Đại biểu Nguyễn Thiện Nhân (TP. HCM) tham gia thảo luận.

Chiều ngày 6/1, Quốc hội thảo luận tại hội trường về Dự thảo Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi), và các vấn đề tự chủ bệnh viện, giá dịch vụ khám chữa bệnh, theo nhiều đại biểu thì vẫn còn đang rất loay hoay.

Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) là dự thảo luật rất khó, đã phải lùi thông qua tại kỳ họp thứ tư để hoàn thiện thêm, song ở kỳ họp này, đại biểu lại không có đủ thời gian để nghiên cứu.

Hồ sơ dự án luật được gửi cho đại biểu vào 21h55 ngày 4/1 và sáng nay (ngày 6/1), hơn 5h00 giờ lại có báo cáo giải trình, tiếp thu thay đổi. Trừ đi 3 buổi họp Quốc hội và mặc định không đọc các tài liệu thuộc nội dung khác thì đại biểu chỉ có vài tiếng nghiên cứu cả nghìn trang tài liệu là không đủ thời gian”, đại biểu Lê Hoàng Anh (Gia Lai) phát biểu.

Đáng chú ý, vị đại biểu Gia Lai chỉ ra rằng, số điều khoản của dự thảo giao Chính phủ quy định chi tiết đã tăng lên đến nay đã hơn 40 điều, chiếm hơn 30% số điều luật và nhiều điều giao Bộ trưởng Bộ Y tế.

Đây là luật có số điều giao Chính phủ quy định chi tiết nhiều nhất và có nhiều chính sách mới bổ sung, điều chỉnh, nhưng 5 nghị định kèm theo lần đầu gửi hồ sơ chưa sửa đổi, bổ sung nên chưa rõ tính thống nhất, khả thi khi triển khai thực hiện, ông Anh nhấn mạnh.

Đi vào những nội dung cụ thể, tự chủ bệnh viện, giá dịch vụ khám chữa bệnh vẫn là nội dung khiến đại biểu băn khoăn.

Cho biết sáng ngày 6/1 đã dạy từ 4 giờ để nghiên cứu tài liệu, nhưng đại biểu Nguyễn Thiện Nhân (TP.HCM) nói  “nhiều nội dung khó quá” nên chỉ đề cập một số vấn đề.

Về tự chủ bệnh viện, ông Nhân nói, tại Điều 108 Dự thảo luật nói tự chủ trong quyết định về nhân sự theo quy định của luật… Nhưng không biết là theo luật nào. Và dự thảo cũng không nêu rõ nguyên tắc gì để đáp ứng yêu cầu về khám chữa bệnh.

“Nếu không nói cụ thể thì phải nói các nguyên tắc của tự chủ. Đợi hướng dẫn của Chính phủ thì không biết sự hướng dẫn có phù hợp với cái chúng ta suy nghĩ hay mong muốn hay không”, ông Nhân băn khoăn.

Theo ông Nhân, trong tự chủ nhân sự, bộ máy, biên chế, tuyển dụng còn có nội dung trả lương, chính sách cho cán bộ, nhưng chưa có quy định cấp luật về vấn đề này . Luật Sự nghiệp công lập chưa có. Nghị định 60 về tự chủ bệnh viện quy định trả lương theo ngạch bậc và lương tăng thêm tối đa không quá 2 lần lương cơ sở thì như thế không đáp ứng được yêu cầu tự chủ về tổ chức, cán bộ, nhân sự.

Vẫn theo đại biểu  Nhân, tương tự, ở điều 108 cũng có ghi tự chủ tài chính theo quy định pháp luật nhưng cũng không cụ thể để có thể thực hiện.

Về tài chính trong khám chữa bệnh, ông Nhân băn khoăn khi Dự thảo quy định Bộ trưởng y tế quy định phương pháp định giá đối với cơ sở khám chữa bệnh.

“Theo tôi quy định thế này không đúng luật pháp. Phương pháp định giá là thẩm quyền của Chính phủ trình Quốc hội theo Luật Giá và người hướng dẫn tổng quản là Bộ Tài chính, chứ không phải là Bộ Y tế. Bộ trưởng Bộ Y tế chỉ hướng dẫn phương pháp xác định giá mà Luật Giá quy định chứ không phải quy định giá dịch vụ khám chữa bệnh. Vì quy định như dự thảo dễ dẫn đến xung đột nếu hướng dẫn này không đúng Luật Giá thì không làm được. Thẩm quyền của Bộ trưởng Bộ Y tế là hướng dẫn chi tiết phương pháp định giá cho các dịch vụ khám chữa bệnh theo Luật Giá, nên làm rõ như vậy”, ông Nhân đề nghị.

Hơn nữa, theo đại biểu Nhân thì hiện nay có 19.150 dịch vụ kỹ thuật cần phải định giá, vậy Bộ Y tế định giá gì. Hiện nay, Bộ Y tế mới chỉ xác định 10% giá dịch vụ kỹ thuật, 48% dịch vụ thực hiện quy đổi giá, còn hơn 42% dịch vụ chưa có giá kéo dài nhiều năm.

“Sắp tới Bộ Y tế quy định giá là đúng nguyên tắc, nhưng có khả thi không, không khả thi thì ai chịu trách nhiệm. Hơn 40% dich vụ không có giá thì vận dụng giá nào đây? Chúng tôi cho rằng, cần thay đổi cách quản lý, cái nào Bộ Y tế chưa công bố định giá thì cơ sở được làm thì mới làm được”, ông Nhân đề nghị.

Vị đại biểu TP.HCM cũng nhấn mạnh luật càng phức tạp, càng phải chặt chẽ. Mà bài học 10 năm qua cho thấy, nội dung nào trình Quốc hội có quy định Chính phủ quy định mà không kèm nghị định thì sau này khó khăn trong thực hiện.

“Chúng tôi đề nghị trình luật này cần kèm theo tất cả nghị định hướng dẫn để chúng ta kiểm soát được và cần lấy ý kiến bệnh viện trong cả nước trước khi trình Quốc hội thông qua”, ông Nhân phát biểu.

Đồng tình với phân tích của đại biểu Nhân về tự chủ bệnh viên, đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) cho rằng, tự chủ thì quan trọng nhất là tự chủ nhân sự.

“Tôi đồng tình đại biểu Nguyễn Thiện Nhân, quy định ở đây bệnh viện tự chủ được tự quyết nhân sự, nhưng phải tuân thủ quy định pháp luật. Nhưng khi tuân thủ thì không khác gì hơn các bệnh viện không tự chủ. Ví dụ tuyển dụng, sa thải, đề bạt tất cả đều tuân thủ quy trình viên chức trong bệnh viện không tự chủ. Như vậy thì không thể nào tự chủ nhân sự’, ông Cường nhấn mạnh.

Hay trong trả lương, bệnh viện được quyền tự quyết định mức chi trả, nhưng lại  tuân thủ quy định. Nếu tuân thủ quy định mà không ngoặc vào đấy là Chính phủ quy định tuân thủ thế nào thì giống như bệnh viện không tự chủ, như vậy không khuyến khích người giỏi, ông Cường băn khoăn. 

Về giá dịch vụ, ông Cường nhận xét, quy định tại Dự thảo vừa loại bỏ cơ hội của người thu nhập thấp, vừa loại bỏ cơ hội, mong muốn sử dụng dịch vụ cao của người có khả năng chi trả. Các bệnh viện không thể vươn lên để nâng cao mức độ tự chủ.

 Vì vậy, đại biểu Cường đề nghị đối với các bệnh viện tự chủ phân thành 2 loại: Giá dịch vụ cơ bản đáp ứng phần đông mọi đối tượng, mức giá này không vượt quá quy định nhà nước theo tỉ lệ nhất định. Đầu tiên không quá 30% và hàng năm không tăng quá 10%. Và thứ hai là giá dịch vụ theo yêu cầu. Và giá này không theo mức giá quy định tùy theo chất lượng và yêu cầu, mong muốn của bệnh viện.

“Tất nhiên, cơ cấu giá này phải tuân thủ quy định về cấu thành giá chứ không phải anh muốn đặt ra thế nào thì đặt”, ông Cường lưu ý.

Theo dự kiến, Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) sẽ được thông qua chiều ngày 9/1, trước khi Quốc hội bế mạc kỳ họp bất thường. 

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn – (Ảnh: TT).

Bộ Y tế dự kiến ban hành thông tư giá khám bệnh chữa bệnh theo yêu cầu trong Quý 1-2/2023 khi được Chính phủ đồng ý, Thứ trưởng  Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết tại cuộc họp báo công bố Luật Khám bệnh, chữa bệnh đã được Quốc hội thông qua tại kỳ họp bất thường lần thứ hai, sáng 3/2.

Luật này gồm 12 chương và 21 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2024.

Theo Thứ trưởng Thuấn, Luật có nhiều điểm mới nhằm nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, trong đó bổ sung nhiều quy định về tài chính.

Luật đã quy định cụ thể các yếu tố hình thành giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh đồng thời quy định giá khám bệnh, chữa bệnh đối với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của Nhà nước bảo đảm được tính đúng, tính đủ theo lộ trình do Chính phủ quy định để bù đắp chi phí thực hiện khám bệnh, chữa bệnh và có tích lũy, ông Thuấn cho biết.

Trả lời thêm một số câu hỏi của báo chí về vấn đề này, ông Thuấn nói, giá khám bệnh chữa bệnh đang kết cấu gồm 4 yếu tố: chi phí trực tiếp, tiền lương tiền công, chi phí quản lý, chi phí cho khấu hao thiết bị. Hiện tại, giá dịch vụ y tế mới kết cấu được 2 yếu tố bao gồm tiền lương và các chi phí trực tiếp.

Trong năm 2022, Chính phủ đã giao Bộ Y tế khẩn trương hoàn thiện ban hành giá dịch vụ theo yêu cầu và hoàn thiện danh mục kỹ thuật để hoàn thiện tính định mức kỹ thuật làm cơ sở cho tính đúng, tính đủ giá dịch vụ khám chữ bệnh và lộ trình do Chính phủ chỉ đạo để cân đối với điều kiện kinh tế – xã hội, cân đối giữa chỉ số CPI mà Quốc hội giao hàng năm.

Liên quan đến giá khám chữa bệnh theo yêu cầu, Thứ trưởng Thuấn cho biết, hiện tại, Bộ Y tế đang hoàn thiện thông tư về nội dung này để đáp ứng nhu cầu cần thiết của người dân. Đặc biệt là để từng bước tăng cường chất lượng khám bệnh, chữa bệnh, chất lượng phục vụ, cố gắng giữ lượng người bệnh đáng nhẽ ra nước ngoài điều trị, thì họ ở lại điều trị trong nước.

Thông tư giá khám bệnh chữa bệnh theo yêu cầu dự kiến sẽ đưa yếu tố thứ 3 tức là chi phí quản lý vào giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh tại cơ sở nhà nước. “Bộ Y tế cũng dự kiến ban hành thông tư giá khám bệnh chữa bệnh theo yêu cầu trong Quý 1-2/2023 khi được Chính phủ đồng ý trên cơ sở giá công khai, minh bạch và cạnh tranh để cơ sở khám chữa bệnh chất lượng cao, phục vụ tốt có thể thu được giá hợp lý bên cạnh việc có đủ chi phí theo các yếu tố định giá”, ông Thuấn hồi âm.

Vẫn theo Thứ trưởng, Bộ Y tế cũng sẽ phân cấp, phân quyền tối đa cho các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, dự kiến đưa ra hướng dẫn phương thức tính toán và giao quyền cho các cơ sở tự quyết định giá.

Về Hội đồng Y khoa quốc gia, mô hình lần đầu tiên được luật hoá, ông Thuấn nêu rõ đây là tổ chức do Chính phủ, Thủ tướng thành lập, là cơ quan chức năng đánh giá độc lập năng lực hành nghề khám bệnh chữa bệnh, có con dấu riêng.

Hội đồng Y khoa quốc gia chủ trì, phối hợp tổ chức xã hội nghề nghiệp về khám bệnh chữa bệnh và cơ quan khác có liên quan đánh giá năng lực hành nghề; ban hành bộ công cụ hành nghề đánh giá năng lực khám chữa bệnh; chủ trì tổ chức kiểm tra đánh giá năng lực; tiếp nhận giải quyết kiến nghị, khiếu nại, phối hợp cơ quan quản lý Nhà nước giải quyết khiếu nại, tố cáo về kết quả kiểm tra đánh giá năng lực hành nghề và một số nhiệm vụ khác.

“Hội đồng Y khoa quốc gia theo quy định hiện tại do Bộ trưởng Y tế kiêm nhiệm, nhưng do hiện tại Bộ trưởng bận nhiều nhiệm vụ, nên sau khi được sự thống nhất của Ban cán sự Đảng Bộ Y tế và đồng ý của Thủ tướng, tạm thời giao cho tôi – trước đây được bổ nhiệm Phó chủ tịch điều hành – điều hành Hội đồng Y khoa quốc gia”, ông Thuấn thông tin.

Thứ trưởng cho hay hiện tại Hội đồng đang xây dựng kế hoạch cụ thể, thống nhất xây dựng bộ câu hỏi, dữ liệu đề làm cơ sở triển khai đánh giá năng lực. Hội đồng Y khoa quốc gia sẽ là đầu mối đánh giá năng lực, dựa vào các trường, bệnh viện, tổ chức xã hội nghề nghiệp về y tế cùng phối hợp triển khai. Hàng năm có thể triển khai nhiều lần và tại nhiều điểm với lượng y, bác sĩ hiện tại tốt nghiệp hàng năm dự kiến khoảng 10.000 sẽ đủ sức để đánh giá.

Tuy nhiên, quan trọng nhất vẫn là xây dựng chuẩn bộ câu hỏi đánh giá năng lực – Thứ trưởng nhấn mạnh.

Ông Thuấn cũng nói thêm rằng, hiện trên thế giới có nhiều mô hình về Hội đồng y  khoa quốc gia. Nhiều nước phát triển như Mỹ, Anh có hội đồng y khoa quốc gia độc lập với Chính phủ. Nhưng cũng có mô hình năm trong Bộ Y tế, hoặc nằm trong Quốc hội.

“Còn vì sao Việt Nam chúng ta chọn mô hình này? Vì hầu hết các nước đều có hội đồng y khoa quốc gia để đánh giá năng lực, tức là đánh giá đầu ra, trước khi cho bác sĩ nhân viên y tế hành nghề. Sức khỏe là vốn quý nhất của con người, khi can thiệp bằng biện pháp, phương pháp bắt buộc phải có tối thiểu kiến thức cơ bản để đảm bảo chẩn đoán điều trị một cách an toàn, hiệu quả”, Thứ trưởng giải thích.