Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen dự kiến sẽ có cuộc gặp quan trọng với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Scotland vào ngày 27/7. Cuộc gặp mặt này diễn ra trong bối cảnh giới chức châu Âu và một số nhà ngoại giao đang đặt kỳ vọng cao rằng hai bên sẽ đạt được một thỏa thuận khung về thương mại trong cuối tuần này.

Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ Donald Trump tỏ ra thận trọng khi dự báo khả năng đạt được thỏa thuận thương mại với châu Âu, chỉ đưa ra tỷ lệ khoảng 50% hoặc thậm chí thấp hơn. Ông cho rằng đây là một thỏa thuận lớn và Liên minh châu Âu (EU) có khả năng đạt được điều này. Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và châu Âu trong vài tháng gần đây đã khiến các nhà đầu tư trở nên thận trọng và có phần e dè.

Nếu thỏa thuận thương mại được hoàn thiện, nhiều nhà đầu tư có thể sẽ quay lại thị trường, mang lại một làn gió mới cho tình hình kinh tế hiện tại. Theo nguồn tin từ các quan chức và nhà ngoại giao, thỏa thuận có thể bao gồm giảm thuế nhập khẩu về 15% đối với tất cả hàng hóa EU vào Mỹ, trong khi thuế với nhôm và thép sẽ là 50%. Đây được xem là một bước tiến quan trọng trong việc giảm căng thẳng thương mại giữa hai bên.

Sự lạc quan của nhà đầu tư khi căng thẳng thương mại hạ nhiệt đã giúp thị trường chứng khoán Mỹ liên tiếp lập đỉnh trong tháng này. Tuy nhiên, hiện tại, các nhà đầu tư vẫn đang quan sát tình hình khi hạn chót 1/8 đang đến gần, khi các nước không đạt thỏa thuận thương mại với Mỹ sẽ bị áp mức thuế mới. Hiện tại, EU đang chịu thuế 10% với toàn bộ hàng hóa vào Mỹ, trong khi thuế với nhôm và thép là 50%, xe hơi và phụ tùng xe hơi là 25%.

Các loại thuế của Mỹ hiện tác động đến 380 tỷ euro (420 tỷ USD) hàng hóa châu Âu, tương đương khoảng 70% hàng xuất khẩu của khu vực này. Hy vọng về một thỏa thuận với châu Âu tăng lên sau khi ông Trump thông báo đạt được thỏa thuận thương mại với Nhật Bản hồi đầu tuần. Dự báo thỏa thuận với châu Âu cũng có thể giảm thuế xe hơi về 15%, và mức thuế đối ứng mới có thể về 15% với toàn bộ hàng hóa châu Âu.

Cuộc gặp giữa Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Scotland vào ngày 27/7 được kỳ vọng sẽ mang lại những bước tiến quan trọng trong việc giải quyết căng thẳng thương mại giữa Mỹ và châu Âu. Tuy nhiên, với tỷ lệ khả năng đạt thỏa thuận chỉ khoảng 50% hoặc thấp hơn, các bên cần có những bước chuẩn bị và thảo luận cụ thể để đạt được kết quả tích cực.

Ngày 24/7, Liên minh châu Âu (EU) đã tăng cường sức ép lên chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump bằng cách công bố một gói biện pháp đáp trả. Đây là động thái nhằm bảo vệ lợi ích của EU trước những hành động của Mỹ, đặc biệt là việc áp thuế thép và nhôm đối với các nước châu Âu.

EU đã đề xuất gói trả đũa trị giá 93 tỷ euro (khoảng 109 tỷ USD), bao gồm hai phần. Phần đầu tiên trị giá 21 tỷ euro, với mục đích đáp trả việc Mỹ áp thuế thép và nhôm của EU bằng cách tăng thuế đối với hàng hóa Mỹ. Phần thứ hai trị giá 72 tỷ euro, trong đó mở rộng danh sách các sản phẩm Mỹ bị áp thuế, bao gồm máy bay Boeing và rượu bourbon Kentucky.

Đại diện của EU khẳng định rằng mục tiêu chính của họ là tìm kiếm một giải pháp thông qua đàm phán với Mỹ. Họ tin rằng một kết quả tích cực nằm trong tầm tay và đang tích cực làm việc để đạt được thỏa thuận. Tuy nhiên, EU cũng thể hiện sự cứng rắn trong việc gây sức ép lên Mỹ để đạt được nhượng bộ.

Các quốc gia thành viên EU đã thống nhất và ủng hộ gói biện pháp trả đũa này. Hiện tại, EU và Washington đang tiến gần đến một thỏa thuận với các điều khoản về thuế và nhượng bộ trong một số lĩnh vực quan trọng. Nếu không đạt được thỏa thuận, gói biện pháp đối phó của EU sẽ có hiệu lực vào ngày 7/8 và ngày 7/9.

Các mức thuế trả đũa của EU nhằm hỗ trợ các cuộc đàm phán và không nhằm mục đích làm leo thang căng thẳng giữa hai bên. Trước đó, EU vẫn chưa áp dụng bất kỳ biện pháp đối phó nào với Mỹ, mặc dù thuế quan của ông Trump đã ảnh hưởng đến 70% hàng xuất khẩu của khối này.

Về những đề nghị của EU để đạt được thỏa thuận, một số nhà ngoại giao cho biết rằng khối này không cân nhắc việc cam kết đầu tư vào Mỹ như Nhật Bản đã làm. Tuy nhiên, EU có thể cân nhắc giảm một số mức thuế để hỗ trợ cho các cuộc đàm phán.

Cuối cùng, các dự đoán cho rằng mức thuế 15% của Mỹ có thể áp dụng đối với các lĩnh vực như ô tô và dược phẩm của châu Âu, nhưng sẽ không cộng thêm các mức thuế trước đó. Một số lĩnh vực như máy bay, gỗ, dược phẩm và sản phẩm công nghiệp sẽ được miễn trừ thuế.

Tham khảo thêm thông tin tại và một số nguồn tin cậy khác

Mỹ và các đồng minh phương Tây đang tìm cách gia tăng trừng phạt lên các sản phẩm dầu mỏ Nga sau khi chính sách trần giá 60 USD/thùng đối với dầu mỏ Nga không phát huy nhiều tác dụng. Ảnh: Reuters

Mỹ và các đồng minh đang chuẩn bị cho đòn trừng phạt mới đối với ngành dầu mỏ Nga, bằng cách áp trần giá mới đối với các sản phẩm dầu mỏ tinh chế của Nga. Động thái này nhằm mở rộng các hình phạt mới mà phương Tây nhắm vào dầu mỏ Nga.

Tại các cuộc họp tại châu Âu trong tuần này, các quan chức Bộ Tài chính Mỹ sẽ thảo luận chi tiết về các biện pháp trừng phạt sắp tới đối với các sản phẩm dầu mỏ của Nga, dự kiến sẽ có hiệu lực vào ngày 5/2 tới.

Wall Street Journal dẫn các nguồn thạo tin cho biết các biện pháp trừng phạt sắp tới của Mỹ và các đồng minh sẽ đặt ra hai mức trần giá đối với các sản phẩm dầu mỏ tinh chế của Nga, trong đó một trần giá đối với các mặt hàng xuất khẩu giá trị cao như dầu diesel và một trần giá còn lại áp dụng với các mặt hàng có giá trị thấp hơn như dầu nhiên liệu.

Việc lựa chọn hai mức trần giá đối với các sản phẩm dầu mỏ tinh chế của Nga là chủ đề trọng tâm trong các cuộc đàm phán giữa các quan chức Mỹ và châu Âu.

Đối với dầu thô Nga, các cuộc đàm phán về mức giá 60 USD/thùng đã đi đến hồi kết. Các quan chức Mỹ đã vận động các đối tác ở Ba Lan, Litva và Estonia chấp nhận mức giá cao hơn với hy vọng giảm thiểu sự gián đoạn đối với thị trường toàn cầu. Tuy nhiên, giới chức Ba Lan và các quốc gia vùng Baltic, đã nhắc lại lời kêu gọi từ Ukraine và khẳng định họ tìm kiếm mức trần giá thấp nhất là 30 USD/thùng để cắt giảm sâu hơn nguồn thu của Điện Kremlin cho chiến sự ở Ukraine.

Ông Ben Harris, quan chức chính sách kinh tế hàng đầu tại Bộ Tài chính Mỹ, sẽ tới Latvia, Litva, Estonia và Ba Lan để thảo luận về các biện pháp trừng phạt nhằm vào các sản phẩm dầu mỏ Nga của trong tuần này. Giới chức Mỹ một lần nữa đặt mục tiêu hạ trần giá đủ thấp đối với các sản phẩm dầu mỏ của Nga nhằm hạn chế lợi nhuận của Moscow, nhưng vẫn đủ cao để Nga tiếp tục bán dầu diesel và nhiên liệu khác ra bên ngoài.

“Tuần này là một tuần thực sự quan trọng”, ông Oleg Usenko, cố vấn kinh tế hàng đầu của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, người tham gia các cuộc đàm phán, cho biết.

“Nó sẽ phức tạp hơn một chút với mức trần giá dầu thô; tuy nhiên, chúng tôi đã biết cách giải quyết vấn đề này. Theo cách này, nó sẽ dễ dàng hơn một chút vì chúng tôi đã tìm ra phương pháp”, ông Usenko nói thêm.

Cố vấn kinh tế hàng đầu của Tổng thống Ukraine đang hối thúc phương Tây hạ trần giá 60 USD/thùng đối với dầu thô của Nga. Theo thỏa thuận đạt được vào tháng 12/2022, EU cam kết sẽ xem xét và có khả năng điều chỉnh trần giá dầu thô vào giữa tháng 1/2023. Trên thực tế, các quan chức phương Tây và Mỹ lại đang tìm cách giữ trần giá dầu thô ở mức 60 USD/thùng.

Tháng trước, Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) và các đồng minh trong G7 đã kích hoạt chính sách giá trần 60 USD/thùng đối với dầu thô Nga. Tuy nhiên, hơn 1 tháng qua, chính sách giá trần không phát huy nhiều tác dụng và không ảnh hưởng nhiều đến giá dầu thế giới. Điều này thôi thúc các quan chức phương Tây muốn gia tăng áp lực hơn nữa lên ngân sách cũng như nguồn thu từ dầu mỏ của Điện Kremlin.

Với vòng trừng phạt lần này, giới phân tích cảnh báo chúng có thể gây ra hậu quả kinh tế lớn hơn, đặc biệt là vì chúng sẽ có hiệu lực vào cùng ngày EU cấm nhập khẩu dầu diesel và các sản phẩm tinh chế khác của Nga.

Các nhà quan sát thị trường và một số quan chức phương Tây dự đoán Nga sẽ gặp khó khăn hơn trong việc định hướng lại hoạt động xuất khẩu các sản phẩm tinh chế, điều này có thể ảnh hưởng đến giá dầu thế giới.

Nếu không tiếp cận được thị trường châu Âu và đối mặt thêm lệnh trừng phạt của phương Tây nhằm vào các lô hàng ở nơi khác, sản lượng lọc dầu của Nga có thể giảm, dẫn đến kéo giảm nguồn cung toàn cầu.

“Trần giá dầu thô: Đó là một biện pháp gây khó chịu nhưng không quá khó khăn. Nhưng đối với các sản phẩm tinh chế, đó là một vấn đề lớn hơn nhiều”, bà Tatiana Mitrova, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Chính sách Năng lượng Toàn cầu của Đại học Columbia, lưu ý.

Kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, Mỹ và các đồng minh đã cố gắng làm suy yếu nền kinh tế Nga, nhằm hạn chế nguồn thu của Moscow để tài trợ cho quân đội. Ngành công nghiệp dầu mỏ béo bở của Nga đang là mục tiêu trừng phạt khó khăn nhất đối với phương Tây vì tầm quan trọng của nó đối với thị trường năng lượng toàn cầu – một yếu tố khiến lạm phát đang hoành hành khắp thế giới.

Giống như mức giá trần đối với dầu thô của Nga, các hình phạt mới nhằm vào sản phẩm dầu mỏ tinh chế sẽ áp dụng đối với các công ty mà phương Tây cấp vốn, bảo hiểm hoặc vận chuyển các sản phẩm của Nga bằng đường biển.

Các công ty có trụ sở ở các nước G7 và Australia sẽ phải chịu trừng phạt nếu họ tạo điều kiện thuận lợi cho việc buôn bán các sản phẩm xăng dầu của Nga, trừ khi các sản phẩm đó được bán dưới giá trần.

Một lý do quan trọng khiến chính sách áp trần giá 60 USD/thùng dầu thô Nga đã không làm đảo lộn thị trường toàn cầu là do “các tàu chở dầu ngầm“. Các tàu dầu này hoạt động ở các khu vực tài phán bên ngoài phương Tây và vận chuyển một phần lớn dầu thô xuất khẩu của Nga tới các điểm đến châu Á mà không thuộc diện trừng phạt – một động thái được các quan chức Mỹ chấp nhận.

Còn với các biện pháp trừng phạt sắp tới, một đội tàu nhỏ hơn, chuyên dụng hơn và chuyên chở các sản phẩm dầu mỏ tinh chế, có thể chịu ảnh hưởng và Nga sẽ có ít lựa chọn hơn để vận chuyển dầu diesel và các sản phẩm khác cho bất kỳ khách hàng nào ở thị trường mới, đơn cử khu vực Mỹ – Latinh và châu Phi.

Ấn Độ và Trung Quốc, hai nhà nhập khẩu dầu thô hàng đầu của Nga, sẽ khó có thể mua các sản phẩm dầu mỏ của Nga mà thường xuất sang châu Âu.

Ngoài những khó khăn về logistics, thị trường dầu mỏ toàn cầu còn đối mặt thêm rào cản từ việc Nga ban hành sắc lệnh cấm bán dầu mỏ và các sản phẩm xăng dầu cho các quốc gia áp đặt trần giá dầu từ ngày 1/2.

“Tôi nghĩ có rất nhiều lý do để cho rằng chúng ta vẫn đang ở những ngày đầu của một thứ có thể còn khó khăn hơn nhiều“, ông Kevin Book, Giám đốc điều hành Công ty Nghiên cứu thị trường năng lượng Clearview Energy Partners (Mỹ), nhận định.

Châu Âu đã phụ thuộc vào nguồn nhiên liệu diesel của Nga trong nhiều thập kỷ qua. Trước các biện pháp trừng phạt mà phương Tây nhằm vào Nga, các nhà cung cấp nhiên liệu châu Âu đã chủ động tích trữ dầu diesel.

Ông Philip Jones-Lux, một nhà phân tích tại Công ty dữ liệu dầu mỏ Sparta Commodities có trụ sở tại Geneva, cho biết giá dầu diesel ở châu Âu hiện chưa đủ cao để khuyến khích các thương nhân nhập khẩu dầu diesel từ Mỹ, Saudi Arabia và Ấn Độ về thị trường này.

“Điều này cho chúng tôi biết rằng, vào lúc này, ít nhất là không có dấu hiệu nào về giá cả và rằng, bất kỳ ai cũng đang lo lắng về nguồn cung dầu diesel của châu Âu vào tháng 2″, ông Philip Jones-Lux nói thêm.

Ảnh minh họa: Politico

Theo trang tin Politico.eu ngày 27/1, phản ứng của EU đối với mạng lưới các dự án cơ sở hạ tầng và thương mại của Trung Quốc trải dài trên toàn cầu cuối cùng cũng trở thành hiện thực.

Cụ thể, đó là các dự án thuộc sáng kiến “Cửa ngõ toàn cầu” (Global Gateway) hàng đầu của châu Âu nhằm tìm cách cung cấp cho các nước đang phát triển một giải pháp thay thế cho các khoản đầu tư chiến lược của Trung Quốc trong BRI, mà qua đó Bắc Kinh mở rộng ảnh hưởng của mình dọc theo các tuyến thương mại chiến lược thông qua phát triển cảng, kế hoạch năng lượng và mạng lưới viễn thông.

Các dự án đầu tiên trong Global Gateway của EU bao gồm cáp kỹ thuật số dưới Biển Đen; một tuyến cáp quang biển để kết nối các nước Địa Trung Hải và Bắc Phi, và một con đập cùng nhà máy thủy điện ở Cameroon.

Đó chỉ là một số trong số 70 dự án mà EU đang ưu tiên trong năm nay theo Global Gateway. “Global Gateway đang trở nên cụ thể hơn. Bây giờ chúng tôi muốn nói đến kinh doanh”, một quan chức cấp cao của EU nói với Politico.eu về danh sách dự án.

Global Gateway đặt mục tiêu huy động tới 300 tỷ euro quỹ công và tư vào năm 2027 để tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng của EU ở nước ngoài.

Để so sánh, Trung Quốc đã đầu tư gần 2,3 nghìn tỷ USD vào gần 4.000 dự án đầu tư và xây dựng ở nước ngoài kể từ năm 2005, mang lại cho Bắc Kinh một khởi đầu thuận lợi trước khi EU triển khai nỗ lực mở rộng phạm vi ảnh hưởng kinh tế của mình.

Phương Tây đã nhiều lần phải đối mặt với những lời chỉ trích rằng những nỗ lực thách thức BRI của họ quá rời rạc và chậm chạp. 

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã phát biểu tại một cuộc họp của các bộ trưởng ngoại giao EU vào tháng trước rằng khối này cần nâng tầm vai trò của mình và mang lại kết quả rõ ràng trên thực tế. Cuộc họp đó đã dẫn đến việc lựa chọn loạt dự án đầu tiên kể trên. 

Quốc kỳ Anh (trái) và cờ Liên minh châu Âu (EU) tại một cuộc họp ở Brussels, Bỉ ngày 9/12/2020. Ảnh: AFP/TTXVN

Bên cạnh đó, EU cũng đưa ra nhượng bộ quan trọng về vai trò của Tòa án Công lý châu Âu (ECJ).

Theo thỏa thuận, EU đã chấp thuận kế hoạch nhằm tránh phải kiểm tra định kỳ đối với các loại hàng hóa được vận chuyển đến Bắc Ireland. Khối này cũng đồng ý rằng ECJ chỉ có thể ra phán quyết về những vấn đề của Bắc Ireland nếu một vụ việc được các tòa án trong vùng lãnh thổ này đệ trình. Tuy nhiên, hiện vai trò chính xác của ECJ vẫn chưa được xác định. Ngoài ra, báo The Times cho biết hai bên cũng đang thảo luận chi tiết về thỏa thuận kiểm tra thú y.

Ba năm sau khi Anh chính thức rời EU, hai bên đã thảo luận về cách thức thực hiện các thỏa thuận hậu Brexit về biên giới mở giữa Bắc Ireland (vùng lãnh thổ thuộc Vương quốc Anh) và Ireland – quốc gia thành viên EU. Sau nhiều tháng căng thẳng, các bên gần đây đã đạt được tiến bộ trong quá trình giải quyết tranh cãi liên quan Nghị định thư Bắc Ireland.

Quốc kỳ Anh (dưới) và cờ Liên minh châu Âu (EU) bên ngoài tòa nhà Quốc hội Anh ở Westminster, London. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Trong một tuyên bố bằng văn bản gửi tới Hạ viện, Bộ trưởng phụ trách Ngân khố Anh John Glen cho biết tuần này, Anh đã trả khoản tiền 1,1 tỷ bảng Anh còn lại để giải quyết tranh cãi giữa 2 bên liên quan đến các sản phẩm may mặc và giày dép mà Anh nhập khẩu từ Trung Quốc. Theo ông Glen, chính phủ Anh “mong muốn giải quyết dứt điểm vụ việc kéo dài này và cam kết thực hiện các nghĩa vụ quốc tế của mình”. 

Kể từ khi Anh chính thức rời khỏi EU cách đây 3 năm, Anh đã không còn chịu sự ràng buộc bởi các quy định của EU. Tuy nhiên, các vấn đề như tranh chấp thương mại với Trung Quốc vẫn tiếp tục gây trở ngại cho mối quan hệ. 

Tranh cãi giữa Anh và EU xuất hiện từ năm 2017 khi London vẫn là một thành viên của khối do các cuộc đàm phán Brexit vẫn dang dở. Văn phòng chống gian lận của EU cáo buộc giới chức Anh “nhắm mắt làm ngơ” trước việc các doanh nghiệp nhập khẩu quần áo và giày dép từ Trung Quốc trốn thuế vào Anh, qua đó đưa hàng hóa vào thị trường chung của khối.