Bệnh nhân là anh T.D.N (42 tuổi, TP.HCM), nhập viện trong tình trạng đau đầu, tê yếu một bên thân, méo miệng và khó nói. Bệnh nhân còn có tiền sử tăng huyết áp không điều trị thường xuyên.

Người nhà bệnh nhân cho biết, tối hôm trước anh D.N đi nhậu tất niên với hội bạn thân, gần 2 giờ sáng mới về. Anh nằm nghỉ đến tầm 6 giờ sáng dậy tắm rửa để đi làm. Bất ngờ anh bị lảo đảo chóng mặt, tê yếu tay, người nhà thấy vậy hỏi thăm nhưng anh nói khó, miệng hơi lệch sang bên. Bản thân anh cũng có hiểu biết về dấu hiệu FAST nên nhờ người nhà đưa vào viện khẩn cấp.

“Rất may anh D.N được phát hiện sớm và đưa đi cấp cứu ngay trong giờ vàng, chúng tôi phải cấp tốc tiết kiệm từng giây phút để nâng cao hiệu quả cứu sống, bảo toàn các chức năng cao nhất cho người bệnh”, Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Minh Đức, Trưởng khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết.

Ngay tại phòng chụp CT não, kết quả chụp bằng máy CT 768 lát cắt hiện đại bậc nhất nhanh chóng được các Bác sĩ trực tiếp đọc ngay trên màn hình, khám và hội chẩn, xác định đúng bệnh cảnh đột quỵ thể nhồi máu não và chỉ định điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch (TPA). Người bệnh đồng thời cũng được lấy máu làm xét nghiệm các chỉ số liên quan như CTM, Ure, Creatinin máu, Ion đồ, AST, ALT, TQ-TCK, Troponin I…

Người bệnh được chụp CT não và đánh giá, cấp cứu ngay trong phòng chụp. Ảnh: BV Đa khoa Tâm Anh

Sau khi giải thích và được sự đồng ý của thân nhân, anh D.N được điều trị tiêu sợi huyết khẩn cấp ngay tại phòng chụp CT. Tổng thời gian từ lúc người bệnh nhập viện đến khi thực hiện cấp cứu khoảng 50 phút. Sau khi sử dụng thuốc tiêu sợi huyết, anh D.N tiếp tục được đánh giá liên tục trong nhiều giờ để đảm bảo người bệnh không có các biến chứng khi sử dụng thuốc và các mô não được tái tưới máu tốt.

Thuốc tiêu sợi huyết chứa thành phần hoạt chất chính là alteplase có tác dụng hoạt hóa plasmin là một chất trong cơ thể có tác dụng tiêu hủy huyết khối. Kỹ thuật cấp cứu đột quỵ bằng thuốc tiêu sợi huyết cần được áp dụng trong vòng 4,5 giờ sau khi mạch máu não bị tắc. Dùng thuốc càng sớm thì hiệu quả cứu sống và hồi phục của người bệnh càng cao.

Để loại trừ nguy cơ anh D.N bị tắc thêm động mạch não lớn, sau khi dùng thuốc tiêu sợi huyết, Bác sĩ chỉ định chụp thêm CTA giúp khảo sát toàn diện các mạch máu não. “Rất may bệnh nhân không bị tắc động mạch não lớn nên không cần can thiệp nội mạch”, Bác sĩ Minh Đức cho biết.

Sau khi được chuyển về Khoa Hồi sức tích cực – Chống độc để theo dõi và điều trị tiếp,hiện anh D.N đã qua cơn nguy kịch, tiên lượng phục hồi tốt.

Giải thích vì sao người bệnh bị đột quỵ cấp sau khi uống nhiều rượu bia, Bác sĩ Minh Đức cho biết người bệnh đi nhậu từ đêm hôm trước. Rượu là thủ phạm gây tiểu nhiều làm tăng độ nhớt máu, dễ tạo cục máu đông. Rượu cũng là nguyên nhân gây co mạch làm nóng bừng người gây tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim. Đây là các yếu tố làm tăng nguy cơ đột quỵ. Ngoài ra, người bệnh còn tắm sáng trong thời tiết lạnh, nhiệt độ giảm làm co mạch máu, tăng trương lực mạch máu lại làm tăng huyết áp, tăng nguy cơ hình thành cục máu đông gây tắc nghẽn mạch máu não.

Ngoài yếu tố thời tiết và rượu bia, nhiều yếu tố của mùa lễ, Tết như giờ giấc sinh hoạt đảo lộn gây stress, thiếu ngủ, ăn uống nhiều thực phẩm chứa chất béo, đường, nạp quá nhiều năng lượng làm tăng cân nhanh… cũng khiến nguy cơ đột quỵ tăng cao. Bác sĩ Minh Đức đưa ra lời khuyên, mùa lễ Tết dù bận rộn và tiệc tùng nhiều, mỗi người cũng nên giữ ăn uống ở mức vừa phải; hạn chế các thức ăn chứa nhiều dầu, mỡ, nội tạng; vận động thường xuyên, tránh rượu bia quá đà và giữ ấm cơ thể khi thời tiết lạnh.

Việc phát hiện sớm dấu hiệu đột quỵ để tranh thủ thời gian vàng cấp cứu đóng vai trò vô cùng quan trọng, với các biểu hiện thường gặp như tê yếu chân tay, xây xẩm, chóng mặt, đau đầu, méo miệng, giọng nói bị đớ…

Thời gian vàng để cấp cứu đột quỵ là trong vòng 3 giờ đầu để điều trị tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch; nếu muộn hơn từ 4,5 đến 6 giờ tính từ khi xuất hiện triệu chứng khởi phát cơn đột quỵ thì cần can thiệp nội mạch lấy huyết khối bằng dụng cụ. Cấp cứu càng sớm hiệu quả điều trị càng cao. Trong thời gian chờ đợi cấp cứu, người bệnh không nên tự ý dùng bất cứ loại thuốc gì. Người nhà nên giữ người bệnh tránh bị té ngã, nằm cao đầu. Đồng thời, lập tức đưa người bệnh đến ngay cơ sở y tế có sẵn điều kiện, máy móc, thuốc chuyên dụng để can thiệp đột quỵ kịp thời.

Từ 30 tháng Chạp đến mùng 4 Tết Quý Mão đã có 377 trường hợp khám, cấp cứu do pháo nổ các loại, nhiều hơn 129 ca so với cùng kỳ Tết 2022, không có ca tử vong

Số ca cấp cứu tai nạn do đánh nhau là 2.521 ca, chiếm 1,1% trong tổng số cấp cứu của các bệnh viện, 43% trong số đó là 1.073 ca phải nhập viện điều trị/theo dõi và đã có 7 trường hợp tử vong.

Tính từ 7 giờ ngày 24/1 đến 7 giờ ngày 25/1 có 101.947 bệnh nhân đang điều trị tại các cơ sở khám chữa bệnh.

Tất cả các cơ sở khám chữa bệnh đã tổ chức thường trực 4 cấp đầy đủ, thực hiện khám, cấp cứu cho 47.836 bệnh nhân, tăng 22,4%, nhập viện điều trị nội trú 26.109 bệnh nhân, tăng 29,9% so với cùng ngày năm trước.

Ảnh minh hoạ

Các cơ sơ y tế đã làm thủ tục chuyển viện cho 2.250 bệnh nhân; vận chuyển 2.303 lượt bệnh nhân bằng xe cứu thương của bệnh viện; thực hiện 2.746 ca phẫu thuật cấp cứu, trong đó 551 ca phẫu thuật chấn thương sọ não do các nguyên nhân.

Các cơ sở y tế cũng đỡ đẻ, mổ đẻ thành công đón 3.137 trẻ chào đời và cho xuất viện 14.994 bệnh nhân về nhà ăn Tết.

Trong 5 ngày nghỉ Tết, các cơ sở y tế trên toàn quốc đã thực hiện khám, cấp cứu cho 242.108 bệnh nhân, tăng 35,6%; số bệnh nhân nhập viện nội trú là 113.869 bệnh nhân, tăng 37% so với cùng kỳ Tết năm ngoái. Trong đó, số ca phẫu thuật do tai nạn, cấp cứu cũng tăng 11% với 2.482 ca.

Số lượt tai nạn giao thông phải nhập viện điều trị nội trú hoặc theo dõi là 1.879 trường hợp, tăng 19% so với cùng ngày năm trước, chuyển tuyến trên điều trị 445 trường hợp. Tổng số ca tử vong do tai nạn giao thông, bao gồm cả tử vong trước khi đến bệnh viện và tiên lượng tử vong xin về là 37 ca, giảm 8% so với cùng ngày Tết Nhâm dần 2022.

Tính đến 7 giờ ngày 25/1/2023, sau 5 ngày nghỉ Tết đã có 8.095 trường hợp tai nạn giao thông phải nhập viện điều trị, chiếm 36,3% trong tổng số khám, cấp cứu liên quan đến tai nạn giao thông, tăng 18,5%; có 182 trường hợp tử vong do tai nạn giao thông, bao gồm cả tử vong trên đường đến bệnh viện và tiên lượng tử vong xin về, giảm 20 ca so với cùng kỳ năm ngoái.

WHO cảnh báo một số loại thuốc ho chứa chất cấm

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đang điều tra siro ho bị nhiễm độc được cho là nguyên nhân dẫn tới tử vong của hơn 300 trẻ em và kêu gọi các nước, nhà sản xuất và cung cấp dược phẩm phải có hành động ngay lập tức nhằm bảo vệ trẻ em trước thuốc ho nhiễm độc.

Trong năm 2022, hơn 300 trẻ em, chủ yếu là trẻ dưới 5 tuổi, ở Gambia, Indonesia và Uzbekistan tử vong có liên quan đến các loại thuốc nhiễm độc dẫn đến tổn thương thận cấp tính. Các thuốc này là siro ho được bán không cần có đơn bác sĩ.

Loại thuốc trên đã được xác nhận hoặc nghi ngờ có chứa hàm lượng diethylene glycol (DEG) và ethylene glycol (EG) cao, có thể gây tổn thương thận cấp tính khi uống phải.

WHO giải thích: “Những chất gây nhiễm độc này là những hóa chất độc hại được dùng làm dung môi công nghiệp và chất chống đông có thể gây tử vong ngay cả khi uống một lượng nhỏ, và không bao giờ được sử dụng trong thuốc.”

WHO đã gửi cảnh báo sản phẩm cụ thể siro ho của hai nhà sản xuất Ấn Độ: Maiden Pharmaceuticals và Marion Biotech. WHO cho biết các sản phẩm này có liên quan đến các trường hợp tử vong ở Gambia và Uzbekistan. Cả chính phủ Ấn Độ và hai công ty đều phủ nhận lỗi là do thuốc.

Một cảnh báo sản phẩm khác của WHO liên quan đến siro ho của bốn nhà sản xuất Indonesia: PT Yarindo Farmatama, PT Universal Pharmaceutical, PT Konimex và PT AFI Pharma.

Indonesia đã ngừng bán tất cả siro và thuốc nước trên toàn quốc sau tử vong của 99 trẻ em. Cơ quan y tế Indonesia cho biết lệnh cấm sẽ có hiệu lực cho đến khi họ kết thúc cuộc điều tra.

Theo WHO, Philippines, Timor Leste, Senegal và Campuchia cũng có thể bị ảnh hưởng do có phân phối loại siro này. WHO kêu gọi 194 quốc gia thành viên hành động để ngăn số ca tử vong do dùng thuốc. WHO cũng yêu cầu các cơ quan có thẩm quyền kiểm tra những nhà sản xuất, tăng cường giám sát thị trường và có hành động khi cần thiết.

WHO kêu gọi các nhà sản xuất chỉ mua nguyên liệu từ những nhà cung cấp đủ tiêu chuẩn và kiểm tra nguyên liệu nghiêm ngặt. Đối với các nhà cung cấp và nhà phân phối, WHO khuyến nghị nên kiểm tra những dấu hiệu làm giả và chỉ phân phối các loại thuốc được phép sử dụng.