Bộ chỉ số, tiêu chí đánh giá chuyển đổi số cơ sở giáo dục đại học được áp dụng cho các cơ sở giáo dục đại học trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo và nhằm mục đích thúc đẩy chuyển đổi số ở các cơ sở giáo dục đại học; Theo dõi đánh giá khách quan, thực chất, công bằng kết quả chuyển đổi số trong các cơ sở giáo dục đại học; Phát hiện các điển hình, mô hình chuyển đổi số làm tốt để nhân rộng, tạo phong trào thực hiện chuyển đổi số trong giáo dục đại học.

Bộ chỉ số bám sát yêu cầu của Chương trình chuyển đổi số quốc gia, Đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030” được Thủ trướng Chính phủ phê duyệt kèm theo Quyết định số 131/QĐ-TTg ngày 25/01/2022, các quy định liên quan về chuyển đổi số của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Bộ chỉ số phù hợp điều kiện thực tế các cơ sở giáo dục đại học, bảo đảm đánh giá thực chất, khách quan, minh bạch, công bằng. Bộ chỉ số có tính mở, cập nhật phù hợp với tình hình thực tế theo từng năm học. Có tính thực tiễn, khả thi trong áp dụng.

Ảnh minh hoạ

Bộ chỉ số có 2 nhóm tiêu chí thành phần là nhóm tiêu chí “Chuyển đổi số trong đào tạo” và nhóm tiêu chí “Chuyển đổi số trong quản trị cơ sở giáo dục đại học”.

Nhóm tiêu chí “Chuyển đổi số trong đào tạo” gồm các nội dung: Có ban hành kế hoạch đào tạo trực tuyến; Có ban hành quy chế đào tạo trực tuyến (Triển khai đào tạo trực tuyến trực tiếp qua phần mềm như Microsoft Teams, Zoom, Google Meet, phần mềm tương đương khác); triển khai hệ thống thư viện điện tử/thư viện số đáp ứng yêu cầu quy định; tổ chức thi, kiểm tra trên máy tính (trên phòng máy tính nối mạng LAN); ban hành quy chế thi, kiểm tra trên máy tính; tỷ lệ môn học/học phần được tổ chức thi, kiểm tra trên máy tính; tỉ lệ giảng viên có thể khai thác sử dụng được các phần mềm, công cụ nhằm đổi mới phương pháp dạy học; tỉ lệ giảng viên có thể xây dựng được học liệu số, bài giảng điện tử…

Nhóm tiêu chí “Chuyển đổi số trong quản trị cơ sở giáo dục đại học” gồm các nội dung: Có triển khai văn phòng điện tử (văn bản điện tử, hồ sơ công việc, chữ ký số,…); Có triển khai các dịch vụ phục vụ người học (Tuyển sinh online, đăng ký học tín chỉ, đăng ký và báo cáo kết quả thực tập, tra cứu thông tin và kết quả học tập, các dịch vụ liên quan đến xác nhận của cơ sở giáo dục đại học, đóng học phí, dịch vụ liên quan đến thư viện, dịch vụ liên quan đến ký túc xá, văn bằng chứng chỉ, sinh viên sau tốt nghiệp…); có triển khai dịch vụ thu phí dịch vụ giáo dục theo hình thức không dùng tiền mặt…

Về mức độ chuyển đổi số tại các cơ sở giáo dục đại học được đánh giá theo từng nhóm tiêu chí thành phần, thang điểm 100, gồm 3 mức độ:

Mức chưa đáp ứng: Tổng điểm của mỗi nhóm tiêu chí dưới 50. Ở mức này, cơ sở giáo dục đại học chưa đáp ứng các yêu cầu cơ bản về triển khai chuyển đổi số.

Mức đáp ứng cơ bản: Tổng điểm của mỗi nhóm tiêu chí từ 50 đến 75. Ở mức này, các cơ sở giáo dục đại học đã đáp ứng yêu cầu cơ bản về triển khai chuyển đổi số.

Mức đáp ứng tốt: Tổng điểm của mỗi nhóm tiêu chí trên 75. Ở mức này, các cơ sở giáo dục đại học đáp ứng tốt các yêu cầu cơ bản và một số yêu cầu nâng cao về triển khai chuyển đổi số.

Quy trình tổ chức đánh giá mức độ chuyển đổi số do Cơ sở giáo dục đại học tự đánh giá

Hàng năm cơ sở giáo dục đại học xây dựng kế hoạch tổ chức đánh giá mức độ chuyển đổi số (có thể lồng ghép vào kế hoạch chung ứng dụng công nghệ thông tin của cơ sở giáo dục đại học), phân công và giao trách nhiệm thực hiện cụ thể.

Thủ trưởng các cơ sở giáo dục đại học phê duyệt kết quả tự đánh giá, cập nhật kết quả đánh giá lên hệ thống cơ sở dữ liệu ngành Giáo dục trước ngày 31 tháng 12 hàng năm.

Bộ Giáo dục và Đào tạo (Cục Công nghệ thông tin chủ trì) tổ chức kiểm tra, đánh giá ngoài và công nhận mức độ chuyển đổi số của các cơ sở giáo dục đại học; công bố kết quả đánh giá trên cổng thông tin điện tử.

Năm nay, dự kiến sẽ có rất nhiều cơ sở giáo dục đại học sử dụng kết quả bài thi đánh giá năng lực của hai đại học quốc gia để xét tuyển.

Năm 2023, nhiều trường đại học có kế hoạch công nhận chéo kết quả thi của nhau để tuyển sinh.

Theo đó, các thí sinh sẽ không cần phải tham gia quá nhiều kỳ thi để xét tuyển đầu vào đại học, như vậy vừa tiết kiệm thời gian, tiền bạc, vừa giảm bớt áp lực thi cử cho thí sinh.

Đối với các cơ sở giáo dục đại học, điều này cũng tạo thuận lợi cho các trường khi làm công tác xét tuyển.

Chẳng hạn, đối với bài thi đánh giá năng lực của hai đại học quốc gia, với việc công nhận kết quả tuyển sinh lẫn nhau của chúng tôi, các trường đại học khi sử dụng bài thi này để tuyển sinh sẽ không cần phải phân chia thành 2 phương thức xét tuyển như năm vừa rồi (vì thang điểm của hai bài thi khác nhau).

Theo tìm hiểu phóng viên, hiện có 7 kỳ thi riêng đánh giá năng lực sẽ được tổ chức, bao gồm: Thi đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia TP.HCM, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Trường Đại học Sư phạm TP.HCM; thi đánh giá của Bộ Công an, thi đánh giá tư duy của Đại học Bách khoa Hà Nội, thi năng khiếu các trường khối ngành mỹ thuật, âm nhạc. 

Trao đổi về kỳ thi tuyển sinh năm 2023 sắp được tổ chức, PGS.TS. Nguyễn Thu Thủy, Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho hay theo quy định, thí sinh được quyền đăng ký xét tuyển nhiều nguyện vọng. Năm 2022 ghi nhận có trường hợp đăng ký cả trăm nguyện vọng. 

Bà Thủy khuyến cáo các thí sinh không cần đăng ký quá nhiều nguyện vọng như vậy. Trước khi đăng ký nguyện vọng xét tuyển, thí sinh đã có định hướng nghề nghiệp theo sở trường, thế mạnh của mình. 

Ngoài ra, việc đăng ký nguyện vọng xét tuyển được thực hiện sau khi biết kết quả thi tốt nghiệp THPT. Đây là cơ hội để thí sinh biết khả năng của mình đến đâu. Từ đó, cân nhắc đăng ký nguyện vọng theo thứ tự ưu tiên của mình.

PGS.TS. Nguyễn Thu Thủy cũng khẳng định thông tin các trường không được xét tuyển sớm là không chính xác. Năm nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo dự kiến sẽ có một số điều chỉnh nhỏ, chủ yếu về mặt kỹ thuật. 

Chẳng hạn, Bộ sẽ điều chỉnh giao diện trên hệ thống phần mềm khi thí sinh truy cập sẽ thuận tiện hơn, tránh những nhầm lẫn đáng tiếc. Dự kiến, kế hoạch tuyển sinh 2023 sẽ được công bố vào tháng 2 tới, sớm hơn mọi năm để thí sinh có thể kịp bắt đầu năm học từ tháng 9.2023.

Đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng cho hay, năm 2023 Bộ Giáo dục và Đào tạo không ban hành quy chế tuyển sinh mới. Theo đó, công tác tuyển sinh vẫn áp dụng quy chế, quy trình như năm 2022, nhằm tạo ổn định để thí sinh có sự chuẩn bị tốt nhất. 

Theo quy chế tuyển sinh 2022, thí sinh có thể tham gia xét tuyển ở nhiều trường khác nhau. Thí sinh đăng ký trên hệ thống hỗ trợ tuyển sinh chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tất cả nguyện vọng của thí sinh đã xét tuyển vào các trường vẫn phải nhập vào hệ thống của Bộ Giáo dục và Đào tạo để lọc ảo.

Liên quan đến giáo dục đại học, cũng theo bà Thủy, còn bộn bề các vấn đề mà ngành phải lo trong năm 2023. Theo đó, tự chủ đại học ở mức cao vẫn là vấn đề nhiều cơ sở giáo dục đại học còn lúng túng khi triển khai.

Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu các trường cần phải quan tâm tới việc nâng cao nhận thức, năng lực, tích cực tổ chức triển khai thực hiện quyền tự chủ, gắn liền với trách nhiệm giải trình tới các bên liên quan ngày càng cao.

Việc triển khai Khung trình độ quốc gia vẫn còn nhiều vấn đề phải thực hiện ở các bộ, ngành, hội đồng tư vấn xây dựng chuẩn chương trình đào tạo của các ngành, nhóm ngành.

Ngoài ra, cơ sở dữ liệu về giáo dục đại học là một trong những nội dung quan trọng, cần sớm hoàn thiện và đưa vào vận hành, giúp nâng cao chất lượng quản lý Nhà nước về giáo dục đại học, phục vụ hiệu quả cho công tác hoạch định chính sách…

Mặt khác, nhu cầu chuyển đổi số về giáo dục đại học đặt ra cần phải xây dựng các mô hình thí điểm về giáo dục đại học số, những chương trình đào tạo số…

Việc kiểm soát các điều kiện đảm bảo chất lượng, duy trì ngành đào tạo ở các cơ sở giáo dục đại học theo các quy định hiện hành là rất quan trọng, nhằm đảm bảo và nâng cao chất lượng đào tạo. Việc thu hút các nguồn lực cho giáo dục đại học còn hạn chế, cần có cơ chế chính sách hỗ trợ đột phá.

Nhấn mạnh những việc các trường đại học cần thực hiện trong thời gian tới, PGS.TS. Nguyễn Thu Thủy thông tin, việc đầu tiên là cần nâng cao năng lực thực thi pháp luật.

Đào tạo và nâng cao nhận thức về tự chủ, nâng cao năng lực quản trị đại học cho đội ngũ cán bộ quản lý của các cơ sở đào tạo. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra nội bộ thực hiện quản trị nhà trường hiệu quả.

Cùng với đó, hoàn thiện cơ cấu tổ chức của nhà trường; quy chế tổ chức và hoạt động, quy chế làm việc của hội đồng trường và các quy định nội bộ khác của nhà trường.

Hoàn thiện đề án tuyển sinh, trong đó đặc biệt lưu ý hoàn thiện các phương thức tuyển sinh theo hướng đơn giản hóa, thực hiện đúng Quy chế tuyển sinh hiện hành.

Xây dựng và công bố kịp thời định hướng, phương hướng cho công tác tuyển sinh cho năm 2023 và cho năm 2025 trở đi, khi có thí sinh bắt đầu tốt nghiệp Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 phù hợp với yêu cầu, nội dung, cấu trúc của Chương trình này.

Bên cạnh đó, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong hệ thống quản lý, trong dạy và học; tiếp tục phối hợp để xây dựng hạ tầng số quốc gia về học tập, kho học liệu số chia sẻ dùng chung.

Thí điểm các mô hình giáo dục đại học số. Triển khai hệ thống quản trị cơ sở đào tạo, phối hợp hoàn thiện cơ sở dữ liệu ngành, kết nối liên thông với các cơ sở dữ liệu quốc gia.

Rà soát các điều kiện bảo đảm chất lượng của ngành và chương trình đào tạo, trong đó chú trọng phát triển đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý nhằm bảo đảm chất lượng đào tạo đủ về số lượng, cơ cấu và đúng tiêu chuẩn, phù hợp với chuẩn chương trình đào tạo và quy mô đào tạo.

Xây dựng hệ thống bảo đảm chất lượng của cơ sở đào tạo, trong đó tập trung phát triển hệ thống bảo đảm chất lượng bên trong; đẩy mạnh kiểm định chất lượng chương trình đào tạo, cơ sở đào tạo theo quy định.

Thúc đẩy hình thành các nhóm nghiên cứu, các nhóm nghiên cứu mạnh của giảng viên trong các cơ sở đào tạo. Tăng cường thu hút các nguồn lực đầu tư cho giáo dục đại học, bảo đảm điều kiện cơ sở vật chất đáp ứng các tiêu chuẩn theo quy định, phù hợp với quy mô đào tạo và yêu cầu thực tiễn theo định hướng phát triển của cơ sở đào tạo.

Khuyến khích đẩy mạnh việc phối hợp với doanh nghiệp nhằm thu hút đầu tư cơ sở vật chất và tạo điều kiện giải quyết việc làm cho sinh viên sau khi tốt nghiệp.

Đối với cơ sở giáo dục đại học công lập, cần đẩy mạnh công tác giải ngân vốn đầu tư công, coi đây là nhiệm vụ then chốt để nâng cao năng lực, tăng cường cơ sở vật chất, thúc đẩy phát triển cơ sở đào tạo.

Chủ động mở rộng và nâng cao hiệu quả của hợp tác quốc tế; phát triển các chương trình, dự án hợp tác có chất lượng với đối tác nước ngoài. Rà soát các chương trình liên kết đào tạo đảm bảo thực hiện đúng quy định.

Đồng thời đẩy mạnh việc thu hút sinh viên, nhà khoa học có uy tín ở nước ngoài đến học tập, giảng dạy và nghiên cứu khoa học.