Những hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ gần đây đã trở thành tâm điểm chú ý của toàn cầu, từ những tia sét đỏ với hình dạng kỳ dị như trong phim khoa học viễn tưởng, hiện tượng ‘biển sữa’, đến sự tẩy trắng đồng loạt của san hô. Tuy nhiên, đằng sau những cảnh tượng gây kinh ngạc này ẩn chứa những lo ngại về sự biến đổi khí hậu và tác động tiêu cực đến môi trường.

Sét đỏ, một hiện tượng hiếm gặp, đã được ghi nhận tại dãy Himalaya vào năm 2022. Các nhà nghiên cứu cho rằng, mặc dù sét đỏ xảy ra ở tầng khí quyển trên, nhưng chúng thường liên quan đến các biến đổi về thời tiết, có thể rất cực đoan. Việc nghiên cứu hiện tượng này không chỉ giúp giải mã những bí ẩn tồn tại, mà còn góp phần lý giải cách các cơn bão ngày càng trở nên phức tạp và khó dự đoán. Burcu Kosar, nhà vật lý khí quyển tại NASA, cho rằng nhiệt độ toàn cầu tăng do biến đổi khí hậu có thể làm gia tăng cường độ và tần suất giông bão, đồng thời cũng dẫn đến hoạt động sét mạnh hơn. Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn cần thêm thời gian để tìm hiểu và có những lý giải xác đáng về mối liên hệ giữa sét đỏ với các cơn bão và những gì xảy ra ngoài vũ trụ.

Hiện tượng ‘biển sữa’ cũng là một trong những sự kiện hiếm hoi và bí ẩn. Mặt biển phát sáng đồng đều, lan rộng đến tận chân trời với ánh sáng xanh lục nhạt như ánh dạ quang. Các nhà nghiên cứu đã biên soạn cơ sở dữ liệu toàn diện nhất cho đến nay về những sự kiện này, kết hợp với các báo cáo, thông tin, ghi chép khi đi biển của các thủy thủ suốt 400 năm. Dự án này nhằm mục đích chuyển các câu chuyện truyền miệng nhiều thế kỷ thành bằng chứng khoa học và tìm ra mối liên hệ giữa những vùng biển phát sáng ấy với cách mà hành tinh xanh đang vận hành. Tuy nhiên, câu hỏi lớn nhất hiện vẫn chưa có lời giải: liệu hiện tượng này là dấu hiệu của một hệ sinh thái lành mạnh hay là biểu hiện của mất cân bằng sinh học? Câu hỏi này mở ra hướng nghiên cứu mới về vai trò của vi khuẩn trong hệ sinh thái đại dương.

San hô ở nhiều vùng biển cũng đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng. Theo công bố vào cuối tháng 4/2025, tình trạng tẩy trắng đã lan rộng đến 84% rạn san hô của đại dương, đây là sự kiện nghiêm trọng nhất từng xảy ra trên quy mô toàn cầu. Đây là lần thứ tư hiện tượng san hô bị tẩy trắng diễn ra trên toàn cầu kể từ năm 1998. Nguyên nhân được cho là do đại dương ấm lên và chưa biết khi nào sẽ kết thúc. Các nhà khoa học cho rằng cách tốt nhất để bảo vệ các rạn san hô là giải quyết tận gốc nguyên nhân của biến đổi khí hậu. Điều đó có nghĩa là giảm lượng khí thải của con người, chủ yếu từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch.

Tóm lại, những hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ gần đây không chỉ mang đến cảnh tượng gây kinh ngạc mà còn ẩn chứa những lo ngại về sự biến đổi khí hậu và tác động xấu tới môi trường. Để bảo vệ hành tinh xanh, chúng ta cần phải hành động quyết liệt để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Bằng cách nâng cao nhận thức và thực hiện các biện pháp cụ thể, chúng ta có thể giảm thiểu những tác động tiêu cực và hướng tới một tương lai bền vững hơn cho hành tinh của mình. Hãy cùng nhau NASA và các tổ chức khoa học khác tìm hiểu và giải quyết những vấn đề quan trọng này.

Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam đang có cơ hội để xây dựng các Trung tâm tài chính quốc tế với mô hình chuyên biệt, tập trung vào các lĩnh vực có lợi thế cạnh tranh và xu thế toàn cầu. Tại Hội thảo khoa học “Trung tâm tài chính quốc tế – Động lực tăng trưởng cho Việt Nam” do Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh tổ chức, các chuyên gia đã đưa ra những đánh giá và đề xuất cụ thể cho sự phát triển của các trung tâm này.

Các chuyên gia đã xác định ba phân khúc phù hợp nhất cho các Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam trong giai đoạn đầu, bao gồm công nghệ tài chính (fintech), tài chính xanh và dịch vụ quản lý tài sản cho nhóm khách hàng siêu giàu (HNWIs). Việt Nam hiện đang là thị trường fintech có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất Đông Nam Á, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) đạt 38% trong giai đoạn 2018-2023. Sự phát triển mạnh mẽ này mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp fintech, tuy nhiên, để tiếp tục thúc đẩy lĩnh vực này, cần có khu vực công nghệ tài chính đặc thù, đi kèm với nền tảng định danh điện tử, dữ liệu mở và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo tài chính.

Về tài chính xanh, Việt Nam đang đối mặt với thách thức lớn về vốn để đạt được các mục tiêu khí hậu từ nay đến 2040, ước tính cần tới 370 tỷ USD. Các chuyên gia đề xuất rằng TP. Hồ Chí Minh cần xây dựng một “Trung tâm tài chính xanh” với chức năng xếp hạng ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị), phát hành và giám sát trái phiếu xanh. Đồng thời, việc ban hành bộ tiêu chuẩn ESG quốc gia sẽ giúp thu hút vốn quốc tế và tránh tình trạng “greenwashing”.

Ngoài ra, thị trường quản lý tài sản tại Việt Nam cũng có tiềm năng rất lớn và cần cải cách nhiều công cụ quản lý, pháp lý để khai phá. Với hơn 7.100 cá nhân sở hữu tài sản trên 1 triệu USD và hơn 210 người có tài sản từ 30 triệu USD trở lên, Việt Nam cần đẩy mạnh đào tạo chuyên gia theo chuẩn quốc tế để phát triển thị trường này một cách bài bản.

Rút kinh nghiệm từ những mô hình thành công trên thế giới, các chuyên gia cho rằng một Trung tâm tài chính quốc tế không nhất thiết phải ôm đồm mọi chức năng, nhưng nhất định phải có bản sắc rõ nét và năng lực cạnh tranh khác biệt. Ba phân khúc gồm fintech, tài chính xanh và quản lý tài sản không chỉ phản ánh xu thế tài chính toàn cầu mà còn phù hợp với nhu cầu nội tại và tiềm năng sẵn có của Việt Nam. Việc tập trung vào các lĩnh vực này sẽ giúp Việt Nam xây dựng được các Trung tâm tài chính quốc tế có vị thế và đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Để thực hiện được những mục tiêu này, vai trò của các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và các tổ chức tài chính là rất quan trọng. Họ cần làm việc cùng nhau để xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi, khuyến khích đổi mới sáng tạo và đầu tư vào các lĩnh vực tiềm năng. Với sự chung tay và nỗ lực không ngừng, Việt Nam có thể hiện thực hóa mục tiêu xây dựng các Trung tâm tài chính quốc tế, từ đó mở ra nhiều cơ hội phát triển mới cho nền kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Thông tin chi tiết về các phân khúc và đề xuất cho Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam có thể được tham khảo từ các nguồn tin cậy, nhằm cung cấp cái nhìn sâu sắc và toàn diện về cơ hội và thách thức trong việc xây dựng các trung tâm này.

Mạng lưới Đầu tư Tác động Toàn cầu (GIIN) vừa giới thiệu một khuôn khổ đầu tư giải pháp khí hậu nhằm hỗ trợ các chủ sở hữu tài sản trong việc định hướng danh mục đầu tư của họ phù hợp với các mục tiêu khí hậu toàn cầu và lộ trình giảm phát thải. Khung đầu tư này được trình bày trong khuôn khổ Tuần lễ Hành động vì Khí hậu tại London và cung cấp một lộ trình cụ thể cho các nhà đầu tư để lựa chọn các chiến lược đầu tư vừa đảm bảo lợi nhuận tài chính vừa đóng góp vào việc hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu dưới 2°C.

Khung đầu tư giải pháp khí hậu mà GIIN giới thiệu tập trung vào việc mở rộng các công nghệ và tài sản giúp cắt giảm phát thải trên quy mô toàn nền kinh tế. Điều này thể hiện một sự khác biệt đáng kể so với các chiến lược khí hậu thông thường, vốn thường chỉ tập trung vào giảm phát thải của danh mục đầu tư. Bằng cách này, GIIN đang hướng tới việc tạo ra một tác động tích cực và rộng lớn hơn đối với môi trường thông qua các hoạt động đầu tư.

Khung hướng dẫn này bao gồm hai trụ cột chính. Trụ cột đầu tiên cung cấp các khái niệm nền tảng giúp phân biệt đầu tư giải pháp khí hậu với các chiến lược ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) hoặc thích ứng thông thường. Trong khi đó, trụ cột thứ hai đưa ra các tiêu chí đánh giá mà các nhà đầu tư có thể áp dụng cho mọi loại tài sản. Bốn yếu tố chính được bao gồm trong các tiêu chí đánh giá này là luận điểm khí hậu, định lượng, ưu tiên hóa và quản trị bất định. Những tiêu chí này không chỉ giúp đảm bảo rằng các khoản đầu tư mang lại lợi nhuận tài chính mà còn đóng góp vào việc giảm phát thải khí nhà kính và chuyển dịch sang nền kinh tế carbon thấp.

Ông Sean Gilbert, Giám đốc mạng lưới nhà đầu tư của GIIN, nhận định rằng khung hướng dẫn này tạo ra một con đường rõ ràng để các nhà đầu tư xác định các chiến lược vừa đảm bảo lợi nhuận tài chính vừa có tác động tích cực đến mục tiêu khí hậu toàn cầu. Bằng cách tiếp cận có chủ đích, khung giúp nhận diện các khoản đầu tư mang tính chuyển đổi và thúc đẩy quá trình chuyển dịch sang nền kinh tế carbon thấp, từ đó đóng góp vào nỗ lực chung toàn cầu nhằm giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.

Đặc biệt, khung hướng dẫn này được thiết kế để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng từ các nhà đầu tư về những công cụ đơn giản, dễ sử dụng để đánh giá tính đáng tin cậy của các cơ hội đầu tư xanh. Điều này cho phép các nhà đầu tư không cần có kiến thức sâu về khoa học khí hậu hay mô hình thị trường vẫn có thể đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt và có trách nhiệm với môi trường. Đại diện của GIIN cũng nhấn mạnh rằng đầu tư khí hậu cần đi beyond những nhãn mác bề ngoài để hướng tới các giải pháp thực chất, tạo ra tác động hệ thống và lâu dài cho mục tiêu khí hậu toàn cầu.

Thông qua việc giới thiệu khung đầu tư giải pháp khí hậu, GIIN hy vọng sẽ khuyến khích và hỗ trợ các nhà đầu tư trên toàn cầu trong việc thực hiện các chiến lược đầu tư có trách nhiệm, bền vững và đóng góp vào việc xây dựng một tương lai năng lượng sạch và ổn định cho hành tinh.

Một góc của sông băng Thwaites. Ảnh: NASA

Kết quả nghiên cứu này đã cung cấp cái nhìn toàn diện nhất cho đến nay về tương lai của 215.000 sông băng trên thế giới.

Các tác giả nghiên cứu đã nhấn mạnh tới tầm quan trọng của việc hạn chế khí thải gây hiệu ứng nhà kính, nguyên nhân làm Trái Đất nóng lên, nhằm hạn chế những hậu quả do sông băng tan, như mực nước biển dâng, cạn kiệt nguồn nước. Để giúp định hướng các nhà hoạch định chính sách, các nhà nghiên cứu đã xem xét tác động của 4 kịch bản đối với sông băng, trong đó dựa trên sự thay đổi nhiệt độ trung bình toàn cầu là 1,5 độ C, 2 độ C, 3 độ C và 4 độ C.

Ngay cả khi mức tăng nhiệt của Trái đất bị giới hạn ở mức 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp – mục tiêu tham vọng nhất đề ra trong Thỏa thuận Paris 2015 về biến đổi khí hậu, các nhà nghiên cứu ước tính rằng 49% sông băng trên thế giới sẽ biến mất vào năm 2100, chiếm khoảng 26% khối lượng sông băng trên thế giới.

Nhiệt độ trung bình toàn cầu hiện được ước tính sẽ tăng thêm 2,7 độ C, dẫn đến sự biến mất gần như hoàn toàn của các sông băng ở Trung Âu, miền Tây Canada, Mỹ và New Zealand.

Theo bà Regine Hock của Đại học Osla và Đại học Alaska Fairnk, đồng tác giả của nghiên cứu, những khu vực có tương đối ít băng như dãy núi Alps ở châu Âu, Caucasus, Andes hay miền Tây nước Mỹ, mất hầu hết toàn bộ băng vào cuối thế kỷ này, bất kể kịch bản phát thải nào. Trong kịch bản xấu nhất là nhiệt độ toàn cầu tăng 4 độ C,  các sông băng khổng lồ như ở Alaska sẽ bị ảnh hưởng nhiều hơn và 83% sông băng sẽ biến mất vào cuối thế kỷ này. 

Bà Hock nêu rõ: “Các sông băng mà chúng tôi đang nghiên cứu chỉ chiếm 1% tổng số băng trên Trái Đất và ít hơn nhiều so với dải băng Greenland và dải băng Nam Cực. Tuy nhiên, các sông băng này tan chảy đã góp phần làm mực nước biển dâng gần bằng với lượng băng ở Greenland và Nam Cực cộng lại trong ba thập kỷ qua”.

Đồ họa lỗ thủng ozone mới phát hiện ở Bắc Cực. Ảnh tư liệu: BIRA/ESA

Đây là nhận định trong một báo cáo khoa học của Liên hợp quốc (LHQ) công bố ngày 9/1.

Kể từ giữa những năm 1970, một số khí được sử dụng trong các bình xịt và hệ thống làm mát (như tủ lạnh và máy điều hòa không khí) đã “bào mòn” tầng ozone. Năm 1987, gần 200 quốc gia đã nhất trí về Nghị định thư Montreal nhằm cấm các hóa chất gây phá hủy tầng ozone. 

Trong báo cáo vừa công bố, hơn 200 nhà khoa học nhận thấy thỏa thuận này đã đem lại tác dụng như kỳ vọng và phù hợp với các dự đoán trước đó. Báo cáo chung của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), Cơ quan Môi trường Liên hợp quốc (UNEO), các cơ quan chính phủ tại Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) nêu rõ vào khoảng năm 2066, tầng ozone sẽ được phục hồi ở khu vực Nam Cực, nơi sự suy giảm tầng ozone diễn ra rõ rệt nhất. Lỗ thủng tầng ozone ở Bắc cực sẽ được “vá” hoàn toàn vào khoảng năm 2045 trong khi tầng ozone bao quanh các khu vực khác trên thế giới sẽ phục hồi trong khoảng 20 năm.

Băng trôi trên sông băng ở gần Kulusuk, Greenland. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Đây là kết luận được các nhà khoa học New Zealand và quốc tế đưa ra trong nghiên cứu, đăng tải trên Tạp chí Nature ngày 8/2.

Theo nghiên cứu, các hồ băng tan này là mối nguy hiểm tự nhiên lớn cho người dân sinh sống ở hạ lưu, do lũ lụt có thể xảy ra bất ngờ khi đập tự nhiên bị vỡ. Nghiên cứu chỉ ra rằng những người sinh sống ở vùng núi cao châu Á và dãy Andes ở Nam Mỹ đối mặt với nguy cơ này cao nhất, trong khi các khu vực có mật độ dân số cao và ít tài nguyên để đối phó nguy cơ gặp nguy hiểm nhiều nhất.

Ông Thomas Robinson, Giảng viên cao cấp Khoa Trái Đất và Môi trường thuộc Đại học Canterbury, cảnh báo lũ lụt bắt nguồn từ các hồ băng tan có thể xảy ra mà không có cảnh báo trước. Do đó, cần có sự quan tâm khẩn cấp đối với vấn đề này nhằm giảm thiểu thiệt hại về người trong tương lai.