Xu hướng lãi suất quốc tế còn tăng nên Việt Nam khó đi ngược dòng chảy chung này. Trong ảnh: Giao dịch tín dụng tại Ngân hàng TMCP Quốc tế (VIB Bank). Ảnh: Lê Toàn

Còn áp lực trong ngắn hạn

So với cuối năm 2021, lãi suất huy động của hệ thống ngân hàng đã tăng 3 – 4% ở các kỳ hạn trên 6 tháng và trên 12 tháng.

Để ổn định mặt bằng huy động, theo VNBA, các tổ chức tín dụng đã thống nhất quan điểm chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và ủng hộ đề xuất mức tối đa 9,5%/năm cho lãi suất huy động các kỳ hạn, song chỉ vài ngân hàng đưa mức lãi suất tiền gửi về 9,5%, vì áp lực thanh khoản cuối năm.

Trên thực tế, tại một số ngân hàng, dù niêm yết mức lãi suất cao nhất dưới 9,5%, song nếu tham gia các chương trình khuyến mãi, hoặc có thể đáp ứng được một số điều kiện về lượng tiền gửi tối thiểu, mở thêm tài khoản thanh toán online, khách hàng thuộc diện ưu tiên…, thì người gửi tiền còn nhận được cộng lãi suất. Do đó, mức lãi suất tiết kiệm cao nhất hiện ghi nhận vẫn là 12-13%/năm.

Áp lực lạm phát và lộ trình thắt chặt tiền tệ của Cục Dữ trữ Liên bang Mỹ (Fed) chưa kết thúc, nên lãi suất tiền đồng trong nước khó giảm trong ngắn hạn. NHNN cũng nhận định, xu hướng lãi suất quốc tế còn tăng và Việt Nam khó đi ngược dòng chảy chung của thế giới. Việc giảm lãi suất thời gian tới là nỗ lực lớn để duy trì ổn định mặt bằng lãi suất thị trường… Đó là định hướng điều hành chính sách tiền tệ xuyên suốt trong năm 2023 của NHNN.

Nhìn lại hoạt động điều hành trong năm 2022, NHNN khẳng định, trong suốt 8 tháng của năm đã giữ nguyên các mức lãi suất điều hành trong bối cảnh lãi suất thế giới tăng nhanh. Đặc biệt, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) liên tục điều chỉnh nhanh, mạnh lãi suất điều hành và dự báo còn tiếp tục tăng. USD lên giá mạnh, gia tăng áp lực lên mặt bằng lãi suất và tỷ giá trong nước, tạo sức ép lên lạm phát. NHNN đã điều chỉnh tăng 2 lần các mức lãi suất điều hành với tổng mức tăng 2%/năm, tăng 1%/năm lãi suất cho vay tối đa bằng VND ở lĩnh vực ưu tiên.

Lãi suất sẽ giảm dần?

Trao đổi về kế hoạch điều hành chính sách tiền tệ năm 2023, TS. Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN) cho biết: “Việc giảm lãi suất trong năm 2023 cần nỗ lực rất lớn, chúng tôi sẽ cố gắng tham mưu với lãnh đạo NHNN duy trì ổn định mặt bằng lãi suất thị trường, tiết giảm chi phí để có điều kiện, năng lực tài chính giảm cho các đối tượng khách hàng mục tiêu, phù hợp với khẩu vị kinh doanh của các ngân hàng thương mại trong thời gian tới. Đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng, xuyên suốt của ngành ngân hàng”.

Phát biểu tại Hội nghị Triển khai nhiệm vụ ngân hàng năm 2023, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, NHNN cần tiếp tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí hoạt động để có điều kiện giảm lãi vay; tập trung tín dụng vào sản xuất – kinh doanh, nhất là lĩnh vực ưu tiên; kiểm soát tín dụng lĩnh vực rủi ro.

Tổng giám đốc Công ty Dữ liệu WiGroup, ông Trần Ngọc Báu, cũng cho hay, hiện tại, dòng tiền đang chịu áp lực lớn. Tổng cung tiền trong nền kinh tế đi ngang và giảm nhẹ cả năm qua. Đây là hiện tượng chưa bao giờ xuất hiện trong 20 năm qua. Trong khi đó, tăng trưởng cung tiền cần ở mức 12 – 13% để nền kinh tế tăng trưởng. Đồng thời, thanh khoản hệ thống ngân hàng có gặp khó khăn tạm thời do chênh lệch giữa tín dụng và huy động, do lãi suất tăng và siết quá mạnh kênh trái phiếu doanh nghiệp gây đổ vỡ niềm tin trên thị trường…

Số liệu của NHNN cho thấy, tính đến ngày 21/12/2022, tín dụng tăng 12,87% so với cuối năm 2021, trong khi huy động vốn chỉ tăng trưởng 6%. Theo ông Báu, các tổ chức quốc tế đã nhận định về bức tranh kém lạc quan của kinh tế năm 2023. Các dấu hiệu đã bắt đầu với số lượng đơn hàng của doanh nghiệp giảm từ cuối năm 2022. Tuy nhiên, ông Báu cho rằng, năm 2023, tình hình sẽ dần dễ thở hơn, lãi suất sẽ bắt đầu giảm từ quý II, lạm phát sẽ theo hướng cao trong những tháng đầu năm rồi sau đó giảm dần. Đây cũng là điều kiện để mặt bằng lãi suất đi xuống.

Phó thống đốc Thường trực NHNN, ông Đào Minh Tú cho biết, bước vào năm 2023 có rất nhiều khó khăn tác động, song theo tinh thần chỉ đạo chung của Chính phủ, NHNN xác định định hướng điều hành trên tinh thần điều hành chính sách tiền tệ thận trọng, linh hoạt, kiểm soát lạm phát, hỗ trợ tăng trưởng, hỗ trợ nền kinh tế, hỗ trợ lĩnh vực là động lực tăng trưởng kinh tế, đảm bảo những mục tiêu Chính phủ đã đặt ra.

Năm 2023, NHNN sẽ triển khai quyết liệt Đề án Cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021-2025. Trong đó, đẩy mạnh xử lý nợ xấu; tăng cường thanh tra và nâng cao hiệu quả giám sát an toàn vĩ mô và vi mô; nâng cao năng lực, hiệu quả quản lý đối với các tổ chức tín dụng. Phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm góp phần kiểm soát lạm phát khoảng 4,5%, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối và bảo đảm an toàn hệ thống ngân hàng; điều tiết tiền tệ hợp lý, điều hành lãi suất, tỷ giá phù hợp với tình hình thị trường, diễn biến kinh tế vĩ mô và mục tiêu chính sách tiền tệ.

Chẳng hạn tại NCB, kỳ hạn từ 1-6 tháng lãi suất tiền gửi đang áp dụng là  6%năm; 6 -12 tháng là 9,5-9,7%/năm. Còn lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 đến 60 tháng lãi suất tiết kiệm được nhà băng này áp dụng từ ngày 22/12/2022 là 9,9%/năm (lĩnh lãi cuối kỳ). 

Tương tự kỳ hạn 6 tháng, SCB, NCB vẫn là những ngân hàng có lãi suất cao nhất thị trường, xấp xỉ mốc 10%/năm.

Cụ thể, NCB (9,7%/năm), SCB trước đó niêm yết lãi suất 9,95%/năm, nhưng hiện nhà băng này không còn niêm yết trên website của ngân hàng, khách hàng cần có thể liên hệ với chi nhánh, phòng giao dịch gần nhất.

Đó là chưa kể thị trường còn một số ngân hàng, nhất là các nhà băng quy mô vừa và nhỏ vẫn sử dụng hình thức thỏa thuận “ngầm” cộng thêm biên độ lãi suất cho khách hàng, với kỳ vọng hút thêm tiền nhàn rỗi để đẩy mạnh tín dụng khi được nới room.

Trên thị trường hiện nay, phần lớn các ngân hàng còn lại hầu hết niêm yết không quá 9,5%/năm. Cụ thể: Kienlongbank (9,5%), Saigonbank (9,5%), NamABank (9,5%), Techcombank (9,5%), VPBank (9,4%), SHB (9,1%/năm), ACB (9%),…

Techcombank, lãi suất ở các kỳ hạn này đều là 9-9,5%/năm (trong đó 9,5% dành cho khách hàng ưu tiên). Trong khi đó, một số nhà băng sẽ cộng thêm hoặc giảm so với kỳ hạn 12 tháng. NamABank, gửi kỳ hạn 12 tháng sẽ có lợi hơn vì lãi suất tối đa 9,5%/năm, trong khi gửi 24 tháng dù kỳ hạn dài hơn nhưng chỉ 9,3%/năm.

Đối với nhóm Big4, BIDV và VietinBank cùng niêm yết 8,2%/năm cho hình thức tiết kiệm online và 7,4%/năm cho hình thức gửi tại quầy. Trong khi Vietcombank áp dụng cùng mức 7,4%/năm cho cả khách hàng gửi trực tuyến lẫn gửi tại quầy.

Đối với kỳ hạn dưới 6 tháng, phần lớn các ngân hàng đều niêm yết lãi suất kỳ hạn 3-5 tháng ở mức tối đa cho phép là 6%/năm. Tuy nhiên, vẫn có một số ngân hàng áp dụng ở mức thấp hơn, trong đó Agribank, Vietcombank, BIDV và VietinBank cùng mức 5,4%/năm.

Trước đó, để ổn định mặt bằng huy động, theo Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA), các tổ chức tín dụng đã thống nhất quan điểm chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước và ủng hộ đề xuất mức tối đa 9,5%/năm cho lãi suất huy động các kỳ hạn kể từ giữa tháng 12/2022.

Thế nhưng, tại một số ngân hàng, dù đang niêm yết mức lãi suất cao nhất dưới 9,5%, song nếu tham gia các chương trình khuyến mãi, hoặc có thể đáp ứng được một số điều kiện về lượng tiền gửi tối thiểu, mở thêm tài khoản thanh toán online, là khách hàng thuộc diện ưu tiên…, thì người gửi tiền còn nhận được cộng lãi suất. 

Giữa bối cảnh lãi suất huy động tăng quá nhanh và thay đổi liên tục, kéo theo lãi suất vay tăng sẽ khiến các doanh nghiệp e dè trong việc vay vốn để mở rộng sản xuất kinh doanh. Mặt bằng lãi suất cho vay hiện dao động 10-12%/năm cho doanh nghiệp và cá nhân còn cao hơn. Do đó, xét về dài hạn, việc tăng lãi suất sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế

Theo phân tích của giới chuyên gia tài chính, nhiều tổ chức quốc tế đã có nhận định về bức tranh kém lạc quan của kinh tế năm 2023. Các dấu hiệu đã bắt đầu với số lượng các đơn hàng của doanh nghiệp giảm từ cuối năm 2022. Nhưng đây cũng là yếu tố cơ quan quản lý có thể cân nhắc hỗ trợ thị trường tiền tệ nhằm kích thích phát triển kinh tế.

Tuy nhiên, các dự báo đưa ra kỳ vọng, tình hình sẽ dần dễ thở hơn, lãi suất sẽ bắt đầu giảm từ quý 3/2023. Lạm phát năm 2023 sẽ theo hướng cao trong những tháng đầu năm nhưng giảm dần kể từ 2 quý cuối năm sẽ là điều kiện tác động tích cực lên lãi suất.

Cùng với đó là áp lực lạm phát trong nước đi lên, nên mặt bằng lãi suất tiết kiệm tiền đồng chưa thể hạ nhiệt cho đến hết quý II/2023. Vì thế, tùy vào mục đích sử dụng vốn, song gửi tiết kiệm kỳ hạn dài ngày vẫn được xem là có lợi trong bối cảnh lãi suất tăng cao. Còn các kênh đầu tư khác (bất động sản, chứng khoán…) chưa hồi phục hiện nay. 

Lãi suất sẽ tăng thêm 1-1,5%

Trong báo cáo phân tích mới phát hành, Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) dự báo, lãi suất huy động và lãi suất cho vay còn dư địa tăng trong năm 2023. Cụ thể, áp lực lớn nhiều hơn vào thời điểm 6 tháng đầu năm nay, sau đó sẽ dần hạ nhiệt nửa cuối năm.

VCBS dự báo, lãi suất huy động dự báo đạt đỉnh trong 6 tháng đầu năm với mức tăng 1-1,5%. Như vậy, VCSB đánh giá, áp lực tăng lên của mặt bằng lãi suất vẫn còn. 

Sở dĩ áp lực lãi suất tiền gửi trong nước còn tăng theo VCBS là do quá trình tăng lãi suất ngân hàng trung ương lớn trên thế giới tiếp diễn ít nhất cho tới tháng 6/2023.

Đồng thời, sau sự việc liên quan đến Ngân hàng SCB, Ngân hàng Nhà nước đã khẳng định ưu tiên cao nhất của là đảm bảo thanh khoản, giữ ổn định an toàn hệ thống. Tuy vậy, trong môi trường không thuận lợi, lãi suất còn dư địa tăng, ngân hàng cổ phần vừa và nhỏ sẽ buộc phải giữ mức lãi suất cao để đảm bảo nhu cầu huy động.

Nhưng điểm tích cực là Ngân hàng Nhà nước đã đưa ra thông điệp điều hành về việc tiếp tục điều hành linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách khác nhằm góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối.

Trong điều kiện thuận lợi, lãi suất điều hành có thể không tăng thêm trong năm 2023. Mặt bằng lãi suất kỳ vọng đạt đỉnh trong nửa đầu 2023, sau đó đi ngang và hạ nhiệt nửa cuối năm 2023.

Giới phân tích tài chính cho rằng, tình hình đầu quý III/2023 sẽ dần dễ thở hơn, lãi suất sẽ bắt đầu giảm từ cuối quý II/2023. Lạm phát năm 2023 sẽ theo hướng cao trong những tháng đầu năm nhưng giảm dần về cuối năm. Tuy nhiên, các chuyên gia đã dự báo về lãi suất, đồng thời nhận định 2023 sẽ là một năm khó khăn nhưng sẽ xuất hiện ánh sáng cuối đường hầm.

Mặc dù, biến động lãi suất cho vay có độ trễ so với lãi suất huy động, song năm 2023 lãi suất cho vay được dự báo còn dư địa tăng. Tuy nhiên, trong trường hợp lãi suất huy động tạo đỉnh trong nửa đầu 2023, lãi suất cho vay có thể ghi nhận mức tăng thấp hơn lãi suất huy động, tiếp tục có sự phân hóa mạnh giữa các ngành nghề, phân loại ưu tiên.

VCBS cũng cho rằng, khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp vẫn khó khăn hơn khi tỷ lệ hoàn vốn nội bộ đủ lớn để thực hiện dự án tăng lên. Đồng thời, rủi ro nợ xấu tăng lên cùng hạn mức tín dụng không quá dư thừa khiến các ngân hàng thương mại sẽ lựa chọn kỹ càng hơn với danh mục phê duyệt tín dụng.

Phân tích về yếu tố lãi suất năm 2022, TS. Lê Xuân Nghĩa, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính – tiền tệ quốc gia cho rằng, khi nói đến lãi suất, người ta quan tâm nhiều đến lãi suất thực, tức là lãi suất đó trừ đi lạm phát.

Hiện lãi suất tiền gửi kỳ hạn một năm khoảng 9,4%, mà lạm phát 6,2% thì lãi suất thực khoảng 6,2%. Lãi suất cho vay hiện đang khoảng 12,6%, mà lạm phát có 3,2% thì lãi suất thực cho vay hiện trên 9%.

Theo TS. Nghĩa, ở Mỹ, lạm phát đang ở 8%, lãi suất 3,5% – 4% thì lãi suất thực là -4%, còn Việt Nam đang là 9%, tức cao hơn lãi suất thực của Mỹ hơn 13%. Nếu so sánh với châu Âu, lạm phát 10% mà lãi suất cho vay còn thấp hơn của Mỹ thì lãi suất thực của Việt Nam còn cao hơn nữa.

Vì thế, Việt Nam đang có lãi suất thực cao nhất thế giới hiện nay khiến doanh nghiệp Việt Nam cạnh tranh với doanh nghiệp Mỹ, châu Âu trong bối cảnh chi phí tài chính cao.

Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước cũng đã có yêu cầu các ngân hàng tiết kiệm chi phí để giảm lãi suất cho vay, song trước áp lực chi phí đầu vào tăng, ngân hàng có kiềm được lãi suất cho vay ra, đồng thời room tín dụng hạn chế cũng là yếu tố tác động lên lãi suất.

Nên gửi tiết kiệm kỳ hạn dài?

Mặt bằng lãi suất tiết kiệm hiện đã dần ổn định so với thời điểm tăng cao đầu tháng 12/2022, các ngân hàng thành viên cũng đã đưa lãi suất tiền gửi về mức tối đa 9,5%/năm đối với kỳ hạn dài sau cam kết với Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, dù còn lác đắc một vài nhà băng niêm yết lãi suất cao hơn mức trên. 

Thế giới, các nhà phân tích tài chính cho rằng, trước các dự báo lãi suất tiền gửi còn đi lên trong nửa đầu năm nay trong khi các kênh đầu tư khác (bất động sản, chứng khoán) chưa hồi phục thự sự thì tiết kiệm vẫn được cho là lựa chọn tốt nhất trong lúc này.

Không những vậy, người có tiền nhàn rỗi cũng đang từng bước cân nhắc nên gửi tiết kiệm dài ngày để hưởng lãi suất tiết kiệm cao hơn, với mức tối đa 9,5%/năm, thậm chí lên 10-11%/năm nếu có khoản tiền giá trị lớn và gửi trên 1 năm… sẽ được cộng thêm biên độ lãi suất. 

Thực tế hiện nay cho thấy, dù vừa rồi các ngân hàng thương mại đồng loạt cam kết giảm lãi suất huy động xuống dưới 9,5%/năm, song theo giới phân tích lộ trình thực hiện giảm lãi suất nhiều khả năng sẽ cần thêm thời gian, nhất là khi thanh khoản một số ngân hàng nhỏ vẫn còn gặp khó khăn.

Vả lại, với quy định giảm dần tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn của Ngân hàng Nhà nước, các ngân hàng đang tằng dần lãi suất tiền gửi ở kỳ hạn dài ngày.

Ngay cả các ngân hàng có vốn nhà nước như: Vietcombank, BIDV đang niêm yết lãi suất cao nhất chỉ 7,4%/năm. Cụ thể, Vietcombank áp dụng lãi suất 7,4%/năm cho các kỳ hạn từ 12 – 60 tháng; lãi suất kỳ hạn 6 và 9 tháng là 6%/năm.

Nhưng đáng chú ý ở các ngân hàng quy mô nhỏ và vừa, lãi suất niêm yết tối đa đối với kỳ hạn dài là 9,5%/năm. Riêng NCB niêm yết biểu lãi suất huy động tiền gửi với mức cao nhất 9,9%/năm cho khách hàng gửi kỳ hạn từ 13 tháng trở lên.

Khách hàng gửi tiết kiệm kỳ hạn 10 – 12 tháng sẽ nhận được mức lãi 9,7%/năm; từ 7 – 9 tháng lãi 9,6%/năm và kỳ hạn 6 tháng 9,5%/năm. Do đó, ở thời điểm này tiết kiệm vẫn được xem là kênh đầu tư hấp dẫn nhất.

Bước qua quý III/2023, lãi suất huy động dự báo sẽ hạ nhiệt. Khi đó, chứng khoán nhiều khả năng sẽ trở thành kênh đầu tư hấp dẫn giới đầu tư hơn, với vùng mua an toàn hơn, dòng tiền cá nhân có thể nhập cuộc trở lại, giúp thị trường sôi động trở lại.

Vì thế, trong bối cảnh hiện nay ông Phan Dũng Khánh, Giám đốc Tư vấn đầu tư của Maybank Investment Bank cũng cho rằng, gửi tiết kiệm vẫn là kênh đầu tư tốt nhất trong nửa đầu năm 2023.

Tuy vậy, các nhà phân tích tài chính cho rằng, việc chọn gửi tiết kiệm kỳ hạn ngắn hay dài còn tùy thuộc vào mục đích sử dụng vốn của từng cá nhân, nhà đầu tư.

Chẳng hạn, với những người xem tiết kiệm là khoản tích góp dài hạn có thể chọn kỳ hạn dài từ 12 tháng trở lên để được hưởng lãi suất cao. Trong khi những người có kế hoạch đầu tư thay vì để tiền trong ngân hàng sẽ ưu tiên chọn kỳ hạn ngắn như 6 tháng trở xuống để có thể linh hoạt về vốn.

Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước, huy động vốn đến cuối tháng 12/2022 tăng khoảng 6%. Con số này cao hơn những tháng trước cho thấy dòng tiền gửi tiết kiệm đã quay trở lại hệ thống.

Như vậy, sau khi lãi suất huy động tăng mạnh, tiền gửi tại hệ thống ngân hàng cũng có diễn biến tích cực trong những tháng cuối năm. Tuy nhiên, mức tăng trưởng 6% của huy động vốn cho cả năm 2022 vẫn thấp hơn nhiều so với những năm trước.

Riêng tại địa bàn TP.HCM, Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM ông Nguyễn Đức Lệnh cho hay, huy động vốn trên địa bàn thành phố năm nay ước tăng khoảng 6%, còn dư nợ tín dụng tăng khoảng 14%.

Theo Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM, từ quý III/2022, lãi suất huy động tiết kiệm của các ngân hàng thương mại tăng liên tục với mức tăng từ 2 – 3%/năm so với đầu năm. Lãi suất dao động từ 6 – 10%/năm đã thu hút lượng tiền nhàn rỗi trên thị trường.

Tính chung huy động vốn của các ngân hàng trên địa bàn thành phố trong năm 2022 tăng khoảng 6%. Trong đó, tiền gửi tiết kiệm dân cư chiếm 37,2% trong tổng huy động vốn và tăng trưởng cao hơn mức tăng trưởng chung, tăng 9,2% so với cuối năm 2021.

Gửi ngân hàng nào được lãi suất cao?

Lãi suất huy động tiết kiệm của các ngân hàng thương mại ổn định ở mức cao. Những kỳ hạn gửi dưới 6 tháng ở mức kịch trần 6%/năm, trên 6 tháng có sự cạnh tranh khác biệt giữa từng nhà băng. DongABank nhận lãi cuối kỳ ở kỳ hạn 6 tháng có mức lãi suất 9,35%/năm, 12 tháng lãi suất 9,5%/năm.

Saigonbank kỳ hạn 6 tháng có mức lãi suất 9,2%/năm, 12 tháng 9,4%/năm, còn 13 – 18 tháng là 9,5%/năm, từ 24 tháng trở đi chỉ còn 9,3%/năm; Techcombank huy động tiết kiệm kỳ hạn 6 tháng 9%/năm, từ 12 tháng trở đi là 9,2%/năm… Các ngân hàng lớn như Vietcombank, BIDV, VietinBank có mức lãi suất huy động cao nhất là 7,4%/năm từ 12 tháng trở lên.

Đối với kỳ hạn tiền gửi dài ngày, một số ngân hàng có điều chỉnh giảm nhẹ từ 0,1-1%/năm sau tết Nguyên Đán như tại Techcombank, mức lãi suất huy động cao nhất ở ngân hàng này là 9,2%/năm. Trong khi trước tết, con số này là 9,5%/năm.

Sacombank hiện lãi suất cao nhất chỉ còn 9,2%/năm áp dụng cho tiền gửi online, kỳ hạn từ 15 đến 36 tháng. Tại PVCombank cũng giảm từ 9,9%/năm xuống 9,5%/năm dành cho khách hàng gửi tiền qua kênh online theo hình thức tiền gửi bậc thang, kỳ hạn 36 tháng… Tuy có giảm, song nhìn chung mặt bằng lãi suất vẫn ở mức tối đa 9,5%/năm theo như cam kết của các thành viên với Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam.

Thậm chí, nếu cộng các chương trình ưu đãi, khuyến mãi mà ngân hàng “tung” ra để thu hút khách hàng tiền gửi đầu năm, thì lãi suất còn cao hơn. Đó là chưa kể, thị trường vẫn tồn tại tình trạng một số nhà băng còn thỏa thuận “ngầm” về lãi suất tiết kiệm với khách hàng có số lượng tiền gửi lớn khi cộng thêm biên độ 0,5-1,5%/năm.

TS. Đinh Thế Hiển, chuyên gia tài chính, ngân hàng đưa ra nhận định, mặc dù Ngân hàng Nhà nước đã có yêu cầu khống chế lãi suất huy động dưới 9,5%/năm, song đây vẫn là một con số cao so với mọi năm. Dòng tiền vẫn đang và sẽ tìm đến tiết kiệm.

Tính đến cuối tháng 12/2022 so với đầu năm, tổng tiền gửi toàn hệ thống tăng 6%. Nhưng dữ liệu tiền gửi dân cư do Ngân hàng Nhà nước công bố cho thấy, tiền gửi tăng thêm 84.597 tỷ đồng chỉ trong tháng 11 năm 2022. Đây là tháng có tốc độ tăng khá nhanh khi mặt bằng lãi suất huy động tiết kiệm trên thị trường lên cao.

Lượng tiền gửi của khu vực dân cư trong tháng 11/2022 tăng 8,38%, đạt hơn 5,744 triệu tỷ đồng. Chỉ trong tháng 11, lượng tiền gửi của người dân tăng thêm 84.597 tỷ đồng, nâng mức tăng so với cuối năm 2021 lên 444.114 tỷ đồng. Đây là tháng có mức tiền gửi dân cư tăng nhanh trong năm 2022.

Người dân có xu hướng gửi tiết kiệm vào những tháng cuối năm 2022 khi lãi suất huy động của các ngân hàng gia tăng mạnh mẽ. Đối với những kỳ hạn dưới 6 tháng, lãi suất tăng lên mức kịch trần 6%/năm, từ 6 tháng trở lên nhiều nhà băng tăng 10 – 12%/năm vào tháng 11 đến giữa tháng 12. Đến giữa tháng 12/2022, các ngân hàng đồng thuận lãi suất huy động tiết kiệm ở mức tối đa 9,5%/năm nên cuộc đua huy động vốn bằng lãi suất của các nhà băng tạm lắng dịu.

Tốc độ tăng tiền gửi của khu vực dân cư trong năm 2022 nhanh hơn nhiều so tiền gửi các tổ chức kinh tế. Vào cuối năm 2021, tốc độ tăng tiền gửi tổ chức kinh tế lên đến 15,73%, đạt 5,645 triệu tỷ đồng, còn tiền gửi dân cư chỉ tăng 3,08%, đạt 5,3 triệu tỷ đồng.

Thế nhưng đến nay, chiều hướng đã ngược lại, các tổ chức kinh tế gửi tiền chỉ tăng có 2,9% so với cuối năm 2021, đạt 5,808 triệu tỷ đồng, tương đương tăng 163.000 tỷ đồng, trong khi lượng tiền gửi dân cư tăng gấp đôi. Lượng tiền gửi của dân cư hiện tăng gần bằng so với tổ chức kinh tế. Bởi lãi suất tiết kiệm tăng, trong khi doanh nghiệp ngại vay vốn ngân hàng do áp lực lãi vay đi lên. 

Cụ thể, mặt bằng lãi suất huy động của ngân hàng phổ biến từ 9% đến 10%/năm với kỳ hạn trên 12 tháng. Trong đó, một số ngân hàng huy động tới 11,5%/năm trong quý cuối năm 2022. Theo các chuyên gia, trong ngắn và trung hạn, lãi suất huy động vẫn còn dư địa tăng nên số dư tiền gửi tại các ngân hàng tiếp tục tăng trưởng tốt.

Quá trình tăng lãi suất của các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới tiếp diễn ít nhất cho tới tháng 6 năm 2023. Sau sự việc liên quan đến SCB, Ngân hàng Nhà nước đã khẳng định, ưu tiên cao nhất của là đảm bảo thanh khoản, giữ ổn định an toàn hệ thống. Dù vậy, trong môi trường không thuận lợi, lãi suất còn dư địa tăng, ngân hàng vừa và nhỏ sẽ buộc phải giữ mức lãi suất cao để đảm bảo nhu cầu huy động.

Trên cơ sở đó, các dự báo được đưa ra, mặt bằng lãi suất huy động đạt đỉnh trong 6 tháng đầu năm 2023 với mức tăng 1 – 1,5 điểm phần trăm và giảm dần từ quý III/2023.

Đánh giá về thực tế này, ông Nguyễn Quang Thuân, Tổng giám đốc Fiin Ratings cho rằng, ở góc độ người dân lựa chọn kênh đầu tư so với tiết kiệm, nếu lãi suất huy động tiếp tục duy trì cao người có tiền cứ tiếp tục gửi tiết kiệm ngân hàng với rủi ro thấp và mức hấp dẫn không kém đưa tiền vào kênh đầu tư.

Vì vậy, với nhiều người nếu có tiền nhàn rỗi thì kênh tiết kiệm vẫn an toàn nhất. Hơn nữa, lãi suất vẫn đang duy trì ở mức cao nên là khá ổn. Nhưng nếu xét trong dài hạn cho cả năm 2023 thì có thể các kênh đầu tư khác sẽ hồi phục từ mức thấp thì khi đó tỷ suất sinh lời có thể cao hơn tiền lãi tiết kiệm.

Áp lực cho người cần vốn

Chứng khoán SSI nhận định, lãi suất huy động tại một số ngân hàng tăng mạnh từ tháng 10/2022 lên khoảng 9 – 10%/năm, kéo theo lãi suất cho vay cũng tăng mạnh lên khoảng 14 – 15% đối với cho vay cá nhân và doanh nghiệp vừa và nhỏ. Lãi suất cho vay cao đã phần nào tác động tiêu cực đến nhu cầu vay mới trong giai đoạn cuối năm qua.

SSI cũng đưa ra dự báo mặt bằng lãi suất có thể sẽ không tăng mạnh trong năm 2023. Với điều kiện có sự hỗ trợ kịp thời từ Ngân hàng Nhà nước về thanh khoản, cùng với sự điều hành linh hoạt liên quan đến các tỷ lệ an toàn hoạt động và Nghị định 65/2022/NĐ-CP sửa đổi về trái phiếu, tình hình thanh khoản có thể cải thiện so với 6 tháng cuối năm 2022.

Tuy nhiên, SSI cho rằng chỉ khi các đợt tăng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) kết thúc thì lãi suất tiền đồng trong nước mới có thể hạ nhiệt, có thể là trong nửa cuối năm 2023. Khoảng cách giữa tăng trưởng tín dụng và huy động có khả năng thu hẹp so với năm 2022, lần lượt ở mức 12 – 14% và 10 – 12%.

Thế nhưng, qua khảo sát của phóng viên tại 35 ngân hàng trong ngày làm việc đầu tiên của năm Quý Mão 2023, có 30 nhà băng niêm yết mức lãi suất cao nhất trên 9%/năm. Trong đó, chỉ còn 5 ngân hàng ghi nhận con số này trên 9,5%.

Giới phân tích tài chính cho rằng, nếu lãi suất huy động tiếp tục duy trì như hiện nay (9-10%) thì các doanh nghiệp khó có thể huy động vốn cho đầu tư phát triển. Bởi cách đơn giản nhất là người có tiền cứ tiếp tục gửi tiết kiệm ngân hàng với rủi ro thấp và mức hấp dẫn không kém đưa tiền vào kênh đầu tư.

Vả lại, giới phân tích cũng đưa ra nhận định, một khi chi phí đầu vào còn tăng thì hoạt động cho vay gặp khó, do doanh nghiệp không thể sử dụng vốn vay khi lãi suất tăng cao. Mặt bằng lãi suất cho vay đối với doanh nghiệp ngoài lĩnh vực ưu tiên hiện dao động 10-13%/năm. Thậm chí cao hơn mức này, nhưng cũng không dễ tiếp cận vốn. Còn với khách hàng cá nhân, nhất là với cho vay mua nhà lãi vay lên 14-16%/năm.

Đó cũng là lý do Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam kêu gọi các ngân hàng hội viên thống nhất áp dụng mức lãi suất huy động tại các kỳ hạn tối đa 9,5%/năm (kể cả các khoản khuyến mại cộng lãi suất) ổn định mặt bằng lãi suất huy động, đảm bảo an toàn thanh khoản hệ thống ngân hàng, đặc biệt trong những tháng cuối năm, trên cơ sở đó tiết giảm chi phí nhằm giảm lãi suất cho vay hỗ trợ doanh nghiệp.

Thủ tướng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước khuyến khích các tổ chức tín dụng ổn định mặt bằng lãi suất cho vay. Đây là một trong những chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Chỉ thị số 03/CT-TTg ngày 27/1/2023 đôn đốc các bộ, ngành, địa phương thực hiện nhiệm vụ trọng tâm sau kỳ nghỉ Tết nguyên đán Quý Mão 2023…

Cụ thể, Thủ tướng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chủ động theo dõi sát tình hình, tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ chắc chắn, chủ động, linh hoạt, hiệu quả; phối hợp chặt chẽ, hài hoà với chính sách tài khoá và các chính sách khác để giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Chú trọng bảo đảm thanh khoản, an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng; bảo đảm tăng trưởng tín dụng hợp lý, hướng nguồn vốn tín dụng vào các động lực tăng trưởng, phát triển sản xuất, kinh doanh, các lĩnh vực ưu tiên theo chủ trương của Chính phủ.

Rà soát, có biện pháp phù hợp tháo gỡ khó khăn về tín dụng bất động sản đối với cả doanh nghiệp bất động sản và người mua, thúc đẩy phát triển các dự án bất động sản hiệu quả, cơ cấu lại và phát triển thị trường bất động sản, xử lý nợ xấu, trái phiếu doanh nghiệp bất động sản, phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân…; tạo điều kiện thuận lợi để người dân, doanh nghiệp tiếp cận tín dụng ngân hàng, góp phần hạn chế “tín dụng đen”.

Trong Chỉ thị số 01/CT-NHNN vừa được Ngân hàng Nhà nước ban hành đầu năm 2023 về tổ chức thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm của ngành năm nay, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục yêu cầu các ngân hàng tiếp tục thực hiện các giải pháp hỗ trợ người dân và doanh nghiệp; cắt giảm chi phí hoạt động, khuyến khích trả cổ tức bằng cổ phiếu để tăng vốn điều lệ, nâng cao năng lực tài chính và khả năng cấp tín dụng cho nền kinh tế, ổn định mặt bằng lãi suất thị trường.

Phó Thống đốc thường trực NHNN Đào Minh Tú cũng cho biết, việc điều hành lãi suất và tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước trong năm 2023  trước hết là tính toán từ những con số, thông số đó để xác định một chính sách ổn định, tiếp tục duy trì sự ổn định của lãi suất cũng như tỷ giá hiện nay.

Nếu như trong thời gian tới điều kiện có những thuận lợi cho ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát, thì Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục chỉ đạo, vận động các ngân hàng thương mại tiếp tục cắt giảm chi phí để giảm bớt lãi suất so với mức giảm lãi suất đã cam kết đồng thuận vào cuối năm 2022, thêm một lần nữa, tạo điều kiện hỗ trợ cho doanh nghiệp, người dân, cho nền kinh tế vay vốn với mức lãi suất thấp hơn.

Niêm yết lãi suất tiền gửi tối đa vẫn 9,5%/năm

Hiện mức lãi suất tiền gửi cao nhất được các ngân hàng áp dụng mức tối đa 9,5%/năm cho kỳ hạn dài đối với nhà băng quy mô vừa và nhỏ. Còn với ngân hàng lớn từ 8,5 – 9%/năm ở kỳ hạn dài từ 1 năm trở lại.

Sở dĩ các nhà băng duy trì mức lãi suất tiền gửi cao ở kỳ hạn dài ngày là do áp lực phải cơ cấu lại nguồn vốn, đáp ứng quy của Thông tư 08/2020/TT-NHNN sửa đổi Thông tư 22/2019/TT-NHNN thì đến ngày 01/10/2023, các ngân hàng phải giảm tỷ lệ tối đa nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn xuống mức 30%, thay vì 34% hiện nay và tiếp tục điều chỉnh giảm thêm sau đó.

Chính điều này gia tăng áp lực đối với các ngân hàng đang có tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn cao khi phải huy động nguồn vốn dài hạn, khiến chi phí vốn cao hơn để có thể đáp ứng cho vay kỳ hạn dài, dẫn đến làm giảm lợi thế của các ngân hàng này.

Đáng chú ý là, ở một số nhà băng quy mô nhỏ vẫn tồn tại thực trạng thỏa thuận cộng thêm biên độ lãi suất ngoài cho khách hàng, với kỳ vọng thu hút tiền gửi, với biên độ cộng thêm từ 0,5-1%/năm đối với kỳ hạn 6 và 12 tháng, duy trì lãi suất trên 10%/năm, nhưng điều kiện khách hàng gửi tại quầy, với số tiền giá trị trên 1 tỷ đồng.

Còn tại một số nhà băng quy mô, lãi suất tiền kiệm có dấu hiệu giảm nhẹ. Cụ thể, tại Techcombank, lãi suất huy động cao nhất niêm yết là 9%/năm, trong khi hồi tuần trước là 9,2%/năm và trước Tết Quý Mão nhà băng này niêm yết mức cao nhất là 9,5%/năm đối với kỳ  hạn dài.

OCB có lãi suất cao nhất 9,3%; SeABank ghi nhận mức 8,9%; MB 8,7%/năm… giảm so với mức tối đa 9,5%/năm trước Tết ở các kỳ hạn trên 1 năm. VietinBank, lãi suất huy động tại quầy cao nhất là 8,5%/năm. Trong khi đó, trên kênh online lợi tức tiền gửi cao nhất mà khách hàng có thể nhận được chỉ là 8,2%/năm.

Đối với các ngân hàng quy mô vừa và nhỏ, mức lãi suất cao nhất được niêm yết chính thức cũng có dấu hiệu giảm nhẹ. Chẳng hạn, tại GPBank, hiện lãi suất cao nhất cũng chỉ còn 9,5%/năm, thay vì 9,8%/năm như sau Tết Quý Mão.

Tuy nhiên, hiện đối vời kỳ hạn tiền gửi tiết kiệm ngắn ngày từ 6 tháng trở xuống các ngân hàng vẫn niêm yết mức kịch trần 6%/năm. Kỳ hạn 6 -9 tháng, nhiều nhà băng áp dụng mức lãi suất tiết kiệm 9%/năm, thậm chí còn 9,2-9,5%/năm.

Trước đó, trong ngày 8/2, lãnh đạo các ngân hàng lớn cho biết đã đồng thuận giảm lãi suất huy động để có dư địa hạ lãi suất cho vay. Trong đó, với các nhà băng có vốn nhà nước dự kiến sẽ đồng thuận giảm lãi suất tiền gửi tối đa về 8,7%/năm.

Ngân hàng Nhà nước cũng có luôn chỉ đạo ngân hàng thương mại tiết giảm chi phí, giảm lãi suất để hỗ trợ doanh nghiệp.

Trong báo cáo phân tích gần đây, Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) cũng cho biết, lãi suất huy động tiền gửi gần như đi ngang trong tháng 1/2023, có dấu hiệu giảm nhiệt từ cuối tháng và có thể sẽ giảm trở lại trong năm 2023 này do điều kiện vĩ mô thuận lợi hơn.

Với áp lực hỗ trợ tỷ giá giảm bớt, BVSC cho rằng, áp lực tăng lãi suất không còn trong năm 2023. Thay vào đó, chính sách tiền tệ năm nay nhiều khả năng sẽ chuyển sang hướng hỗ trợ cho tăng trưởng.

BVSC kỳ vọng, lãi suất sẽ giảm trở lại trong năm 2023 này, nhưng các dấu hiệu rõ nét hơn từ quý II/2023 cho đến khi Cục Dự trữ Liên bàng Mỹ (Fed) ngừng việc tăng lãi suất và lạm phát của Việt Nam hạ nhiệt.

Trên thị trường liên ngân hàng lãi suất qua đêm và kỳ hạn ngắn cũng có xu hướng giảm, nhưng vẫn duy trì ở mức cao kỳ hạn dài ngày, cho dù Ngân hàng Nhà nước tiếp tục bơm lượng tiền lớn ra thị trường.

Trong phiên giao dịch ngày 9/2, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục hút về gần 25.000 tỷ đồng, 9 thành viên tham gia trúng thầu giấy tờ có giá với kỳ hạn 7 ngày, lãi suất 4,88%/năm. Còn chiều bơm tiền ra, chỉ có khối lượng hơn 1.664 tỷ đồng cho 2 thành viên với kỳ hạn 7 ngày, lãi suất 6%/năm. Đây là phiên Ngân hàng Nhàn ước hút về lượng tiền nhiều nhất kể từ sau Tết Quý Mão đến nay.

Trước đó, trong phiên giao dịch ngày 8/2, Ngân hàng Nhà nước đã hút về gần 20.000 tỷ đồng, 8 thành viên tham gia trúng thầu giấy tờ có giá với kỳ hạn 7 ngày, lãi suất 5%/năm.

Còn chiều bơm tiền ra, chỉ có khối lượng hơn 1.075 tỷ đồng cho 3 thành viên với kỳ hạn 7 ngày, lãi suất 6%/năm. Còn phiên giao dịch ngày 7/2, Ngân hàng Nhà nước hút về gần 10.000 tỷ đồng, kỳ hạn 7 ngày, lãi suất 5,29%/năm; trong khi lượng tiền bơm ra hơn 3.184 tỷ đồng, với lãi suất 6%/năm.

Trong khoảng 10 ngày trở lại đây, nhà điều hành đã bơm ra thị trường hơn 89.000 tỷ đồng, trong khi hút về gần 80.000 tỷ đồng. Tần suất hút tiền về trong những phiên gần đây với khối lượng cao gấp nhiều lần so với bơm ra đã khiến lượng tiền bơm ròng sụt giảm xuống còn khoảng 32.543 tỷ đồng.

Sau đợt tăng mạnh vào cuối tuần trước, lãi suất trên thị trường liên ngân hàng có dấu hiệu giảm những ngày gần đây, nhưng ngược lại tăng ở một số kỳ hạn dài ngày từ 3-6 tháng.

Cụ thể, ngày 8/2, lãi suất bình quân trên thị trường liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm còn 5,72% so với mức 6,05%/năm của 2 ngày trước đó; 1 tuần còn 6,1% giảm từ mức 6,75%/năm trong ngày 6/2; 2 tuần còn 6,04% xuống từ mức 6,26%/năm trong ngày 6/8; 1 tháng còn 7,7%/năm giảm từ mức 7,88%/năm.

Ngược lại, ở một số kỳ hạn lãi suất lại tăng trong ngày 8/2, chẳng hạn, kỳ hạn 3 tháng tăng từ mức 8,79%/năm trong ngày 6/2 lên 9,76%/năm và 6 tháng tăng từ 9,43%/năm lên 10,4%/năm; kỳ hạn 9 tháng duy trì mức lãi suất 9,61%/năm.

Doanh số giao dịch sụt giảm ở các kỳ hạn, tuy nhiên vẫn tập trung vào kỳ hạn qua đêm với 1908.500 tỷ đồng, 1 tuần trên 19.000 tỷ đồng…

Lạm phát cao hơn kỳ vọng tạo áp lực lên lãi suất

Thế nhưng, các nhận định đưa ra từ các tổ chức tài chính, do áp lực lạm phát cao hơn kỳ vọng nên mặt bằng lãi suất chưa sớm giảm sâu mà kỳ vọng hạ nhiệt kể từ quý III/2023.

Các phân tích của Chứng khoán Vietcombank (VCBS) đưa ra cho thấy, lãi suất huy động dự báo sẽ đạt đỉnh trong 6 tháng đầu năm với mức tăng 1-1,5%. Diễn biến này chịu tác động bởi quá trình tăng lãi suất của các ngân hàng trung tương lớn trên thế giới và nhất là Cục dự trữ liên bang Mỹ sẽ tiếp diễn ít nhất cho tới tháng 6/2023.

Đồng thời, sau sự việc liên quan đến SCB, Ngân hàng Nhà nước đã khẳng định ưu tiên cao nhất là đảm bảo thanh khoản, giữ ổn định an toàn hệ thống. Tuy vậy, trong môi trường không thuận lợi, lãi suất còn dư địa tăng, ngân hàng cổ phần vừa và nhỏ sẽ buộc phải giữ mức lãi suất cao để đảm bảo nhu cầu huy động.

HSBC dự báo, rủi ro tăng đối với lạm phát là dấu hiệu cho thấy Ngân hàng Nhà nước có thể tiếp tục tăng lãi suất thêm 50 điểm cơ sở trong cả quý I/2023 và quý II/2023, đưa lãi suất điều hành lên 7% vào giữa năm 2023.

Theo báo cáo từ HSBC, lạm phát đã diễn biến phức tạp ngay từ đầu năm do nhu cầu tăng cao trong dịp Tết Nguyên đán. Lạm phát toàn phần tiếp tục nhích lên trong tháng 1/2023, tăng lên 4,9% so với cùng kỳ năm ngoái, cao hơn một chút so với kỳ vọng của thị trường.

Trong đó, lạm phát lương thực tiếp tục là yếu tố đóng góp lớn nhất, ở mức 6,1% so với cùng kỳ. Giá các mặt hàng thực phẩm khác cũng tăng lên, chẳng hạn như gạo, thịt gia cầm và trái cây chế biến, do mức tiêu thụ tăng khi đến gần những ngày nghỉ lễ.

Mặc dù giá dầu thế giới vẫn ổn định trong tháng 1/2023, nhưng thuế bảo vệ môi trường của Việt Nam đối với xăng đã tăng từ 1.000 đồng/lít lên 2.000 đồng/lít, khiến giá xăng bán lẻ trong nước tăng nhẹ.

Ngoài ra, lạm phát cơ bản tiếp tục đà tăng, lên 5,2% so với cùng kỳ năm trước, phản ánh nhu cầu tiêu dùng trong nước đang bùng nổ. Bức tranh về nhu cầu trong nước sẽ hiện lên rõ ràng hơn khi dữ liệu tháng 2 được công bố nhưng những dấu hiệu ban đầu cho thấy tiêu dùng vẫn đang tăng.

SSI cũng cho rằng, mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới 4,5% mà Chính phủ đưa ra sẽ gặp khá nhiều thách thức. Theo SSI, rủi ro lạm phát sẽ khó lường hơn rất nhiều và là một trong những thách thức quan trọng đối với việc ổn định kinh tế vĩ mô.

Điều này cũng khiến cho lạm phát cơ bản tăng mạnh hơn lạm phát chung, và áp lực lạm phát sẽ lớn dần hơn trong nửa đầu năm 2023, đặc biệt khi xem xét việc điều chỉnh giá các nhóm hàng thuộc quản lý của Chính phủ như điện hay y tế hay từ yếu tố mùa vụ.

Theo SSI, sau giai đoạn căng thẳng vào cuối năm ngoái, lãi suất huy động hiện tại đã ổn định hơn với mặt bằng vào khoảng 8-9,5%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 6 – 12 tháng, giảm 0,5% so với cuối năm 2022.

Mặt bằng lãi suất huy động có thể đã tạo đỉnh vào cuối năm 2022 trong trường hợp thị trường tích cực, song nhóm phân tích đánh giá xu hướng giảm trong năm 2023 vẫn chưa thực sự rõ nét, khi các yếu tố rủi ro ảnh hưởng tới thanh khoản trong trung và dài hạn vẫn chưa được giải quyết.

Một phần, do mức lãi suất trên vẫn được đánh giá tương đối cao so với các hoạt động kinh tế và ảnh hưởng tới nhu cầu tín dụng của doanh nghiệp và dân cư. Mặt bằng lãi suất huy động cao đã thu hút lượng lớn dòng tiền nhàn rỗi từ khu vực dân cư.

Giới phân tích kinh tế – tài chính đưa ra nhận định, áp lực lạm phát của Việt Nam năm 2023 sẽ ở mức độ cao hơn một chút so với năm ngoái. Tuy vậy, Ngân hàng Nhà nước sẽ thận trọng, không tăng lãi suất và cố gắng giữ mặt bằng lãi suất ổn định để hỗ trợ các doanh nghiệp. FiinGroup cũng đưa ra nhận định, khả năng tăng lãi suất của Ngân hàng Nhà nước trong quý I/2023 đã giảm.

ACBS kỳ vọng, thanh khoản hệ thống ngân hàng sẽ được cải thiện trong năm 2023 nhờ nguồn vốn quay trở lại hệ thống ngân hàng sau khi lãi suất VND đã tăng lên mức tương đối hấp dẫn so với USD. Áp lực tỷ giá cũng giảm bớt khi đồng USD suy yếu trên toàn cầu. Chỉ số USD-Index giảm mạnh từ mức đỉnh 114 xuống 104 sau khi lạm phát của Mỹ có dấu hiệu hạ nhiệt.

Dự kiến Fed sẽ nâng lãi suất lên mức 5,25% trước khi giảm dần kể từ năm 2024. Như vậy, dư địa tăng lãi suất của Fed không còn nhiều trong năm 2023 so với mức lãi suất hiện tại là 4,5%. Điều này sẽ giúp giảm áp lực tỷ giá đối với đồng VND và tạo dư địa hỗ trợ thanh khoản của Ngân hàng Nhà nước.

Chính sách tài khóa theo hướng mở rộng trong năm 2023 của Chính phủ cũng sẽ giúp một lượng tiền lớn quay trở lại hệ thống và làm tăng vòng quay tiền của nền kinh tế. Theo đó, kế hoạch chi đầu tư phát triển năm 2023 là gần 726.700 tỷ đồng, tăng 38% so với kế hoạch năm 2022 và cao hơn 67% số ước thực hiện năm 2022.

Mặc dù vẫn còn những khó khăn trong việc giải ngân ở cấp địa phương, tuy nhiên, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ hứa hẹn sẽ thúc đẩy giải ngân đầu tư công tích cực hơn so với những năm trước.

ACBS cho rằng, Ngân hàng Nhà nước sẽ duy trì chính sách tiền tệ ở mức tương đối chặt chẽ thông qua công cụ lãi suất thay vì hạn chế room tín dụng như năm ngoái. Nhìn chung, trạng thái thanh khoản năm 2023 sẽ ở mức tương đối dồi dào, nhưng trên mặt bằng lãi suất cao.