Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị.

Sáng 5/2, tại TP. Quy Nhơn, Bình Định diễn ra Hội nghị triển khai chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 26-NQ-TW ngày 3/11/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế – xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045 và xúc tiến đầu tư Vùng với chủ đề “Liên kết – Phát triển nhanh và bền vững – Đột phá từ biển”.

Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị. Sự kiện có sự tham gia của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, đại diện các bộ, ngành Trung ương và lãnh đạo 14 tỉnh Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ, cùng cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Mở đầu sự kiện, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng công bố Nghị quyết số 168/NQ-CP ngày 19/12/2022 ban hành Chương tình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 26-NQ-TW ngày 3/11/2022 của Bộ Chính trị.

Nghị quyết số 26-NQ-TW ngày 3/11/2022 của Bộ Chính trị đặt mục tiêu đến năm 2030, Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ là vùng phát triển năng động, nhanh và bền vững, mạnh về kinh tế biển; có kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội đồng bộ, hiện đại, có khả năng chống chịu cao với thiên tai, dịch bệnh và thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu; có một số trung tâm công nghiệp, dịch vụ, hợp tác quốc tế lớn của cả nước với các khu kinh tế ven biển và hệ thống đô thị ven biển đạt chuẩn quốc gia và khu vực; là cửa ngõ ra biển của vùng Tây Nguyên và nước bạn Lào; là nơi các giá trị văn hóa, lịch sử và hệ sinh thái biển, đảo, rừng được bảo tồn và phát huy; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân không ngừng được nâng cao; quốc phòng, an ninh và chủ quyền biển, đảo được đảm bảo vững chắc; có tổ chức đảng, hệ thống chính trị vững mạnh; khối đại đoàn kết được tăng cường.

Tầm nhìn đến năm 2045, Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ là vùng phát triển nhanh, bền vững, mạnh về kinh tế biển; có một số trung tâm công nghiệp, dịch vụ, hợp tác quốc tế lớn ngang tầm khu vực Châu Á với các khu kinh tế ven biển hiện địa, hệ thống đô thị thông minh, bền vững, có bản sắc riêng, thân thiện với môi trường, có khả năng chống chịu cao với thiên tai, dịch bệnh và thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu; là nơi các giá trị văn hóa, lịch sử, hệ sinh thái biển, đảo, rừng được bảo tồn và phát huy; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân không ngừng được nâng cao; quốc phòng, an ninh và chủ quyền biển, đảo được đảm bảo vững chắc; có tổ chức đảng, hệ thống chính trị vững mạnh; khối đại đoàn kết được tăng cường.

Để triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 26-NQ-TW ngày 3/11/2022 của Bộ Chính trị, Chính phủ đã ban hành Chương trình hành động nêu trên, trên cơ sở bám sát quan điểm, mục tiêu; đồng thời cụ thể hóa mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp nêu trong Nghị quyết.

Đặc biệt, mục đích mà Chương trình hành động của Chính phủ đặt ra là phát huy vai trò kiến tạo, chỉ đạo tập trung của Chính phủ, sự phối hợp đồng bộ, có trách nhiệm của từng bộ, cơ quan Trung ương, cơ quan thuộc Chính phủ và Ủy ban nhân dân vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ theo nguyên tắc phân công, phân nhiệm rõ ràng, tập trung, dân chủ để xây dựng quy hoạch vùng, quy hoạch ngành, quy hoạch địa phương; xây dựng và thực hiện chủ trương có tính đột phá; hoàn thiện thể chế, cơ chế tổ chức điều phối, liên kết phát triển vùng, tiểu vùng và liên vùng; sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách, đặc thù về phát triển vùng; huy động và phân bổ nguồn lực thực hiện các dự án quan trọng đảm bảo xây dựng và phát triển vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ đật các mục tiêu đã đề ra.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày Chương trình hành động của Chính phủ triển khai Nghị quyết số 26-NQ-TW ngày 3/11/2022 của Bộ Chính trị.

Chương trình hành động của Chính phủ đặt mục tiêu, giai đoạn 2021 – 2030, tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân đạt khoảng 7-7,5%/năm. Đến năm 2030, GRDP Vùng tăng từ 2,5 – 3 lần so với năm 2020 (giá hiện hành), trong đó nông, lâm nghiệp và thủy sản chiếm khoảng 11,5%; công nghiệp và xây dựng chiếm khoảng 40,7%, dịch vụ chiếm khoảng 37,5%; thuế sản phẩm từ trợ cấp chiếm khoảng 10,3%. Tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo trong GRDP đạt khoảng 30%. Kinh tế số trong GRDP Vùng đạt khoảng 30%. GRDP bình quân đầu người đạt khoảng 156 triệu đồng/người/năm (giá hiện hành). Thu ngân sách nhà nước đạt khoảng 20-25% cả nước, tốc độ tăng thu nội địa cao hơn 2 – 3 điểm % so với bình quân cả nước. Thu nhập bình quân đầu người cao cấp 1,2 lần so với cả nước. 100% hộ gia đình ở thành thị và 80% hộ gia đình ở nông thôn được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn. 100% khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu chế xuất đang hoạt động có hệ thống xử lý nước thải tập trung…

Thủ tướng Phạm Minh Chính, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cùng lãnh đạo các bộ, ngành thăm các gian hàng trưng bày sản phẩm đặc sản của các tỉnh Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ. Ảnh: Linh Đan

Chương trình hành động của Chính phủ đề ra 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu, gồm công tác quán triệt, tuyên truyền, tạo sự đồng thuận trong xây dựng tổ chức thực hiện chương trình, kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết số 26-NQ-TW; hoàn thiện thể chế, chính sách và đẩy mạnh phát triển liên kết Vùng; chuyển dịch cơ cấu kinh tế Vùng, thúc đẩy phát triển kinh tế biển; phát triển mạnh hệ thống đô thị, nhất là hệ thống đô thị ven biển và đẩy mạnh đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội Vùng, nhất là hạ tầng giao thông; quản lý và sử dụng hiệu quả tài nguyên, nhất là tài nguyên biển, đảo, rừng và bảo vệ môi trường, nhất là môi trường biển, đồng thời nâng cao khả năng ứng phó với thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu; phát triển toàn diện văn hóa – xã hội Vùng; đảm bảo vững chắc quốc phòng, an ninh, nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại; tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của các cấp chính quyền; củng cố khối đại đoàn kết toàn dân trong Vùng.

Chương trình hành động của Chính phủ đề ra 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu để cụ thế hóa Nghị quyết số 26-NQ-TW của Bộ Chính trị.

“Nghị quyết 26-NQ-TW của Bộ Chính trị và Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 26-NQ-TW ngày 3/11/2022 của Bộ Chính trị đã đưa ra nhiều quan điểm mới, định hướng mới, ý tưởng mới, tầm nhìn mới, có tính đột phá trong phát triển của Vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ. Chúng ta có thể tin tưởng, với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và quyết tâm, nỗ lực của chính quyền các địa phương và ý chí khát vọng của người dân trong Vùng, biến khó khăn thách thức thành cơ hội mới, biến những tiềm năng, lợi thế thành động lực phát triển, để Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ đột phá, phát triển nhanh và bền vững, xứng đáng với vai trò vị trí chiến lược, phát huy tiềm năng, lợi thế của Vùng”, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh. 

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan tin tưởng, Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ sẽ hiện thực hóa được tầm nhìn, phát triển nhanh và bền vững.

Tại Hội nghị triển khai chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 26-NQ-TW ngày 3/11/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế – xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045 và xúc tiến đầu tư Vùng với chủ đề “Liên kết – Phát triển nhanh và bền vững – Đột phá từ biển”, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng cho biết, trong giai đoạn 2005 – 2020, theo thống kê, ngân sách Trung ương, địa phương và huy động ngoài ngân sách để đầu tư cho kết cấu hạ tầng giao thông Vùng lên đến khoảng 246 nghìn tỷ đồng. Nhờ đó, diện mạo kết cấu hạ tầng giao thông của Vùng đã thay đổi rõ rệt.

Nhiều công trình quan trọng đã được đầu tư đưa vào khai thác, như đưa vào khai thác đường Hồ Chí Minh và mở rộng Quốc lộ 1A; 2 dự án thuộc tuyến đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông, tổng chiều dài 193km (đoạn La Sơn – Hòa Liên, đoạn Đà Nẵng – Quảng Ngãi), nâng cấp tuyến quốc lộ trục ngang trọng yếu; đã và đang cải tạo, nâng cấp, duy trì khai thác 1.462 km đường sắt hiện tại để kết nối tất cả các địa phương trong Vùng; đang khai thác 11 tuyến, tổng chiều dàu 670km đường thủy nội địa; nhất là mật động hàng không lớn nhất cả nước, với 5 cảng hàng không quốc tế và 4 cảng hàng không nội địa…

Theo ông Thắng, Bộ GTVT đặt quyết tâm đến năm 2025, hoàn thành và đưa vào khai thác tuyến đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông, đưa tổng chiều dài đường cao tốc trong Vùng từ 193km lên 1.390km; hoàn thành tuyến đường bộ ven biển, cải tạo nâng cấp các tuyến quốc lộ đã có trong danh mục đầu tư công trung hạn.

Đến năm 2030, các tuyến cao tốc trục ngang có lưu lượng lớn như Vinh – Thanh Thủy, Khánh Hòa – Buôn Ma Thuột sẽ hoàn thành; cao tốc Cam Lộ – Lao Bảo, Đà Nẵng – Thạch Mỹ – Ngọc Hồi – Bờ Y, Quy Nhơn – Pleiku được kêu gọi đầu tư; các tuyến quốc lộ trọng yếu kết nối Đông Tây, đặc biệt là kết nối với các cảng biển lớn được nâng cấp…

“Đến năm 2045, phát triển mạng lưới giao thông vận tải của Vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ đồng bộ, hiện đại, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh, góp phần đưa nước ta cơ bản trở thành nước phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045”, Bộ GTVT đặt mục tiêu.

Để đạt mục tiêu phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, đáp ứng nhu cầu phát triển, tạo động lực tăng trưởng cho Vùng, Bộ trưởng Bộ GTVT đề xuất, Đảng và Nhà nước cần đẩy mạnh hợp tác, liên kết nội vùng, liên vùng trong quản lý, đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông để tạo không gian kinh tế thống nhất, khắc phục các điểm nghẽn, tăng năng lực cạnh tranh vùng; đầu tư kết cấu hạ tầng thích ứng với biến đổi khí hậu, hỗ trợ phát triển các ngành kinh tế biển, mở rộng quan hệ đối ngoại, nhất là với nước bạn Lào và các nước trong tiểu vùng sông Mê Kông.

Cùng với đề xuất đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các địa phương trong vùng đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông, Bộ GTVT cho rằng, cần đa dạng nguồn lực để phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, xây dựng cơ chế, chính sách đột phá để huy động vốn tư nhân, vốn hợp pháp khác tham gia đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông, trong đó ưu tiên các nguồn lực để đầu tư công trình kết cấu hạ tầng giao thông trọng điểm, có vai trò động lực, lan tỏa, liên kết vùng, kết nối các cảng biển và cửa khẩu quốc tế… Bộ GTVT cũng đề xuất đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành hoạt động vận tải, nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải, logistics…

Trong khi đó, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Quý Kiên cho rằng, Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ có rất nhiều lợi thế đón trước các xu thế phát triển của thời đại, như chuyển đổi xanh, giảm phát thải dựa trên khai thác tài nguyên gió với mật độ năng lượng khoảng 400 – 600 W/m2, năng lượng sóng 20 – 30kW/m, đặc biệt là đón dòng vốn 15,5 tỷ USD mà các đối tác cam kết hỗ trợ Việt Nam.

Ông Kiên cho rằng, phát triển năng lượng tái tạo tại vùng giàu tiềm năng này sẽ giúp “định vị” vị trí của Việt Nam trong “trật tự năng lượng” và hội nhập với các “luật chơi mới” về tăng trưởng xanh toàn cầu.

Lợi thế thứ 2, theo ông Kiên là xây dựng kinh tế biển, xã hội hướng biển và thịnh vượng từ kinh tế biển; kết nối mở cửa, hội nhập với quốc tế thông qua hành lang Thái Bình Dương – Ấn Độ Dương, tuyến hàng hải đứng thứ 2 trên thế giới và tiểu vùng Mê K ông ASEAN trở thành khu vực phát triển năng động, thu hút nguồn lực đầu tư trong nước và nước ngoài, tạo động lực phát triển.

Nhìn nhận tốc độ phát triển còn kiêm tốn, chưa xứng với tiềm năng và lợi thế, ông Kiên cho rằng, 14 tỉnh, thành trong Vùng cần tập trung phát triển nền kinh tế biển xanh, mở cửa hướng ra biển, hình thành các ngành kinh tế mũi nhọn như du lịch biển, hàng hải, năng lượng tái tạo, công nghệ sinh học biển; tập trung các giải pháp bảo vệ nguồn nước, tăng cường khả năng trữ nước đảm bảo an ninh nguồn nước; chủ động từ xa, từ sớm trước các rủi ro thiên tai ngày một gia tăng dưới tác động của biến đổi khí hậu…

TS. Trần Du Lịch, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ Quốc gia hiến kế để vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ phát triển trong tương lai.

Tại Hội nghị triển khai chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 26-NQ-TW ngày 3/11/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế – xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045 và xúc tiến đầu tư Vùng với chủ đề “Liên kết – Phát triển nhanh và bền vững – Đột phá từ biển”, TS. Trần Du Lịch (Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ Quốc gia) cho rằng, các câu hỏi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đặt ra tại sự kiện này rất hay.

Theo đó, một trong những câu hỏi mà Thủ tướng Phạm Minh Chính đặt với khu vực Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ, là: “Vì sao nó lại chưa phát triển; phát triển nhưng chưa như chúng ta mong muốn; phát triển chưa như ngang tầm tiềm năng?”.

TS. Trần Du Lịch đồng ý rằng, tiềm năng của khu vực này còn nguyên chưa sử dụng bao nhiêu, dư địa còn rất lớn. Vì thế mà bài toàn đặt ra, là làm sao để vùng này, đến thời gian nào đó, trở thành vùng đất phát triển chứ không phải vùng đất nghèo.

TS. Trần Du Lịch đưa ra dự báo, nếu tất cả cùng nhau đột phá, thì giai đoạn 2026 – 2035, chính là giai đoạn vùng này tăng trưởng mỗi năm 2 con số. Muốn làm được điều đó thì bây giờ phải chuẩn bị tiền đề, thể chế, hạ tầng, nguồn nhân lực cho 10 năm đó.

Cải cách thể chế nhưng cụ thể là cái gì? Trả lời câu hỏi này, TS. Trần Du Lịch cho rằng, vấn đề ở đây là mở rộng cơ chế, phân cấp, trao quyền tự chủ cho các địa phương, giúp tăng sự nâng động của địa phương lên.

Tiếp đến, theo ông Lịch là cơ chế huy động vốn. “Vốn nhà nước tạo hành lang thông thoáng nhất, an toàn nhất để phát triển trong tương lai và quá trình phát triển giao thông tạo tiềm năng cho đô thị hóa. Đây rõ ràng là “con gà đẻ trứng vàng” cho ngân sách và Bình Định đã làm được điều này. Riêng tuyến đường ven biển, nếu Bình Định khai thác tốt quỹ đất, dư sức tiếp tục làm giao thông. Khi giao thông được giải quyết sẽ giải quyết được các công trình khác”, TS. Trần Du Lịch chia sẻ.

Đồng quan điểm với Bí thư Tỉnh ủy Bình Định Hồ Quốc Dũng là xây dựng các tiểu vùng ở khu vực Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ. Riêng tiểu vùng “giữa”, trong đó có Bình Định phải gắn với Tây Nguyên. Và Hội đồng tiểu vùng này cần được trao cơ chế hoạt động. Vấn đề nữa, theo TS. Trần Du lịch là. các tỉnh Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ cần quan hơn đến phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế số.

Dẫn câu chuyện “cảng chủ yếu chỉ xuất khẩu dăm gỗ thôi thì cực kỳ buồn”, TS. Trần Du lịch đề xuất, Nhà nước cần có tín dụng rẻ cho người dân trồng rừng, nguồn tín dụng tiêu dùng rẻ để họ sinh sống trong giai đoạn đó và xây dựng cơ chế bảo hiểm cháy rừng. Chính sách này theo ông là hoàn toàn làm được. Từ đó, vùng kinh tế phía Tây của khu vực này sẽ trở thành thủ phủ về công nghiệp gỗ, chứ không phải “bây giờ cứ trồng rừng 5 năm rồi đem bán thì xót xa lắm”.

TS. Trần Du lịch cũng cho rằng, công nghiệp nặng nên có quy hoạch tập trung, để giải quyết bài toán môi trường. Ông Lịch tin tưởng, sau Hội nghị này, Chương trình hành động của Chính phủ sẽ sớm đi vào cuộc sống.