Gần đây, người dùng Internet trên thế giới đồng loạt “phát sốt” trước sự xuất hiện của một công cụ AI (Artificial Intelligence-Trí tuệ nhân tạo) với tên gọi Chat GPT. Được mệnh danh là AI thông minh nhất thế giới, ChatGPT có thể trò chuyện, tạo văn bản, tạo ra những hình ảnh và video mới, thậm chí là làm thơ, viết code. Với bất cứ câu hỏi nào mà người dùng đưa ra, dù thuộc lĩnh vực nào, ChatGPT đa phần có thể trả lời lưu loát và vô cùng tự nhiên.

Sự tiến bộ vượt bậc của ChatGPT nói riêng và các công cụ AI nói chung khiến nhiều người nghĩ về viễn cảnh chúng sẽ cùng nhau thay thế con người. Tuy nhiên, có một lĩnh vực đặc thù mà các AI khó có thể vượt mặt con người, đó chính là mảng viết lách. So với những cây viết thực thụ, AI ở thời điểm hiện tại và ngay cả trong tương lai vẫn sẽ thua kém ở nhiều mặt.

Hiểu biết về bối cảnh: Những nhà văn, nhà báo hay các cây viết nói chung luôn có hiểu biết sâu sắc về bối cảnh mà họ đang viết. Họ có thể cân nhắc xem đối tượng, mục đích và thông điệp của văn bản hướng đến là gì để điều chỉnh tác phẩm của mình cho phù hợp. Trong khi đó, các mô hình AI như ChatGPT, dù có thể tạo văn bản dựa trên những dữ liệu mà chúng đã được nạp vào, vẫn thiếu khả năng hiểu biết đầy đủ ngữ cảnh.

Sức sáng tạo: Các cây viết nói chung có thể đưa ra những ý tưởng độc đáo và sử dụng trí tưởng tượng của mình để biến những ý tưởng đó thành nội dung mới mẻ, hấp dẫn. Các mô hình ngôn ngữ thiếu hoàn hoàn mặt này vì chúng chỉ có thể tạo ra văn bản dựa trên những dự liệu đã được con người cung cấp hoặc được tiếp xúc.

Trí thông minh cảm xúc: Các cây viết có thể chạm vào cảm xúc của độc giả và sử dụng cảm xúc đó để tạo kết nối với họ. Người đọc sẽ thấy mỗi phần tác phẩm thường đi kèm với những cảm xúc như đồng cảm, châm biếm, hài hước, trào phúng, hạnh phúc,… và nhiều hình thái khác nữa. Đây là điều các mô hình ngôn ngữ như ChatGPT không thể tái tạo được.

Tư duy phản biện: Người viết có khả năng đánh giá nghiêm túc nguồn thông tin, kiểm tra độ xác thực và đưa ra quan điểm cân bằng trong khi viết. Ngược lại, các mô hình ngôn ngữ không có khả năng tìm hiểu tính xác thực của thông tin mà nó được cung cấp. Bất cứ thông tin gì do con người cung cấp đều được AI chấp nhận, “tiêu hóa” và từ đó, trả lại những câu trả lời sai sự thật.

Sự nhạy cảm về văn hóa: Con người có thể tính đến các chuẩn mực và quy ước văn hóa khi viết. Họ biết đối tượng của mình hướng tới là ai, để từ đó điều chỉnh văn bản theo hướng phù hợp với niềm tin và độ nhạy cảm của độc giả, tránh những mâu thuẫn về văn hóa, lịch sự, tôn giáo,…khi viết. Trong khi đó, các mô hình AI chỉ có thể tạo văn bản dựa trên dữ liệu sẵn có,  thiếu khả năng hiểu biết, cân nhắc đầy đủ đến bối cảnh văn hóa.

Sau khi thử nghiệm chatbot AI ChatGPT trong nhiều tình huống khác nhau, rất nhiều người thừa nhận công cụ này hoạt động tốt nhất khi có sự can thiệp của con người. Nếu không có sự chỉnh sửa từ phía con người, những bài viết do ChatGPT tạo ra sẽ thiếu chiều sâu cảm xúc và thiếu sắc thái tự nhiên. Mặc dù ChatGPT có thể hỗ trợ các công việc viết lách, thông qua việc sản xuất ra hàng loạt content khác nhau trong một thời gian ngắn; nhưng những công cụ AI như vậy sẽ không bao giờ có thể thay thế hoàn toàn các cây viết thực thụ.

Sự phổ biến của ChatGPT và các công cụ trí thông minh nhân tạo (AI) nói chung khiến không ít người lo sợ viễn cảnh máy móc sẽ thay thế vị trí của con người trong tương lai. Những ngành nghề còn phù hợp trong hôm nay sẽ có thể bị đào thải trong ngày mai, nhường chỗ cho các loại máy móc, công nghệ.

Tuy nhiên, thực tế, ChatGPT dù có tài giỏi thế nào, vẫn thua kém con người ở khả năng phản biện, xác minh nguồn thông tin, không có sự thấu hiểu về mặt cảm xúc, thiếu tính nhạy cảm trong ngữ cảnh, phải phụ thuộc nhiều vào dữ liệu nền,…Do đó, thay vì lo sợ ChatGPT sớm muộn cũng sẽ thay đổi thị trường lao động, nhân sự trong một số ngành nghề, ngược lại, có thể tận dụng công cụ này để tăng hiệu quả và năng suất làm việc, tăng sự linh hoạt và tăng sức cạnh tranh cho bản thân.

Lập trình viên

Khả năng đọc và viết mã code của ChatGPT là một trong những tiến bộ vượt bậc hơn hẳn các mô hình ngôn ngữ trước đây. Với ChatGPT, việc tạo mã và sửa lỗi mã có thể chỉ cần đến một vài giây, giúp lập trình viên tiết kiệm rất nhiều thời gian và công sức.

Vào tháng 12/2022, một vài người dùng Twitter đã thử yêu cầu ChatGPT khởi tạo một số ứng dụng. Kết quả cho thấy, công cụ này hoàn toàn có thể tạo thành công một nền tảng giao dịch dành cho Bitcoin hay soạn thảo các hợp đồng thông minh. Tuy nhiên, các mã code do ChatGPT viết ra vẫn có những lỗi sai nhất định, cần sự kiểm soát của con người chứ không phải luôn luôn chính xác.

Ngành sáng tạo nội dung, truyền thông

Những người sáng tạo nội dung có thể tận dụng ChatGPT, đặc biệt khi công cụ này biết làm thơ, viết văn hoặc viết báo. Thậm chí, mới đây, một sinh viên đại học tại Nga đã dùng ChatGPT để hoàn thành luận văn tốt nghiệp của mình trong 23 tiếng đồng hồ, thay vì tiêu tốn hàng tuần trời để tự nghiên cứu và viết lách.

Nếu đang “bí” ý tưởng, những người làm sáng tạo có thể nhập từ khóa và để ChatGPT gợi ý cho họ một vài lựa chọn. Ngoài khả năng viết tiêu đề, dàn ý hoặc viết cả đoạn văn, ChatGPT còn có thể xây dựng kế hoạch cho các chiến dịch truyền thông theo tuần, theo tháng, tạo các bài đăng trên mạng xã hội, tạo các bản tin email và quảng cáo.

Dịch thuật

ChatGPT có khả năng dịch được các văn bản từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác. Do đó, những người học ngành biên dịch có thể sử dụng công cụ AI này để hỗ trợ quá trình học tập và làm việc. Ngoài ra, những người đi làm có thể tận dụng ChatGPT để giao tiếp với khách hàng, đối tác đến từ nhiều quốc gia khác nhau.

Những người đang tìm việc làm

Không chỉ hỗ trợ những công việc cụ thể như trên, ChatGPT còn có tác dụng với những người đang loay hoay tìm việc. Nhiều ứng viên đã sử dụng ChatGPT để viết thư xin việc hay tạo CV.

Từ phía nhà tuyển dụng, Robin Diamond, CEO- Nhà sáng lập Fifth & Cor cho biết ông không hề có thái độ bài xích nếu ứng viên sử dụng AI để tạo CV và thư xin việc của riêng mình. Cách này thực chất giúp ứng viên tiết kiệm thời gian khá hiệu quả, miễn là họ không quá lạm dụng công cụ và biết cách chỉnh sửa hồ sơ sao cho hợp lý. Ngoài ra, vị CEO gợi ý: “Ứng viên và nhà tuyển dụng có thể dùng ChatGPT để hỗ trợ quá trình phỏng vấn. Họ có thể tham khảo những câu hỏi và câu trả lời mẫu từ công cụ AI này để luyện tập tốt hơn”.