Công ty Cổ phần Hợp tác Kinh tế và Xuất Nhập khẩu Savimex (SAV) đang trải qua một giai đoạn đầy thách thức, phản ánh những tác động không lường trước của chính sách thuế quan đối ứng của Mỹ đối với các doanh nghiệp Việt Nam. Trong báo cáo tài chính quý 2/2025 vừa được công bố, Savimex đạt doanh thu gần 238 tỷ đồng, giảm 6% so với cùng kỳ năm trước.

Mặc dù lãi gộp của công ty tăng 15%, đạt gần 41 tỷ đồng và các chi phí bán hàng, quản lý doanh nghiệp được kiểm soát tốt, nhưng khoản lỗ tài chính đột biến lên tới 39 tỷ đồng đã khiến Savimex lỗ ròng 22,6 tỷ đồng trong quý 2/2025. Đây là lần đầu tiên công ty này lỗ trở lại kể từ quý 4/2023.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này bắt nguồn từ việc nắm giữ gần 3,4 triệu cổ phiếu của hãng xuất khẩu may mặc CTCP Dệt may – Đầu tư – Thương mại Thành Công (TCM). Savimex cho biết những thông tin liên quan đến chính sách thuế quan của Mỹ đã tác động tiêu cực đến giá thị trường của khoản đầu tư tài chính này, dẫn đến việc phải trích lập dự phòng tính đến cuối tháng 6.

Trên thị trường chứng khoán, cổ phiếu của các công ty xuất khẩu đang đối mặt với áp lực lớn kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố chính sách thuế quan đối ứng. Mặc dù đã có sự hồi phục đáng kể, cổ phiếu TCM và SAV vẫn giảm giá lần lượt 26% và 11% so với đầu năm, trong khi VN-Index tăng 17% tính đến 9h39 phiên 22/07.

Chuyển đổi tuần hoàn chính là chìa khóa để phát triển bền vững, nâng cao giá trị gia tăng và đảm bảo khả năng tồn tại, giúp các doanh nghiệp chiếm ưu thế cạnh tranh trong tương lai. Việc chuyển đổi theo mô hình kinh tế tuần hoàn không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu bắt buộc đối với ngành dệt may.

Kinh tế tuần hoàn là mô hình kinh tế hướng tới sử dụng hiệu quả, tiết kiệm tài nguyên, tái chế chất thải, góp phần bảo vệ môi trường đem lại hiệu quả kinh tế. Mô hình này gồm 3 nội dung cốt lõi: Giảm thiểu tối đa phát thải ra môi trường thông qua sử dụng tối ưu nhất tài nguyên và năng lượng; tái sử dụng, sửa chữa, bảo dưỡng kéo dài thời gian sử dụng sản phẩm; tái chế, tận dụng phế liệu, phế thải trở thành đầu vào sản xuất.

Ngành công nghiệp dệt may đang nỗ lực không ngừng để phát triển theo mô hình kinh tế tuần hoàn. Trong giai đoạn 2025-2030, ngành dệt may Việt Nam đặt mục tiêu phát triển theo chiều sâu, đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ, nâng cao năng suất, giảm phụ thuộc lao động phổ thông.

Để chuyển sang kinh tế tuần hoàn, các doanh nghiệp dệt may cần giảm dùng sợi nguyên sinh hóa thạch, tăng tỷ lệ polyester tái chế; phát triển sợi cellulose tái tạo thay polyester; thiết kế sản phẩm bằng sợi đơn chất (cotton 100%, polyester 100%) để tái chế dễ dàng; sử dụng nguyên liệu sinh học thay thế một phần polyester. Nhiều nghiên cứu cho thấy, trong khi polyester thông thường phải mất đến 500-1.000 năm mới phân hủy hoàn toàn, thì nguyên liệu polyester tái chế khi được vùi trong đất khả năng phân hủy đến 68,8% sau 180 ngày.

Đồng thời, chuyển đổi sang thuốc nhuộm gốc nước, ít độc hại, dễ phân hủy. Ứng dụng công nghệ nhuộm mới như nhuộm CO₂ siêu tới hạn, nhuộm foam, nhuộm plasma. Mục tiêu tái chế hợp lý đặt ra yêu cầu điều chỉnh quy trình thiết kế và tái chế quần áo. Hiện nay, việc thiết kế và sản xuất quần áo thường không tính đến điều gì sẽ xảy ra khi quần áo không thể sử dụng được nữa.

Các chuyên gia cho rằng, việc hướng tới nhiều loại vật liệu và phát triển các quy trình tái chế hiệu quả cho những vật liệu này là một bước quan trọng trong việc mở rộng quy mô tái chế, cũng như việc phát triển các vật liệu mới.

Tại Việt Nam, một số doanh nghiệp như TCM – Dệt may Thành Công đã và đang đẩy mạnh đa dạng hóa sản phẩm, đặc biệt những sản phẩm thân thiện với môi trường, những sản phẩm tái chế và những sản phẩm có giá trị cao, có quy trình sản xuất khép kín từ sợi – dệt – nhuộm – may, phát triển bền vững (ESG), tăng cường sử dụng 3 loại vật liệu polyester, viscose, cotton tái chế.

Tái chế hợp lý trong ngành dệt may còn gắn liền với yêu cầu đổi mới công nghệ, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ xanh để cải thiện tính kinh tế và chất lượng tái chế. Tiến sỹ Nguyễn Thị Thanh Phượng, Viện trưởng Viện Công nghiệp môi trường, cho rằng, cần có một chương trình đổi mới chung để tập trung nỗ lực và đầu tư vào công nghệ tái chế các vật liệu thông thường; cải tiến công nghệ phân loại cũng sẽ hỗ trợ nâng cao chất lượng tái chế bằng cách cung cấp nguyên liệu được xác định rõ ràng.

Với vai trò hạt nhân ngành dệt may, Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) đặt mục tiêu đến 2030 đạt mức tăng trưởng hai con số, phát triển bền vững theo kinh tế tuần hoàn, xây dựng thương hiệu xuất khẩu riêng. Hiện tỷ lệ sản phẩm xanh của Vinatex đã đạt 25%; toàn hệ thống đã đưa vào sản xuất sản phẩm sợi từ nguyên liệu tái chế tăng cao hàng năm, đến năm 2024 đạt 17.864 tấn.

Ngành dệt may Việt Nam hiện đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc gia; xuất khẩu dệt may trị giá 44 tỷ USD năm 2024, giữ vị trí thứ hai thế giới. Mục tiêu năm 2025 đạt 47-48 tỷ USD. Hướng đi tới kinh tế tuần hoàn của dệt may Việt Nam nhằm phát triển bền vững, bảo vệ môi trường, sức khỏe con người, góp phần thực hiện mục tiêu chung của quốc gia và toàn cầu về Net Zero, đồng thời còn tận dụng cơ hội để nâng cao năng lực cạnh tranh, giữ vững vị thế xuất khẩu hàng đầu thông qua việc đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về sản phẩm xanh của nhà nhập khẩu.

Chuẩn bị kỹ lưỡng để tiến bước vững chắc đến sứ mệnh chăm lo cuộc sống gia đình Việt là điều được ông Lee Jae Eun, Tổng giám đốc Everpia tâm niệm trong chiến lược mới.

Doanh nhân Lee Jae Eun, Tổng giám đốc Everpia.

Tái sinh bên bờ vực

Chuyến bay vào một ngày tháng 2/2001 đã đưa ông Lee Jae Eun đến Việt Nam lần đầu tiên. Dân số với tỷ lệ người trẻ dưới 35 tuổi chiếm trên 70% hứa hẹn một sức bật đáng kể của nền kinh tế là ấn tượng tốt về Việt Nam của nhà đầu tư Hàn Quốc này. Đây cũng là một phần lý do khiến ông quyết định mua lại mảng kinh doanh Bông tấm và Chăn ga gối đệm của Viko Moolsan – công ty Hàn Quốc đang đứng trước bờ vực phá sản vào năm 2004.

Các con số tài chính của Viko Moolsan thời điểm đó nói với ông Lee Jae Eun rằng, khoản đầu tư sẽ khó có hiệu quả. Tuy nhiên, bước ra khỏi phòng kế toán, điều khiến ông ngạc nhiên là thương hiệu  chăn ga gối đệm Everon của Viko Moolsan, sau 5 năm ra mắt, đã được định vị như một sản phẩm đẳng cấp, giá cao trong suy nghĩ của các chủ quán ăn ông có dịp tiếp xúc. Mức độ phủ sóng không dễ có này đã thay đổi suy nghĩ của ông, góp phần lớn trong quyết tâm đầu tư.

Từ một công ty đứng trước nguy cơ giải thể, Everpia đã nhanh chóng mở rộng doanh số và còn là doanh nghiệp FDI tiên phong niêm yết trên sàn chứng khoán. Khép lại năm 2022, Everpia ước đạt hơn 1.000 tỷ đồng doanh thu và hơn 80 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, vượt 14% kế hoạch đề ra và quan trọng hơn, đã hồi phục về sát mức trước đại dịch.

Biện pháp giãn cách xã hội áp dụng gắt gao giữa năm 2021 là một thách thức lớn đối với đa số doanh nghiệp sản xuất. Everpia từng có thời điểm đóng toàn bộ cửa hàng và đại lý. Doanh số bán hàng cũng không tránh khỏi bị ảnh hưởng.

Khó khăn như vậy, nhưng thông điệp đầu tiên của Ban lãnh đạo Everpia khi đại dịch ập đến là không giảm một đồng lương nào của nhân viên. Họ xác định giảm lương sẽ là phương án cuối cùng và thực tế đã không dùng đến. Tài chính đã được tích lũy đủ để Công ty có thể trả lương công nhân trong vòng… 3 năm ở tình thế đó.

Là một trong những nhân sự đầu tiên được Everpia tuyển dụng, bà Hải làm việc tại Công ty từ tuổi đôi mươi. Sau 27 năm làm việc, bà đã chứng kiến quy mô nhân sự của Công ty từ chỉ khoảng 50 người đã nhân lên gấp 24 lần. Trong số hơn 1.200 người đang làm việc tại Everpia, có cả con gái bà. Con cháu của chính những người lao động tiếp tục ưu tiên lựa chọn bước vào Công ty để xây dựng sự nghiệp là điều để lại ấn tượng mạnh với ông Lee Jae Eun trong lễ kỷ niệm tròn 30 năm thành lập Everpia hồi tháng 11/2022.

“Trải qua 30 năm hình thành và phát triển, tôi nghĩ lý do mà chúng tôi có thể duy trì được một Everpia phát triển bền vững suốt thời gian qua là con người Everpia có ý thức vì tập thể, vì cộng đồng. Tôi một lần nữa nhận thức rõ hơn rằng, Everpia đã và đang là một tập thể trung thành, chính trực và chuyên cần vì nhau mà phấn đấu. Tôi tin chắc chính 3 giá trị cốt lõi: trung thành, chính trực và chuyên cần đã đưa chúng tôi trở thành một tập thể đồng nhất, cùng nhau nỗ lực vì tương lai tươi sáng”, vị CEO của Everpia chia sẻ.

Đổi mới để vững tiến vị thế dẫn đầu

Ở tuổi 30, Everpia từng tái sinh từ “tro tàn”, trải qua các cuộc khủng hoảng toàn cầu, từ một công ty định hướng xuất khẩu đến nay đã bắt rễ sâu hơn vào nền kinh tế nội địa Việt Nam. Ông Lee Jae Eun cho rằng, một điểm khác biệt so với những ngày đầu là Everpia đã nhận thức rõ hơn về sứ mệnh của mình.

Tên gọi Everpia là sự kết hợp của hai từ “forEVER” – mãi mãi và “utoPIA” – một thế giới tươi đẹp. Sứ mệnh của Everpia của hiện tại đã cụ thể hơn nhiều. Đó là chăm lo cuộc sống gia đình của người tiêu dùng Việt Nam và thực hiện các hoạt động bền vững để góp phần tạo nên cộng đồng trường tồn.

Mục tiêu chăm lo cuộc sống gia đình Việt của Everpia không dừng lại ở các sản phẩm chăn ga gối đệm. Một cái bắt tay đáng chú ý đã được thực hiện giữa Everpia và VMLY&R Vietnam – một agency chuyên tư vấn về thương hiệu hồi tháng 8/2022, với mục tiêu thúc đẩy thương hiệu Everon làm mới mình để đáp ứng thị hiếu của khách hàng và giữ vững vị thế.

Everpia đã lần đầu công bố về chiến lược mở rộng ngành nghề với bước đi đầu tiên là nhóm sản phẩm “home textile” – các mặt hàng đồ dùng trong gia đình làm từ vật liệu vải như rèm, khăn trải bàn, khăn tắm, đồ dùng trong nhà bếp…

Ông Lee Jae Eun bật mí, ngày kỷ niệm thành lập Everpia năm nay (11/11/2023) được lựa chọn là thời điểm để công bố sản phẩm dệt may gia dụng đầu tiên. Công ty đang chuẩn bị kỹ lưỡng, không vội vã mà đi những bước thật chắc.

Với thành công đã có từ sản phẩm chăn ga gối đệm, lợi thế của Everpia, theo quan điểm của vị CEO này, là sự thấu hiểu khách hàng, khả năng lắng nghe khách hàng từ hệ thống đại lý trên toàn quốc. Sản phẩm của Everpia đang được chuẩn bị theo các tiêu chí từ sự ưa thích của khách hàng như giá hợp lý, chất lượng tốt, thiết kế đẹp.

Không chỉ làm mới mình trong chiến lược kinh doanh, đang có một Everpia rất khác trong hoạt động sản xuất. Năm 2022, lần đầu tiên Công ty ra mắt sớm bộ sưu tập. Lịch trình tổ chức hội nghị khách hàng giới thiệu bộ sưu tập năm và nhận đơn đặt hàng sớm (pre-order) đã được đẩy lên trước một tháng, giúp Công ty sớm tính toán lượng vải, chủ động sản xuất và tránh tình trạng cao điểm sản xuất các sản phẩm bán lẻ trong nước (kênh B2C) trùng với đơn hàng khách sạn, online và xuất khẩu (kênh B2B).

Năm 2023, Everpia tiếp tục tiến hành những công việc trên sớm hơn một tháng so với năm 2022, để có thể nhận nhiều hơn các đơn hàng khách sạn và xuất khẩu vào giai đoạn cao điểm cuối năm.

Thực tế, đã có những dự báo về thời kỳ “ngủ đông” của nhiều ngành xuất khẩu trong năm 2023, bao gồm cả dệt may. Cũng đánh giá doanh số xuất khẩu mặt hàng bông tấm sẽ bị ảnh hưởng, nhưng ông Lee Jae Eun cho rằng, chăn ga gối đệm là mặt hàng không thể thiếu trong lối sống của người Việt Nam, nên sẽ vẫn đứng vững.

Thậm chí, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều thay đổi, người đứng đầu Everpia dự cảm, Công ty vẫn phát triển bền vững. Sự lạc quan một phần đến từ nhân tố mới đáng chú ý của Everpia năm nay là Dự án Giang Điền. Nhà máy 3,8 ha ở Đồng Nai này dự kiến đi vào hoạt động từ tháng 3/2023 sẽ thay thế nhà máy hiện tại ở Biên Hòa. Sự thay đổi này cũng là cơ hội để Everpia chuẩn hóa và chuyên môn hóa nhà xưởng, dây chuyền sản xuất.

Cùng với việc tập trung phát triển kênh phân phối online với mục tiêu tăng trưởng 30%, CEO Lee Jae Eun kỳ vọng, doanh thu tại thị trường trọng điểm TP.HCM sẽ là động lực kéo tăng trưởng của Everpia trong năm 2023 nhiều thách thức.

Doanh nhân Quách Kiến Lân.

Thoát ly vùng an toàn

Đã từng là du học sinh sống và học tập hơn 10 năm  tại New Zealand, Quách Kiến Lân trở về Việt Nam mang theo bao kỳ vọng của gia đình về người kế nghiệp. Gia đình Lân theo nghiệp kinh doanh vải sợi truyền thống nhiều đời.

Thế nhưng, người kế nghiệp lại “từ chối” tham gia điều hành công ty của gia đình, lập công ty riêng mang tên Công ty TNHH MTV Vải sợi Bảo Lân.

“Vì quyết định này, ba mẹ giận tôi cả tháng trời. Họ cũng có lý do, vì gia đình đã có công ty, tại sao không làm, mà lại đi thành lập công ty riêng để làm gì”, Lân kể lại những ngày đầu tiên. Nhưng khi đó, Lân đang say sưa với hoài bão sẽ sản xuất các loại vải sợi thiên nhiên từ các loại cây trồng để tạo nguồn nguyên liệu “xanh” bền vững cho ngành dệt may Việt Nam, chấp nhận chọn con đường khó khăn hơn.

“Nhưng thực tế khó khăn hơn tôi dự liệu”, Lân kể. Công ty mới, thiếu đủ thứ, từ vốn liếng, kinh nghiệm, đến nguồn nguyên liệu sản xuất… Gỡ được những khó khăn này, sản xuất ra được vải sợi sinh thái, thì không công ty may mặc nào đón nhận, vì sản phẩm mới mà giá lại cao…

“Có lần, tôi vô tình thấy khách hàng còn ném tấm vải mà mình vừa chào hàng vào sọt rác. Lúc đó, tôi buồn vô cùng, nhưng không hiểu sao tôi không muốn dừng lại. Tôi muốn sản phẩm của mình được thị trường đón nhận, dù trước đó có lúc tôi cũng lo không biết có trụ nổi không”, Quách Kiến Lân kể.

Thế rồi, “sau cơn mưa trời lại sáng”, thành quả đã đến với Lân và cộng sự sau những ngày tháng kiên trì, tìm tòi cải tiến sản phẩm, tạo ra nhiều tính năng hơn. Công ty Bảo Lân chính thức ra mắt loại vải sợi sinh thái mang tên Greenyarn.

Sợi vải Greenyarn được sản xuất từ nguồn gốc tự nhiên như cây bông cotton, cây tre, bột gỗ để tạo ra các sợi vải sinh học thân thiện với môi trường và an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng. Quan trọng là tiêu chí phát triển bền vững “xanh” trong sản phẩm vải sợi của Bảo Lân nhận được sự tin tưởng của rất nhiều đối tác nước ngoài. Từ đó, các nhà máy may mặc sản xuất sản phẩm để xuất khẩu đi Mỹ và châu Âu liên tục đặt hàng vải sợi sinh thái của Bảo Lân.

Đến nay, Bảo Lân đã cho ra đời hai thương hiệu vải là Greenyarn và W.ELL Fabric. Trong đó, thương hiệu Greenyarn tập trung vào tìm nguồn, phát triển và phân phối sợi vải bền vững số lượng lớn đến các nhà máy may mặc tại Việt Nam. Còn thương hiệu W.ELL Fabric chuyên cung cấp nguyên liệu vải sinh thái, vải đặc biệt cho các đơn hàng theo yêu cầu.

Sau thành công của 2 loại vải sinh thái, mới đây, Quách Kiến Lân tiếp tục tung ra thị trường sản phẩm tất tái chế mang tên Re.socks. Vải để may tất tái chế được dệt từ các hạt nhựa tạo ra từ các chai nhựa đã qua sử dụng được làm sạch, lọc tạp chất và xử lý.

Nhưng đó chưa phải là điểm giới hạn mang tên vải sinh thái mà Lân đang làm. Hiện tại, Quách Kiến Lân đang nhìn thấy vải, sợi dệt từ cây chuối, cây dứa…

“Khi đi qua các vùng trồng chuối như Long An, Đồng Nai, tôi thấy phần lớn thân cây chuối và cây dứa bị chặt bỏ đi rất lãng phí và gây ô nhiễm môi trường. Nếu tận dụng được thân cây chuối và cây dứa để sản xuất thành vải sẽ tạo ra nguồn nguyên liệu rất lớn cho ngành dệt may Việt Nam. Nhưng việc cần làm trước hết là biến phụ phẩm từ chuối và dứa thành vải sợi thiên nhiên”, Lân chia sẻ.

Cơ may đến khi Trường đại học Công nghiệp TP.HCM cũng đang nghiên cứu đề tài sản xuất vải từ sợi chuối và dứa. Có thông tin, Lân lập tức tìm đến gặp chủ nhiệm đề tài để thảo luận, đề nghị đồng hành thực hiện và cam kết sẽ bao tiêu toàn bộ khi sản phẩm được thương mại hóa.

“Giữa tháng 12/2022, đề tài sản xuất vải sợi từ cây chuối và cây dứa đã chính thức được nghiệm thu để bước vào giai đoạn sản xuất”, Lân hào hứng.

Kế hoạch lớn nhất tiếp theo của Lân là sản xuất vải từ thân cây chuối trên quy mô lớn nhằm giảm giá thành xuống mức “bình dân”, để ai cũng có thể mua được sản phẩm quần áo được làm từ chính các sản phẩm nông nghiệp của người Việt.

Không chỉ phát triển dự án biến cây chuối, cây dứa thành vải sợi, Lân còn kết hợp với các trường đại học để nghiên cứu các loại vải có tính năng bảo vệ sức khỏe người dùng như vải kháng UV, kháng côn trùng, kháng mùi…

CEO Quách Kiến Lân mong muốn làm ra những loại vải thân thiện với môi trường. Trong ảnh: Anh Lân giới thiệu sản phẩm vải lụa tre nhân dịp Hội nghị Tổng kết ngành dệt may năm 2022

Luôn giữ tinh thần khởi nghiệp

Mặc dù không muốn nhắc nhiều đến những thất bại trước đây, nhưng Quách Kiến Lân không quên được những chuỗi ngày gian khó. Nhìn lại hành trình hơn 10 năm với nhiều thăng trầm và đầy thử thách, vị doanh nhân này đã đúc rút được nhiều bài học quý giá trong kinh doanh.

Anh chia sẻ, làm kinh doanh, việc đầu tiên là phải chịu được áp lực, áp lực từ gia đình, áp lực kinh doanh, áp lực duy trì sự tồn tại của công ty… Trong suy nghĩ của Lân, người đứng đầu doanh nghiệp cũng giống như người thuyền trưởng điều khiển con tàu, khi ra khơi, gặp sóng to, gió lớn thì phải chèo lái con thuyền đứng vững vượt qua sóng gió. Với doanh nghiệp cũng vậy, nếu người đứng đầu chịu được áp lực, vượt qua được thử thách, thì mới có thể đưa doanh nghiệp tiến lên.

Đến nay, sản phẩm vải sợi xanh của Bảo Lân được nhiều đối tác nước ngoài ưa chuộng. Dù đã khá thành công, nhưng trong suy nghĩ của Quách Kiến Lân, một start-up sẽ không có khái niệm dừng lại.

“Tôi muốn bản thân mình và các cộng sự luôn mang tinh thần của một công ty khởi nghiệp, đó là dám dấn thân, dám lăn xả, cùng nhau làm, cùng nhau suy nghĩ. Khi thử nghiệm thất bại, thì phải biết cách chuyển hướng. Còn cứ suy nghĩ là mình đã thành công rồi, thì sẽ có tâm lý ngủ quên trên chiến thắng”, Lân tâm sự.

Hiện tại, Quách Kiến Lân vẫn trăn trở làm sao để làm ra những loại vải thân thiện với môi trường, sản xuất quy mô lớn, giảm giá thành để ai cũng có thể mua được; xa hơn nữa, là nghiên cứu phát triển các sản phẩm mà từ nguồn nguyên liệu cho đến sản phẩm cuối cùng đến tay người tiêu dùng đều là sản phẩm bền vững…