Chính phủ Hoa Kỳ vừa khởi động một cuộc điều tra chính thức vào các hoạt động thương mại kỹ thuật số của Brazil, với trọng tâm là hệ thống thanh toán Pix do Ngân hàng Trung ương Brazil điều hành. Sự chú ý đặc biệt được dành cho các công ty fintech của Mỹ và những tác động tiềm ẩn từ hệ thống thanh toán này.

Các quan chức tại Washington bày tỏ lo ngại rằng Pix, hiện đang là phương thức thanh toán chiếm ưu thế tại Brazil, có thể tạo ra những điều kiện không công bằng cho các công ty công nghệ Mỹ, bao gồm Visa, Mastercard và các công ty fintech có trụ sở tại Mỹ. Sự ra đời của Pix vào năm 2020 đã cách mạng hóa lĩnh vực tài chính ở Brazil với các giao dịch tức thời, chi phí thấp, và đã thu hút hơn 150 triệu người dùng và hơn 60 triệu doanh nghiệp chấp nhận phương thức thanh toán này.

Thành công của Pix đã làm dấy lên những lo ngại ở Mỹ, nơi các quan chức cho rằng nó có thể gây ra những điều kiện không công bằng cho các công ty công nghệ Mỹ. Cuộc điều tra cũng phản ánh những căng thẳng chính trị rộng lớn hơn giữa hai nước, bao gồm cả việc Brazil tạm thời đình chỉ hoạt động của nền tảng xã hội X của Elon Musk vào năm ngoái. Cựu Tổng thống Donald Trump gần đây đã leo thang tình hình, đe dọa áp thuế 50% đối với hàng hóa Brazil và chỉ trích hệ thống tư pháp của Brazil vì đã truy tố Jair Bolsonaro.

Những lo ngại của Mỹ không chỉ giới hạn ở thanh toán kỹ thuật số. Là một thành viên quan trọng của khối BRICS, Brazil đã ủng hộ các động thái giảm bớt sự phụ thuộc vào hệ thống tài chính do Mỹ dẫn đầu. Điều này bao gồm hỗ trợ cho các khoản thanh toán tiền tệ địa phương xuyên biên giới và thảo luận về một đồng tiền dự trữ chung.

Các nền tảng tiền mã hóa như Truther đã bắt đầu sử dụng đường ray Pix để thực hiện thanh toán chuyển khoản stablecoin, hoàn toàn bỏ qua hệ thống SWIFT và các dịch vụ chuyển tiền của Mỹ. Sự thay đổi này đang được theo dõi chặt chẽ ở Washington, cho thấy nỗ lực của Brazil trong việc đa dạng hóa và giảm bớt sự phụ thuộc vào hệ thống tài chính Mỹ.

Cuộc điều tra của Mỹ vào các hoạt động thương mại kỹ thuật số của Brazil, đặc biệt là xung quanh hệ thống thanh toán Pix, cho thấy những diễn biến phức tạp trong quan hệ kinh tế và công nghệ giữa hai quốc gia. Trong khi Pix đã mang lại những lợi ích đáng kể cho người dùng và doanh nghiệp tại Brazil, nó cũng đã đặt ra những thách thức và lo ngại cho các công ty công nghệ Mỹ và chính phủ Mỹ.

Về lâu dài, cuộc điều tra này có thể dẫn đến những thay đổi trong cách tiếp cận của Mỹ đối với thương mại kỹ thuật số quốc tế và có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ kinh tế giữa Mỹ và Brazil. Tuy nhiên, điều chắc chắn là sự phát triển của các công nghệ thanh toán kỹ thuật số như Pix sẽ tiếp tục là một lĩnh vực quan trọng cần được theo dõi trong bối cảnh toàn cầu.

Reuters và các nguồn tin khác đã cung cấp thông tin cho bài viết này.

2022 là năm mà các thị trường tài sản số gần như “hấp hối”.

Tuy nhiên, tới tháng 12, việc một số quỹ ETF dành cho tiền số xuất hiện tại Hong Kong mang đến hy vọng mới cho cả nhà đầu tư cá nhân và chuyên nghiệp trên toàn cầu.

Các quỹ ETF với Bitcoin và Ether xuất hiện tại Hong Kong, trong đó có CSOP Bitcoin Futures ETF, trở thành quỹ ETF tiền số đầu tiên tại châu Á giúp các sáng kiến phát triển thị trường tài sản số thêm phần dày dặn. Tuy nhiên, diễn biến mới này không làm thay đổi cuộc khủng hoảng mà giới đầu tư phải đối mặt đối với thị trường tài sản số. Trong đó, vấn đề lớn nhất là sự an toàn đối với nắm giữ tiền số.

Vụ việc FTX phá sản, người sáng lập kiêm CEO Sam Bankman bị bắt giữ và đối diện án phạt 150 năm tù vì hàng loạt cáo buộc lừa đảo trở thành dòng nước lũ cuốn trôi niềm tin của giới đầu tư. Nhất là khi theo quy định của việc phá sản, các tài sản của FTX sẽ được ưu tiên trả trước cho các chủ nợ, thay vì nhà đầu tư.

Cùng với đó, vụ việc tại Celsius Network LLC – công ty cho vay tiền số càng khiến nhà đầu tư phẫn nộ. Cụ thể, 3 lãnh đạo của Celsius Network bị cáo buộc đã rút tổng cộng hơn 20 triệu USD tài sản ra khỏi Công ty, trong khi chặn khách hàng rút tiền và sau đó nộp đơn phá sản. Số phận của hàng tỷ USD mà nhà đầu tư nắm giữ dưới các tài khoản thuộc Celsius chưa có lời giải.

Celsius Network ghi nhận tài sản trị giá 11,8 tỷ USD, nhưng hiện chỉ có 167 triệu USD tiền mặt để hỗ trợ các hoạt động nhất định trong tình trạng phá sản. Các tài sản còn lại sẽ sớm được đưa ra đấu giá để thanh lý nghĩa vụ tài chính cho khách hàng. Câu hỏi đặt ra là: số tiền này thuộc về các chủ nợ của Công ty hay thuộc về khách hàng?

Những lo lắng này phần nào sẽ được giải toả, nếu hoạt động đầu tư tiền số dịch chuyển dần về hướng thị trường truyền thống với các quy định về an toàn, tương tự cổ phiếu và trái phiếu. Theo đó, tài sản của khách hàng sẽ được bảo vệ dưới các tiêu chuẩn, bao gồm việc cần thiết phải có tổ chức lưu ký và đơn vị bảo hộ cho rủi ro mất mát tài sản.

Ví dụ, theo quy định mới của CSOP Bitcoin Futures ETF, quỹ ETF tập trung vào thị trường tiền số sẽ giao phó tài sản của khách hàng cho đơn vị được cấp phép tại Hong Kong là HSBC Holdings Plc. Theo đó, tài sản của khách hàng sẽ được kiểm tra và giám sát dưới các quy định của ngành ngân hàng.

Đây chính là điều mà các nhà quản lý quỹ trông đợi từ lâu. Các “tay chơi” truyền thống tham gia vào thị trường tài sản số sẽ mang theo các quy định an toàn được thiết lập cụ thể, lâu đời. Các token có thể đóng góp quan trọng cho nền kinh tế trong tương lại, nhưng hiện tại, không ai dám chắc liệu các tài sản số có giá trị nào khác ngoài một phương tiện để đầu cơ. Thị trường tiền số cần thiết lập các hành lang an toàn để dòng vốn có thể tiếp tục chảy.

Các quỹ ETF tại Hong Kong chỉ là ví dụ gần nhất cho thấy ngành công nghiệp tài chính đang mở rộng hơn nữa, thâm nhập sâu hơn vào thị trường tài sản số cùng với các quy định bảo vệ nhà đầu tư. Bank of New York Mellon Corp, ngân hàng hiện đang trông coi 43 nghìn tỷ USD tài sản của khách hàng, gần đây đã mở dịch vụ nhận tài sản của khách hàng tổ chức là các loại tiền số. Trong khi đó, BlackRock Inc cũng bước chân vào lĩnh vực này với việc thêm tiền số vào nền tảng Aladdin, được sử dụng trong danh mục đầu tư của các quỹ lương hưu và các nhà đầu tư lớn khác.

Việc các nhà đầu tư tổ chức lớn tham gia thị trường và có các biện pháp giám sát tài sản của khách hàng là tin tốt, nhưng một số khoảng trống chỉ có thể lấp đầy bởi các quy định pháp luật.

“Yếu tố bảo vệ được các tổ chức như BNY Mellon, Fidelity hay HSBC cung cấp tới khách hàng có những đặc điểm nhất định: Chỉ dành cho khách hàng lớn; và cũng chỉ những tổ chức lớn như vậy mới có đủ năng lực để đảm bảo rủi ro. Nếu muốn tạo một thị trường tài sản số an toàn hơn, cần những điều luật mới được ban hành để lấp đầy khoảng trống”, Olivier Fines – đơn vị tư vấn cho khu vực châu Âu, Trung đông và châu Phi tại CFA Institute cho biết.

Một trong những khoảng trống pháp lý hiện nay chính là tách bạch khoản tiền của nhà đầu tư và của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ. Chẳng hạn, theo quy định của Ủy ban Chứng khoán và giao dịch Mỹ (SEC), các nhà môi giới cần tách bạch tiền mặt và cổ phiếu của khách hàng khỏi tài khoản của công ty. Đây là biện pháp quan trọng để bảo hiểm cho tài sản của nhà đầu tư. Tuy nhiên, tại các sàn giao dịch tiền số như FTX hay Binance, câu chuyện về tách bạch tài sản, minh bạch số liệu… vẫn còn rất xa vời.

Kể từ khi thị trường tiền số xuất hiện cho tới nay, các quy định của nhà quản lý đang tập trung vào ngăn chặn hoạt động rửa tiền. Việc bảo vệ nhà đầu tư chưa phải là ưu tiên.

“Cho dù có tạo nên cuộc cách mạng hay không, các công ty công nghệ không thể cung cấp biện pháp bảo vệ nhà đầu tư. Hệ sinh thái tài sản số cần một hành lang pháp lý mạnh mẽ và rõ ràng”, báo cáo của CFA Institute đánh giá.

Nhiều công ty công nghệ lớn nhất toàn cầu đang thực hiện cắt giảm lao động quy mô lớn do lo ngại suy thoái kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, việc sa thải nhân sự xuất phát từ những năm tăng trưởng đột biến vừa qua.

Ngày 18/1/2023, Microsoft thông báo sẽ sa thải 10.000 nhân viên, tương đương 5% lực lượng lao động. Trong khi đó, Amazon bắt đầu quá trình thực hiện các đợt cắt giảm nhân sự với quy mô lên tới 18.000 việc làm. Tiếp theo, 20/1/2023, Google công bố kế hoạch sa thải 12.000 lao động. Meta – công ty mẹ của Facebook cũng cắt giảm 11.000 việc làm.

Mỗi công ty đưa ra những lý do khác biệt, nhưng đa phần đều “đổ lỗi” cho điều kiện kinh tế vĩ mô, khi nguy cơ một cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu diễn ra ngày càng rõ rệt.

Dù vậy, theo giới chuyên gia, một nguyên nhân khác xuất phát từ chính tốc độ tăng trưởng đột biến của các công ty công nghệ trong 2 năm vừa qua, đi kèm đó là tuyển dụng ồ ạt.

Năm 2020, khi đại dịch Covid-19 xuất hiện và càn quyét trên toàn cầu, các công ty công nghệ – cung cấp các dịch vụ kết nối, làm việc, giải trí… trở nên quan trọng hơn bao giờ hết với người dân. Nhu cầu gia tăng với sản phẩm – dịch vụ công nghệ đẩy doanh số bán hàng và lợi nhuận của các gã khổng lồ công nghệ lên cao và tiếp tục xu hướng này cho tới năm 2021. Để đáp ứng nhu cầu, nhiều doanh nghiệp tuyển dụng lượng lớn lao động, đặt kỳ vọng vào một “bình thường mới”.

Tuy nhiên, thực tế không diễn ra như dự đoán. Tăng trưởng của các công ty công nghệ chậm lại, buộc họ phải đưa ra quyết định cắt giảm nhân sự để tiết giảm chi phí.

Trong bối cảnh này, Apple đang là ngoại lệ. Công ty không gia tăng tuyển dụng đột biến trong 2 năm qua và cho tới nay cũng chưa có thông tin về kế hoạch sa thải nhân sự.

Tài liệu mà các công ty cung cấp cho Ủy ban Chứng khoán và Sàn giao dịch Mỹ (SEC) cho thấy, các công ty công nghệ lớn nhất đã tăng trưởng mạnh mẽ như thế nào trong đại dịch.

Microsoft có 221.000 lao động toàn thời gian tính tới cuối tháng 6/2022, theo tài liệu gần nhất được công bố. Con số này tăng 40.000 người so với cùng kỳ năm trước đó, tương đương tăng 22%. Năm 2021, Microsoft cũng tuyển dụng thêm 18.000 lao động, tăng 11% so với 2020.

Tăng trưởng nhân sự của Microsoft qua các năm

Amazon lại là một trường hợp phức tạp hơn so với Microsoft bởi sở hữu lượng lớn lao động bán thời gian tại các kho hàng, cũng như khối nhân sự tại các văn phòng tương tự nhiều công ty công nghệ khác. Dù vậy, Công ty vẫn tăng thêm 310.000 việc làm trong năm 2021, trong khi năm trước đó đã tăng thêm 500.000 việc làm, tương đương tăng trưởng hơn 38%.

Tựu chung, Amazon có tổng 1,6 triệu lao động tính tới cuối tháng 12/2021.

Tăng trưởng nhân sự của Amazon qua các năm

Meta, công ty mẹ của Facebook cũng tăng hàng nghìn lao động tại trụ sở chính mỗi năm kể từ khi niêm yết vào năm 2012. 

Năm 2020, Meta tuyển dụng thêm hơn 13.000 người, tăng 30% so với năm trước đó và là năm tuyển dụng lớn nhất trong lịch sử doanh nghiệp này. Năm 2021, Công ty tiếp tục tuyển dụng thêm 13.000 lao động.

Tăng trưởng nhân sự của Meta qua các năm

Alphabet, công ty mẹ của Google tuyển dụng hơn 21.000 nhân sự năm 2021, tăng 15% so với năm trước đó. Tương tự, Công ty đã tuyển thêm hơn 16.000 lao động năm 2020, tăng gần 14%.

Tốc độ tăng trưởng này là đáng nể trong đại dịch, tuy nhiên, không quá cách biệt so với lịch sử trước đó của Alphabet. Công ty gia tăng nhân sự tại trụ sở chính ít nhất 10% mỗi năm kể từ năm 2013 và tăng thêm hơn 20% nhân sự mới riêng năm 2018, 2019.

Tăng trưởng lao động của Alphabet qua các năm

So với các đại gia công nghệ kể trên, Apple có tốc độ tăng trưởng nhân sự khiêm nhường hơn trong suốt đại dịch. Thực tế, Công ty duy trì tốc độ tuyển dụng trong những năm qua khá đều đặn, tương đương xu hướng chung từ năm 2016 tới nay.

Tính tới tháng 9/2022, Apple có 164.000 nhân sự, chỉ tăng khoảng 6,5% so với cùng kỳ năm 2021.

Tăng trưởng nhân sự của Apple qua các năm