Bộ Xây dựng vừa chính thức phê duyệt kế hoạch đầu tư hoàn chỉnh hầm Đèo Bụt, một hạng mục quan trọng thuộc dự án thành phần cao tốc Bắc – Nam đoạn Vũng Áng – Bùng. Dự án này có tổng mức đầu tư lên tới hơn 12.000 tỷ đồng và dự kiến hoàn thành trong giai đoạn 2021-2025.

Sau khi hoàn chỉnh, hầm Đèo Bụt sẽ được nâng cấp và đảm bảo theo tiêu chuẩn đường cao tốc cấp 100 với 6 làn xe. Với chiều dài 716m, hầm này sẽ được trang bị hệ thống thoát nước mặt đường hiện đại, lan can bảo vệ phục vụ công tác duy tu, kiểm tra định kỳ, sơn vỏ hầm và mặt đường bê tông xi măng trên lớp móng cấp phối đá dăm. Ngoài ra, các thiết bị cần thiết phục vụ vận hành và khai thác hầm cũng sẽ được lắp đặt đầy đủ.

Bên cạnh việc hoàn thiện hầm Đèo Bụt, dự án còn bao gồm việc xây dựng thêm đơn nguyên bên trái tuyến cho cầu số 5 và cầu số 6. Việc này nhằm đảm bảo bề rộng cầu tương thích với nền đường mở rộng. Phần đường dẫn trước và sau hầm sẽ được hoàn thiện để đảm bảo quy mô mặt cắt ngang hoàn chỉnh 6 làn xe, với bề rộng nền đường là 32,25m.

Điều đáng chú ý là tổng mức đầu tư của dự án thành phần đoạn Vũng Áng – Bùng không thay đổi, vẫn giữ nguyên ở mức 12.548 tỷ đồng. Dự án này có tổng chiều dài hơn 54km, đi qua địa bàn hai tỉnh Hà Tĩnh và Quảng Bình (hiện nay là tỉnh Quảng Trị).

Trước đó, trong công điện gửi các Ban quản lý dự án về việc đẩy nhanh tiến độ đầu tư hoàn chỉnh các hầm trên tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông, Bộ Xây dựng đã yêu cầu khẩn trương hoàn thiện các thủ tục điều chỉnh dự án đầu tư các dự án thành phần có liên quan. Thời hạn hoàn thành các thủ tục này là trong tháng 7/2025.

Việc đầu tư hoàn chỉnh hầm Đèo Bụt và các hạng mục liên quan không chỉ góp phần nâng cao năng lực giao thông của tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông mà còn giúp đảm bảo an toàn và thuận tiện cho người sử dụng đường. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc phát triển cơ sở hạ tầng giao thông của Việt Nam, hướng tới mục tiêu xây dựng một mạng lưới giao thông hiện đại và hiệu quả.

Để biết thêm thông tin về tiến độ và các chi tiết của dự án, có thể truy cập vào các nguồn thông tin chính thức từ Bộ Xây dựng và các Ban quản lý dự án.

Sớm phân bổ chi tiết vốn đầu tư công năm 2023

Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa có công điện gửi các bộ ngành, địa phương về việc phân bổ chi tiết kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2023.

Công điện nêu rõ, để thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội, đầu tư công năm 2023, mục tiêu phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương; các Bí thư Tỉnh ủy, Thành ủy, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quan tâm, tăng cường hơn nữa công tác lãnh đạo, chỉ đạo, đôn đốc các cơ quan, đơn vị trực thuộc, đơn vị cấp dưới thực hiện phân bổ và giao chi tiết toàn bộ kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2023 được Thủ tướng Chính phủ giao trước ngày 31/12/2022.

Năm 2023, nguồn lực hơn 700.000 tỷ đồng sẽ được dành triển khai các dự án đầu tư công

Việc phân bổ này, theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, phảis đảm bảo tuân thủ nguyên tắc, thứ tự ưu tiên bố trí vốn theo quy định của Luật Đầu tư công, các Nghị định hướng dẫn thi hành Luật, các Nghị quyết của Quốc hội và Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

Trong đó, các nhiệm vụ, dự án được bố trí vốn kế hoạch đầu tư công năm 2023 phải phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội và các quy hoạch đã được cấp có thẩm quyền được phê duyệt.

Cùng với đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đề nghị các bộ ngành, địa phương ban hành kế hoạch giải ngân và phân công lãnh đạo chịu trách nhiệm theo dõi tiến độ thực hiện cho từng dự án ngay từ đầu năm, nhất là các dự án thuộc Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế – xã hội, Chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia, các dự án đường cao tốc, các dự án trọng điểm, kết nối, có tác động liên vùng, có ý nghĩa thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội nhanh, bền vững,…

Đồng thời, làm tốt công tác chuẩn bị đầu tư, chuẩn bị thực hiện dự án, nâng cao tính sẵn sàng, tính khả thi và khả năng triển khai thực hiện dự án; nghiên cứu, có giải pháp căn cơ tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong giải ngân vốn đầu tư công đã tồn tại nhiều năm, nhất là công tác đền bù, giải phóng mặt bằng, đấu thầu…

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đề nghị các bộ ngành, địa phương tổng hợp phương án phân bổ, giao kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2023, danh mục, mức vốn chi tiết bố trí của từng nhiệm vụ, chương trình, dự án cho các cơ quan, đơn vị trực thuộc và UBND cấp dưới trên Hệ thống thông tin quốc gia về đầu tư công trước ngày 10/01/2023.

Riêng đối với danh mục nhiệm vụ, chương trình, dự án thuộc danh mục bảo vệ bí mật nhà nước, đề nghị gửi văn bản tới Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính theo quy định.

Việc phân bổ chi tiết kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2023 là một trong những phần việc quan trọng để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công.

Năm 2023, Quốc hội đã thông qua kế hoạch đầu tư công với tổng số vốn trên 700.000 tỷ đồng, tăng khoảng 25% (khoảng 140.000 tỷ đồng) so với kế hoạch năm 2022 và tăng khoảng 260.000 tỷ đồng so với kế hoạch năm 2021 (năm đầu tiên của kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021-2025).

Nguồn vốn lớn thì trách nhiệm và áp lực giải ngân càng lớn. Chính vì vậy, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã sớm đốc thúc các bộ ngành, địa phương triển khai các phần việc quan trọng để sớm giải ngân vốn đầu tư năm 2023.

Tháng cao điểm giải ngân đầu tư công năm 2022

Thông tin cho biết, tính đến hết ngày 31/12/2022, ước số vốn kế hoạch đã giải ngân đạt 435.700  tỷ đồng, bằng 75,11% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, tương đương cùng kỳ các năm 2016-2020 nhưng thấp hơn cùng kỳ năm 2021 (đạt 77,30%).

Mặc dù tỷ lệ giải ngân của năm 2022 đạt thấp hơn năm 2021 nhưng số vốn thực tế giải ngân đến nay cao hơn khoảng 79.100 tỷ đồng, tăng 22% so với số vốn giải ngân thực tế năm 2021.

Như vậy, chỉ còn 1 tháng nữa để tập trung giải ngân vốn đầu tư công năm 2022. Mục tiêu phấn đấu của Chính phủ là năm 2022, sẽ giải ngân được 95% vốn kế hoạch. Tháng 1/2023 vì thế sẽ là tháng cao điểm về giải ngân vốn đầu tư công.

Đây cũng là tháng mà việc thực hiện, triển khai kế hoạch đầu tư công năm 2023 được khởi động. Tin mừng là ngay ngày đầu tiên của năm mới 2023, đồng loạt 12 dự án thành phần của Dự án cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 sẽ được khởi công.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự kiến sẽ tham dự lễ khởi công Dự án đường cao tốc Bắc – Nam, đoạn Quảng Ngãi – Hoài Nhơn, tại Quảng Ngãi.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đại biểu thực hiện nghi thức khởi công Dự án.

Sáng nay (1/1), Bộ GTVT đã tổ chức lễ khởi công 12 dự án thành phần thuộc Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025.

Lễ khởi công được diễn ra đồng loạt tại 12 dự án thành phần/9 tỉnh có Dự án đi qua theo hình thức kết nối trực tuyến giữa 12 địa điểm khởi công. Trong đó, điểm cầu trung tâm là vị trí khởi công Gói thầu XL1, Dự án thành phần Hoài Nhơn – Quảng Ngãi tại huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi với sự tham gia của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính; lãnh đạo Quốc hội; lãnh đạo các bộ, ngành và địa phương liên quan.

Triển khai cao tốc với khí thế tiến công

Phát biểu tại lễ khởi công, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, trong 20 năm vừa qua, mặc dù đã được quan tâm, đầu tư, tuy nhiên cả nước chúng ta mới hoàn thành đưa vào khai thác khoảng 1.400 km đường bộ cao tốc.

Chính vì vậy, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã quyết nghị Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội 10 năm 2021 – 2030, trong đó xác định một trong ba đột phá chiến lược là “Xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, với một số công trình hiện đại, tập trung vào hệ thống giao thông và hạ tầng đô thị lớn”, với mục tiêu “Đến năm 2030, phấn đấu cả nước có khoảng 5.000 km đường bộ cao tốc, trong đó đến năm 2025 hoàn thành đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông. Để đạt được mục tiêu này, Chính phủ xác định đến năm 2025 phải hoàn thành 3.000 km đường bộ cao tốc.

Đây thực sự là một nhiệm vụ rất nặng nề và nhiều thách thức, đòi hỏi một quyết tâm rất lớn, nỗ lực rất cao của không chỉ là ngành GTVT mà cả hệ thống chính trị và sự chia sẻ, ủng hộ của toàn dân.

Thủ tướng nhấn mạnh, trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã dành sự quan tâm đặc biệt về nguồn lực và cơ chế chính sách cho phát triển hạ tầng giao thông, trong đó ưu tiên phát triển đường cao tốc với điểm nhấn quan trọng nhất là tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông – hành lang kinh tế quan trọng nhất của đất nước để tạo động lực phát triển, nâng cao sức cạnh tranh kinh tế.

Thủ tướng biểu dương, đánh giá cao Bộ GTVT đã đẩy nhanh tiến độ triển khai Dự án với việc rút ngắn một nửa thời gian chuẩn bị để có thể đồng loạt triển khai 12 dự án thành phần.

“Tuy nhiên, đây chỉ là bước khởi đầu. Các cơ quan liên quan phải phối hợp chặt chẽ để thi công đúng tiến độ, đảm bảo chất lượng, không để vượt tổng mức đầu tư, áp dụng nghiêm cơ chế thưởng, phạt tiến độ; đảm bảo đúng quy định của pháp luật ”, Thủ tướng chỉ đạo và nhấn mạnh đến cuối năm 2025 phải thông xe toàn tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông từ Cao Bằng đến mũi Cà Mau.

Thủ tướng yêu cầu cần có tư duy, cách làm mới trong phát triển đường cao tốc, trong đó phải nâng cao tinh thần trách nhiệm của người đứng đầu các đơn vị; phát huy tinh thần trách nhiệm cao nhất; tổ chức thi công khoa học, không làm ảnh hưởng đến môi trường, an toàn giao thông, an toàn lao động

Chỉ đạo các chủ đầu tư phải có trách nhiệm đảm bảo chất lượng tiến độ công trình, tuyệt đối không để xảy ra thất thoát, tham nhũng, lãng phí. Phải coi việc công như việc của mình, của nhà mình; lăn lộn, bám công trường để kịp thời xử lý các vướng mắc, hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền.

Các bộ ngành, tỉnh thành phố liên quan được Thủ tướng yêu cầu phải phối hợp chặt chẽ với Bộ GTVT, các chủ đầu tư tạo điều kiện tốt nhất về đảm bảo an ninh; công bố đầy đủ các đơn giá, định mức; sớm bàn giao mặt bằng và các mỏ vật liệu cho đơn vị thi công. Bộ trưởng Bộ TNMT trong 15 ngày tới phải kiểm tra, giải quyết dứt điểm các vướng mắc liên quan đến cấp phép khai thác các mỏ vật liệu thông thường.

“Tinh thần đã nói là phải lảm, đã cam kết phải thực hiện, đã làm là phải có sản phẩm tốt, được Đảng, nhân dân ghi nhận trên tinh thần khí thế tiến công, vượt qua mọi khó khăn, thử thách”, Thủ tướng nhắc nhở.

Tại buổi lễ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã phát động lễ thi đua cao điểm giải ngân vốn đầu tư công trong lĩnh vực GTVT, trong đó phấn đấu giải ngân trên 95% vốn kế hoạch năm 2023 với tinh thần làm việc xuyên tết, không ngại khó ngại khổ, vượt qua những khó khăn thách thức để hoàn thành các dự án đúng tiến độ, chất lượng, góp phần cùng cả nước hoàn thành các mục tiêu kế hoạch của cả giai đoạn 2021 – 2025.

Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025 có tổng chiều dài 729 km với tổng mức đầu tư 146.990 tỷ đồng; quy mô 4 làn xe được chia thành 12 dự án thành phần vận hành độc lập.

Trong đó đoạn đi qua 3 tỉnh  Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng trị với chiều dài 267 km; đoạn đi qua 4 tỉnh Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa với chiều dài dài 353 km và đoạn đi qua 5 tỉnh Cần Thơ, Hậu Giang, Bạc Liêu, Kiên Giang, Cà Mau với chiều dài 109 km. Trên toàn tuyến, tổng khối lượng lên đến 66 triệu m3 đào đất và đá, 87 triệu m3 đắp, hơn 83 km cầu, khoảng 7 km hầm, 111 nút giao cùng liên thông và trực thông.

Theo lãnh đạo Bộ GTVT, ngay sau khi được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư Dự án, Chính phủ đã kịp thời ban hành Nghị quyết 18/NQ-CP ngày 11/02/2022, trong đó giao nhiệm vụ với các mốc tiến độ cụ thể cho các Bộ, ngành, địa phương cũng như quyết định một số cơ chế đặc thù để đẩy nhanh tiến độ thực hiện Dự án theo thẩm quyền như: cho phép áp dụng hình thức chỉ định thầu; cho phép triển khai đồng thời một số công việc liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; cho phép triển khai đồng thời các thủ tục để rút ngắn thời gian thực hiện các công việc khảo sát, thiết kế, lập, thẩm định phê duyệt dự án đầu tư, thiết kế kỹ thuật; rút ngắn thủ tục cấp phép khai thác mỏ; giao trực tiếp các mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng cho nhà thầu thi công; được phép nâng công suất đối với các mỏ cát đang khai thác khu vực đồng bằng sông Cửu Long.

“Với trách nhiệm của mình, Bộ GTVT đã yêu cầu các cơ quan đơn vị của Bộ, các Chủ đầu tư, đơn vị tư vấn tích cực triển khai thực hiện với nỗ lực lớn nhất, tinh thần trách nhiệm cao nhất,công tác thiết kế phải tối ưu hóa, phát huy tối đa hiệu quả của đường cao tốc; chống thất thoát, lãng phí, tiêu cực trong các khâu triển khai thực hiện; công tác lựa chọn nhà thầu đã được tiến hành một cách chặt chẽ, công khai, minh bạch”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng thông tin.

Về công tác giải phóng mặt bằng, các địa phương cũng đã xác định đây là một nhiệm vụ chính trị ưu tiên hàng đầu. Ban Chỉ đạo, Hội đồng GPMB của các địa phương đã triển khai công tác đo đạc, kiểm đếm, lập, phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thực hiện chi trả và thu hồi đất. Đồng thời, nhân dân khu vực dự án đi quá có đất bị thu hồi đã ủng hộ, đồng thuận; đến nay các địa phương đã cơ bản bàn giao trên 70% diện tích giải phóng mặt bằng đáp ứng yêu cầu khởi công.

Như vậy, sau hơn 10 tháng triển khai, đến nay toàn bộ 12 dự án thành phần Dự án đã đủ điều kiện khởi công theo đúng quy định của pháp luật.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, việc tổ chức khởi công đồng loạt 12 dự án ngày hôm nay mới chỉ là kết quả bước đầu, để hoàn thành Dự án bảo đảm chất lượng, đúng tiến độ vẫn là một nhiệm vụ hết sức nặng nề với ngành GTVT, các chủ đầu tư và các đơn vị tham gia triển khai dự án.

“Ngành GTVT hơn lúc nào hết phải tiếp tục phát huy tinh thần truyền thống đi trước mở đường (vượt nắng thắng mưa), đoàn kết, linh hoạt, sáng tạo, chủ động vượt qua mọi khó khăn, thách thức, nỗ lực phấn đấu, quyết tâm hoàn thành kế hoạch năm 2023, tạo tiền đề để phấn đấu đến năm 2025 hoàn thành mọi nhiệm vụ chính trị của ngành, trong đó có Dự án đường bộ cao tốc Bắc Nam giai đoạn 2021 – 2025 đảm bảo tiến độ, chất lượng gắn với hiệu quả công tác giải ngân vốn đầu tư công, thực hành tiết kiệm, phòng chống tham nhũng, tiêu cực”, ông Thắng nhấn mạnh.

Tại buổi lễ khởi công, Bộ GTVT cũng đã phát động phong trào thi đua Xuân Quý Mão trên các công trường giao thông trong các cơ quan, đơn vị, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành GTVT bắt đầu từ ngày 6/1/2023 (15 tháng chạp năm Nhâm Dần) đến hết ngày 6/2/2023 (16 tháng giêng năm Quý Mão).

Cam kết không để dự án chậm 1 ngày

Lãnh đạo Tập đoàn Đèo Cả báo cáo Thủ tướng về công tác triên khai Gói thầu XL1, Dự án thành phần Quảng Ngãi – Hoài Nhơn.

Thay mặt cho các nhà thầu thi công Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025, Tập đoàn Đèo Cả cam kết hướng dẫn các nhà thầu trong liên danh, sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm cho các nhà thầu khác để cùng nhau hoàn thành toàn tuyến cao tốc giai đoạn 2, sẵn sàng thay thế các nhà thầu yếu kém khi xét thấy tiến độ và chất lượng thi công không đảm bảo yêu cầu, “Không để dự án chậm một ngày, thêm một ngày mắc nợ với nhân dân”.

“Ý thức được trách nhiệm là nhà thầu đứng đầu liên danh, thời gian qua Tập đoàn Đèo Cả đã dành nguồn đầu tư thích đáng cho việc phát triển công nghệ. Việc ứng dụng công nghệ số trong quản trị dự án cao tốc lần này sẽ tạo ra tính vượt trội về năng suất, chất lượng, an toàn và hiệu quả”, ông Hồ Minh Hoàng nhấn mạnh.

Chủ tịch Tập đoàn Đèo Cả mong muốn Bộ TNMT và Bộ GTVT sớm có văn bản hướng dẫn các địa phương sử dụng nguồn vốn của dự án thực hiện công tác đền bù, giải phóng mặt bằng cho các mỏ vật liệu mới, đường mới tiếp cận các mỏ vật liệu, bãi đổ thải, thời gian hoàn thành trước 30/01/2023.

Bộ Xây dựng, Bộ GTVT rà soát, chỉnh sửa, bổ sung ban hành hệ thống tiêu chuẩn, định mức kinh tế kỹ thuật, hướng dẫn áp dụng mô hình BIM trong hoạt động xây dựng và quản lý vận hành công trình theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định 877/QĐ-TTg ngày 22/7/2022; cho phép áp dụng thí điểm mô hình thông tin công trình BIM cho Dự án cao tốc, đồng thời sớm có ý kiến về các định mức thi công chưa phù hợp mà Bộ GTVT đề nghị.

Đặc biệt, lãnh đạo Tập đoàn Đèo Cả đề nghị UBND các tỉnh khẩn trương giao mỏ vật liệu mới cho các nhà thầu đã được Bộ GTVT lựa chọn và hoàn thành trước ngày 30/1/2023 để nhà thầu triển khai đảm bảo tiến độ cam kết và thi công xuyên Tết như tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Các tỉnh chỉ đạo Sở Tài nguyên môi trường, Sở Xây dựng, Sở Tài chính công bố các chỉ số giá, đơn giá vật tư, vật liệu hàng tháng phù hợp với thực tế để đảm bảo công tác thanh, quyết toán công trình.

Được biết, trong suốt chiều dài lịch sử, hành lang vận tải Bắc – Nam luôn đóng vai trò vô cùng quan trọng trong công cuộc bảo vệ chủ quyền và phát triển kinh tế – xã hội của đất nước; với đặc điểm địa lý trải dài theo hướng Bắc – Nam vì vậy các trục giao thông theo hướng Bắc – Nam như trục xương sống, là hành lang kinh tế – vận tải huyết mạch của đất nước. Chính vì vậy, để tạo ra động lực đột phá, phát huy được tiềm năng, lợi thế các địa phương trên hành lang này, tuyến đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông đã được quy hoạch với tổng chiều dài 2.063 km từ cửa khẩu Hữu Nghị – Lạng Sơn đến Cà Mau đi qua 32 tỉnh, thành phố. Đến nay, đã hoàn thành đưa vào khai thác 642 km, bao gồm cả 98 km đoạn Cam Lộ – La Sơn vừa được Bộ GTVT khánh thành, đưa vào khai thác sử dụng từ ngày hôm qua.

Hiện nay, Bộ GTVT đang triển khai đầu tư 622 km, bao gồm 541 km thuộc tuyến cao tốc Bắc Nam giai đoạn 2017 – 2020 Nghị quyết số 52/2017/QH14 và 81 km là các dự án độc lập khác; các dự án thành phần này sẽ lần lượt hoàn thành, đưa vào khai thác vào năm 2023 và 2024.

Việc triển khai Dự án đầu tư xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc –Nam giai đoạn 2021 – 2025 sẽ góp phần cơ bản hoàn thành toàn bộ Dự án cao tốc Bắc – Nam phía Đông theo tinh thần Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.

Sáng 1/1/2023, tại huyện Vị Thuỷ, tỉnh Hậu Giang, Bộ Giao thông – Vận tải phối hợp với UBND tỉnh Hậu Giang và TP. Cần Thơ tổ chức Lễ khởi công Dự án thành phần đoạn Cần Thơ – Hậu Giang thuộc Dự án đầu tư xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025. Bí thư Trung ương Đảng, Phó thủ tướng Lê Minh Khái tham dự buổi Lễ.

Dự án đã được Quốc hội quyết định chủ trưởng đầu tư tại Nghị quyết số 44/2022/QH15 ngày 11/01/2022 về chủ trương đầu tư Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025. Bộ Giao thông – Vận tải đã phê duyệt Dự án tại Quyết định số 911/QĐ-BGTVT ngày 13/7/2022.

Dự án thành phần đoạn Cần Thơ – Hậu Giang thuộc Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025, do Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận làm chủ đầu tư.

Tuyến cao tốc có điểm đầu Km15+350 giao với tuyến nối đường Nam Sông Hậu – Quốc lộ 1, thuộc quận Cái Răng, TP. Cần Thơ; điểm cuối Km53+000 giao với điểm đầu Dự án thành phần đoạn Hậu Giang – Cà Mau thuộc huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang. Tổng chiều dài tuyến khoảng 37,65 km.

Tuyến nối điểm đầu Km0+00 giao với đường Nam Sông Hậu, thuộc quận Cái Răng, TP.Cần Thơ; điểm cuối Km9+252 giao với Quốc lộ 1, thuộc quận Cái Răng, TP. Cần Thơ. Tổng chiều dài tuyến nối khoảng 9,252 km.

Về quy mô đầu tư tuyến cao tốc: đường cao tốc cấp 100, vận tốc thiết kế Vtk=100 km/h; bề rộng nền đường Bnền = 24,75m; giai đoạn phân kỳ quy mô 4 làn xe hạn chế.

Tuyến nối là đường cấp III đồng bằng, vận tốc thiết kế 80 km/h, gồm 2 làn xe.

Tổng mức đầu tư dự án là 10.370,74 tỷ đồng; trong đó chi phí giải phóng mặt bàng là 1.956,46 tỷ đồng (gồm Cần Thơ 618,1 tỷ và Hậu Giang 1.338,36 tỷ).

Công tác đền bù, hỗ trợ, tái định cư do UBND TP. Cần Thơ và UBND tỉnh Hậu Giang chịu trách nhiệm thực hiện.

Về tình hình thực hiện Dự án tính đến nay, theo Bộ Giao thông – Vận tải, đối với công tác lựa chọn nhà thầu: Hợp đồng xây lắp đã ký hợp đồng ngày 25/12/2022 (Hợp đồng thi công xây dựng công trình số 3741/PMUMT-HĐXL ngày 25/12/2022 giữa Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận và Liên danh Tổng Công ty Xây dựng Trường Sơn + Tổng công ty 36-CTCP + Tổng công ty Xây dựng số 1-CTCP + Công ty cổ phần Đầu tư Xây dựng và Kỹ Thuật VNCN E&C + Công ty cổ phần Xây dựng Tân Nam về việc thực hiện Gói thầu xây lắp). Hiện nay, nhà thầu đang triển khai công tác chuẩn bị nội nghiệp, lập bãi công trường, huy động thiết bị, vật liệu,… để triển khai khởi công/thi công dự án ngay sau Lễ khởi công;

Hợp đồng tư vấn giám sát thi công: Đã ký hợp đồng ngày 25/12/2022 (Hợp đồng số 3742/PMUMT-HĐKT ngày 25/12/2022 giữa Ban Quản lú dự án Mỹ Thuận và Liên danh Công ty cổ phần Tư vấn Thiết kế Giao thông vận tải phía Nam và Viện Công nghệ Xây dựng cầu đường phía Nam về việc thực hiện gói thầu TV-07: Tư vấn giám sát thi công xây dựng công trình).

Đối với công tác chi trả bồi thường, đến nay đã chi trả tổng cộng được 895 tỷ đồng/951 tỷ đồng (vốn giải phóng mặt bằng được giao năm 2022), trong đó Cần Thơ chi trả được 161,3 tỷ/161,3 tỷ (100%), Hậu Giang chi trả được 734,4 tỷ/789,7 tỷ (93%).

Khởi công Gói thầu 11-XL thuộc Dự án cao tốc Bắc – Nam phía Đông, đoạn Bãi Vọt – Hàm Nghi dài 35,32km đi qua địa bàn tỉnh Hà Tĩnh.

Văn phòng Chính phủ vừa có công văn số 47/VPCP – CN gửi Bộ GTVT truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính về việc lựa chọn nhà thầu xây lắp, tư vấn giám sát và tổ chức khởi công xây dựng Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025.

Theo đó, Thủ tướng nêu rõ, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo liên quan đến việc thực hiện lựa chọn các gói thầu xây lắp thuộc Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025.

Trong đó đã yêu cầu Bộ GTVT, chủ đầu tư và các đơn vị liên quan phải thực hiện đúng quy định pháp luật, bảo đảm chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm, thất thoát, lãng phí; các nhà thầu được lựa chọn phải đảm bảo đủ năng lực, kinh nghiệm để triển khai chất lượng, hiệu quả công trình, dự án. Có thể mời kiểm toán trước, trong quá trình triển khai dự án theo quy định của pháp luật.

Thủ tướng yêu cầu Bộ trưởng Bộ GTVT và các cơ quan đơn vị liên quan hoàn toàn chịu trách nhiệm theo quy định pháp luật và trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về việc lựa chọn nhà thầu xây lắp, tư vấn giám sát và tổ chức khởi công xây dựng Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025; chịu trách nhiệm triển khai các gói thầu, dự án đảm bảo tiến độ, chất lượng, không để xảy ra sai phạm theo quy định của pháp luật.

Vào ngày 30/12/2022, Bộ GTVT đã có báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc lựa chọn nhà thầu xây lắp, tư vấn giám sát và tổ chức khởi công xây dựng Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025.

Tại văn bản này Bộ GTVT khẳng định là đã bám sát tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ không chia nhỏ gói thầu và phải lựa chọn được nhà thầu xây lắp có năng lực, kinh nghiệm, uy tín; phải bảo đảm công khai, minh bạch, nghiêm túc, hiệu quả, tuân thủ quy định pháp luật; kiên quyết phòng, chống tiêu cực, lợi ích nhóm, tham nhũng.

Căn cứ Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/01/2022 của Quốc hội, Điều 73 Luật Đấu thầu, Nghị quyết số 18/NQ-CP ngày 11/02/2022 và Nghị quyết số 119/NQ-CP ngày 8/9/2022 của Chính phủ, Bộ GTVT đã phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu 12 dự án thành phần (25 gói thầu xây lắp và 25 gói thầu tư vấn giám sát) để các chủ đầu tư thực hiện chỉ định thầu theo thẩm quyền.

Ngoài ra, để nâng cao tính đồng bộ, tập trung một đầu mối nhằm quản lý chặt chẽ tiến độ, chất lượng thực hiện gói thầu, trong hồ sơ yêu cầu và hợp đồng gói thầu xây lắp đã quy định thành viên đứng đầu liên danh chịu trách nhiệm tổ chức quản lý, điều hành chung, trực tiếp giao dịch, làm việc với chủ đầu tư trong quá trình thực hiện hợp đồng, sẵn sàng thay thế các nhà thầu yếu kém trong liên danh khi chất lượng, tiến độ thi công không đảm bảo yêu cầu.

Để đảm bảo lựa chọn được nhà thầu đáp ứng yêu cầu năng lực, kinh nghiệm, Bộ GTVT đã chỉ đạo các chủ đầu tư căn cứ quy định pháp luật về đấu thầu và xây dựng; trên cơ sở quy mô, tính chất kỹ thuật của gói thầu, xây dựng các tiêu chuẩn đánh giá về năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu để thực hiện chỉ định thầu đảm bảo  đồng bộ, thống nhất, đúng quy định của pháp luật.

Đến ngày 31/12/2022, các chủ đầu tư đã hoàn thành công tác chỉ định thầu 14/25 gói thầu xây lắp, 14/25 gói thầu tư vấn giám sát theo đúng trình tự, thủ tục nêu trên đảm bảo chặt chẽ, công khai, minh bạch; các nhà thầu được lựa chọn, được chủ đầu tư đánh giá đều là các doanh nghiệp có tiềm lực, có uy tín và đáp ứng các yêu cầu năng lực, kinh nghiệm của hồ sơ yêu cầu.

Bộ GTVT cho biết, đối với 11/25 gói thầu xây lắp và tư vấn giám sát còn lại, các chủ đầu tư đang hoàn thiện các thủ tục để chỉ định thầu, đáp ứng tiến độ triển khai đồng loạt trước Tết Nguyên đán Quỹ Mão 2023.

Tinh thần “máu lửa” sẽ được thể hiện trên các công trường đường cao tốc trong thời gian tới. Trong ảnh: Thi công Dự án cao tốc Bắc – Nam phía Đông  giai đoạn 2017 – 2020, đoạn Cam Lâm – Vĩnh Hảo

Những “ngọn cờ” mới

Mặc dù đã trực tiếp ký tới cả trăm hợp đồng lớn nhỏ trong suốt hơn 40 năm gắn bó với nghề cầu đường, nhưng ông Phạm Văn Khôi, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng giao thông Phương Thành vẫn không giấu được xúc động khi cùng một đơn vị ký hợp đồng nhận thầu Gói thầu XL02, Dự án Đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông (gọi tắt là Dự án cao tốc Bắc – Nam) giai đoạn 2021 – 2025, đoạn Bùng – Vạn Ninh hôm 24/12/2022.

Việc được trao Gói thầu XL02 (quy mô lên tới 5.400 tỷ đồng) có thể giúp Công ty Phương Thành có được một quỹ công việc đáng kể trong 2 năm tới. Quá trình tuyển chọn nhà thầu bằng hình thức chỉ định thầu được chủ đầu tư – Ban Quản lý dự án 6 – thực hiện khắt khe cũng là sự ghi nhận rất lớn đối với sự trưởng thành của đơn vị mà hơn 15 năm trước vẫn còn là một công ty cổ phần với vỏn vẻn 40 nhân sự, chuyên làm đường giao thông cấp thấp.

Từ một doanh nghiệp không tên tuổi, Phương Thành đã trở thành nhà thầu quốc tế khi liên tiếp trúng thầu thi công nhiều gói thầu lớn sử dụng vốn ODA đòi hỏi kỹ thuật thi công phức tạp, như: gói thầu A5, A7 Cao tốc Nội Bài – Lào Cai; các gói thầu Quốc lộ 1 tại Thanh Hóa, Khánh Hòa; các tuyến đường cao tốc trọng điểm: Đà Nẵng – Quảng Ngãi, TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây… Công ty Phương Thành còn là nhà đầu tư có “vai vế” tại Việt Nam với 2 tuyến cao tốc trọng yếu là Pháp Vân – Cầu Giẽ và Hạ Long – Vân Đồn.

Tuy nhiên, sản lượng trung bình mỗi gói thầu mà đơn vị này từng đảm nhận chỉ khoảng 1.000 – 2.000 tỷ đồng. Vì vậy, việc được tin tưởng giao một gói thầu xây dựng đường cao tốc có quy mô lên tới hơn 5.000 tỷ đồng, có yêu cầu khắt khe về chất lượng và tiến độ (thi công 24 tháng) cũng là bước tiến dài của Công ty Phương Thành.

“Bên cạnh việc thỏa mãn nhiều tiêu chí xét thầu của Bộ Giao thông – Vận tải (GTVT), Công ty Phương Thành còn được điểm cộng nhờ kết quả thi công rất tích cực tại Dự án Xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2017 – 2020”, lãnh đạo Ban Quản lý dự án 6 cho biết.

Không riêng Công ty Phương Thành, tại Dự án cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2021 – 2025 dự kiến khởi công vào ngày 1/2/2023, dấu ấn của nhiều doanh nghiệp tư nhân trong lĩnh vực xây dựng công trình giao thông ngày một rõ nét. Những tên tuổi như Tập đoàn Đèo Cả, Ligico16, Sơn Hải, Trung Chính, Vinaconex, Cienco4, Thăng Long, Trường Thịnh… sẽ lần lượt được trao những gói thầu xây lắp lớn, thậm chí có những gói thầu quy mô lên tới 8.000 tỷ đồng – tương đương 1 dự án đường cao tốc được triển khai trong giai đoạn trước đây.

Để được xem xét chỉ định thầu, các nhà thầu xây lắp phải đáp ứng 5 điều kiện: có chứng chỉ năng lực hạng I đối với công trình đường bộ, chứng chỉ năng lực phù hợp cấp công trình cầu, hầm của gói thầu đang xét (tương ứng với cấp công trình cầu, hầm…); phải có kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự về mặt kỹ thuật với tư cách là nhà thầu (có cùng loại và cấp công trình) và có giá trị hợp đồng tương tự tối thiểu 50% giá gói thầu đang xét; nguồn lực tài chính phải đáp ứng yêu cầu; doanh thu bình quân từ hoạt động xây dựng 3 năm gần nhất phải tương đương với giá gói thầu đang xét.

Ngoài ra, Bộ GTVT còn yêu cầu nhà thầu phải huy động nhân sự, máy móc, thiết bị phù hợp với quy mô gói thầu để triển khai đảm bảo chất lượng, tiến độ; trường hợp nhà thầu tham gia nhiều gói thầu, thì phải đảm bảo không có sự trùng lặp về nhân sự, máy móc, thiết bị giữa các gói thầu và đáp ứng nguồn lực tài chính bố trí cho từng gói thầu.

Theo ông Trần Chủng, nguyên Cục trưởng Cục Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng, đây là những yêu cầu rất khắt khe, nhưng lại giúp các nhà thầu tư nhân sớm trưởng thành vượt bậc trong nghề xây dựng cầu đường, thậm chí là “bàn đạp” để vươn ra thị trường xây dựng khu vực.

“Những nhà đầu tư tư nhân mới như Đèo Cả, Sơn Hải, Phương Thành; hay các tổng công ty đại chúng có xuất thân từ doanh nghiệp nhà nước như Cienco4, Vinaconex… đang là những ngọn cờ trong nhiệm vụ xây dựng các công trình hạ tầng lớn, mở những đại lộ giúp đất nước phú cường”, ông Trần Chủng nhận xét.

Tinh thần “máu lửa” trên công trường

Không chỉ các doanh nghiệp xây dựng, mà bản thân các cơ quan quản lý đầu tư, các đơn vị được giao nhiệm vụ chủ đầu tư 12 dự án thành phần Dự án cao tốc Bắc – Nam  giai đoạn 2021 – 2025 cũng đang tự nâng tầm bản thân để có thể thiết lập kỷ lục hoàn thành thi công đại dự án trong vòng 24 tháng.

Kể từ khi Quốc hội chính thức phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2021 – 2025, đơn vị chủ công của Bộ GTVT trong việc chuẩn bị các thủ tục đầu tư là Cục Quản lý xây dựng và 7 ban quản lý dự án chuyên ngành đường bộ đã bước vào cuộc đua nước rút để sớm khởi động công trình trên thực địa.

Các đơn vị này “sáng đèn” suốt đêm, hàng trăm cán bộ, kỹ sư đã ăn ngủ tại trụ sở để kịp thẩm tra, thẩm định, phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi các dự án thành phần; xây dựng các tiêu chí chỉ định thầu; sau đó là duyệt dự toán các gói thầu xây lắp.

“Đây là những công việc vừa đòi hỏi tiến độ, vừa phải đảm bảo độ chính xác cao, bởi 1 sai sót nhỏ cũng có thể làm đội chi phí 1 gói thầu cả trăm tỷ đồng”, một lãnh đạo Cục Quản lý xây dựng cho biết.

Dự án cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2021 – 2025 có tổng chiều 729 km được chia thành 12 dự án thành phần vận hành độc lập, gồm các đoạn Hà Tĩnh – Quảng Trị (267 km), Quảng Ngãi – Nha Trang (353 km) và Cần Thơ – Cà Mau (109 km), đi qua địa phận 12 tỉnh, thành phố (Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Cần Thơ, Hậu Giang, Bạc Liêu, Kiên Giang, Cà Mau).

Tổng mức đầu tư Dự án lên tới 146.990 tỷ đồng, cơ bản hoàn thành năm 2025 và đưa vào khai thác, vận hành từ năm 2026. Nếu được triển khai đúng kế hoạch, công trình gồm khối lượng công việc khổng lồ, là một trong những động lực kinh tế quan trọng của đất nước trong ít năm tới.

“Tuy nhiên, do Dự án trải dài qua nhiều tỉnh, thành phố, với nhiều dạng địa hình, địa chất khác nhau, khối lượng công việc triển khai lớn phải thực hiện trong thời gian ngắn đòi hỏi phải có tư duy mới, cách làm mới, sự nỗ lực lớn, quyết tâm cao trong triển khai”, ông Nguyễn Danh Huy, Thứ trưởng Bộ GTVT cho biết.

Đến thời điểm này, nhờ sự quyết tâm, nỗ lực cao độ, các chủ đầu tư, tư vấn và cơ quan tham mưu của Bộ GTVT cơ bản kết thúc toàn bộ công tác chuẩn bị đầu tư Dự án đúng kế hoạch, lập nên một kỷ lục chưa từng có trong ngành GTVT.

Trước đây, bình quân 1 dự án nhóm A sau khi được phê duyệt chủ trương đầu tư có tổng thời gian triển khai lập dự án đầu tư, thiết kế kỹ thuật, đấu thầu và khởi công khoảng 2 năm. Dự án cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2021 – 2025 là dự án quan trọng quốc gia, có quy mô lớn, nhiều công trình cầu, hầm, độ phức tạp kỹ thuật cao, nhưng thời gian triển khai được rút ngắn chỉ còn một nửa, khắc phục được tình trạng chậm trễ trong thủ tục chuẩn bị đầu tư vốn tồn tại ở nhiều dự án giao thông trước đó.

Để đảm bảo siêu dự án được hoàn thành vào năm 2025, Bộ GTVT đã tham mưu Chính phủ ban hành Nghị quyết số 18/NQ-CP, giao nhiệm cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương với các mốc thời gian phải hoàn thành và cho phép áp dụng các cơ chế đặc thù để triển khai dự án. Trong đó, có việc áp dụng hình thức chỉ định thầu trong 2 năm 2022 và 2023 đối với các gói thầu tư vấn, xây lắp liên quan đến Dự án, gói thầu phục vụ di dời hạ tầng kỹ thuật, gói thầu thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng và tái định cư; cho phép triển khai đồng thời một số công việc liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Rút kinh nghiệm từ Dự án Xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2017 – 2020, để hỗ trợ các đơn vị thi công có thể vào cuộc ngay, Bộ GTVT kiến nghị và được Chính phủ cho phép rút ngắn thủ tục cấp phép khai thác mỏ; giao trực tiếp các mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường nằm trong Hồ sơ Khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ Dự án cho nhà thầu thi công dự án để khai thác; được phép nâng công suất đối với các mỏ cát đang khai thác tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

“Bên cạnh các giải pháp nói trên, với tư cách là đơn vị đầu tàu về giải ngân trên cả nước, tinh thần máu lửa sẽ được thể hiện trên các công trường đường cao tốc của ngành GTVT như chỉ đạo mới đây của Thủ tướng Chính phủ là làm ngày, làm đêm, làm hết việc, chứ không hết giờ. Tất cả vì lợi ích quốc gia, dân tộc, vì nhân dân phục vụ, đã cố gắng rồi thì cố gắng hơn nữa trong bối cảnh nhiều khó khăn, thách thức, tình hình không bình thường thì làm việc cũng phải khác bình thường”, ông Huy cam kết.

Việc Bộ Giao thông – Vận tải (GTVT) kịp thời khởi công toàn bộ 12 dự án thành phần thuộc Dự án Đường cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 cho thấy sự tích cực, chủ động của ngành này trong nỗ lực đẩy nhanh tiến độ dự án sử dụng vốn đầu tư công ngay từ đầu năm, tránh tình trạng “dồn toa” công việc vào những tháng cuối năm.

Ngoài việc sớm góp phần “đóng mạch” toàn tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông vào năm 2025, với tổng mức đầu tư lên tới 146.990 tỷ đồng, nếu được ghi vốn kế hoạch sớm, Bộ GTVT có thể thực hiện giải ngân ít nhất 30.000 tỷ đồng ngay trong quý đầu tiên của năm 2023 nhờ việc tạm ứng với các gói thầu xây lắp.

Đây là con số rất có ý nghĩa nếu biết rằng, năm 2023, Bộ GTVT được giao giải ngân vốn đầu tư công lên tới 94.000 tỷ đồng – giá trị vốn được giao lớn nhất từ trước tới nay (gấp 1,7 lần năm 2022 và gấp 2,2 lần năm 2021). Tuy nhiên, vẫn có quá nhiều thách thức để các dự án thành phần cao tốc Bắc – Nam bắt tay ngay vào thi công, từ đó sớm có khối lượng thực tế, tránh tình trạng “sống nhờ tạm ứng” như các dự án được triển khai trong giai đoạn trước đây. 

Thách thức đầu tiên là công tác đền bù, giải phóng mặt bằng được thực hiện theo hình thức “vừa chạy, vửa xếp hàng” cùng với việc chuẩn bị đầu tư, tổ chức lựa chọn nhà thầu xây lắp. Chính vì vậy, dù rất có nỗ lực, nhưng 12 gói thầu vừa khởi công cũng mới chỉ nhận được tối đa 70% mặt bằng, trong đó nhiều công địa chưa có đường tiếp cận hoặc trong tình trạng “xôi đỗ”, khiến các đơn vị thi công khó tập trung thi công dứt điểm.

Thách thức thứ hai là giá các loại vật tư, vật liệu, nhiên liệu luôn biến động theo chiều hướng tăng trong khi các địa phương công bố giá vật tư, vật liệu, chỉ số giá không kịp thời, chưa phù hợp với thực tế. Việc này gây khó khăn cho công tác điều chỉnh giá cũng như công tác thanh quyết toán, nhất là khi các dự án đồng loạt triển khai sẽ dễ gây ra tình trạng chủ mỏ đầu cơ tăng giá cao hơn so với giá địa phương công bố.

Mặc dù Chính phủ đã có chỉ đạo để tháo gỡ, nhưng đến nay, các địa phương vẫn chưa xác định rõ thẩm quyền thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng đối với mỏ vật liệu thông thường, dẫn đến nguy cơ chi phí tăng cao và chậm tiến độ như đã xảy ra tại Dự án Xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2017 – 2020.

Thách thức thứ ba là quá trình khảo sát, thiết kế, thẩm tra, thẩm định, xác định giá dự toán và lập hồ sơ yêu cầu dễ sai sót khi dự án được thực hiện trong thời gian ngắn, tính chất công trình theo tuyến đi qua nhiều khu vực có địa hình phức tạp. Bên cạnh đó, việc giảm giá 5% khi chỉ định thầu sẽ là thách thức rất lớn đối với các bên tham gia thực hiện dự án trong bối cảnh hiện nay.

Để hóa giải các thách thức nói trên, Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng Bộ GTVT phải khẩn trương có văn bản hướng dẫn các địa phương sử dụng nguồn vốn của dự án thực hiện công tác đền bù, giải phóng mặt bằng cho các mỏ vật liệu mới, đường mới tiếp cận các mỏ vật liệu, bãi đổ thải.

UBND các tỉnh phải khẩn trương giao mỏ vật liệu mới cho nhà thầu đã được Bộ GTVT lựa chọn và hoàn thành trước ngày 30/1/2023 để nhà thầu triển khai, đảm bảo tiến độ cam kết và thi công xuyên Tết như tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Việc không được cấp mỏ vật liệu đồng nghĩa hàng ngàn thiết bị được huy động đến công trường phải “đắp chiếu”, trong khi mùa khô 2022 đã sắp hết.

Ngoài ra, Bộ GTVT cần chỉ đạo các ban quản lý dự án khẩn trương phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công để đáp ứng tiến độ thi công trên hiện trường, tổ chức làm việc với UBND các tỉnh sớm bàn giao mặt bằng, đồng thời vận động nhân dân tại khu vực dự án thống nhất với nhà thầu trong việc sử dụng đường tiếp cận vào công trường. Bên cạnh đó, cần yêu cầu tư vấn giám sát khẩn trương huy động đầy đủ nhân lực đáp ứng tốt kế hoạch triển khai thi công của nhà thầu và phải bố trí đủ nhân sự trong thời gian nhà thầu thi công xuyên Tết cũng như các ngày nghỉ.

Quan trọng hơn, các đơn vị chủ đầu tư phải sớm thống nhất với nhà thầu đứng đầu liên danh lập kế hoạch thi công tổng thể, trong đó xác lập rõ vai trò, trách nhiệm của từng chủ thể tham gia, báo cáo Bộ GTVT thông qua và công bố để người dân giám sát việc thực hiện với phương châm “Muốn thông đường thực địa, phải thông đường trách nhiệm”. Chủ đầu tư cũng cần sẵn sàng thay thế những nhà thầu yếu kém khi xét thấy tiến độ và chất lượng thi công không đảm bảo yêu cầu với tinh thần: “Không để dự án chậm một ngày, thêm một ngày mắc nợ với nhân dân”.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu chỉ đạo và định hướng hoạt động cho ngành GTVT trong năm 2023.

Đây là chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đối với Bộ GTVT tại Hội nghị tổng kết năm 2022 và triển khai nhiệm vụ công tác năm 2023 vừa được tổ chức vào chiều 13/1 tại Hà Nội.

Khuyến khích hợp tác công tư

Theo người đứng đầu Chính phủ, năm 2022, chỉ trong thời gian rất ngắn, Bộ GTVT đã rốt ráo phối hợp, làm ngày làm đêm đạt được nhiều kết quả nổi bật, hoàn thành cả “núi” công việc, trong đó đáng kể nhất là đã trình Chính phủ báo cáo Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư 6 dự án quan trọng quốc gia; đảm bảo điều kiện khởi công đồng loạt 12 dự án thành phần cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025 với thời gian chuẩn bị chỉ trong 1 năm (thay vì mất 3 – 4 năm so với các dự án trước).

Ngoài các dự án khởi công mới, 3 dự án thành phần cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2017 – 2020, gồm: Mai Sơn – Quốc lộ45, Vĩnh Hảo – Phan Thiết, Phan Thiết – Dầu Giây đã cơ bản đưa vào thông xe kỹ thuật đúng kế hoạch. Thủ tướng cho biết, trong những năm tới, cùng với việc đầu tư cho kết cấu hạ tầng văn hóa, hạ tầng giao thông sẽ là 2 lĩnh vực tiếp tục nhận được sự đầu tư lớn từ các nguồn vốn đầu tư công, vốn chương trình phục hồi và phát triển KT-XH, vốn từ tăng thu giảm chi, vốn ngân sách địa phương và vốn ngoài ngân sách. Trong đó, phát triển các dự án hạ tầng đường cao tốc là mục tiêu ưu tiên hàng đầu.

“Mục tiêu là đến năm 2025 cả nước phải có 3.000 km đường cao tốc, phấn đấu tất cả các tỉnh đều có đường cao tốc đi qua để mở ra không gian và động lực phát triển kinh tế – xã hội”, Thủ tướng nhắc nhở và nhấn mạnh: Nhiệm kỳ này tập trung cho phát triển hệ thống đường cao tốc, nhiệm kỳ tới tập trung cho hệ thống đường sắt.

Để đạt mục tiêu này, ngay từ bây giờ, Bộ GTVT phải khẩn trương với các bộ, ngành và địa phương liên quan để sớm hoàn thành Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam với vận tốc khoảng 200 km/h, đảm bảo chạy từ Hà Nội và Tp.HCM mất khoảng 8h; ưu tiên đầu tư sớm tuyến đường sắt TP.HCM – Cần Thơ.

Thủ tướng cho biết, trong 2 năm đầu của kế hoạch 2021 – 2026, cả nước đã huy động được 500.000 tỷ đồng cho đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông. Để có được nguồn lực này, Chính phủ đã phải cắt bỏ gần 5.000 dự án ở các lĩnh vực khác. Do vậy, Bộ GTVT phải tổ chức triển khai nhanh, gọn, hiệu quả; không để thất thoát, lãng phí.

Để đảm bảo có đủ nguồn lực cho phát triển kết cấu hạ tầng, chủ trương xuyên suốt của Đảng và Nhà nước là đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư, Bộ GTVT phải kích hoạt mọi nguồn lực xã hội, phải có cơ chế chính sách để khởi động lại BOT để huy động nguồn lực xã hội, trước mắt xử lý dứt điểm các dự án BOT đang gặp khó khăn nhưng phải có công cụ kiểm soát, không để xảy ra tiêu cực.

Đối với các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm đang được triển khai, trong đó Dự án xây dựng cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 phải đẩy nhanh hơn nữa tiến độ lựa chọn nhà thầu theo nguyên tắc đảm bảo sự minh bạch, đặt lợi ích của quốc gia lên trên hết.

Người đứng đầu Chính phủ cũng nhấn mạnh Bộ GTVT cần tuyệt đối tránh việc chia nhỏ các gói thầu quá manh mún, nhất là tại các dự án đường cao tốc, không để xảy ra tình trạng bán thầu sai quy định.

Thủ tướng cũng đề nghị Bộ GTVT rút kinh nghiệm, kiểm điểm sâu sắc trong công tác đăng kiểm ô tô, tổ chức lại công tác này.

“Nhiều lĩnh vực vẫn còn tình trạng xin – cho, dễ nảy sinh tiêu cực; đề nghị ngành GTVT và các địa phương xem xét, những việc, lĩnh vực mà nhân dân và xã hội làm được và làm tốt thì khuyến khích xã hội hóa, khuyến khích hợp tác công tư”, Thủ tướng lưu ý.

Thi công cao tốc Bắc – Nam đoạn Mai Sơn – Quốc lộ 45.

6 nhiệm vụ lớn của ngành GTVT

Tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng cho biết, trong năm 2023, Bộ GTVT tập trung thực hiện 6 nhiệm vụ trọng tâm.

Đối với công tác đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, xác định đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, hàng đầu được ưu tiên trong năm 2023, Bộ GTVT sẽ chỉ đạo, đôn đốc đẩy nhanh tiến độ 9 dự án thành phần cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 1 đang triển khai.

Trong đó, 7 dự án (Mai Sơn – QL45, QL45 – Nghi Sơn, Nghi Sơn – Diễn Châu, Nha Trang – Cam Lâm, Vĩnh Hảo – Phan Thiết, Phan Thiết – Dầu Giây, cầu Mỹ Thuận 2) sẽ được hoàn thành trong năm 2023. Năm 2024 sẽ tiếp tục hoàn thành 2 dự án thành phần còn lại (Diễn Châu – Bãi Vọt và Cam Lâm – Vĩnh Hảo). “Đối với dự án cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2021 – 2025, bên cạnh 12 gói thầu đã được khởi công, 13 gói thầu còn lại phấn đấu hoàn thành ký kết hợp đồng với nhà thầu, đảm bảo điều kiện khởi công trước ngày 30/1/2023. Bộ GTVT sẽ tăng cường quản lý chặt chẽ tiến độ, chất lượng của các dự án, không để xảy ra tham nhũng, tiêu cực, kiên quyết xử lý nghiêm tổ chức, cá nhân vi phạm”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng thông tin.

Nhiệm vụ thứ ba được Tư lệnh ngành GTVT đặt ra là chủ động rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách trên các lĩnh vực, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tháo gỡ những nội dung còn chồng chéo trong đầu tư HTGT. Trình các cấp thẩm quyền xem xét Luật Đường bộ, Đường sắt, Luật Hàng không dân dụng Việt Nam; Sửa đổi bổ sung 29 thông tư, 7 nghị định theo nhiệm vụ được giao.

Thứ tư là đổi mới công tác quản lý hoạt động vận tải, nâng cấp chất lượng dịch vụ, sản lượng vận tải các lĩnh vực; Phối hợp chặt chẽ triển khai các giải pháp bảo đảm ATGT, giảm ùn tắc giao thông, xử lý nghiêm các vi phạm ATGT, nhất là các hành vi chở quá khổ quá tải, xe dù bến cóc, nồng độ cồn,….

Thứ năm là đẩy mạnh cải cách hành chính, tiếp tục tập trung thực hiện sắp xếp tinh gọn bộ máy hành chính, đơn vị sự nghiệp, nâng cao hiệu quả hoạt động các doanh nghiệp nhà nước; Đẩy mạnh xây dựng Chính phủ điện tử và chuyển đổi số theo hướng lấy người dân làm trung tâm phục vụ. Trên cơ sở dữ liệu dùng chung và dữ liệu chuyên ngành, sẽ hướng tới quản lý điều hành trên dữ liệu số.

“Cuối cùng, Bộ GTVT sẽ phối hợp với các Bộ, ngành triển khai tái cơ cấu Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy VN (SBIC) theo đúng nội dung, chủ trương nghị quyết Bộ Chính trị đã phê duyệt”, Bộ trưởng cho hay.

Được biết, trong năm 2022, toàn ngành GTVT đã nỗ lực khắc phục khó khăn để cơ bản hoàn thành nhiệm vụ trên tất cả các mặt công tác.

Ông Nguyễn Danh Huy, Thứ trưởng Bộ GTVT cho biết, việc triển khai đầu tư, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông được đặc biệt chú trọng với tư duy mới, cách làm mới đảm bảo cả 3 mục tiêu “chất lượng, tiến độ, hiệu quả”. Chỉ riêng năm 2022, Chính phủ đã trình và được Quốc hội khóa XV thông qua chủ trương đầu tư 6 dự án quan trọng quốc gia, trong đó chỉ riêng Kỳ họp lần thứ III, đã thông qua 5 dự án.

Ngành GTVT vượt qua nhiều khó khăn, thách thức để hoàn thành và đưa vào khai thác đảm bảo chất lượng 22 dự án; trong đó có nhiều dự án quan trọng như đường cao tốc đoạn Cam Lộ – La Sơn, đường cất hạ cánh tại 2 cảng hàng không Nội Bài, Tân Sơn Nhất, 2 dự án đường sắt trên tuyến đường sắt Hà Nội – TPHCM, thông xe tuyến chính 3 dự án thành phần đường cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 1. 

Hoàn thiện toàn bộ thủ tục theo đúng quy định pháp luật để khởi công 18 dự án động lực như nhà ga T3 Cảng hàng không Quốc tế Tân Sơn Nhất, cầu Rạch Miễu 2 và đặc biệt lần đầu tiên ngành GTVT tổ chức khởi công đồng loạt theo hình thức trực tuyến Dự án đường bộ cao tốc Bắc -Nam phía đông với 12 dự án thành phần.

Tính đến 31/12/2022, Bộ GTVT giải ngân lên đến 47.905 tỷ, khoảng 87% kế hoạch, cao hơn mức bình quân cả nước khoảng hơn 75%; dự kiến hết năm tài chính, sẽ giải ngân được 95,7% tổng kế hoạch được giao. 

“Năm 2022, kết quả giải ngân của Bộ GTVT vẫn đạt tỷ lệ cao, là cứu cánh cho tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công của cả nước trong năm 2022”, bà Nguyễn Thị Bích Ngọc, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá.

Thi công xây dựng cao tốc Mai Sơn – Quốc lộ 45. Ảnh: A.M

Chặn nhượng thầu trái phép

Hai tuần sau khi được Văn phòng Chính phủ chuyển Báo cáo số 1889/BCA-CSKT của Bộ Công an gửi Thủ tướng Chính phủ về một số tình hình liên quan đến Dự án cao tốc Bắc – Nam phía Đông, Bộ Giao thông – Vận tải (GTVT) đã có những động thái “rào giậu” rất quyết liệt để chặn những vi phạm tương tự có thể tái diễn trong thời gian tới.

Vào giữa tuần này, Bộ GTVT đã có Công văn số 214/BGTVT-CQLXD gửi Thanh tra Bộ GTVT, Cục Quản lý đầu tư, 7 ban quản lý dự án (PMU) và 3 doanh nghiệp dự án về việc tổ chức triển khai các đề xuất của Bộ Công an liên quan đến Dự án Xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020 và Dự án Xây dựng đường cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025.

Cụ thể, các PMU 2, 6, 7, 85, Mỹ Thuận, Thăng Long, Đường Hồ Chí Minh – những đơn vị được giao nhiệm vụ chủ đầu tư 19 dự án thành phần sử dụng 100% vốn đầu tư công và 3 doanh nghiệp dự án của 3 dự án thành phần triển khai theo hình thức PPP (Công ty cổ phần Đầu tư Phúc Thành Hưng, Công ty TNHH Đầu tư đường cao tốc Nha Trang – Cam Lâm, Công ty cổ phần Cao tốc Cam Lâm – Vĩnh Hảo) được yêu cầu khẩn trương nghiên cứu, thực hiện nghiêm theo chức năng, nhiệm vụ của chủ đầu tư đối với các đề xuất của Bộ Công an.

Bộ GTVT giao Thanh tra Bộ GTVT chủ trì liên hệ với các đơn vị chức năng thuộc Bộ Công an để được cung cấp các thông tin, tài liệu liên quan đến việc chuyển nhượng thầu tại Dự án Đầu tư xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020 đã được Bộ Công an thu thập.

Thanh tra Bộ GTVT cũng sẽ phải tham mưu cho Bộ GTVT chỉ đạo xử lý các nhà thầu vi phạm và chủ động phòng ngừa, ngăn chặn việc chuyển nhượng thầu trái phép đối với các khối lượng công việc còn lại của các dự án thành phần thuộc Dự án Đầu tư xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020 và các dự án thành phần thuộc Dự án Xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025.

“Cục Quản lý đầu tư xây dựng có trách nhiệm tham mưu cho Bộ GTVT có văn bản đôn đốc các chủ đầu tư chỉ đạo các nhà thầu, tư vấn giám sát tổ chức thi công các dự án đảm bảo chất lượng, tiến độ, an toàn giao thông, an toàn lao động và vệ sinh môi trường”, ông Lê Đình Thọ, Thứ trưởng Bộ GTVT chỉ đạo.

Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư, ông Lê Thắng, Giám đốc PMU2 – chủ đầu tư Dự án thành phần Quốc lộ 45 – Nghi Sơn và Dự án thành phần Quảng Ngãi – Hoài Nhơn cho biết, đơn vị đã nhận được chỉ đạo của Bộ GTVT và sẽ tổ chức quán triệt tới từng cán bộ điều hành công trình.

“PMU2 sẽ khẩn trương rà soát lại hoạt động của tất cả các gói thầu thuộc 2 dự án, đặc biệt là công tác lựa chọn nhà thầu và cung cấp vật liệu xây dựng thông thường đủ tiêu chuẩn để sớm có báo cáo Bộ GTVT”, ông Thăng cho biết.

Trước đó, ngày 18/11/2022, qua công tác điều tra cơ bản, nắm tình hình lĩnh vực giao thông đường bộ, Bộ Công an đã có Báo cáo số 1889/BCA-CSKT gửi Thủ tướng Chính phủ về một số tình hình liên quan đến Dự án cao tốc Bắc – Nam phía Đông.

Trong Báo cáo, Bộ Công an cho biết, quá trình triển khai thực hiện Dự án Xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020 đã bộc lộ một số khó khăn, vướng mắc và tồn tại, hạn chế. Nếu lãnh đạo, cơ quan chức năng có thẩm quyền không có những biện pháp mạnh, giải pháp khoa học, hiệu quả, sát hợp với thực tiễn, thì Dự án vẫn sẽ hiện hữu những nguy cơ làm ảnh hưởng đến chất lượng, tiến độ cũng như xảy ra vi phạm.

Bộ Công an dự báo, nhiều dự án trọng điểm ngành GTVT sẽ vẫn tiếp tục gặp khó khăn về nguồn vật liệu như đất đắp, đá, cát…; giá nhiên liệu, vật tư, thiết bị biến động nhanh, thất thường; năng lực về nhân sự, máy móc, thiết bị, tài chính của nhà thầu chưa được đánh giá trong điều kiện khó khăn về tín dụng và thi công đồng loạt nhiều gói thầu cao tốc Bắc – Nam và các công trình trọng điểm khác như sân bay Long Thành, cao tốc Khánh Hòa – Buôn Ma Thuột, cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu, cao tốc Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng, đường vành đai 3 TP.HCM, vành đai 4 Hà Nội…

Cảnh báo năng lực nhà thầu

Theo Bộ Công an, một trong những khó khăn lớn nhất trong quá trình triển khai Dự án Xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020 là tình trạng căng thẳng trong cung ứng nguồn vật liệu thông thường đảm bảo chất lượng và hợp pháp.

Việc thiếu nguồn vật liệu xây dựng thông thường (đá, cát, đất) thi công Dự án do công tác khảo sát, quy hoạch, công tác quản lý, cấp phép khai thác của các cơ quan liên quan, chính quyền địa phương còn hạn chế, bất cập; cơ chế, chính sách, hành lang pháp lý… chưa hợp lý, chồng chéo, chưa đáp ứng được với tình hình thực tiễn.

Tại thời điểm Bộ Công an gửi báo cáo tới Thủ tướng Chính phủ, tại Dự án thành phần Mai Sơn – Quốc Lộ 45, mỏ Thống Nhất có trữ lượng 4,8 triệu m3 hết hạn giấy phép khai thác; mỏ Sòng Vặn đã đủ thủ tục pháp lý để khai thác, nhưng chưa triển khai công tác giải phóng mặt bằng, chưa xây dựng đường vào mỏ. Dự án thành phần Vĩnh Hảo – Phan Thiết có 6 mỏ trữ lượng khoảng 6 triệu m3 trong quy hoạch, nhưng chưa được cấp phép khai thác. Dự án Cam Lâm – Vĩnh Hảo có nhiều mỏ trong quy hoạch gần dự án, nhưng chưa được cấp phép khai thác… Những khó khăn trên dẫn đến một số nhà thầu đưa nguồn vật liệu khai thác trái phép vào công trình.

Tại Gói thầu XL3, Dự án thành phần Quốc lộ 45 – Nghi Sơn, có nhà thầu thi công đã mua 60.000 m3 đất đắp K95 tại mỏ Đồng Vàng (thuộc xã Tân Trường, thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa), do Tổng công ty Đầu tư xây dựng và thương mại Anh Phát khai thác trái phép để thi công dự án. Bộ Công an đã khởi tố vụ án, chuyển Công an tỉnh Thanh Hóa điều tra theo thẩm quyền.

Bên cạnh đó, trong 2 năm triển khai Dự án Xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020, giá nhiên, nguyên, vật liệu, vật tư, thiết bị tăng cao, biến động rất nhanh, tăng nhiều so với dự toán, gây khó khăn cho nhà đầu tư, nhà thầu, trong khi các cơ quan, chính quyền một số địa phương liên quan chưa điều chỉnh, kịp thời công bố giá và chỉ số giá xây dựng, thủ tục điều chỉnh giá, biến động giá vật liệu còn chậm, vướng mắc.

“Đây là các nguy cơ dẫn đến gia tăng hoạt động khai thác, tiêu thụ khoáng sản trái phép, không kiểm soát được nguyên vật liệu đầu vào khi các dự án bị sức ép về tiến độ, ảnh hưởng đến chất lượng công trình”, lãnh đạo Bộ Công an đánh giá.

Theo phản ánh của Bộ Công an, công tác quản lý của chủ đầu tư, công tác giám sát thi công của tư vấn giám sát ở một số dự án không đảm bảo quy trình, không bố trí đủ số lượng, năng lực nhân sự hạn chế…, dẫn đến nhà thầu sử dụng nguồn vật liệu không đủ tiêu chuẩn kỹ thuật, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến chất lượng công trình; chưa đánh giá so sánh hồ sơ dự thầu với thực tế công trường, nên công tác quản lý chưa đáp ứng yêu cầu.

Điều đáng lo ngại là, các PMU cho nhà thầu tạm ứng 30% giá trị hợp đồng, nhưng chưa có biện pháp quản lý hợp đồng, dòng tiền, dẫn đến việc nhiều nhà thầu sử dụng tiền tạm ứng cho các mục đích khác. Đến nay, do ảnh hưởng của việc siết tín dụng, thu hồi nợ của ngân hàng, nên nhà thầu không có dòng tiền để thực hiện mua vật tư thi công. Đây là một trong các nguyên nhân dẫn đến dự án chậm tiến độ.

Các dự án thành phần phải hoàn thành trong năm 2022 như Mai Sơn – Quốc Lộ 45, Vĩnh Hảo – Phan Thiết, Dầu Giây – Phan Thiết, số tiền dư ứng còn lại rất lớn (2.280 tỷ đồng), nhưng các nhà thầu đều phản ánh khó khăn về tài chính.

Đặc biệt, tại Dự án Xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020 vẫn còn tình trạng một số nhà thầu có dấu hiệu chuyển nhượng thầu trái phép, nhưng tư vấn giám sát và chủ đầu tư không biết, hoặc biết, nhưng làm ngơ.

Theo Bộ Công an, một số nhà đầu tư, nhà thầu khi dự thầu đưa ra hồ sơ năng lực đáp ứng yêu cầu, nhưng do tham gia thực hiện nhiều dự án cùng một lúc, đến khi thi công phải dàn trải nhân lực, vật tư, thiết bị, máy móc… cho nhiều dự án thành phần, nên không đảm bảo năng lực thi công, dẫn đến phải thuê thầu phụ thực hiện dưới hình thức núp bóng tổ đội hoặc các nhà thầu không đáp ứng tiến độ bị chủ đầu tư điều chuyển khối lượng cho đơn vị khác trong liên danh hoặc bổ sung nhà thầu khác thực hiện, dẫn đến chậm tiến độ, gây nguy cơ ảnh hưởng chất lượng công trình.

Đối với nội dung trên, Bộ Công an đề nghị Bộ GTVT thanh tra, kiểm tra toàn diện, xử lý nghiêm các nhà thầu chuyển nhượng thầu trái phép (Bộ Công an sẽ chuyển thông tin, tài liệu cho Bộ GTVT để chủ động xử lý, phòng ngừa); đồng thời rút kinh nghiệm, lựa chọn nhà thầu thực sự có năng lực về nhân sự, máy móc, thiết bị, tài chính để thực hiện các gói thầu.

Đối với Dự án Xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025, Bộ GTVT cần rà soát số lượng dự án nhà thầu đang triển khai, đối chiếu với năng lực thực tế.

“Nếu nhà thầu tham gia nhiều gói thầu, thì phải đảm bảo không có sự trùng lặp về nhân sự, thiết bị, tài chính giữa các gói thầu; xây dựng tiêu chí khoa học, lựa chọn nhà thầu thực sự có năng lực, tránh tình trạng một nhà thầu thực hiện nhiều gói thầu, nhưng không đủ nhân lực, thiết bị, tài chính…, dẫn đến thuê thầu phụ, tổ đội núp bóng”, lãnh đạo Bộ Công an đề xuất.

Nút giao cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây với Quốc lộ 51 là điểm khởi đầu của cao tốc Dầu Giây – Tân Phú.

Độ hấp dẫn cao

“Chúng tôi vừa trình Bộ Giao thông – Vận tải (GTVT) kết quả khảo sát sự quan tâm của nhà đầu tư, bên cho vay đối với Dự án Đầu tư đường cao tốc Dầu Giây – Tân Phú (giai đoạn I) theo phương thức PPP”, ông Phạm Thanh Bình, Phó giám đốc Ban Quản lý dự án Thăng Long cho biết.

Được biết, Ban Quản lý dự án Thăng Long được Bộ GTVT giao lập báo cáo nghiên cứu khả thi dự án trên. Sở dĩ đơn vị này phải tiến hành khảo sát sự quan tâm của nhà đầu tư là bởi đây là điều bắt buộc tại Nghị định số 35/2021/NĐ-CP ngày 29/3/2021 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Đầu tư theo phương thức PPP.

Cụ thể, Điều 25, Nghị định số 35/2021/NĐ-CP yêu cầu, công tác khảo sát sự quan tâm của nhà đầu tư, bên cho vay phải được thực hiện trong thời gian lập báo cáo nghiên cứu khả thi dự án PPP và là cơ sở để cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định việc áp dụng sơ tuyển, lựa chọn nhà đầu tư trong nước, quốc tế.

Thực hiện quy định trên, Ban Quản lý dự án Thăng Long đã có Thông báo số 4812/BQLDATL-KHTH ngày 30/11/2022 gửi các nhà đầu tư để thực hiện cuộc khảo sát bắt buộc này. Thông báo nội dung này bằng tiếng Việt, tiếng Anh đã được đăng tải trên Cổng thông tin điện tử Bộ GTVT và trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia.

Trong các nội dung khảo sát, đáng chú ý là việc Ban Quản lý dự án Thăng Long đề nghị các nhà đầu tư, bên cho vay có ý kiến về quy mô, tiêu chuẩn kỹ thuật của Dự án Đầu tư đường cao tốc Dầu Giây – Tân Phú (giai đoạn I) theo chủ trương đầu tư được phê duyệt tại Quyết định số 1045/QĐ-TTg ngày 6/9/2022; đánh giá của nhà đầu tư, bên cho vay về tính hấp dẫn, khả thi của Dự án, mức lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu kỳ vọng của nhà đầu tư.

Ngoài ra, các nhà đầu tư, bên cho vay sẽ có ý kiến đánh giá về tiến độ triển khai thực hiện Dự án; những khó khăn, vướng mắc về công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư; nguồn cung cấp vật liệu để triển khai công trình…

Tại văn bản báo cáo Bộ GTVT giữa tuần trước, Ban Quản lý dự án Thăng Long cho biết, đã nhận hồ sơ quan tâm của 3 nhà đầu tư trong và ngoài nước gồm: China Harbour Engineering Company Limited (Trung Quốc); Công ty cổ phần Đầu tư Đại Quang Minh – Công ty cổ phần Đầu tư và xây dựng giao thông Phương Thành; Công ty TNHH một thành viên Đầu tư phát triển đô thị và Khu công nghiệp DIC.

Với kết quả khảo sát trên, Ban Quản lý dự án Thăng Long kiến nghị Bộ GTVT xác định hình thức lựa chọn nhà đầu tư cho Dự án Đầu tư đường cao tốc Dầu Giây – Tân Phú (giai đoạn I) là đấu thầu rộng rãi quốc tế.

Xuất hiệu yếu tố ngoại

Theo đại diện Ban Quản lý dự án Thăng Long, đề xuất lựa chọn hình thức đấu thầu rộng rãi quốc tế cho Dự án Đầu tư đường cao tốc Dầu Giây – Tân Phú (giai đoạn I) dựa trên quy định tại Điều 34, Nghị định số 35/2021/NĐ-CP về việc xác định hình thức lựa chọn nhà đầu tư. Cụ thể, cơ quan nhà nước có thẩm quyền dự án PPP sẽ tổ chức đấu thầu rộng rãi quốc tế trong trường hợp có dưới 6 nhà đầu tư quan tâm; trong đó có ít nhất 1 nhà đầu tư được thành lập theo pháp luật nước ngoài đăng ký quan tâm.

Tuy nhiên, bên khảo sát cho biết, quyết định cuối cùng về hình thức lựa chọn nhà đầu tư sẽ thuộc về Bộ GTVT. Sau đó, điều khoản này sẽ được đưa vào Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án Đầu tư đường cao tốc Dầu Giây – Tân Phú (giai đoạn I) như là một trong những nội dung quan trọng nhất.

Cần phải nói thêm rằng, vì nhiều lý do, hiện chưa có bất kỳ dự án hạ tầng giao thông được triển khai theo hình thức PPP tổ chức đấu thầu quốc tế để lựa chọn nhà đầu tư. Vì vậy, Dự án đang nhận được sự quan tâm lớn của các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Được biết, theo Quyết định số 1045/QĐ-TTg ngày 6/9/2022, Dự án Đầu tư đường cao tốc Dầu Giây – Tân Phú (giai đoạn I) là phân đoạn đầu tiên của tuyến cao tốc Dầu Giây – Liên Khương với mục tiêu xây dựng 60,1 km cao tốc 4 làn xe, vận tốc thiết kế 100 km/h. Địa điểm thực hiện tại tỉnh Đồng Nai.

Sơ bộ tổng mức đầu tư của Dự án là 8.365,65 tỷ đồng, trong đó phần vốn nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án PPP chịu trách nhiệm thu xếp khoảng 7.065,651 tỷ đồng; phần vốn nhà nước tham gia trong dự án khoảng 1.300 tỷ đồng. Nhà đầu tư sẽ được hưởng các ưu đãi về thuế, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và các ưu đãi khác theo quy định của pháp luật về thuế, đất đai, đầu tư và quy định khác của pháp luật có liên quan.

“Dự án Đầu tư đường cao tốc Dầu Giây – Tân Phú (giai đoạn I) là một trong số ít các công trình giao thông triển khai theo hình thức PPP được chia sẻ phần tăng, giảm doanh thu. Nguồn vốn dự kiến sử dụng để chi trả phần giảm doanh thu từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương”, đại diện Ban Quản lý dự án Thăng Long cho biết.