Một góc khu vực san nền làm nhà ga sân bay quốc tế Long Thành do ACV làm chủ đầu tư – Ảnh: H.M.

Văn phòng Chính phủ vừa có công văn số 216/VPCP – CN gửi Bộ trưởng Bộ GTVT; Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp; Tổng giám đốc Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam – ACV về đề xuất của Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam về công tác triển khai Cảng hàng không quốc tế Long Thành tại văn bản số 80 – 2022/CV – VACC ngày 22/12/2022.

Theo đó, Thủ tướng giao Bộ GTVT, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, ACV nghiên cứu nội dung kiến nghị của Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam tại văn bản nêu trên để chỉ đạo, thực hiện công tác quản lý, điều hành dự án đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và xây dựng hồ sơ mời thầu theo đúng quy định của pháp luật, bảo đảm lựa chọn được nhà thầu có đủ năng lực, kinh nghiệm thi công công trình đáp ứng chất lượng, tiến độ theo yêu cầu và không đội giá bất hợp lý (thay đổi tổng mức đầu tư bất hợp lý).

Tại văn bản số 80 – 2022/CV – VACC, ông Nguyễn Quốc Hiệp – Chủ tịch Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam cho biết là sân bay Long Thành là một dự án lớn đòi hỏi chất lượng, tiến độ cao để xứng đáng là bộ mặt tiêu biểu của Việt Nam với quốc tế.

Tuy nhiên do nguồn vốn ngân sách nên đơn vị chủ đầu tư đang tổ chức đấu thầu theo quy định của Luật Đấu thầu hiện hành vì vậy cả về tiêu chí dự thầu, phương thức tổ chức, đơn giá dự toán theo các đơn giá nhà nước hiện hành và đặc biệt là tiến độ thực hiện chỉ có 33 tháng đối với Gói thầu 5.10 (thi công xây dựng nhà ga hành khách và lắp đặt thiết bị).

Vì những yếu tố đầu bài đưa ra chưa phù hợp nên các nhà thầu nước ngoài chỉ mua hồ sơ đăng ký nhưng đều không nộp thầu.

Theo tìm hiểu của Hiệp hội thì một số nhà thầu nước ngoài từng có kinh nghiệm làm ở Việt Nam (kể cả đã tham gia sân bay Nội Bài) cũng chia sẻ thẳng thắn: “Nội Bài khối lượng mở rộng chỉ bằng 1/3 khối lượng của sân bay Long Thành mà tiến độ phải 36 tháng mới xong nên sân bay Long Thành đưa ra tiến độ 33 tháng là hoàn toàn bất khả thi. Hơn nữa đơn giá dự toán lại quá thấp trong bối cảnh hiện nay nên chúng tôi không tham gia mặc dù rất muốn! Vì vậy một số điểm trong đầu bài của gói thầu cần cân nhắc lại”.

Về lựa chọn nhà thầu, Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam cho biết, do các tiêu chí dự thầu về kinh nghiệm, năng lực tài chính của các nhà thầu Việt Nam còn hạn chế nên vừa qua ở Gói thầu 5.10 một số các nhà thầu Việt Nam đã liên danh với nhau thành một tổ hợp.

Tuy nhiên, Hiệp hội, việc liên kết lỏng lẻo không có một cơ chế cụ thể về phân chia trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền hạn giữa các nhà thầu có thể phát sinh nhiều phức tạp trong việc đảm bảo chất lượng của công trình sau này.

“Vì vậy nên có cơ chế ưu tiên việc liên doanh giữa các nhà thầu mạnh trong nước với nhà thầu nước ngoài có kinh nghiệm để tận dụng kinh nghiệm thi công các công trình tương tự của nhà thầu nước ngoài cũng như sử dụng được năng lực thi công của các nhà thầu trong nước để tạo công ăn việc làm và giảm thiểu chi phí”, lãnh đạo Chủ tịch Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam kiến nghị.

Gói thầu 5.10 có giá trị hơn 35.233 tỷ đồng bao gồm việc thiết kế bản vẽ thi công và thi công xây dựng, lắp đặt thiết bị công trình nhà ga hành khách thuộc dự án thành phần 3, các công trình thiết yếu trong cảng hàng không thuộc Dự án cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Đây là gói thầu có giá trị lớn nhất trong tất cả các gói thầu của công trình nhà ga hành khách Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1.

Trước đó, gói thầu này được đấu thầu rộng rãi quốc tế, không qua mạng, không sơ tuyển. Thời gian phát hành hồ sơ mời thầu từ cuối tháng 9 đến lần gia hạn cuối cùng để đóng thầu vào cuối tháng 11/2022. Thời gian quy định thực hiện hợp đồng gói thầu trong 990 ngày kể từ ngày hợp đồng bắt đầu có hiệu lực.

Tuy nhiên, theo lãnh đạo ACV, căn cứ tại khoản 1, Điều 17 của Luật đấu thầu thì tất cả hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất không đáp ứng được các yêu cầu của hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu, nên phải hủy thầu để đấu thầu lại từ đầu. Đại diện lãnh đạo ACV cũng cho biết, sẽ cập nhật lại các điều kiện mời thầu và tổ chức đấu thầu lại trong thời gian sớm nhất.

Thi công móng cọc Nhà ga hành khách sân bay Long Thành.

Đây là một trong những chỉ đạo mới nhất của Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng tại cuộc họp về công tác lựa chọn nhà thầu gói thầu 5.10 xây dựng phần thân Nhà ga hành khách thuộc Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1.

Cụ thể, trong Thông báo số 29/TB – BGTVT ngày 31/1/2023, Bộ trưởng Bộ GTVT đánh giá Gói thầu 5.10 có quy mô lớn, tính chất kỹ thuật phức tạp, gồm nhiều hạng mục công trình, là gói thầu lớn nhất, quan trọng nhất của Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1.

Do gói thầu đã hủy thầu nên công tác đấu thầu lại để triển khai dự án theo kế hoạch yêu cầu thực hiện khẩn trương và tuân thủ quy định của pháp luật.

Để đảm bảo công tác lựa chọn nhà thầu Gói thầu 5.10 đáp ứng tiến độ chung của toàn dự án theo yêu cầu của Chính phủ và để lựa chọn được nhà thầu đáp ứng năng lực, kinh nghiệm để triển khai thực hiện, Bộ trưởng Bộ GTVT đề nghị Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam – ACV làm rõ những nguyên nhân, rút ra bài học dẫn đến việc phải hủy thầu, xác định rõ các nguy cơ và đề xuất các biện pháp khắc phục để đảm bảo lần đấu thầu tiếp theo lựa chọn được nhà thầu có đủ năng lực, đảm bảo tiến độ.

ACV được giao rà soát quy trình, thủ tục đấu thầu, phạm vi, quy mô đặc biệt tính chất kỹ thuật, tiến độ hoàn thành của dự án để điều chỉnh các nội dung, tiêu chuẩn của hồ sơ mời thầu đã phát hành cho phù hợp (nếu cần thiết) và xây dựng tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu đảm bảo tính cạnh tranh, minh bạch, tuân thủ theo quy định để đạt mục tiêu lựa chọn được nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm, chuyên môn cao; triển khai gói thầu đáp ứng chất lượng và tiến độ theo yêu cầu.

Bộ trưởng Bộ GTVT lưu ý ACV cần nỗ lực, quyết tâm và thống nhất chỉ đạo các đơn vị liên quan tổ chức triển khai dự án, thực hiện công tác lựa chọn nhà thầu đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật và lựa chọn được nhà thầu để triển khai gói thầu kịp tiến độ.

Gói thầu số 5.10 “Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị công trình Nhà ga hành khách”, có giá gói thầu 35.233 tỷ đồng bao gồm việc thiết kế bản vẽ thi công và Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị công trình Nhà ga hành khách của Dự án thành phần 3- Các công trình thiết yếu trong cảng hàng không thuộc Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1.

Đây là một trong những gói thầu xây lắp và cung cấp thiết bị lớn nhất trong lĩnh vực hàng không cũng như xây dựng hạ tầng kỹ thuật cao từng được triển khai tại Việt Nam. Theo hồ sơ mời thầu, thời gian thực hiện hợp đồng là 990 ngày (tương đương 33 tháng), bao gồm cả ngày nghỉ cuối tuần, nghỉ lễ, nghỉ Tết theo quy định của pháp luật Việt Nam kể từ ngày hợp đồng có hiệu lực.

Mốc thời gian 33 tháng được bên mời thầu xây dựng nhằm đảm bảo Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 có thể hoàn thành vào cuối năm 2025 theo yêu cầu của Quốc hội và Chính phủ. Hình thức đấu thầu Gói thầu 5.10 là đấu thầu rộng rãi quốc tế, không qua mạng, không sơ tuyển. Phương thức lựa chọn nhà thầu là một giai đoạn hai túi hồ sơ.

Do đây là gói thầu quy mô lớn, tính chất phức tạp, gồm nhiều hạng mục công trình nên ACV đã rất thận trọng trong quá trình xây dựng hồ sơ mời thầu, tổ chức rà soát, nghiên cứu kỹ về phạm vi, quy mô, tính chất kỹ thuật (mức độ phức tạp), đồng thời thu thập thông tin, nghiên cứu năng lực, kinh nghiệm của các tập đoàn, công ty có uy tín trong nước (quan tâm tới dự án) và đã tham gia xây dựng cảng hàng không lớn trong khu vực và thế giới.

Thực hiện kế hoạch mời thầu Gói thầu 5.10, ACV đã đăng tải thông báo mời thầu vào ngày 20/9/2022, đến thời điểm đóng thầu (9h30 ngày 8/11/2022) chỉ có 1 nhà thầu liên danh nộp hồ sơ dự thầu.

Do vậy, ACV đã xử lý tình huống theo Điều 117 Nghị định số 63/2014/NĐ – CP để gia hạn thời điểm đóng thầu thêm 15 ngày (đến ngày 23/11/2022).

Tuy nhiên, đến thời điểm đóng thầu vẫn chỉ có 1 nhà thầu liên danh nộp hồ sơ dự thầu nên ACV tiếp tục gia hạn thời điểm đóng thầu (lần 2) thêm 7 ngày (đến ngày 30/11/2022). Đến thời điểm đóng thầu, vẫn chỉ có 1 nhà thầu liên danh nộp hồ sơ dự thầu là Conteccons – Vinaconex – Centra – Phục Hưng Holdings – REE – Hòa Bình – HAWEE.

ACV đã tổ chức mở thầu và đánh giá hồ sơ dự thầu của nhà thầu liên danh nói trên và có Quyết định số 4902/QĐ – TCTCHKVN ngày 16/12/2022 hủy thầu Gói thầu 5.10 do hồ sơ dự thầu của nhà thầu không đáp ứng yêu cầu về kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự theo yêu cầu của HSMT.