Thách thức từ quỹ đất hẹp dần

Kết thúc năm 2022, bất chấp những dự báo ảm đạm về triển vọng kinh tế thế giới, vốn FDI vẫn chảy mạnh vào vùng Đông Nam bộ, khi 2 vị trí dẫn đầu cả nước lần lượt thuộc về TP.HCM (dẫn đầu, thu hút 3,94 tỷ USD) và Bình Dương (đứng ở vị trí thứ 2, với 3,14 tỷ USD). Các tỉnh còn lại như Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu, Tây Ninh, Bình Phước dù có tăng so với năm trước, nhưng ở mức khiêm tốn.

Dẫu vậy, theo nhận định của các nhà đầu tư, thách thức thu hút FDI của vùng Đông Nam bộ sẽ lớn dần trong năm 2023. Trong đó, thách thức đầu tiên đến từ quỹ đất phát triển công nghiệp đang bị thu hẹp đáng kể.

Ông Đào Xuân Đức, Chủ tịch Hiệp hội Các doanh nghiệp khu công nghiệp TP.HCM cho biết, theo báo cáo của Ban Quản lý các khu chế xuất và công nghiệp TP.HCM (Hepza), Thành phố chỉ có 46 ha đất “sạch” để cho nhà đầu tư thuê năm 2023. Thế nhưng, số đất này lại nằm rải rác ở nhiều quận, huyện, chứ không phải một khu.

Ông Đức cũng cho biết, TP.HCM vẫn còn quỹ đất, như Khu công nghiệp (KCN) Hiệp Phước còn 320 ha; KCN Tây Bắc Củ Chi còn hơn 100 ha, song chưa ký được hợp đồng thuê đất với Nhà nước.

Theo ông Đức, làn sóng chuyển dịch đầu tư từ các nước sang Việt Nam đang diễn ra, nhưng với quỹ đất hạn hẹp, TP.HCM không thể đón được nhà đầu tư lớn.

Tương tự, Đồng Nai cũng đang gặp khó về quỹ đất trong thu hút FDI. Ông Phạm Văn Cường, Phó trưởng ban phụ trách Ban Quản lý các KCN tỉnh Đồng Nai cho biết, các KCN của tỉnh địa phương này hầu như đã lấp đầy. Trong khi đó, 5 KCN mới, với diện tích 7.104 ha, dù đã đưa vào quy hoạch, nhưng đến nay vẫn chưa thể xây dựng. Do thiếu quỹ đất công nghiệp, nên 2 năm qua, Đồng Nai bỏ lỡ cơ hội thu hút các dự án có vốn đầu tư lên đến hàng tỷ USD.

Trong số các tỉnh vùng Đông Nam bộ, thì Bình Dương, Bình Phước, Tây Ninh, Bà Rịa – Vũng Tàu có lợi thế hơn về quỹ đất, bởi có nhiều KCN diện tích lớn để thu hút đầu tư. Chẳng hạn, Bình Dương thu hút được Tập đoàn Lego đầu tư nhà máy trên diện tích 44 ha với vốn đầu tư 1,3 tỷ USD. Dù có diện tích KCN lớn, nhưng thách thức cho các tỉnh này là các KCN nằm rất xa cảng biển, sân bay, hệ thống hạ tầng kết nối chưa đầu tư đồng bộ, nên doanh nghiệp FDI không hào hứng đầu tư.

Thuận lợi nhất trong các tỉnh Đông Nam bộ có lẽ là Bà Rịa – Vũng Tàu, vì tỉnh này vừa có diện tích KCN lớn, vừa có cảng biển nước sâu và nằm sát sân bay Long Thành (dự kiến khai thác năm 2025).

Hiện nay, các tỉnh trong vùng Đông Nam bộ đang đẩy mạnh xây dựng nhiều tuyến đường kết nối vùng, như đường Vành đai 3 (TP.HCM), cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu, một số tuyến quốc lộ. Dự kiến đến năm 2025 các dự án này mới hoàn thành đưa vào khai thác. Như vậy, sau năm 2025, thách thức về hạ tầng kết nối của vùng Đông Nam bộ mới được giải quyết.

Thủ tục hành chính, nhân lực “cản” bước nhà đầu tư

Thời gian gần đây, nhiều doanh nghiệp FDI liên tục phàn nàn về thủ tục đầu tư. Đặc biệt, tại TP.HCM, doanh nghiệp bức xúc về việc phải đi “nhiều cửa” qua các sở, ngành để xin thủ tục.

Sau một thời gian dài doanh nghiệp nêu bức xúc, tháng 10/2022, chính quyền TP.HCM mới tái lập cơ chế một cửa tại các KCN và ủy quyền cho Hepza thẩm định, phê duyệt, cấp, đổi giấy phép môi trường đối với các dự án đầu tư. Dù vậy, doanh nghiệp cho rằng, cần phải cấp phép cơ chế một cửa tại KCN với tất cả các thủ tục, chứ chỉ cấp phép về môi trường như hiện nay thì chưa giải quyết được vấn đề.

Đến tháng 12/2022, TP.HCM mới chính thức cho doanh nghiệp đánh giá năng lực điều hành của các sở, ngành và quận, huyện để tiếp tục cải cách các vấn đề yếu kém trong bộ máy chính quyền. Bà Mary Tarnowka, Giám đốc điều hành Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ (AmCham) tại Việt Nam cho rằng, thách thức lớn nhất đối với doanh nghiệp nước ngoài khi đầu tư tại TP.HCM là vấn đề thủ tục hành chính. Bà kỳ vọng, việc đánh giá các sở, ngành sẽ thúc đẩy nhanh hơn thời gian làm thủ tục cho doanh nghiệp.

Bên cạnh thủ tục, thì lao động cũng là vấn đề nổi cộm nhất hiện nay của các tỉnh Đông Nam bộ. Mặc dù nhiều tỉnh trong vùng có các trường đại học, cao đẳng, nhưng chưa đáp ứng được nhu cầu về nhân lực của doanh nghiệp. Lao động phổ thông hiện cũng thiếu trầm trọng, nhiều doanh nghiệp FDI không tuyển được lao động để đáp ứng nhu cầu sản xuất.

Ngoài ra, từ đầu năm 2023, nhiều tỉnh, thành phố tăng giá thuê đất, khiến doanh nghiệp FDI chùn bước. Đó là chưa kể, năm 2022, mức đóng bảo hiểm xã hội cho lao động nước ngoài tăng lên, khiến doanh nghiệp e ngại.

Chiều 31/01, ông Lê Trung Kiên, Trưởng ban Ban Quản lý Khu kinh tế Hải Phòng đã tới thăm, động viên một số doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đang hoạt động tại Khu công nghiệp (KCN) Nomura nhân dịp đi làm trở lại sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Quý Mão 2023.

Đoàn đến thăm, tặng quà Công ty TNHH Nichias Hải Phòng; Công ty TNHH Toyoda Gosei (Nhật Bản). Tại đây, đại diện các doanh nghiệp cho biết đã khẩn trương trở lại sản xuất ngay sau Tết Nguyên đán. 100% số lao động, kể cả lao động ngoại tỉnh trở lại làm việc với tinh thần phấn khởi.

Ông Lê Trung Kiên,Trưởng Ban Quản lý Khu Kinh tế Hải Phòng tặng quà đại diện lãnh đạo Công ty TNHH Nichias Hải Phòng. Ảnh: Thanh Sơn

Công ty TNHH Toyoda Gosei Hải Phòng là doanh nghiệp FDI hoạt động trong lĩnh vực sản xuất phụ tùng và linh kiện ô tô; tạo việc làm cho gần 3.500 công nhân với mức thu nhập bình quân 11,7 triệu đồng/người/tháng. Công ty TNHH Nichias Hải Phòng chuyên sản xuất các sản phẩm gắn kết và cải thiện môi trường; tạo việc làm cho 450 lao động với mức thu nhập bình quân 12,7 triệu đồng/người/tháng

Gặp mặt các doanh nghiệp, ông Kiên ghi nhận, đánh giá cao các doanh nghiệp trong KCN Nomura đã nhanh chóng tổ chức sản xuất sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán. Đáng chú ý, các doanh nghiệp đều ký được nhiều đơn hàng, bảo đảm sản xuất liên tục, tạo việc làm và thu nhập cho người lao động, đóng góp tích cực vào sự phát triển của thành phố.

Ông Lê Trung Kiên, Trưởng ban Ban Quản lý Khu kinh tế Hải Phòng lì xì người lao động Công ty TNHH Toyoda Gosei. Ảnh: Thanh Sơn

“Trong thời gian tới, Ban quản lý sẽ có cuộc làm việc với Công ty Phát triển KCN Nhật Bản – Hải Phòng nhằm giải quyết, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp. Trong đó có việc nghiên cứu, mở rộng KCN Nomura giai đoạn 2 (khoảng 200ha). Đồng thời, mong muốn các doanh nghiệp tiếp tục đầu tư mở rộng sản xuất, giới thiệu nhiều doanh nghiệp khác tới đầu tư tại Hải Phòng. Các doanh nghiệp cần tiếp tục thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch bệnh Covid-19; bảo đảm chế độ, chính sách, việc làm, thu nhập cho người lao động…”, ông Kiên nhấn mạnh.

Năm 2023, Hải Phòng sẽ đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở hạ tầng tại các khu công nghiệp Tiên Thanh, Cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng, Nam Đình Vũ khu 1, Nam Đình Vũ khu 2, VSIP, cầu Kiền…. Hoàn thành các thủ tục thành lập 4 khu công nghiệp mới: Nam Tràng Cát, Thủy Nguyên, Tràng Duệ 3, Giang Biên 2, cũng như triển khai các thủ tục đầu tư khu công nghiệp Vinh Quang, An Hòa và Tân Trào.

Trong các năm tiếp theo, Hải Phòng tiếp tục mở rộng các dự án khu, cụm công nghiệp và hoàn thiện các điều kiện khác như thủ tục hành chính, kết cấu hạ tầng giao thông… để tiếp tục thu hút thêm nhiều dự án khác vào Thành phố.

Tại tỉnh Hải Dương, ông Triệu Thế Hùng, Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương đã đi thăm, động viên các Công ty TNHH Huyndai Kefico Việt Nam (Hàn Quốc), Công ty TNHH Taishodo Việt Nam (Nhật Bản) trong KCN Đại An nhân dịp đầu xuân Quý Mão 2023.

Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương đã bày tỏ vui mừng trước kết quả mà 2 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) này đạt được trong năm 2022 và tin tưởng vào định hướng sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp năm 2023.

Ông Triệu Thế Hùng, Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương lì xì công nhân Công ty TNHH Taishodo Việt Nam. Ảnh: NM

“Sự thành công của 2 công ty là minh chứng cho lựa chọn đúng đắn khi doanh nghiệp quyết định đầu tư vào Hải Dương cũng như sự đồng hành hiệu quả, kịp thời của cấp ủy, chính quyền trong tỉnh.

Bên cạnh việc duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh, đề nghị 2 doanh nghiệp nghiêm túc chấp hành quy định về bảo vệ môi trường, thực hiện tốt công tác phòng chống cháy nổ, an toàn vệ sinh lao động; quan tâm, chăm lo hơn nữa chế độ lương, phúc lợi, đời sống tinh thần cho công nhân, người lao động. Đồng thời có những chính sách thu hút, đào tạo lao động chất lượng cao, có tay nghề và kinh nghiệm thực tiễn để góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp”, ông Hùng khẳng định.

Ông Triệu Thế Hùng, Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương tặng quà Công ty TNHH Huyndai Kefico Việt Nam nhân dịp đầu xuân Quý Mão. Ảnh: NM

Công ty TNHH Huyndai Kefico Việt Nam đầu tư tại Hải Dương từ năm 2009 với tổng vốn đầu tư 400 triệu USD. Đây là doanh nghiệp FDI công nghệ cao đến từ Hàn Quốc với mục tiêu nghiên cứu, phát triển và sản xuất các sản phẩm điện tử, bộ điều khiển cho xe có động cơ và động cơ xe. Doanh nghiệp tạo việc làm cho gần 2.000 công nhân với mức thu nhập bình quân 12 triệu đồng/người/tháng. Doanh thu năm 2022 của công ty đạt 477 triệu USD, nộp ngân sách 3,7 triệu USD.

Công ty TNHH Taishodo Việt Nam là doanh nghiệp FDI Nhật Bản, đầu tư sản xuất, kinh doanh tại Hải Dương từ năm 2007 với tổng vốn đầu tư 20 triệu USD chuyên sản xuất, gia công linh kiện điện tử. Doanh nghiệp thu hút 850 lao động, thu nhập trung bình hơn 8 triệu đồng/người/tháng. Doanh thu năm 2022 của công ty khoảng 90 triệu USD, nộp ngân sách nhà nước 0,5 triệu USD.