng trong nước, các ngân hàng thương mại sẵn sàng tiếp tục hy sinh lợi nhuận để giảm lãi suất, chia sẻ với doanh nghiệp, với nền kinh tế trong năm 2023.

2022 đạt kết quả tích cực

Kết thúc năm tài chính 2022, kết quả kinh doanh của ngân hàng khả thi, cho dù tăng trưởng tín dụng chậm lại nửa cuối năm do room (hạn ngạch) cho vay hạn chế, chi phí đầu vào tăng.

Đến nay, một số ngân hàng vừa công bố kết quả kinh doanh quý IV/2022 cho thấy bức tranh trái chiều và có sự phân hóa rõ nét về lợi nhuận giữa các nhà băng. Cụ thể, VietinBank vừa công bố con số lợi nhuận trước thuế năm 2022 là 19.451 tỷ đồng, tăng 15,4% so với năm 2021.

Trước đó, tại đại hội đồng cổ đông đầu năm 2022, ngân hàng này chỉ công bố con số tương đối khi dự kiến lợi nhuận trước thuế riêng lẻ năm 2022 tăng 15% và được điều chỉnh theo phê duyệt của cơ quan nhà nước. Như vậy, sau khi hết năm tài chính, VietinBank mới công bố chính thức con số cụ thể cho kế hoạch lợi nhuận năm 2022. 

Vietcombank cũng cho biết, lợi nhuận trước thuế riêng lẻ năm 2022 tăng 39% so 2021 (khoảng 36.774 tỷ đồng, đạt 119% kế hoạch năm). Trong đó, biên lợi nhuận (NIM) đạt 3,51%, tăng 0,24 điểm phần trăm so với 2021. Trong năm qua, tín dụng của Vietcombank tăng trưởng vượt mốc 1,15 triệu tỷ đồng, tăng 19% so với cuối năm 2021.

Thu nhập ngoài lãi của nhà băng này trong năm qua cũng tăng 9,2% so với năm 2021, hoàn thành 108,7% kế hoạch năm 2022; thu thuần kinh doanh ngoại tệ tăng trưởng 31,7% so với năm 2021, hoàn thành 124% kế hoạch năm 2022; thu hồi nợ ngoại bảng đạt 2.393 tỷ đồng, hoàn thành khoảng 80% kế hoạch năm. Như vậy, Vietcombank tiếp tục giữ ngôi vị quán quân về con số lợi nhuận cao trong ngành.

BIDV cũng cho hay, kết thúc 2022 đạt lợi nhuận trước thuế hợp nhất 23.190 tỷ đồng; tổng tài sản ngân hàng đạt hơn 2,08 triệu tỷ đồng, tăng gần 21% so với năm 2021. Tổng nguồn vốn huy động trong năm qua đạt 1,95 triệu tỷ đồng, tăng 21,1% so với đầu năm.

Tổng dư nợ tín dụng và đầu tư đạt 1,96 triệu tỷ đồng, tăng 19% so với đầu năm; trong đó dư nợ tín dụng đạt 1,5 triệu tỷ đồng, tăng 12,65% so với đầu năm, cao hơn mức thực hiện năm 2021 (11,8%), đảm bảo giới hạn NHNN giao (12,7%).

TPBank cũng cho biết, lợi nhuận trước thuế năm 2022 ước đạt 7.828 tỷ đồng, tương đương tăng khoảng 30% so với năm 2021. Mức lợi nhuận này còn đến từ việc gia tăng dịch vụ bảo lãnh và tài trợ thương mại để tăng thu nhập từ phí.

Ngoài ra, sự phục hồi tích cực của các khách hàng được giãn nợ trong thời kỳ dịch bệnh cũng góp phần gia tăng nguồn thu của ngân hàng. Trích lập dự phòng rủi ro cũng thấp hơn các năm trước.

Tổng tài sản của ngân hàng này ghi nhận tăng hơn 12% so với cùng kỳ năm trước, cán mốc gần 329 nghìn tỷ đồng. Tổng thu nhập hoạt động của TPBank trong năm nay đạt trên 15.600 tỷ đồng, tăng hơn 15,5% so với năm 2021. Lãi thuần từ dịch vụ đạt khoảng 2.700 tỷ đồng, tăng gần 75% so với cùng kỳ.

Qua đó, có thể thấy một lần nữa dù chịu ảnh hưởng của không ít các yếu tố bất lợi khi chính sách tiền tệ bắt đầu đảo chiều thắt chặt trở lại, ngành ngân hàng năm 2022 vẫn ghi nhận kết quả lợi nhuận tăng trưởng tích cực và nằm trong nhóm tạo lãi tốt nhất trong nền kinh tế hiện nay.

Trong khi, theo kế hoạch đã được Đại hội đồng cổ đông thường niên 2024 thông qua, TPBank đặt mục tiêu lợi nhuận trước thuế năm 2022 tăng 36%, đạt 8.200 tỷ đồng. Như vậy, dù tăng trưởng khá tốt, song ngân hàng này vẫn chưa đạt mức lợi nhuận đề ra trong năm 2022.

Tuy nhiên, bên cạnh các nhà băng quy mô thì một số ngân hàng nhỏ cũng phải điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng lợi nhuận trong năm qua khi kết thúc năm tài chính 2022. Hội đồng quản trị VietBank đã thông qua việc giảm kế hoạch lợi nhuận trước thuế năm 2022 từ 1.090 tỷ đồng xuống còn 800 tỷ đồng, tương đương giảm gần 27%.

Trước đó, VietBank đã công bố báo cáo tài chính quý III/2022 với lợi nhuận trước thuế 9 tháng đầu năm 2022 đạt 536 tỷ đồng, tăng 36% so với cùng kỳ năm trước và thực hiện gần 50% kế hoạch năm. Riêng quý III/2022, lợi nhuận của VietBank là 148 tỷ đồng, tăng 117% so với cùng kỳ.

Với ABBank trong năm 2022 vẫn kiểm soát nợ xấu dưới 2%. Còn về chỉ tiêu kinh doanh, lãnh đạo ngân hàng phải chia sẻ khó khăn cùng khách hàng thông qua giảm lãi suất cho vay, NIM (biên lợi nhuận ròng giảm) nên chỉ tiêu lợi nhuận cũng có phần giảm.

Mức giảm ước tính khoảng 30% trên tổng chỉ tiêu mà ngân hàng xây dựng đầu năm. Bởi lãi suất huy động trung bình đã tăng hơn 1-2%, trong khi lãi suất cho vay trung bình tăng chưa tới 1%. Điều này dẫn đến thu nhập ròng trong hoạt động sẽ giảm.

Trước đó, kết thúc quý III/2022, nguồn thu chính của ABBank tăng trưởng với gần 980 tỷ đồng thu nhập lãi thuần, tăng 28% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, do dự phòng rủi ro gấp 3,6 lần cùng kỳ, lên mức 310 tỷ đồng. Kết quả, ABBank ghi nhận lợi nhuận trước thuế quý III/2022 gần 86 tỷ đồng, giảm 79% so cùng kỳ năm trước.

Thận trọng chỉ tiêu 2023?

Bước sang 2023, thị trường dự báo có khó khăn nhất định khi tín dụng được dự báo tăng thấp hơn và áp lực biên lãi thuần (NIM) thu hẹp nên các nhà băng cũng thận trọng hơn trong xây dựng kế hoạch lợi nhuận.

Chủ tịch Hội đồng quản trị một ngân hàng quy mô lớn cũng cho hay, kết thúc năm tài chính 2022, lợi nhuận ước vượt khoảng 20% chỉ tiêu đưa ra. Trước đó, đến hết quý III/2022, lợi nhuận trước thuế hợp nhất của nhà băng này đạt 13.500 tỉ đồng, hoàn thành hơn 90% kế hoạch năm 2022.

Đồng thời, đây cũng là ngân hàng cũng có tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) tiếp tục nằm trong top dẫn đầu thị trường, lên trên mức 27%. Tỉ lệ nợ xấu được đảm bảo ở mức 1%. Danh mục tín dụng tập trung chủ yếu vào mảng bán lẻ với tỉ lệ lên đến 94%. Có tới 98% các khoản vay đều có tài sản đảm bảo và tỉ lệ cho vay trên giá trị (LTV) bình quân danh mục liên tục duy trì trên 52%.

Thế nhưng, khi được hỏi về kế hoạch cho năm 2023, vị Chủ tịch ngân hàng trên cũng cho biết, sẽ được tính toán thận trọng trước dự báo tình hình có khó khăn nhất định trong năm nay. Trong đó, tăng trưởng tín dụng khả năng thấp hơn năm rồi chỉ ở mức 12-13% và áp lực chi phí đầu vào tăng theo lãi suất huy động…

Mới đây Ngân hàng Vietcombank đã tổ chức Hội nghị triển khai nhiệm vụ năm 2023. Trong đó, tổng tài sản dự kiến tăng 9% so với năm 2022; huy động vốn thị trường 1 (dân cư và tổ chức kinh tế) tăng trưởng phù hợp với tăng trưởng tín dụng; LDR không cao hơn mức thực hiện trong năm 2022; tín dụng dự kiến tăng 12,8% so với năm 2022.

Tỷ lệ nợ xấu Vietcomank dự kiến kiểm soát dưới mức 1,5% trong năm 2023; biên lãi thuần (NIM) khoảng 3,24%; Lợi nhuận trước thuế ngân hàng dự kiến tăng khoảng 12% so với năm 2022. Nếu mục tiêu năm 2023 đạt được thì Vietcombank sẽ tiếp tục nâng kỷ lục mới về lợi nhuận lên trên 40 nghìn tỷ đồng.

Với sự can thiệp của Ngân hàng Nhà nước, thanh khoản của ngân hàng đã hạ nhiệt và lãi suất trên thị trường liên ngân hàng cũng không còn “nóng” như trước. Cụ thể, lãi suất trên thị trường liên ngân hàng đã giảm từ 10% xuống 6-7% như hiện nay tùy từng kỳ hạn.

Xu hướng lạm phát của các ngân hàng trung ương trên thế giới thì hiện đã có phần dịu lại được thể hiện qua các chỉ số thất nghiệp, lạm phát. Điều này cho thấy, áp lực tăng lãi suất của các ngân hàng trung ương trên thế giới có phần giảm bớt.

Ngân hàng Trung ương Mỹ cũng cho biết, sẽ bắt đầu giảm thắt chặt tiền tệ trong nửa cuối năm sau. Do đó, áp lực tăng lãi suất trong nước cũng sẽ không chịu áp lực nhiều. Nhất là khi tỷ giá tiền đồng đang có phần dịu lại nên NHNN cũng khả năng sẽ không tăng lãi suất để ổn định tỷ giá như thời gian vừa qua, do đó khả năng lãi suất giảm.

Lãnh đạo ABBank cũng cho biết, Ngân hàng đang trong quá trình xây dựng kế hoạch kinh doanh cho năm 2023, với quan điểm của của ngân hàng là trong năm 2023 hoạt động của doanh nghiệp vẫn còn nhiều khó khăn.

Điều này được thể hiện ở các thị trường mà doanh nghiệp trong nước có thị phần xuất, nhập khẩu, giao dịch thương mại, đầu tư đều đang có sự khó khăn sau áp dụng chính sách thắt chặt tiền tệ của các nước, suy thoái kinh tế trên thế giới cũng đã xuất hiện ở một số quốc gia như: khu vực Châu Âu hay ngay cả thị trường Trung Quốc cũng đang chậm lại so với thời kỳ đỉnh cao của tăng trưởng kinh tế khiến đơn hàng mới của doanh nghiệp trong nước sẽ khó khăn hơn.

Mặt khác, với áp lực lãi vay tăng lên trong những tháng cuối năm 2022 và chưa sớm hạ nhiệt trong nửa đầu năm 2023 sẽ khiến chi phí tài chính của doanh nghiệp tăng lên khá nhiều so với thời điểm trước. Đấy là khó khăn của doanh nghiệp.

Khó khăn của doanh nghiệp cũng sẽ tác động trực tiếp lên hoạt động của ngân hàng nên đòi hỏi ngân hàng cũng thận trọng hơn trong việc xây dựng kế hoạch năm 2023. Đồng thời, trang bị các công cụ về tín dụng cũng phải chặt chẻ hơn trong việc giám sát rủi ro để kịp thời kiểm soát chất lượng tín dụng và nợ xấu.

Tại ABBank trong năm 2022 vẫn kiểm soát nợ xấu dưới 2%. Còn về chỉ tiêu kinh doanh, ngân hàng phải chia sẻ khó khăn cùng khách hàng thông qua giảm lãi suất cho vay, NIM (biên lợi nhuận ròng giảm) nên chỉ tiêu lợi nhuận cũng có phần giảm.

Trong năm qua, ABBank cũng phải cắt giảm chi phí nhiều như: chi phí về dự án như chi phí vật chất, mở rộng hoạt động mạng lưới cũng được thu gọn, thay vào đó và đẩy mạnh số hóa, đẩy mạnh chất lượng lao động, thay vì tuyển mới tăng chi phí.

Theo kết quả điều tra mới đây của Ngân hàng Nhà nước vừa đưa ra, tình hình kinh doanh của các tổ chức tín dụng (TCTD) trong quý IV/2022 có sự ”cải thiện” tốt hơn với tỷ lệ % TCTD nhận định ”cải thiện” (70,9%) cao hơn so với quý trước (63,8%) và kỳ vọng (70,4%).

Lợi nhuận trước thuế được nhận định tiếp tục có tăng trưởng nhưng chưa đạt mức kỳ vọng. Tính chung trong năm 2022, 80% TCTD nhận định tình hình kinh doanh tổng thể ”cải thiện” so với năm 2021, 87% TCTD ước tính lợi nhuận trước thuế năm 2022 tăng trưởng dương so với năm 2021, bên cạnh đó, vẫn có 9,3% TCTD ước tính lợi nhuận tăng trưởng âm.

Tuy nhiên, các TCTD tỏ ra thận trọng hơn khi dự báo cho thời gian tới với 56,4-75,4% TCTD kỳ vọng tình hình kinh doanh cải thiện hơn trong quý I và cả năm 2023, nhưng mức độ kỳ vọng cải thiện thấp hơn so với năm 2022; 95,3% TCTD kỳ vọng lợi nhuận tăng trưởng dương trong năm 2023 so với năm 2022, 2,8% TCTD dự kiến lợi nhuận tăng trưởng âm và 1,9% dự kiến lợi nhuận không thay đổi.