Quản trị rủi ro là một yếu tố then chốt trong hoạt động của các công ty chứng khoán, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự phát triển lành mạnh và bền vững của thị trường chứng khoán. Tại chương trình đào tạo ‘Quản trị rủi ro cho công ty chứng khoán’ diễn ra vào ngày 21/7, ông Hà Duy Tùng, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), đã nhấn mạnh tầm quan trọng của quản trị rủi ro. Ông cho rằng quản trị rủi ro hoạt động như một ‘người gác cổng’, giúp các công ty chứng khoán chủ động phòng ngừa và ứng phó với các rủi ro tiềm ẩn, tránh những tổn thất nghiêm trọng khi thị trường có những biến động bất ngờ.

Trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam đang phát triển nhanh chóng và hội nhập sâu vào thị trường vốn quốc tế, công tác quản trị rủi ro ngày càng trở nên quan trọng. Quản trị rủi ro không chỉ giúp đảm bảo thị trường phát triển lành mạnh, minh bạch và bền vững mà còn bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các nhà đầu tư. Ông Tùng đề nghị những người làm công tác quản trị rủi ro trong các công ty chứng khoán cần có kiến thức và kinh nghiệm chuyên sâu về lĩnh vực tài chính, chứng khoán. Đồng thời, họ cũng cần có kỹ năng và thông tin cần thiết để xây dựng chiến lược phòng vệ và quản trị rủi ro hiệu quả.

Liên quan đến vấn đề này, ông Tan Boon Gin, Tổng Giám đốc Công ty Quản lý Thị trường (SGX), đã nhấn mạnh Việt Nam là đối tác quan trọng của Singapore. SGX sẵn sàng hỗ trợ các hoạt động quản lý rủi ro tại Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực nâng hạng lên Thị trường Mới nổi. Sự hỗ trợ này không chỉ giúp tăng cường năng lực quản lý rủi ro của các công ty chứng khoán mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Có thể thấy, quản trị rủi ro là một yếu tố không thể thiếu trong hoạt động của các công ty chứng khoán. Việc nâng cao năng lực quản lý rủi ro không chỉ giúp các công ty chứng khoán hạn chế được những tổn thất mà còn góp phần xây dựng một thị trường chứng khoán lành mạnh, minh bạch và bền vững. Qua đó, giúp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các nhà đầu tư và thúc đẩy sự phát triển của thị trường.

Trước những thách thức và cơ hội trong quá trình phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam, việc tăng cường công tác quản trị rủi ro là hết sức cần thiết. Điều này không chỉ giúp các công ty chứng khoán nâng cao năng lực cạnh tranh mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian tới.

Để biết thêm thông tin về SGX và các hoạt động hỗ trợ quản lý rủi ro tại Việt Nam, có thể tham khảo trang web chính thức của SGX.

Thị trường chứng khoán Việt Nam vừa tròn 25 tuổi, đánh dấu một phần tư thế kỷ phát triển đầy thăng trầm. Từ những bước đi đầu tiên đầy thận trọng vào năm 2000 đến nay, thị trường đã trải qua nhiều giai đoạn thử thách, bao gồm các cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, đại dịch COVID-19 và các biến động địa chính trị thế giới. Tuy nhiên, thị trường chứng khoán Việt Nam đang dần lớn mạnh và trở thành một trong những thị trường tiềm năng nhất khu vực.

Đây là kênh huy động vốn hiệu quả cho doanh nghiệp và là huyết mạch của nền kinh tế thị trường hiện đại. Để nhìn lại chặng đường phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam suốt một phần tư thế kỷ và thảo luận về những cơ hội và thách thức trong giai đoạn bứt phá phía trước, một talkshow đặc biệt với chủ đề ’25 năm thị trường chứng khoán: Thời điểm vươn mình’ sẽ được tổ chức vào ngày 28/7/2025 trên Fanpage CafeF.

Dàn khách mời của talkshow này bao gồm những người có kinh nghiệm lâu năm và có ảnh hưởng lớn trong giới tài chính và chứng khoán Việt Nam. Chương trình sẽ có sự tham gia của ông Nguyễn Đức Hùng Linh, Sáng lập Think Future Consultancy, cùng với ba vị khách mời khác, bao gồm bà Phạm Thị Thùy Linh, Trưởng ban Phát triển thị trường – Ủy ban Chứng khoán Nhà nước; bà Hồ Ngọc Yến Phương, Thành viên HĐQT – Phó Tổng Giám đốc – Giám đốc tài chính Công ty Cổ phần Hàng không VietJet; và bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Chứng khoán Kỹ Thương.

Talkshow này không chỉ là cơ hội để lắng nghe các chuyên gia phân tích mà còn giúp nhà đầu tư, trong đó có giới trẻ, hiểu rõ hơn về vai trò và triển vọng của thị trường chứng khoán Việt Nam. Những thông tin chia sẻ tại chương trình sẽ giúp khán giả nhận diện xu hướng thị trường, củng cố niềm tin và có chiến lược đầu tư bài bản hơn trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động.

Chủ đề ‘Thời điểm vươn mình’ của chương trình không phải ngẫu nhiên được chọn làm tên gọi, bởi thị trường chứng khoán Việt Nam đang đứng trước nhiều cột mốc lớn, bao gồm triển vọng nâng hạng thị trường từ cận biên lên mới nổi, thu hút thêm dòng vốn quốc tế; hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, tăng tính minh bạch và bảo vệ nhà đầu tư; đẩy mạnh số hóa và ứng dụng công nghệ trong giao dịch và quản lý thị trường.

Với nền tảng 25 năm ra đời và phát triển, thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào giai đoạn cất cánh với nhiều kỳ vọng lớn. Tương lai của thị trường chứng khoán Việt Nam là nơi huy động vốn hiệu quả và là kênh đầu tư chuyên nghiệp và văn minh cho người dân. Đây là thời điểm vươn mình cho thị trường và cũng là cho mọi thành phần tham gia vào hệ sinh thái tài chính quốc gia.

Sự trở lại của khối ngoại

Nếu không tính các giao dịch đột biến với cổ phiếu Eximbank (phần lớn qua phương thức thỏa thuận), khối ngoại đã có tổng cộng 40 phiên mua ròng liên tiếp kể từ phiên giao dịch 7/11/2022 – điều chưa từng thấy trong lịch sử giao dịch của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Tính chung cả năm 2022, các nhà đầu tư nước ngoài đã giải ngân ròng vào thị trường 29.238 tỷ đồng. Trước đó, nhóm này đã bán ròng 18.794 tỷ đồng trong năm 2020 và xác lập kỷ lục bán ròng tới 62.237 tỷ đồng năm 2021.

Ngay trong quý I/2022, ảnh hưởng từ xung đột Nga – Ukraine, cùng động thái nâng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), khối ngoại đã bán ròng hơn 6.600 tỷ đồng. Dòng tiền khối ngoại đã trở lại trong quý II/2022, nhưng phải tới đợt giảm giá sâu của thị trường chứng khoán vào tháng 11 mới thật sự kéo dòng vốn trở lại và tạo nên cú đảo chiều ngoạn mục.

Dòng tiền ngoại chuyển từ trạng thái bán ròng trong 9 tháng đầu năm sang mua ròng cả năm. Đồng thời, VN-Index cũng hồi phục sau khi chạm đáy 874 điểm ngày 16/11.

Giai đoạn trung tuần tháng 11/2022, khi dòng tiền nội vắng bóng do “sợ hãi”, khối ngoại là bên mua chiếm tới gần 30% giá trị cổ phiếu được khớp. Tỷ trọng giá trị giao dịch của khối ngoại cuối tháng 11/2022 phổ biến ở mức 14,8%, tăng mạnh so với mức 6,2% vào đầu năm 2022.

Thêm vào đó, thay vì dàn trải, dòng tiền ngoại tập trung mua/bán ở một số cổ phiếu. Tỷ trọng giao dịch khá áp đảo và quyết định đáng kể lên giá cổ phiếu nhiều phiên.

Tính từ đầu năm 2022, khối ngoại mua ròng trên nghìn tỷ đồng với 13 mã chứng khoán, nhiều nhất là cổ phiếu STB, DGC và chứng chỉ quỹ FUEVFVND. Ngược lại, các cổ phiếu vốn hóa lớn, đứng đầu là EIB (chủ yếu qua giao dịch thỏa thuận), NVL, HPG, VIC, MSN, là những cổ phiếu bị bán ròng mạnh nhất từ đầu năm.

Một nghiên cứu của Công ty Chứng khoán BIDV phân tích trên 50 tỷ USD nhà đầu tư nước ngoài sở hữu trên thị trường chứng khoán Việt Nam cho thấy, hơn một nửa thuộc sở hữu của khối ngoại là do nhà đầu tư chiến lược nắm giữ. Nhóm này có thời gian sở hữu cổ phiếu thường dài hạn. Nhóm thứ hai là các quỹ đầu tư thường từ châu Âu, phân bổ phần lớn tài sản vào chứng khoán Việt Nam. Các nhà đầu tư này gắn bó với sự phát triển của thị trường và việc đầu tư phụ thuộc số tiền huy động được từ nhà đầu tư.

Cùng với đó, thị trường còn có nhóm quỹ đầu tư chỉ số, chiếm hơn 10% số lượng cổ phiếu nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ, hoạt động khá linh hoạt. Cuối cùng là nhóm nhà đầu tư mua chứng khoán thông qua chứng chỉ P-notes, được xem là dòng tiền khá nóng.

Riêng trong tháng 11/2022, dòng tiền giải ngân ròng từ khối ngoại (hơn 16.000 tỷ đồng) có sự hỗ trợ đáng kể từ dòng vốn ETF đổ vào thị trường, trong đó chủ yếu từ Fubon ETF và quỹ ETF dựa trên rổ chỉ số VNDiamond.

Còn đó sức hút

Một trong những động lực kéo dòng tiền ngoại quay lại mua ròng mạnh thời gian vừa qua phải kể đến mức định giá hấp dẫn của thị trường. VN-Index đã giảm rất sâu và liên tục giữ ngôi quán quân chỉ số rơi sâu nhất thế giới.

“Quá tiêu cực” là điều được ông Michael Kokalari, kinh tế trưởng của VinaCapital nhắc đến nhiều lần trong nhận định hồi giữa tháng 11/2022 khi nói về phản ứng của nhà đầu tư và thị trường chứng khoán Việt Nam. Tác động của việc thắt chặt tín dụng với các công ty bất động sản là điều được vị chuyên gia này nhắc đến. Nhưng ông cũng nhấn mạnh, lĩnh vực này chỉ đóng góp 10% GDP Việt Nam, thấp hơn nhiều so với tỷ trọng 30% tại Trung Quốc.

Tính từ đầu năm 2022, khối ngoại mua ròng trên nghìn tỷ đồng với 13 mã chứng khoán, nhiều nhất là cổ phiếu STB, DGC và chứng chỉ quỹ FUEVFVND. Ngược lại, các cổ phiếu vốn hóa lớn, đứng đầu là EIB, NVL, HPG, VIC, MSN, là những cổ phiếu bị bán ròng mạnh nhất.

Định giá của thị trường thấp hơn 2 lần so với mức trung bình 5 năm, khi VN-Index rơi về 874 điểm. Theo ông Trần Thăng Long, Giám đốc phân tích Công ty Chứng khoán BSC, đây là trường hợp rất ít xảy ra trong quá khứ và cũng là cơ hội cho đầu tư dài hạn, bởi tiềm năng tăng trưởng của Việt Nam vẫn còn rất tốt và đang tốt hơn so với các thị trường khác ở nhiều chỉ tiêu quan trọng.

Nhanh chóng hút được dòng tiền lớn của khối ngoại, nhưng cùng với đó là lo ngại vốn ngoại sớm rút. Từ thực tế quan sát, bà Hoàng Việt Phương, Giám đốc phân tích Công ty Chứng khoán SSI không kỳ vọng có những sự đảo chiều quá nhanh trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn đang ở định giá thấp như hiện nay.

Cùng quan điểm, ông Huỳnh Minh Tuấn, Tổng giám đốc Công ty Đầu tư FIDT cho rằng, vốn ngoại sẽ không nhanh đi, ít nhất cho đến khi định giá thị trường tăng rất nhanh về vùng trung bình 10 năm.

Ngoài lợi thế từ định giá, dòng vốn nước ngoài vào chứng khoán Việt Nam còn được hỗ trợ từ yếu tố vĩ mô và chính sách tiền tệ thế giới. Ở thời điểm hiện tại, bà Nguyễn Hoài Phương, điều hành Quỹ VESAF (VinaCapital) đánh giá, việc USD hạ nhiệt do tốc độ tăng lãi suất của Mỹ giảm dần, trong khi các nước khác tăng lãi suất nhanh hơn có thể kéo dòng tiền rời khỏi Mỹ và chuyển sang các nước khác, trong đó có Việt Nam.

Đồng quan điểm, Bộ phận Phân tích thuộc Công ty Chứng khoán VNDirect cho rằng, lạm phát toàn cầu và lãi suất của Mỹ khi phát đi “tín hiệu” đạt đỉnh sẽ kích thích khẩu vị rủi ro của nhà đầu tư nước ngoài tìm kiếm câu chuyện tăng trưởng cao từ những thị trường mới nổi hay cận biên. Ngoài ra, các cổ phiếu công nghệ “thất thế” cũng dẫn đến sự chuyển hướng đầu tư sang các hoạt động kinh doanh truyền thống – vốn là các lĩnh vực đang có ưu thế về tỷ trọng vốn hóa lớn tại thị trường chứng khoán Việt Nam.

Các chuyên gia còn kỳ vọng dòng vốn ngoại sẽ gia tăng. Các quỹ ETF khu vực Đài Loan, Thái Lan đang quan tâm đặc biệt tới thị trường Việt Nam khi nhận thấy sự tương đồng của chứng khoán Việt Nam với các thị trường này 10-20 năm trước. Từ thực tế làm việc với một số quỹ, ông Huỳnh Minh Tuấn cho biết, một số quỹ dự định huy động quỹ sau dịp Noel. Các quỹ có thể tìm thêm các nguồn tiền để tham gia mua vào, giúp danh mục hiện tại giảm bớt áp lực thua lỗ.

Là người đứng đầu quỹ PYN Elite Fund, ông Petri Deryng cũng kỳ vọng thị trường có cơ hội để tăng trưởng khả quan. Sau gần thập kỷ chuyển hướng từ Thái Lan sang đầu tư cổ phiếu Việt Nam, năm 2022, lần đầu tiên tỷ suất lợi nhuận của PYN Elite Fund âm ở mức hai con số (khoảng 28%). Tuy nhiên, 2 năm liền trước, quỹ đầu tư này đạt hiệu suất tới 31,8% (2020) và 42,7% (2021).

Nhà quản lý quỹ PYN Elite Fund đánh giá, niềm tin vào thị trường đã được cải thiện. Do đó, thay vì chịu ảnh hưởng bởi yếu tố tâm lý, ông kỳ vọng, VN-Index sẽ đi cùng hướng với tăng trưởng của nền kinh tế. Theo đánh giá của nhà đầu tư này, Việt Nam đứng đầu trong số các nước ASEAN về triển vọng tăng trưởng kinh tế và tăng trưởng lợi nhuận của các công ty niêm yết trong vài năm tới.

Thiếu vắng sản phẩm mới

DR FUEVFVND01 – chứng chỉ lưu ký dựa trên chứng chỉ quỹ DCVFM VNDiamond ETF là một hiện tượng đáng chú ý trong năm 2022. Sản phẩm do Bualuang Securities phát hành chào bán cho các nhà đầu tư Thái Lan lần đầu vào tháng 3/2022. Quy mô vốn hóa thị trường của quỹ này hiện lớn gấp 4,84 lần thời điểm cách đây 9 tháng, xấp xỉ 3.700 tỷ đồng.

Sản phẩm DR cho phép nhà đầu tư nước ngoài không cần trực tiếp mở tài khoản tại Việt Nam, nhưng vẫn có thể đầu tư vào chứng chỉ lưu ký với tỷ lệ 1 DR chuyển đổi 1 chứng chỉ VNDiamond ETF. Các nhà đầu tư Thái Lan gián tiếp sở hữu hơn 167 triệu chứng chỉ quỹ, tương đương 20,8% tổng lượng chứng chỉ quỹ.

Giai đoạn thị trường Việt Nam rơi sâu, rổ danh mục “kim cương” gồm các cổ phiếu “cạn” room ngoại (VNDiamond) có sức hút lớn hơn tất cả các sản phẩm DR mà Bualuang Securitie cung cấp ra thị trường, thể hiện ở số lượng chứng chỉ lưu ký thêm mới vượt trội.

Tuy nhiên, đây là sản phẩm mới đến từ một công ty chứng khoán Thái Lan. Năm qua, chứng khoán Việt Nam chưa có thêm sản phẩm tài chính đón dòng vốn ngoại.

Chứng chỉ lưu ký không có quyền biểu quyết (NVDR) lần đầu được đề cập tại Luật Doanh nghiệp năm 2020 và được kỳ vọng sẽ là sản phẩm giúp nhà đầu tư nước ngoài có thể mua cổ phần nhận về quyền lợi tài chính gắn liền với cổ phiếu trừ quyền biểu quyết. Dẫu vậy, điều cơ bản như xây dựng tổ chức phát hành NVDR (một công ty con của Sở Giao dịch chứng khoán) đến nay vẫn chưa có tiến triển.

Trong Chiến lược Tài chính đến năm 2030, công tác hoàn thiện các quy định hướng dẫn về sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài vào các doanh nghiệp niêm yết và các công ty đại chúng cũng là một trong những nhiệm vụ được giao. Thu hút dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài vào Việt Nam không chỉ dựa vào bản thân tổ chức phát hành, mà còn cần cơ chế mở đường cho các sản phẩm mới như NVDR, cùng nỗ lực đáp ứng các tiêu chuẩn giúp nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam.

Năm 2022 nhiều thăng trầm

Khép lại một năm nhiều cảm xúc, VN-Index đóng cửa phiên giao dịch cuối cùng của năm ở mức 1.007,09 điểm, tăng hơn 15% so với mức đáy 874 điểm xác lập giữa tháng 11/2022, nhưng vẫn thấp hơn 35% so với đỉnh lịch sử 1.536 điểm trong phiên giao dịch đầu năm.

Năm nhiều biến động, với biên độ giao dịch lớn, đã chứng kiến nhiều cảm xúc của nhà đầu tư. Từ sự hào hứng sau năm 2021 bùng nổ về điểm số và thanh khoản đến trạng thái hoảng loạn khi thị trường rơi sâu, trở thành hòn tuyết lăn kích hoạt lệnh bán giải chấp khối lượng lớn từ tài khoản các nhà đầu tư, gồm cả các lãnh đạo doanh nghiệp. Tuy nhiên, thanh khoản vẫn là một điểm sáng khi con số bình quân cả năm khá khả quan (20.000 tỷ đồng/phiên), dù thị trường biến động và gặp nhiều thách thức.

Hàng loạt “thiên nga đen” đã xuất hiện trong năm 2022, như cuộc chiến tại Ukraine, xu hướng nâng lãi suất để kiềm chế lạm phát của các ngân hàng trung ương, Trung Quốc tiếp tục theo đuổi chính sách Zero-Covid, hay các biến cố trong nước như các vụ án cùng loạt chính sách tăng cường kỷ cương trên thị trường cổ phiếu, trái phiếu.

Năm 2023 sẽ vẫn còn nhiều biến số tác động lên thị trường chứng khoán – nơi được xem là hàn thử biểu phản ánh nhanh nhạy diễn biến của nền kinh tế. Tâm điểm được giới phân tích chỉ ra là động thái của các ngân hàng trung ương trong điều hành chính sách tiền tệ – điều phụ thuộc lớn vào xu hướng của lạm phát cũng như giá cả hàng hóa.

Xu hướng tăng lãi suất của các ngân hàng trung ương toàn cầu được dự báo hạ nhiệt, nhưng thách thức từ suy giảm tăng trưởng lại tăng dần lên, đặc biệt tại các thị trường lớn (Mỹ, EU, Trung Quốc…). Đây đều là các thị trường có tác động trực tiếp đến đơn hàng từ Việt Nam. Hay rủi ro địa chính trị cũng cần được theo dõi, bởi nếu xảy ra cũng có thể ảnh hưởng đến kinh tế toàn cầu.

Mặt bằng lãi suất gia tăng khiến kênh chứng khoán trở nên ít hấp dẫn hơn, bởi một mặt kéo dòng tiền về kênh tiền gửi tiết kiệm, mặt khác khiến chi phí vốn gia tăng, từ đó ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp.

Ở trong nước, áp lực tăng lãi suất vẫn còn, khi những hạn chế thanh khoản của thị trường trái phiếu doanh nghiệp chưa được giải quyết triệt để, cùng nhu cầu đảm bảo các chỉ tiêu an toàn vốn theo quy định của ngành ngân hàng. Dù vậy, trong báo cáo chiến lược năm 2023, Bộ phận Phân tích của Công ty Chứng khoán Tiên Phong (TPS) cho rằng, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ nâng lãi suất lên mức 5,25% trong năm 2023, khi so với tương quan trong nước đã cung cấp một biên an toàn phù hợp cho vị thế đầu tư trung và dài hạn, nhờ vậy, VN-Index khó giảm sâu thêm.

So sánh với nhóm các nước ASEAN, định giá của Việt Nam cũng nằm ở mức thấp nhất khu vực, nhưng đem lại dư địa tăng trưởng EPS lớn nhất và mức ROE đầy triển vọng. Với quan điểm trên, TPS dự báo, kịch bản cơ sở của VN-Index sẽ dao động từ 1.150 đến 1.210 điểm, tương ứng với mức tăng trưởng thận trọng 5% cho cả năm.

Chứng khoán VNDirect dự báo, thị trường trong năm 2023 sẽ chia thành 2 nửa, với đà tăng khá mong manh và không ổn định trong những tháng đầu năm 2023, nhưng sẽ vững chãi và có thể đạt 1.300-1.350 điểm trong nửa cuối năm 2023, sau khi đi qua được giải đoạn áp lực lãi suất, tỷ giá cùng bài kiểm tra năng lực thanh toán cho trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn.

Lọc tìm cơ hội

Giữa môi trường nhiều thách thức, vẫn có những điểm nhấn đầu tư để săn tìm lợi nhuận. Câu chuyện đảo chiều chính sách được quan tâm nhất trong những ngày cuối năm 2022 là việc Trung Quốc – nền kinh tế lớn thứ hai thế giới phát đi tín hiệu dần nới lỏng chính sách Zero-Covid. Trung Quốc mở cửa nền kinh tế sẽ là động lực hỗ trợ tăng trưởng kinh tế trong nước và bù đắp tác động tiêu cực từ nhu cầu suy yếu ở Mỹ và EU.

Câu chuyện giải ngân đầu tư công cũng được kỳ vọng là yếu tố tích cực hỗ trợ thị trường chứng khoán. Kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2023 dự kiến hơn 700.000 tỷ đồng, tăng khoảng 25% so với kế hoạch năm 2022.

Chia sẻ với phóng viên Báo Đầu tư, ông Nguyễn Thành Trung, Trưởng phòng Phân tích (Công ty Chứng khoán Thành Công) đánh giá, ngành hàng không sẽ được hưởng lợi đầu tiên nhờ việc giao thương và đi lại thuận lợi. Tiếp theo là ngành hỗ trợ giao thương như logistics. Một số nhóm ngành bao gồm các ngành có hoạt động thương mại chặt chẽ với Trung Quốc như dệt may, thuỷ sản, bán lẻ, cao su, xi măng, gạo… cũng như các ngành hưởng lợi từ xu hướng hồi phục của giá nguyên vật liệu khi tiêu thụ của Trung Quốc phục hồi như thép, dầu khí… được kỳ vọng hưởng lợi.

Bên cạnh lượng khách sang Việt Nam du lịch, các nhà đầu tư Trung Quốc đến Việt Nam cũng có thể là động lực thúc đẩy dòng tiền từ nước ngoài trên thị trường chứng khoán hay bất động sản.

Câu chuyện giải ngân đầu tư công cũng được kỳ vọng là yếu tố tích cực hỗ trợ thị trường chứng khoán. Kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2023 dự kiến hơn 700.000 tỷ đồng, tăng khoảng 25% so với kế hoạch năm 2022.

Mục tiêu tăng trưởng GDP 6,5% của năm 2023 cần cú hích từ hoạt động đầu tư công, bởi không chỉ là một công cụ của chính sách tài khóa, mà đầu tư công còn mang tính dẫn dắt và lan tỏa trên nhiều nhóm ngành, hưởng lợi trực tiếp là xây dựng hạ tầng và vật liệu xây dựng.

Cơ hội đầu tư còn đến từ sức hấp dẫn khi định giá cổ phiếu đã rơi sâu. Trong quá khứ, các vùng tạo đáy của những chu kỳ tăng trưởng lớn đều rơi về khoảng P/E từ 8.x đến 10.x. Mức định giá P/E của VN-Index cũng chính là động lực kích hoạt dòng tiền ngoại đổ vào thị trường.

Thống kê của Bộ phận Phân tích, Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) cho thấy các ngành đang có mức chiết khấu sâu so với lịch sử, bao gồm bảo hiểm, bất động sản, cao su, dệt may, xăng dầu. Như với ngành bất động sản, P/B trung bình các doanh nghiệp do BVSC theo dõi đã về vùng định giá năm 2011-2012. Giá lao dốc sâu còn khiến P/B của Nhà Từ Liêm (NTL), Hạ tầng kỹ thuật (IJC); Nam Long (NLG), Đất Xanh (DXG) về mức thấp nhất ghi nhận trong năm 2010.

Dù đối mặt với nhiều rủi ro, đặc biệt là áp lực đáo hạn năm 2023-2024, chính sách tiền tệ thắt chặt hay khả năng suy thoái, định giá thấp chính là điểm nhấn còn lại cho nhóm cổ phiếu bất động sản trong bối cảnh năm 2023. Theo chuyên gia từ BVSC, việc P/E ở mức thấp trong lịch sử không hàm ý định giá sẽ quay trở lại, nhưng cho thấy, nhiều ngành đang hấp dẫn trong dài hạn.

Ngoài việc săn cổ phiếu chiết khấu sâu về định giá, ở một số giai đoạn, cơ hội đầu tư cũng đến từ nhóm phòng thủ. Cổ phiếu có dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh duy trì ổn định và tỷ lệ trả cổ tức tiền mặt so với giá thị trường cổ phiếu cao hơn so với lãi suất tiết kiệm cùng các cổ phiếu ngành có tính chất “phòng thủ” với kết quả kinh doanh ít phụ thuộc hơn vào chu kỳ kinh tế là hai gợi ý đầu tư được BVSC đưa ra.

So với các ngành khác, nhóm các công ty thuộc ngành vận tải, công nghệ thông tin và viễn thông cùng các ngành tiện ích như thủy điện, nhiệt điện, cấp nước… nhiều khả năng sẽ ít chịu tác động tiêu cực trong viễn cảnh các đối tác thương mại lớn của Việt Nam đối diện nguy cơ suy thoái. Hay các doanh nghiệp có yếu tố nhà nước cũng thường là doanh nghiệp dành ra một tỷ lệ lớn lợi nhuận sau thuế hàng năm để chi trả cổ tức băng tiền mặt.

Câu chuyện riêng của thị trường

Ngoài các biến số vĩ mô, cùng câu chuyện riêng của từng ngành, từng doanh nghiệp trước cơ hội và thách thức năm 2023, bản thân thị trường chứng khoán cũng có lợi thế riêng để thu hút dòng tiền. Thị trường chứng khoán Việt Nam được đánh giá là đang ở giai đoạn giống như Đài Loan, Thái Lan 10-20 năm. Đây cũng có thể là một trong các nguyên nhân khiến các quỹ ETF các nền kinh tế này dành sự quan tâm đặc biệt tới thị trường Việt Nam khi định giá về vùng hấp dẫn.

Nhìn lại lịch sử của nhiều thị trường đi trước, ông Nguyễn Tuấn Anh, nhà sáng lập FinPeace cho rằng, với quốc gia có dân số trẻ như Việt Nam, tỷ trọng đầu tư luôn lớn hơn kênh đầu tư lãi suất cố định.

Trong giai đoạn thị trường đi qua nhiều thăng trầm năm 2022, lượng tài khoản mở mới vẫn tiếp tục lập kỷ lục với tổng cộng hơn 2,48 triệu tài khoản, gấp khoảng 2,58 lần so với lượng tài khoản mới năm trước. Đến cuối tháng 11/2022, tổng số lượng tài khoản chứng khoán tại Việt Nam đạt gần 6,8 triệu tài khoản, tăng 57,7% so với cuối năm 2021. Trong đó, số lượng tài khoản nhà đầu tư trong nước đạt 6,755 triệu tài khoản, tương đương hơn 6,7% dân số.

Đã có những nhà đầu tư rời khỏi thị trường. Song, theo bà Hoàng Việt Phương, Giám đốc phân tích (Công ty Chứng khoán SSI), với sự nhanh nhạy, các nhà đầu tư cá nhân sẽ quay lại rất nhanh, khi thị trường chứng khoán bắt đầu thay đổi với triển vọng tích cực, tươi sáng hơn.

Hệ thống giao dịch KRX với kỳ vọng là tiền đề cho việc ra đời các sản phẩm, dịch vụ mới trên thị trường đã lỡ hẹn trong năm 2022. Tuy nhiên, đây vẫn là nhiệm vụ hàng đầu được lãnh đạo ngành tài chính yêu cầu rốt ráo thực hiện, tiếp tục tháo gỡ vướng mắc, nỗ lực, quyết liệt cao nhất để sớm đưa vào vận hành.

Điểm tựa về công nghệ cũng là cơ sở để Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (tiền thân là Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam -VSD) triển khai mô hình cơ chế đối tác bù trừ thanh toán trung tâm (CCP). Không chỉ nâng sức mua khi nhà đầu tư không còn cần phải có đủ 100% tiền ký quỹ trước khi mua, đây cũng là một tiêu chí khi xem xét nâng hạng thị trường mà Việt Nam đang theo đuổi.