UBND tỉnh Quảng Ngãi vừa yêu cầu Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh chủ trì, phối hợp với UBND các huyện, thị xã, thành phố tập trung thực hiện quyết liệt công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng đường cao tốc Bắc – Nam phía Đông, đoạn qua địa bàn tỉnh ngay từ đầu năm, đảm bảo đến ngày 30/6/2023 bàn giao 100% mặt bằng theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Theo yêu cầu của UBND tỉnh Quảng Ngãi, Ban Quản lý dự án đầu tư các công trình giao thông tỉnh Quảng Ngãi phải khẩn trương hoàn thành các thủ tục đầu tư đối với các dự án khởi công mới năm 2023 để sớm giao vốn ngay từ đầu năm, đặc biệt là Dự án Đường Hoàng Sa – Dốc Sỏi và dự án Kè chống sạt lở và tôn tạo cảnh quan bờ Nam sông Trà Khúc (Cầu Trà Khúc I – bến Tam Thương).

UBND tỉnh Quảng Ngãi cho biết, thời gian qua, tỉnh này đã và đang triển khai các dự án hạ tầng giao thông quan trọng thúc đẩy phát triển dịch vụ logistics.

Cụ thể là Dự án Đường ven biển Dung Quất – Sa Huỳnh (giai đoạn IIa, thành phần 1, đoạn Km 56 – Km69+145), dự kiến hoàn thành và đưa vào khai thác trong tháng 12/2025.

Giai đoạn IIb, đoạn Km 27+690 – Km29+500 và Km31+870 – Km33+450 của Dự án đường ven biển Dung Quất – Sa Huỳnh, cũng dự kiến hoàn thành đưa vào khai thác sử dụng trong tháng 12/2025.

Dự án Cầu và đường nối từ trung tâm huyện lỵ Sơn Tịnh đến huyện Tư Nghĩa, dự kiến hoàn thành, đưa vào khai thác trong tháng 4/2025. Dự án Đường nối từ cầu Thạch Bích đến Tịnh Phong, dự kiến hoàn thành, đưa vào khai thác sử dụng trong tháng 5/2025. Dự án Đường Hoàng Sa – Dốc Sỏi, dự kiến khởi công xây dựng công trình trong Quý IV/2023. Đối với Dự án Nâng cấp tuyến Quốc lộ 24, tỉnh Quảng Ngãi đã hoàn thành đoạn Km8 – Km32 với quy mô đường cấp III miền núi.

Riêng đầu tư nâng cấp các đoạn còn lại của tuyến Quốc lộ 24, UBND tỉnh Quảng Ngãi và UBND tỉnh Kon Tum đã trình Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giao thông – Vận tải bổ sung đầu tư, nhưng do khó khăn về nguồn vốn, chưa đưa vào kế hoạch đầu tư trung hạn giai đoạn 2021 – 2025.

Tỉnh Quảng Ngãi cũng đã trình Bộ Giao thông – Vận tải đầu tư Dự án nâng cấp, mở rộng tuyến Quốc lộ 24B, trước mắt là đoạn Km23+300 – Km29+800 vào kế hoạch đầu tư trung hạn giai đoạn 2021 – 2025. Tuy nhiên, Bộ Giao thông vận tải chưa bố trí vốn để thực hiện.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo chủ đầu tư, nhà thầu tăng cường các biện pháp rút ngắn thời gian thi công Dự án cao tốc Quảng Ngãi – Hoài Nhơn

Mệnh lệnh không đổi

Chỉ ít giờ trước khi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát lệnh khởi công đồng loạt 12 dự án thành phần thuộc Dự án Đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025 vào sáng 1/1/2023, tại điểm cầu trung tâm của buổi lễ ở huyện Mộ Đức (tỉnh Quảng Ngãi), trời bắt đầu hửng nắng sau chuỗi ngày liên tục mưa dầm như báo hiệu một sự khởi đầu thuận lợi cho công trình đặc biệt này.

Tại buổi khởi công chưa từng có trong lịch sử ngành giao thông được triển khai cùng lúc tại 9 tỉnh, thành phố, trải dài qua 3 miền theo hình thức kết nối trực tuyến, một lần nữa mệnh lệnh “nhanh hơn, khẩn trương hơn” tiếp tục được người đứng đầu Chính phủ đặt ra cho Bộ Giao thông – Vận tải (GTVT) – đơn vị chủ công trong phát triển đường cao tốc.

Sự sốt ruột của Thủ tướng Chính phủ là có cơ sở, bởi trong 20 năm vừa qua, mặc dù đã được quan tâm đầu tư, nhưng cả nước mới hoàn thành đưa vào khai thác khoảng 1.400 km đường bộ cao tốc. Con số đó thật khiêm tốn so với nhu cầu phát triển kinh tế, khai thác tiềm năng, lợi thế của đất nước. Trong khi đó, thực tiễn đã chứng minh, đường bộ cao tốc mở ra đến đâu là phát huy hiệu quả đầu tư đến đó, góp phần tăng trưởng GRDP của địa phương và cả nước.

Bên cạnh đó, Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII cũng đặt mục tiêu đến năm 2030, cả nước có 5.000 km đường bộ cao tốc. Như vậy, trong 10 năm tới, chúng ta phải đầu tư, xây dựng gần gấp 4 lần số km đường bộ cao tốc đã xây dựng trong giai đoạn 2000 – 2020, trong đó có một số đoạn chưa đạt tiêu chuẩn cao tốc.

“Để đạt được mục tiêu này, chúng ta cần phải có cách làm, tư duy, phương pháp luận, cách tiếp cận mới, quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, tổ chức thực hiện khoa học, hợp lý, hiệu quả mới có thể đạt được mục tiêu đề ra”, Thủ tướng yêu cầu.

Được biết, trong hơn 2 năm qua, trong tất cả các cuộc họp Ban chỉ đạo Nhà nước các công trình trọng điểm ngành GTVT, hay các buổi kiểm tra, thị sát, người đứng đầu Chính phủ liên tục nhấn mạnh mục tiêu quan trọng hàng đầu và không được phép thay đổi của Bộ GTVT trong 3 năm tới chính là việc nối thông tuyến cao tốc từ Lạng Sơn đến Cà Mau – hành lang kinh tế quan trọng nhất của đất nước dài 2.063 km từ cửa khẩu Hữu Nghị – Lạng Sơn đến Cà Mau đi qua 32 tỉnh, thành phố vào năm 2025.

Trong đó, Dự án Đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025 có chiều dài 729 km, với tổng mức đầu tư gần 150.000 tỷ đồng, quy mô 4 làn xe có thể coi như một “đường dây 500 KV” mà ngành GTVT đóng góp vào sự thịnh vượng chung của đất nước.

Những bài học thành công về phát triển hạ tầng cao tốc tại các quốc gia trên thế giới, hay từ chính kinh nghiệm thực tế tại Quảng Ninh đã khẳng định vai trò của đường bộ cao tốc – loại hình có cấp kỹ thuật cao nhất trong hệ thống đường bộ, có ưu điểm năng lực vận tải lớn, tốc độ cao và an toàn. Đường cao tốc mở ra đến đâu sẽ mang đến diện mạo mới cho đất nước, giúp tận dụng được lợi thế so sánh của các vùng, miền, khai thác hiệu quả hơn nguồn lực đất đai, mở ra không gian phát triển mới.

Với ý nghĩa đó, Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT cùng các bộ, ngành và địa phương liên quan phải xác định là chung một con thuyền, không đùn đẩy trách nhiệm, làm việc thực chất với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả, có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó, khó khăn, vướng mắc ở đâu thì tháo gỡ ở đấy, chủ động nắm bắt tình hình, giải quyết các vấn đề đặt ra, tăng cường kỷ luật, kỷ cương.

“Phải xem việc này như việc nhà mình, đã nói phải làm, đã cam kết phải thực hiện, đã làm là có hiệu quả, có sản phẩm cụ thể, được nhân dân và các cơ quan có thẩm quyền đánh giá, thừa nhận”, Thủ tướng nêu rõ.

Sẵn sàng cho trận đánh mới

Cần phải nói thêm rằng, thông điệp thông tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông vào năm 2025 và quyết tâm hoàn thành mục tiêu cả nước có 5.000 km đường cao tốc vào năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ quán triệt rõ trong chuyến công tác đặc biệt ‘xuyên Tết, xuyên Việt’ của Thủ tướng vào đầu năm 2023, kéo dài 3 ngày, trên cung đường bộ dài gần 1.600 km và nhiều chặng bay vào Nam ra Bắc.

Cùng với hàng loạt vấn đề cụ thể vừa liên quan tới việc thi công các dự án, vừa liên quan tới các quy định chung về thể chế, cơ chế, chính sách được Thủ tướng quyết ngay trên công trường đầu Xuân, người đứng đầu Chính phủ cũng đã khơi dậy tinh thần tiến công, tranh thủ từng ngày trên nhiều dự án hạ tầng trọng điểm của ngành GTVT.

Ngay tại Dự án Đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025, nếu tính từ khi được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư đến khi Bộ GTVT tổ chức khởi công đồng loạt 12 dự thành phần chỉ mất vỏn vẹn 10 tháng.

Theo ông Nguyễn Danh Huy, Thứ trưởng Bộ GTVT, ngoài điểm tựa là các cơ chế đặc thù được Quốc hội, Chính phủ cho phép áp dụng, các đơn vị chủ đầu tư, tư vấn khảo sát thiết kế đã bước vào chiến dịch thần tốc triển khai với tinh thần “hết việc, không hết giờ”, khắc phục mọi khó khăn để đáp ứng tiến độ khởi công dự án.

“Nếu trước đây, bình quân một dự án quan trọng quốc gia, thời gian chuẩn bị mất khoảng 2 đến 3 năm, thì bây giờ, với tư duy mới, cách làm mới mang tính đột phá, mặc dù dự án có quy mô lớn nhất từ trước đến nay, nhiều công trình có yếu tố kỹ thuật phức tạp, nhưng chúng ta chỉ thực hiện trong vòng một năm”, ông Huy chia sẻ.

Trong bối cảnh nền kinh tế cuối năm 2022 có tốc độ tăng trưởng chậm lại và dự báo năm 2023 sẽ phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức, thì đầu tư công được xác định là một yếu tố quyết định để duy trì tăng trưởng.

Dự án Đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025 đồng loạt được khởi công sẽ góp phần tạo ra những cơ hội kinh doanh, tăng sức chống chịu cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực xây lắp, vật liệu, thiết bị, máy móc… Khi càng có thêm nhiều doanh nghiệp trụ lại được thị trường, nhiều việc làm được duy trì, sẽ vừa thúc, vừa đẩy, vừa kéo nền kinh tế.

Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng cho biết, khí thế tiến công được Thủ tướng khơi dậy cũng đã lan tỏa trên công trường Dự án Đầu tư xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020, tạo ra động lực giúp nhiều nhà thầu vượt qua giới hạn bản thân.

Trên thực tế, từ khoảng một năm trở lại đây, nhất là khi Bộ GTVT tổ chức lễ phát động thi đua 120 ngày đêm, phần lớn lãnh đạo nhà thầu đã thoát khỏi tình trạng “ngủ đông”, kích hoạt năng lực tối đa để vừa giữ được việc làm trong tương lai, vừa vì danh dự của những người đã có thâm niên sống chết với nghề cầu đường 30 – 40 năm.

Vượt qua những khó khăn về thời tiết, khan hiếm vật liệu, giá cả nguyên vật liệu tăng đột biến, nhiều nhà thầu đã bán đất, cầm cố tài sản để “quyết một lần chơi lớn”, chấp nhận bỏ chữ “lợi”, giữ chữ “tín”, chữ “danh” trong nghề nghiệp.

Để động viên các đơn vị thi công, theo yêu cầu của Thủ tướng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang khẩn trương hoàn tất Dự thảo Nghị định quy định chế độ thưởng hợp đồng đối với gói thầu xây lắp thuộc các dự án giao thông trong Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế – xã hội, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt ngay trong những ngày đầu tiên của năm mới.

Cùng với việc xây dựng được phương pháp tính tiền thưởng khoa học, dễ thực hiện, Bộ Kế hoạch và Đầu tư còn kiến nghị cho phép các gói thầu xây lắp thuộc các dự án nằm trong danh mục đã ký hợp đồng trước thời điểm nghị định có hiệu lực thi hành được áp dụng quy định về thưởng hợp đồng. Chủ đầu tư và nhà thầu sẽ ký kết bổ sung phụ lục hợp đồng về nội dung thưởng hợp đồng theo quy định tại nghị định này.

Trong trường hợp lý tưởng, các nhà thầu có thể được thưởng hợp đồng với giá trị tối đa lên tới 5% giá trị hợp đồng (không bao gồm dự phòng). “Đây là động lực đủ lớn để các nhà thầu có thể huy động thêm máy móc, thiết bị và nhân công để hoàn thành sớm công trình”, ông Trần Quang Tuyến, Phó tổng giám đốc Công ty Xây dựng Vạn Cường cho biết.

Thủ tướng Chính phủ kiểm tra Dự án cao tốc Nha Trang – Cam Lâm.  Ảnh: Nhật Bắc

Lá cờ đầu

Không phải ngẫu nhiên mà Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chọn Dự án thành phần cao tốc Nha Trang – Cam Lâm (Dự án Nha Trang – Cam Lâm) thuộc Dự án Xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020 để mở màn cho chuyến kiểm tra hiện trường các dự án hạ tầng trọng điểm do Bộ Giao thông – Vận tải (GTVT) làm chủ đầu tư bắt đầu từ ngày 5 Tết Quý Mão (26/1).

Ngoài việc là một trong 3 dự án thành phần cao tốc Bắc – Nam phía Đông được triển khai theo hình thức PPP, Dự án Nha Trang – Cam Lâm dài 49 km, do Tập đoàn tư nhân Sơn Hải là nhà đầu tư còn là công trình có tiến độ thi công rất ấn tượng, khi có thể hoàn thành trước 3 tháng so với tiến độ đề ra (tháng 9/2023).

Tính đến giữa tháng 1/2023, tổng khối lượng hoàn thành tại Dự án Nha Trang – Cam Lâm đã đạt khoảng 2.786/4.345 tỷ đồng (bằng 64,1% giá trị hợp đồng); lũy kế giải ngân xây lắp đạt 2.708/4.345 tỷ đồng (đạt 62,3% hợp đồng). Giá trị sản lượng tại dự án này đang tăng lên rất nhanh do đơn vị thi công đã bước vào giai đoạn thảm bê tông nhựa trên nhiều đoạn tuyến.

Đây là bước tiến dài tại Dự án nếu so với 1 năm trước, khi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thị sát công trường trong chuyến kiểm tra “xuyên Việt xuyên Tết 2022”.

Đại diện Tập đoàn Sơn Hải cho biết, được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ trong chuyến công tác năm ngoái, doanh nghiệp đã áp dụng công nghệ mới thi công dải phân cách, tiết kiệm hơn, an toàn hơn. Đồng thời, doanh nghiệp cũng đã bỏ thêm kinh phí để mở rộng phần lề đường so với thiết kế, giúp an toàn hơn, nhưng không làm thay đổi tổng mức đầu tư.

Trên công trường đang thi công, Thủ tướng biểu dương các cơ quan, đơn vị, đội ngũ cán bộ, công nhân đã làm việc với tinh thần “xuyên Tết”, đồng thời giao Bộ GTVT xem xét, giải quyết ngay các kiến nghị của doanh nghiệp, nhân rộng các kinh nghiệm, bài học tốt đã được thực tiễn chứng minh là đúng, trong đó có việc công bố bảo hành tuyến đường 10 năm.

“Cần nghiên cứu sửa đổi quy định, tiêu chí, tiêu chuẩn bảo đảm khách quan, công khai, minh bạch để lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu tốt, đủ năng lực, tâm huyết, nói là làm; tránh tình trạng nhà đầu tư, nhà thầu đã có công trình tốt trong thực tế, nhưng lại không được tham gia các dự án với lý do không đáp ứng tiêu chuẩn, tiêu chí”, Thủ tướng chỉ đạo.

Được biết, trong chương trình kiểm tra các dự án hạ tầng trọng điểm do Bộ GTVT làm chủ đầu tư, người đứng đầu Chính phủ còn tới kiểm tra, động viên các đơn vị thi công xuyên Tết tại Dự án thành phần Mai Sơn – Quốc lộ 45 và Diễn Châu – Bãi Vọt thuộc Dự án Xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020; dự lễ phát lệnh làm hàng đầu năm của Tân Cảng Sài Gòn; thăm và chúc Tết cán bộ nhân viên, bà con nhân dân khu tái định cư.

Bứt phá sớm

Khác với “thông lệ đầu năm đủng đỉnh”, không chỉ Sơn Hải tại Dự án Nha Trang – Cam Lâm, tất cả các đơn vị thi công các dự án trọng điểm ngành GTVT đã tổ chức thi công xuyên Tết Quý Mão, đặc biệt là 9 dự án thành phần thuộc Dự án Xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020.

Tại Dự án thành phần Mai Sơn – Quốc lộ 45, công trình được yêu cầu hoàn thành trước ngày 30/4/2023, tất cả các đơn vị thi công đều bố trí lực lượng thi công xuyên Tết để thực hiện các hạng mục: thảm mặt đường bê tông nhựa, lắp đặt hệ thống chiếu sáng hầm, thi công các hạng mục hoàn thiện cầu, thi công hệ thống đường gom, lắp đặt hệ thống an toàn giao thông.

Từ ngày 29 Tết đến ngày mùng 5 Tết Quý Mão, các nhà thầu bố trí 10 mũi thi công với 35 thiết bị máy móc, 168 cán bộ, công nhân trên công trường. Kết quả là, thảm 1.847 tấn bê tông nhựa rỗng 25; thảm 1.436 tấn bê tông nhựa chặt 12,5; móng cấp phối đá dăm (đường gom) 1.184 m3; lắp đặt 15 cột đèn chiếu sáng; lắp đặt 690 m hàng rào.

Tại Dự án Xây dựng đường bộ cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2021 – 2025, mỗi dự án thành phần trung bình tổ chức triển khai thi công 5 mũi, với 21 máy thi công và 46 người. Theo đó, đã dọn dẹp phát quan mặt bằng 19.564 m2, đào hữu cơ 5.623 m3, đắp nền đường 4.705 m3, đắp nền đường 3.070 m3.

Tại Dự án Xây dựng đường bộ cao tốc Mỹ Thuận – Cần Thơ, trong dịp Tết, các gói thầu đã bố trí tổng cộng 7 mũi thi công, với 16 máy móc, thiết bị và 43 nhân lực để tập trung thi công các hạng mục cầu, cống, đắp cát, đắp cấp phối đá dăm gia tải mố cầu.

Tại Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam đã huy động 20 mũi thi công, với 586 thiết bị gồm xe đào, xe ủi, xe lu, xe san, ô tô vận chuyển và xe tưới nước, cùng 650 nhân lực để tập trung thi công các hạng mục san nền và thoát nước, với khối lượng thi công san nền trong dịp Tết đạt 1,898 triệu m3.

“Ngoài việc duy trì liên tục nhịp độ thi công, việc tạo những bước nước rút ngay từ đầu năm còn giúp Bộ GTVT hoàn thành mục tiêu cơ bản hoàn thành Dự án Xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020 trong năm 2023, đồng thời có thể hoàn thành kế hoạch giải ngân hơn 94.000 tỷ đồng vốn đầu tư công năm 2023 vừa được Chính phủ phân giao”, ông Nguyễn Danh Huy, Thứ trưởng Bộ GTVT cho biết.