Trụ sở Fed tại Washington, D.C, Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo phóng viên TTXVN tại Washington, giới chức ngân hàng trung ương Mỹ không cho rằng việc bắt đầu cắt giảm lãi suất trong năm nay là thích hợp khi lạm phát vẫn ở mức cao. Đây là một phần nội dung của biên bản cuộc họp chính sách mới nhất được Ngân hàng Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) công bố ngày 4/1.

Biên bản cuộc họp cho biết không có quan chức nào tham dự cuộc họp nhận định rằng năm 2023 là thời điểm phù hợp để bắt đầu giảm mục tiêu lãi suất quỹ liên bang, mà cần duy trì chính sách thắt chặt cho đến khi xu hướng lạm phát giảm một cách bền vững trở nên rõ ràng.

Các quan chức Fed cảnh báo rằng việc nới lỏng các điều kiện tài chính “không chính đáng”, đặc biệt nếu do nhận thức sai lầm của công chúng, sẽ làm phức tạp thêm nỗ lực ổn định giá cả. Một số quan chức nhấn mạnh rằng cần hiểu rõ việc giảm tốc độ tăng lãi suất không phải là dấu hiệu của sự suy yếu trong quyết tâm chống lạm phát. Biên bản cuộc họp cũng nêu rõ lạm phát tại Mỹ vẫn “dai dẳng và ở mức cao” và nước này cần đảm bảo duy trì một giai đoạn tăng trưởng kinh tế bền vững dù ở mức thấp. 

Trong nhiều tháng qua, hoạt động chi tiêu được hỗ trợ nhờ thị trường lao động mạnh mẽ và các hộ gia đình tăng chi từ khoản tiết kiệm dư thừa sau đại dịch Covid-19 và xu hướng này có thể tiếp tục trong tương lai. Tuy nhiên, một số quan chức Fed lưu ý đến thực tế nhiều hộ gia đình thu nhập thấp đang phải đối mặt khó khăn về ngân sách chi tiêu và nhiều người tiêu dùng phải điều chỉnh chi tiêu sao cho bớt tốn kém hơn. Đây chính là lý do Fed cho rằng triển vọng chi tiêu của người tiêu dùng không rõ ràng. Trong khi đó, thị trường lao động ở trạng thái siết chặt với tỷ lệ thất nghiệp thấp, tăng trưởng lương khiến các giới chức Fed lo ngại sẽ đẩy giá dịch vụ lên cao hơn và trở thành yếu tố bất lợi đối với nỗ lực giảm lạm phát. 

Chỉ số CPI lõi của Mỹ trong tháng 12 tăng 5,7% so với cùng kỳ năm trước. Ảnh: AFP

Theo báo cáo ngày 12/1 của Bộ Lao động Mỹ, lạm phát khép lại năm 2022 với mức giảm khiêm tốn. Cụ thể, chỉ số CPI giảm 0,1% trong tháng 12, đúng với dự đoán của Dow Jones. Đây là mức giảm hàng tháng lớn nhất kể từ tháng 4/2020 do nhiều nơi ở Mỹ phải phong tỏa để phòng chống dịch Covid-19.

Tính cả mức giảm tháng 12, lạm phát toàn phần của Mỹ năm 2022 vẫn tăng 6,5% so với năm trước. Tuy nhiên, đây vẫn là mức tăng hàng năm nhỏ nhất kể từ tháng 10/2021.

Nếu không tính các mặt hàng có giá cả biến động mạnh như lương thực và năng lượng, chỉ số CPI lõi của Mỹ chỉ nhích 0,3% trong tháng 12, nhưng tăng tới 5,7% so với cùng kỳ năm trước.

Giá xăng giảm mạnh là nguyên nhân kéo giảm chỉ số CPI tháng 12 của Mỹ. Giá xăng bơm tại cửa hàng đã lao dốc 9,4% trong tháng 12 và giảm 1,5% so với một năm trước sau khi vượt mốc 5 USD/gallon vào giữa năm 2022.

Giá thực phẩm tại Mỹ tăng 0,3% trong tháng 12, trong khi mức phí sinh hoạt tăng tới 0,8% trong tháng và tăng 7,5% so với một năm trước. Mức phí sinh hoạt chiếm khoảng 1/3 tổng chỉ số CPI.

Giá xe đã qua sử dụng cũng là một tác nhân quan trọng gây ra lạm phát ở Mỹ. Tuy nhiên, giá ô tô đã qua sử dụng giảm 2,5% trong tháng 12 và giảm 8,8% so với cùng kỳ năm ngoái.

Ngược lại, giá dịch vụ chăm sóc y tế tăng 0,1% trong tháng 12, sau khi sụt giảm trong hai tháng liên tiếp. Giá cả các mặt hàng may mặc tăng 0,5% và dịch vụ vận tải tăng 0,2% trong tháng 12 nhưng vẫn tăng hơn 14,6% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, giá vé máy bay tại Mỹ lại giảm 3,1% trong tháng 12, nhưng vẫn tăng 28,5% so với một năm trước.

Thị trường tài chính Mỹ ngày 12/1 không có phản ứng mạnh sau thông tin lạm phát có chiều hướng đi xuống, với cổ phiếu trượt nhẹ khi mở cửa còn lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ cũng giảm trong hầu hết thời gian giao dịch.

Thực tế, hai chỉ số, gồm: lạm phát toàn phần tháng 12 của Mỹ tăng 6,5% so với cùng kỳ năm trước và CPI lõi (không tính các mặt hàng dễ biến động giá như lương thực và năng lượng) tăng 5,7%, đều cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% mà Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đề ra. Tuy nhiên, lạm phát Mỹ đang có xu hướng đi xuống.

“Tình hình lạm phát tăng nhanh đang được kiểm soát. Rõ ràng, nó vẫn còn cao một cách khó chịu, nhưng nó đang nhanh chóng đi đúng hướng”, ông Mark Zandi, nhà kinh tế trưởng tại Moody’s Analytics đánh giá. “Tôi không thấy gì ngoài tin tốt trong báo cáo lạm phát, ngoại trừ mức 6,5% là quá cao”.

CPI là thước đo lạm phát được theo dõi chặt chẽ nhất vì nó tính đến biến động của mọi mặt hàng ở Mỹ, từ một gallon xăng đến một chục trứng hay chi phí vé máy bay.

Fed lâu nay ưa dùng một thước đo lạm phát khác – chỉ số chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) – để làm căn cứ điều chỉnh chính sách nhằm thay đổi hành vi của người tiêu dùng. Tuy nhiên, cơ quan này gần đây thu thập rất nhiều thông tin khi đo lường lạm phát, trong đó chỉ số CPI là một phần quan trọng.

Các chuyên gia cảnh báo lạm phát tháng 12 của Mỹ “hạ nhiệt” chủ yếu nhờ giá xăng giảm, nhưng biến động này có thể không bền vững và phụ thuộc vào thị trường và nhu cầu của người tiêu dùng.

“Chúng ta biết rằng sẽ không nhận được sự hỗ trợ tương tự từ giá xăng. Vì vậy, đừng mong đợi báo cáo lạm phát sắp tới sẽ tốt như báo cáo lần này”, bà Simona Mocuta, nhà kinh tế trưởng tại Công ty quản lý tài sản State Street Global Advisors, nhận định.

Ông Jerome Powell, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Ảnh: AFP

Sẽ còn vài đợt tăng lãi suất nữa

Quyết định trên được Fed công bố sau cuộc họp chính sách diễn ra trong hai ngày, từ 31/1-1/2. 

Tại buổi họp báo sau đó, Chủ tịch Fed, ông Jerome Powell, Chủ tịch Fed cho biết quá trình giảm lạm phát (disinflation) của nền kinh tế Mỹ đã bắt đầu. Tuy nhiên, để chắc chắn, ông Powell nói thêm rằng vẫn “còn quá sớm” để tuyên bố những người chiến thắng lạm phát.

“Bây giờ chúng tôi có thể lần đầu tiên nói rằng quá trình giảm lạm phát đã bắt đầu. Chúng ta có thể nhận ra điều đó và chúng ta cảm nhận được điều đó thực sự trong giá cả hàng hóa hiện nay”, ông Powell nhấn mạnh.

Người đứng đầu Fed đánh giá rằng lạm phát đã suy giảm ở một số lĩnh vực, nhưng vẫn còn quá sớm để khẳng định họ đã chiến thắng lạm phát.

“Sẽ là quá sớm để tuyên bố chiến thắng, hoặc nghĩ rằng chúng ta đã thực sự đạt được điều này”, Chủ tịch Fed lưu ý. Thực tế, quá trình giảm lạm phát đang bước vào giai đoạn đầu, nhưng “công việc vẫn chưa hoàn thành”. Bằng chứng là giá cả các dịch vụ cốt lõi không bao gồm lưu trú vẫn chưa sụt giảm.

Cho nên, Fed có thể tiến hành thêm một vài đợt tăng lãi suất nữa để đưa lạm phát về mục tiêu 2%.

“Chúng tôi đã tăng lãi suất 4,5 điểm phần trăm và chúng tôi đang xem xét một vài đợt tăng lãi suất nữa để đạt mức mà chúng tôi cho là hạn chế thích hợp”, ông Powell cho biết. “Tại sao chúng tôi nghĩ điều đó là cần thiết? Là bởi chúng tôi cho rằng lạm phát vẫn đang rất nóng”, Chủ tịch Fed nêu.

Cựu Giám đốc điều hành Goldman Sachs, ông Gary Cohn, cho hay, Chủ tịch Fed đã nhấn mạnh tại cuộc họp báo rằng dữ liệu mà Fed đang theo dõi chặt chẽ hơn bất kỳ thứ gì khác là dữ liệu việc làm.

Ông Cohn, cựu cố vấn kinh tế của chính quyền cựu Tổng thống Donald  Trump, cho biết: “Ông ấy (Chủ tịch Fed) đã nói nước đôi”. “Điều duy nhất mà ông ấy luôn quan tâm là thị trường lao động. Ở thời điểm này, có cảm giác như chúng ta chỉ phụ thuộc vào vấn đề lao động”.

Chủ tịch Fed cho biết ông không kỳ vọng việc cắt giảm lãi suất trong năm nay như dự đoán của một số chiến lược gia.

“Theo dự đoán của chúng tôi, tôi không thấy chúng tôi cần phải cắt giảm lãi suất trong năm nay, nếu dự đoán triển vọng của chúng tôi thành hiện thực”, ông Powell nói.

Chủ tịch Fed cũng cho biết ông “không lo ngại” việc thị trường trái phiếu đang trông đợi một đợt cắt giảm trước khi tạm dừng chiến dịch tăng lãi suất, vì nhiều nhà giao dịch đang hy vọng lạm phát sẽ suy giảm nhanh hơn dự đoán của Fed.

“Nếu chúng tôi thấy lạm phát giảm nhanh hơn nhiều, tất nhiên điều đó sẽ ảnh hưởng đến việc thiết lập chính sách của chúng tôi”, ông Powell nói.

Theo đánh giá của các chiến lược gia đầu tư, cuộc họp chính sách của Fed trong hai ngày qua diễn ra “hơi ôn hòa”. Ông Charlie Ripley, chiến lược gia đầu tư cấp cao của Quỹ quản lý đầu tư Allianz Investment Management, nhận định Fed sắp kết thúc chiến dịch tăng lãi suất, nên tỏ ra “ôn hòa” hơn trong cuộc họp lần này.

Ông Ripley cho rằng sự thiếu rõ ràng về các động thái lãi suất trong tương lai báo hiệu Fed sắp kết thúc chu kỳ tăng lãi suất. Sau khi các đợt tăng lãi suất kết thúc, Fed có thể sẽ “thắt chặt chiến dịch khi dữ liệu kinh tế bắt kịp với chính sách”.

“Về cơ bản, Fed đang nói nước đôi vì họ vừa báo hiệu rằng việc tăng lãi suất thêm là phù hợp, nhưng cũng thừa nhận họ sẽ xem xét mức độ thắt chặt trong các quyết sách sắp tới”, ông Ripley nói.

Đại diện Allianz Investment Management Ripley cho rằng tốc độ chậm lại của các đợt tăng lãi suất gần đây (ở mức tăng 25 điểm cơ bản) là một “dấu hiệu rõ ràng” cho thấy Fed đã tự tin rằng chính sách kinh tế đang phát huy tác dụng mạnh mẽ như dự tính.

Kìm chân lãi suất dưới 5%

Chủ tịch Fed đang chuẩn bị cho kịch bản kinh tế Mỹ đạt tăng trưởng trong năm nay, kể cả “tăng trưởng nhẹ”. Xu hướng chính, theo ông Powell, là kinh tế Mỹ sẽ đạt tăng trưởng tích cực trong năm nay.

Trả lời câu hỏi của đài CNBC tại cuộc họp báo ngày 1/2, Chủ tịch Fed cho biết Fed “hoàn toàn có thể” níu lãi suất cơ bản dưới mức 5%. Sau đợt tăng lãi suất thêm 25 điểm cơ bản lần này, lãi suất liên bang đã đạt ngưỡng 4,50 – 4,75%.

Người đứng đầu Fed vẫn tin rằng cơ quan này có thể kéo lạm phát xuống 2% – mục tiêu đề ra cho trung hạn – “mà không để xảy ra suy thoái lớn hay tỷ lệ thất nghiệp tăng cao”.

Ông Jerome Powell, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Ảnh: Reuters

Lập trường trên được Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), ông Jerome Powell tái khẳng định trong sự kiện ở Washington diễn ra ngày 7/2.

Chủ tịch Fed cho biết lãi suất cho vay có thể cán mốc cao hơn dự đoán của các nhà giao dịch và các nhà hoạch định chính sách.

Sự kiện “The Economic Club of Washington DC” hôm 7/2 là cuộc trao đổi đầu tiên của Chủ tịch Fed kể từ ngày 1/2 – thời điểm Fed công bố quyết định tăng lãi suất thêm 0,25 điểm phần trăm.

“Chúng tôi nghĩ rằng, chúng tôi sẽ cần tăng lãi suất hơn nữa”, ông Powell nói tại phiên hỏi đáp của “The Economic Club of Washington DC”, đồng thời viện dẫn rằng: “Thị trường lao động đang phát triển mạnh mẽ”.

Nếu thị trường việc làm vẫn phát triển nóng, thì “có thể chúng tôi phải hành động nhiều hơn nữa”, Chủ tịch Fed nhấn mạnh.

Dữ liệu được chính phủ Mỹ cuối tuần trước cho thấy các nhà tuyển dụng đã bổ sung thêm 517.000 nhân công mới trong tháng 1, trong khi tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống 3,4%, mức thấp nhất gần 55 năm qua qua, tính từ năm 1969.

Ông Powell cho rằng, thông tin về thị trường lao động “chỉ ra lý do tại sao chúng tôi nghĩ rằng, đây sẽ là một quá trình mất nhiều thời gian”.

Làn sóng bán tháo trái phiếu nhanh chóng xuất hiện sau đợt phục hồi vừa qua khi Chủ tịch Fed đánh tiếng tăng lãi suất cao hơn trong năm 2023 nếu thị trường việc làm không có dấu hiệu hạ nhiệt. Chứng khoán Mỹ ngày 7/2 cũng “quay xe” sau phát biểu của Chủ tịch Fed tại “The Economic Club of Washington DC”, nhưng vẫn kịp chốt phiên tăng điểm.

Theo ông Powell, mức lãi suất trung bình cao nhất được dự đoán là 5,1%. Đây được xem là một mức “trần mềm” và Chủ tịch Fed có vẻ sẵn sàng xem xét thêm dữ liệu và tăng lãi suất cao hơn nếu cần thiết.

Tuần trước, Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) – cơ quan hoạch định chính sách của Fed – đã tăng lãi suất cơ bản thêm 0,25 điểm phần trăm, lên ngưỡng 4,5 – 4,75%. Tháng 12/2022, Fed cũng có động thái hãm đà tăng lãi suất tương tự với mức tăng 0,25 điểm phần trăm, sau 4 đợt tăng 0,75 điểm phần trăm trong năm.