Giá vàng được dự báo cán mốc 2.100 USD/ounce trong năm 2023. Ảnh: AFP

Giá vàng được kích thích bởi nhiều nhân tố

Vàng giao ngay đã tiến sát mốc 1.850 USD/ounce trong ngày 3/1 trước khi giảm xuống và giao dịch quanh mức 1.835 USD/ounce. Trong khi đó, vàng giao kỳ hạn của Mỹ tăng giá 0,9% lên 1.842,80 USD/ounce.

Kể từ đầu tháng 11/2022, giá vàng đã đu theo xu hướng giảm chung khi thị trường chứng khoán hỗn loạn, dự đoán suy thoái kinh tế gia tăng và các ngân hàng trung ương mua tích trữ vàng nhiều hơn đã đẩy nhu cầu vàng đi lên.

“Nói chung, chúng tôi đang tìm kiếm một mức giá vàng thân thiện trong năm 2023 sẽ được hỗ trợ bởi suy thoái kinh tế và rủi ro định giá thị trường chứng khoán – mức lãi suất cao nhất mà ngân hàng trung ương ấn định, cộng với triển vọng đồng đô la Mỹ suy yếu đi và lạm phát không quay trở lại mức dự kiến dưới 3% vào cuối năm – tất cả những điều đó đều gia tăng kích thích giá“, ông Ole Hansen, Trưởng bộ phận chiến lược hàng hóa tại Ngân hàng Saxo cho biết.

“Ngoài ra, hiện tượng giảm đô la hóa của một số ngân hàng trung ương vào năm ngoái khi một lượng vàng kỷ lục được mua vào có vẻ sẽ tiếp tục, do đó tạo ra một mức sàn mềm cho thị trường này“, đại diện Ngân hàng Saxo nói thêm.

Trong thời gian tới, ông Hansen cho rằng các sự kiện tác động đến giá vàng sẽ là cuộc họp sắp tới của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và báo cáo việc làm của Mỹ được công bố cuối tuần này.

“Trên mức 1.842 USD, tức 50% [mức] điều chỉnh vào năm 2022, giá vàng sẽ tìm kiếm mức kháng cự tiếp theo là 1.850 USD và trên 1.878 USD”, ông Hansen lưu ý.

Cảnh báo giá vàng sẽ lập đỉnh mới

Phần lớn triển vọng năm 2023 đối với thị trường toàn cầu phụ thuộc vào quỹ đạo của chính sách tiền tệ khi các ngân hàng trung ương chấm dứt chính sách nới lỏng bằng các đợt tăng lãi suất mạnh mẽ trong năm 2022 trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế chậm lại và nguy cơ suy thoái kinh tế vẫn treo lơ lửng.

Tuy nhiên, quan điểm của các nhà kinh tế thế giới đang “vênh” nhau, trong đó băn khoăn lớn nhất hiện nay là việc Fed sẽ cắt giảm lãi suất vào cuối năm hay không, bởi lạm phát dự kiến sẽ vẫn cao hơn nhiều so với ngưỡng mục tiêu mà hầu hết các nền kinh tế lớn đề ra.

Theo các chiến lược gia, chính sách xoay trục ôn hòa hoàn toàn của các ngân hàng trung ương trong năm nay có thể tác động lớn đến thị trường vàng.

Ông Eric Strand, quản lý cấp cao tại Quỹ AuAg ESG Gold Mining ETF, cho rằng năm 2023 sẽ đưa giá vàng lên mức cao nhất lịch sử và bắt đầu một “thị trường giá lên kéo dài mới” với mức giá vượt quá 2.100 USD/ounce.

“Các ngân hàng trung ương sẽ bổ sung ngày càng nhiều vàng vào kho dự trữ của họ kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính, với mức kỷ lục đã thiết lập vào [quý III] năm 2022″, ông Strand cho biết.

“Chúng tôi cho rằng các ngân hàng trung ương sẽ xoay trục chính sách tăng lãi suất và trở nên ôn hòa hơn trong năm 2023, điều này sẽ kích hoạt sự bùng nổ đối với thị trường vàng trong nhiều năm tới. Do đó, chúng tôi tin rằng giá vàng sẽ kết thúc năm 2023 với mức tăng ít nhất 20%…“, đại diện Quỹ AuAg ESG Gold Mining ETF nói thêm.

Tháng trước, ông Juerg Kiener, Giám đốc điều hành Swiss Asia Capital, bình luận trên đài CNBC rằng xu hướng tăng giá của vàng thỏi đã được lặp lại vào cuối năm ngoái khi các điều kiện thị trường tương tự như năm 2001 và 2008.

“Vào năm 2001, thị trường vàng không chỉ tăng giá 20 hay 30% mà còn tăng rất nhiều, giống như năm 2008 khi chúng ta chứng kiến một bán tháo nhỏ hơn trên thị trường và khi các gói kích thích quay trở lại, giá vàng đã tăng từ 600 USD lên 1.800 USD trong thời gian ngắn, vì vậy tôi nghĩ rằng chúng ta có cơ hội rất tốt để chứng kiến một biến động lớn”, ông Kiener nhận định.

“Sẽ không chỉ là (mức tăng giá – BTV) 10 hay 20%, tôi nghĩ rằng sẽ một biến động thực sự sẽ tạo ra những kỷ lục mới”,  Giám đốc điều hành Swiss Asia Capital dự đoán.

Trung Quốc và một số quốc gia châu Á khác đã tăng đáng kể dự trữ vàng trong năm 2022. Ảnh: AFP

Nhu cầu tăng cao do bất ổn địa chính trị và lạm phát

Nhu cầu vàng năm 2022 đã tăng 18% lên 4.741 tấn (không bao gồm giao dịch thực hiện tại quầy – OTC), đánh dấu mức cầu hàng năm lớn nhất kể từ năm 2011. Nhu cầu vàng thế giới trong năm 2022 được thúc đẩy bởi nhu cầu đạt kỷ lục 1.337 tấn trong quý IV.

Đặc biệt, lượng vàng được các ngân hàng trung ương mua vào năm 2022 tăng cao nhất trong 55 năm qua, lên mức 1.136 tấn, theo công bố của Hội đồng Vàng Thế giới (WGC). Tuy nhiên, phần lớn các giao dịch mua này là “không được thông báo“.

Đáng nói hơn là lượng vàng các ngân hàng trung ương mua vào đã nhảy vọt 152% so với năm 2021 – năm mà họ chỉ mua 450 tấn vàng. Theo lý giải của Hội đồng Vàng Thế giới, mức tăng đột biến năm 2022 là do bất ổn địa chính trị và lạm phát leo thang.

“Lượng vàng mua ròng của các ngân hàng trung ương trong quý IV/2022 đạt tổng cộng 417 tấn, nâng tổng lượng mua vào nửa cuối năm lên 862 tấn. Cùng với quý III, dữ liệu quý IV vẫn là sự kết hợp của các giao dịch mua vào được ghi nhận và ước tính lượng mua vào không được xác nhận”, Hội đồng Vàng Thế giới cho biết.

“Nếu có thêm thông tin về hoạt động không được xác nhận trên, những ước tính nhu cầu vàng có thể phải điều chỉnh lại“, Hội đồng Vàng Thế giới lưu ý.

Nhu cầu đầu tư vàng trong năm 2022 đã tăng 10% lên 1.107 tấn, trong khi lượng vàng nắm giữ của các quỹ giao dịch ETF chứng kiến dòng tiền chảy ra của năm 2022 ít hơn so với năm trước.

Lượng trang sức được tiêu thụ giảm 3% trong năm 2022 xuống còn 2.086 tấn, bởi sự suy yếu chủ yếu tập trung vào quý IV khi giá vàng tăng.

Trong khi đó, tổng nguồn cung vàng thế giới chỉ tăng nhẹ 2% trong năm 2022, lên 4.755 tấn, dù sản lượng khai thác đạt mức cao nhất trong 4 năm là 3.612 tấn.

Châu Á, Trung Đông gia tăng tích trữ vàng

“Điều này đánh dấu một năm tiêu biểu cho hoạt động mua vào của các ngân hàng trung ương. Năm 2022 không chỉ là năm mua ròng thứ 13 liên tiếp mà còn là năm có nhu cầu hàng năm cao thứ hai được ghi nhận kể từ năm 1950, nó được thúc đẩy bởi nhu cầu trên 400 tấn trong cả quý III và quý IV“, Hội đồng Vàng Thế giới đánh giá.

Cuộc khảo sát thường niên của Hội đồng Vàng Thế giới đối với các nhà hoạch định chính sách cho thấy các động lực chính đằng sau việc nắm giữ vàng là “hiệu suất sinh lời của nó trong thời kỳ khủng hoảng” và “vai trò của vàng như một nguồn giá trị lâu dài”.

“Không có gì đáng ngạc nhiên khi trong một năm bị ảnh hưởng bởi sự bất ổn địa chính trị và lạm phát lan rộng, các ngân hàng trung ương đã chọn cách tiếp tục bổ sung vàng vào kho dự trữ với tốc độ nhanh hơn”.

Phần lớn lượng vàng mua vào của các ngân hàng trung ương trong năm 2022 đến từ các thị trường mới nổi, trong đó Ngân hàng Trung ương Thổ Nhĩ Kỳ mua vào nhiều nhất với mức kỷ lục 542 tấn. Trung Quốc, Ấn Độ, Ai Cập, Qatar, Iraq, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, và Oman đều tăng đáng kể dự trữ vàng trong năm 2022.

Giá vàng năm 2023 có thể tăng đột biến

Trong bối cảnh khó khăn chung do lãi suất tăng cao và đồng đô la Mỹ lên giá trong phần lớn thời gian năm 2022, lượng vàng mua vào tăng mạnh trong quý IV là đủ để đẩy giá vàng cả năm tăng nhẹ, với mức tăng 3% so với quý trước và tăng 0,4% so với năm trước đó.

Vàng thường suy yếu khi lãi suất tăng và đồng đô la Mỹ lên giá, một phần vì nó được định giá bằng đô la Mỹ mặc dù hầu hết nhu cầu giao dịch có nguồn gốc từ bên ngoài nước Mỹ, theo đánh giá của Ngân hàng Wells Fargo.

Ông John LaForge, Trưởng bộ phận Chiến lược tài sản thực tại Wells Fargo lưu ý rằng vàng là tài sản không sinh lãi nên nó kém hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư tổ chức và họ thường đầu tư trái phiếu kho bạc và các tài sản sinh lời khác khi lãi suất tăng.

Kể từ đầu năm 2023 đến nay, giá vàng giao ngay đã tăng hơn 5% và giao dịch ở mức khoảng 1.926 USD/troy ounce vào sáng ngày 1/2.

Ông LaForge cho rằng mặc dù Wells Fargo vẫn giữ quan điểm trung lập về vàng so với các mặt hàng khác và ngưỡng giá cuối năm 2023 mà Wells Fargo dự đoán vẫn là 1.900 – 2.000 USD/ounce, nhưng ông LaForge cảnh báo “lần này có thể khác”.

“Chúng tôi thậm chí có thể phải mở rộng ngưỡng giá dự đoán vào cuối năm 2023 nếu đồng đô la Mỹ vẫn bị giới hạn trong ngưỡng và chúng tôi tin rằng các đợt tăng lãi suất (của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ – BTV) sắp kết thúc”, đại diện Wells Fargo cho biết thêm.

Vàng được trưng bày tại nhà máy Shchyolkovo của Tập đoàn kim loại quý Yuzhuralzoloto, Nga. Ảnh tư liệu: TASS/TTXVN

Tháng 3 năm ngoái, Chính phủ Nga đã bỏ thuế giá trị gia tăng (VAT) áp dụng ở mức 20% với các giao dịch mua vàng của cá nhân và miễn thuế thu nhập đối với lợi nhuận thu được từ việc bán vàng miếng. Các biện pháp trên đã thúc đẩy nhu cầu đối với kim loại quý này. 

Theo dữ liệu chính thức, trong năm vừa qua, người Nga đã mua hơn 50 tấn vàng miếng – cao gấp 10 lần năm trước đó. Phần lớn, khoảng 60%, số lượng vàng miếng mua vào là thỏi 1 kg. Bộ Tài chính Nga cho biết đây chưa phải là số liệu cuối cùng do mới được thống kê tính đến tháng 11/2022.