Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng: Càng giải ngân nhanh thì càng nhiều dự án hoàn thành, góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư công, phát triển cơ sở hạ tầng trọng yếu, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế – Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Quyết tâm khơi thông nguồn lực quý giá

Nhìn lại một năm 2022 đã qua, một năm với những biến động quốc tế chưa từng có, diễn biến nhanh, phức tạp, khó lường, ảnh hưởng nghiêm trọng, sâu rộng tới kinh tế toàn cầu, trong đó có Việt Nam, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định dưới sự lãnh đạo của Đảng, với nền tảng, kinh nghiệm, ý chí và nỗ lực vượt khó của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng của người dân và doanh nghiệp, sự hỗ trợ hiệu quả của bạn bè quốc tế, chúng ta có quyền tự hào về những gì đã làm được.

Điểm sáng nổi bật là nhiều dự án đầu tư cơ sở hạ tầng quan trọng đã hoàn thành, như các đoạn tuyến cao tốc Bắc – Nam giai đoạn I, các tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội, TPHCM, đường lăn cất hạ cánh sân bay Nội Bài, sân bay Tân Sơn Nhất… Đồng thời, nhiều dự án trọng điểm như đường ven biển, đường vành đai đô thị lớn, sân bay, đường sắt, đường thủy… đã được khẩn trương hoàn tất thủ tục chuẩn bị đầu tư, trong đó có 12 dự án của tuyến đường cao tốc Bắc – Nam phía đông.

Có được kết quả đó là nhờ sự nỗ lực của các bộ ngành, địa phương, sự đồng tình, ủng hộ của mỗi người dân. “Mỗi mét vuông mặt bằng được giải phóng, mỗi ki-lô-mét đường được xây dựng và hoàn thành đều chứa đựng mồ hôi, công sức, nỗ lực và quyết tâm rất lớn của mỗi người dân, mỗi nhà thầu xây dựng, mỗi doanh nghiệp và cả hệ thống chính trị”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng chia sẻ.

Cũng nhờ đó, giải ngân vốn đầu tư công năm 2022, năm đầu tiên triển khai kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, với số vốn đầu tư cao hơn tới 26% so với năm 2021 (tương đương 120.000 tỷ đồng), đã từng bước được cải thiện, tăng nhanh dần vào cuối năm.

Nguồn lực quý giá này, tuy chỉ chiếm khoảng 16% tổng vốn đầu tư toàn xã hội, nhưng là nguồn vốn “mồi”, dẫn dắt và định hướng vốn đầu tư toàn xã hội phục vụ cho tăng trưởng và phát triển kinh tế. Do đó, càng giải ngân nhanh thì càng nhiều dự án hoàn thành, góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư công, phát triển cơ sở hạ tầng trọng yếu, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và càng có ý nghĩa hơn trong bối cảnh nền kinh tế gặp nhiều khó khăn như hiện nay.

Làm việc xuyên Tết, xuyên nghỉ lễ, không ngại khó, không ngại khổ

Năm 2022 đã khó, năm 2023 được dự báo còn nhiều khó khăn hơn, bởi bên cạnh khả năng kinh tế thế giới và nhiều quốc gia, nền kinh tế lớn có thể rơi vào suy thoái thì còn có có nhiều yếu tố bất định, khó lường chắc chắn sẽ tác động tới tình hình kinh tế – xã hội nước ta.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đề nghị và kêu gọi các cấp, các ngành, các ban quản lý dự án… nỗ lực phấn đấu, phát huy tinh thần trách nhiệm, tháo gỡ mọi khó khăn, tạo mọi điều kiện cần thiết để đẩy nhanh hơn nữa khối lượng thực hiện các dự án, công tác thanh quyết toán, quyết tâm hoàn thành cao nhất mục tiêu đề ra, phấn đấu giải ngân trên 95% số vốn kế hoạch đầu tư công năm 2022 mà Chính phủ đã đề ra.

Cho rằng việc khởi công dự án chỉ là bước khởi đầu, ông Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh điều quan trọng là sau đó nỗ lực phấn đấu, nhanh chóng triển khai, bảo đảm đúng tiến độ, đồng thời nhanh chóng hoàn tất các thủ tục để giải ngân.

“Vì vậy, chúng tôi đề nghị mỗi nhà thầu, mỗi doanh nghiệp, mỗi người thợ và từng người dân chung tay, đồng lòng, quyết tâm cao, sát cánh cùng các cơ quan quản lý để tổ chức thực hiện nhanh nhất, tốt nhất, chất lượng nhất công việc trên hiện trường, không kể ngày đêm, không kể ngày lễ, ngày Tết, ngày nghỉ để hoàn thành khối lượng công việc đã ký kết”, Bộ trưởng Dũng bày tỏ.

Trong cả 3 ngày nghỉ Tết Dương lịch 2023, Kho bạc Nhà nước Trung ương và Kho bạc Nhà nước các cấp thuộc Bộ Tài chính đã quyết định vẫn tổ chức thanh toán, giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2022; các Ban Quản lý dự án của Bộ Giao thông vận tải cũng vẫn tổ chức làm 3 ca 4 kíp… Điều này thể hiện quyết tâm, nỗ lực rất lớn của các cơ quan, đơn vị trong việc phấn đấu đạt mục tiêu đề ra.

Với tinh thần “quyết chiến quyết thắng” cùng với phong trào thi đua của ngành giao thông vận tải do Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải vừa phát động, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đề nghị phát động thực hiện “Tháng cao điểm giải ngân vốn đầu tư công”, với tinh thần làm việc xuyên Tết, xuyên nghỉ lễ, không ngại khó, không ngại khổ.

“Nguồn lực càng lớn thì trách nhiệm và áp lực càng cao, chúng ta nhanh chóng cùng nhau thực hiện các giải pháp để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, nhằm đạt được mục tiêu Chính phủ đã đề ra, qua đó góp phần thực hiện thành công hơn nữa các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội năm 2022 và từng bước hiện thực hóa đột phá chiến lược về phát triển cơ sở hạ tầng”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định.

Không chỉ trong tháng cao điểm thi đua, ông Nguyễn Chí Dũng mong rằng tinh thần quyết liệt này sẽ tiếp tục được thể hiện xuyên suốt trên tất cả các công trường trong cả năm 2023, năm mà tổng nguồn lực đầu tư công còn cao hơn cả năm 2022, lên tới trên 700.000 tỷ đồng.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, cơ quan trung ương và địa phương để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thực hiện hiệu quả các công việc được giao để cùng sớm hoàn thành dự án trong thời gian sớm nhất.

Cũng tại lễ khởi công, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng gửi lời cảm ơn các cơ quan, đơn vị, cảm ơn những người thợ, những người dân đã không quản ngày nghỉ lễ tới đây để đặt những viên gạch đầu tiên hình thành nên các dự án hạ tầng quan trọng của quốc gia./.

Tháng 1/2023 chính là Tháng thi đua cao điểm giải ngân đầu tư công. Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã phát động phong trào thi đua này vào ngày đầu tiên của năm mới 2023, khi dự Lễ khởi công xây dựng 12 dự án thành phần của Dự án cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025.

Có mặt tại sự kiện quan trọng đó, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng vui mừng cho biết, trong năm 2022, không chỉ kinh tế – xã hội đạt được nhiều kết quả đáng tự hào, mà nhiều dự án đầu tư cơ sở hạ tầng quan trọng đã hoàn thành, như các đoạn tuyến cao tốc Bắc – Nam giai đoạn I, các tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, đường lăn cất hạ cánh sân bay Nội Bài, Tân Sơn Nhất…

Đồng thời, nhiều dự án trọng điểm như đường ven biển, đường vành đai đô thị lớn, sân bay, đường sắt, đường thủy… đã được khẩn trương hoàn tất thủ tục chuẩn bị đầu tư, trong đó có 12 dự án của tuyến đường cao tốc Bắc – Nam phía Đông.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đã phát động Tháng thi đua cao điểm giải ngân đầu tư công tại Lễ khởi công 12 dự án thành phần của cao tốc Bắc – Nam

“Có được kết quả đó là nhờ sự nỗ lực của các bộ ngành, địa phương, sự đồng tình, ủng hộ của mỗi người dân. Mỗi mét vuông mặt bằng được giải phóng, mỗi ki-lô-mét đường được xây dựng và hoàn thành đều chứa đựng mồ hôi, công sức, nỗ lực và quyết tâm rất lớn của mỗi người dân, mỗi nhà thầu xây dựng, mỗi doanh nghiệp, và cả hệ thống chính trị”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Cũng nhờ sự nỗ lực này, mà giải ngân vốn đầu tư công năm 2022, năm đầu tiên triển khai kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, với số vốn đầu tư cao hơn tới 26% so với năm 2021 (tương đương 120.000 tỷ đồng), đã từng bước được cải thiện, tăng nhanh dần vào cuối năm. 

Theo khẳng định của Bộ trưởng, nguồn lực quý giá này, tuy chỉ chiếm khoảng 16% tổng vốn đầu tư toàn xã hội nhưng là nguồn vốn “mồi”, dẫn dắt và định hướng vốn đầu tư toàn xã hội phục vụ cho tăng trưởng và phát triển kinh tế, càng giải ngân được nhanh thì càng nhiều dự án hoàn thành, góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư công, phát triển cơ sở hạ tầng trọng yếu, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và càng có ý nghĩa hơn trong bối cảnh nền kinh tế gặp nhiều khó khăn như hiện nay.

Vì ý nghĩa quan trọng của vốn đầu tư công đối với tăng trưởng và phát triển kinh tế – xã hội, Bộ trưởng đã đề nghị và kêu gọi các cấp, các ngành, các ban quản lý dự án… nỗ lực phấn đấu, phát huy tinh thần trách nhiệm, tháo gỡ mọi khó khăn, tạo mọi điều kiện cần thiết để đẩy nhanh hơn nữa khối lượng thực hiện các dự án, công tác thanh quyết toán, quyết tâm hoàn thành cao nhất mục tiêu đề ra, phấn đấu giải ngân trên 95% số vốn kế hoạch đầu tư công năm 2022 mà Chính phủ đã đề ra.

Theo Bộ trưởng, khởi công dự án chỉ là bước khởi đầu. Điều quan trọng là sau đó, phải nỗ lực phấn đấu, nhanh chóng triển khai xây dựng, để đảm bảo đúng tiến độ; đồng thời nhanh chóng hoàn tất các thủ tục để giải ngân.

“Vì vậy, đề nghị mỗi nhà thầu, mỗi doanh nghiệp, mỗi người thợ và từng người dân cùng chung tay, đồng lòng, quyết tâm cao, sát cánh cùng các cơ quan quản lý để tổ chức thực hiện nhanh nhất, tốt nhất, chất lượng nhất công việc trên hiện trường, không kể ngày đêm, không kể ngày lễ, ngày Tết, ngày nghỉ để hoàn thành khối lượng công việc đã ký kết”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Theo chia sẻ của Bộ trưởng, trong cả 3 ngày nghỉ Tết Dương lịch 2023, Kho bạc Nhà nước Trung ương và Kho bạc Nhà nước các cấp thuộc Bộ Tài chính đã quyết định vẫn tổ chức thanh toán, giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2022; các Ban quản lý dự án của Bộ Giao thông – Vận tải cũng vẫn tổ chức làm 3 ca 4 kíp… Điều này thể hiện quyết tâm, nỗ lực rất lớn của các cơ quan, đơn vị trong việc phấn đấu đạt mục tiêu đề ra.

“Với tinh thần ‘quyết chiến quyết thắng’ này, tôi đề nghị chúng ta cùng nhau phát động thực hiện ‘Tháng thi đua cao điểm giải ngân vốn đầu tư công’, với tinh thần làm việc xuyên Tết, xuyên nghỉ lễ, không ngại khó, không ngại khổ”, Bộ trưởng phát động Tháng thi đua cao điểm giải ngân vốn đầu tư công.

Theo Bộ trưởng, “nguồn lực càng lớn thì trách nhiệm và áp lực càng cao”, vì vậy, cần nhanh chóng cùng nhau thực hiện các giải pháp để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, nhằm đạt được mục tiêu Chính phủ đã đề ra, qua đó góp phần thực hiện thành công hơn nữa các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội năm 2022 và từng bước hiện thực hóa đột phá chiến lược về phát triển cơ sở hạ tầng.

“Không chỉ là trong tháng cao điểm thi đua, tôi mong rằng, tinh thần quyết liệt này sẽ tiếp tục được thể hiện xuyên suốt trên tất cả các công trường, trong cả năm 2023, năm mà tổng nguồn lực đầu tư công còn cao hơn cả năm 2022, lên tới trên 700.000 tỷ đồng”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Thông tin cho biết, tính đến hết ngày 31/12/2022, ước số vốn kế hoạch đã giải ngân đạt 435.700  tỷ đồng, bằng 75,11% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, tương đương cùng kỳ các năm 2016-2020 nhưng thấp hơn cùng kỳ năm 2021 (đạt 77,30%).

Mặc dù tỷ lệ giải ngân của năm 2022 đạt thấp hơn năm 2021 nhưng số vốn thực tế giải ngân đến nay cao hơn khoảng 79.100 tỷ đồng, tăng 22% so với số vốn giải ngân thực tế năm 2021.

Như vậy, chỉ còn 1 tháng nữa để tập trung giải ngân vốn đầu tư công năm 2022. Mục tiêu phấn đấu của Chính phủ là năm 2022, sẽ giải ngân được 95% vốn kế hoạch. Tháng 1/2023 vì thế sẽ là tháng cao điểm về giải ngân vốn đầu tư công.

Phát biểu đáp từ chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị Tổng kết công tác năm 2022 và Phương hướng, nhiệm vụ năm 2023 của ngành Kế hoạch – Đầu tư và Thống kê, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã bày tỏ sự vui mừng và lời cảm ơn trân trọng khi Thủ tướng đã đến dự và phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị.

Việc Thủ tướng Chính phủ chọn tới làm việc đầu tiên với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ngành Kế hoạch – Đầu tư và Thống kê ngay trong những ngày đầu năm 2023 và ngay sau khi Chính phủ triển khai kế hoạch công tác năm 2023, có thể nói, chính là nguồn động viên, khích lệ to lớn đối với toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của Bộ và toàn ngành.

Thủ tướng Chính phủ đã chọn tới làm việc với Bộ Kế hoạch và Đầu tư đầu tiên ngay sau khi năm mới 2023 bắt đầu

“Nắm bắt cơ hội – Hướng tới tương lai”

Dẫn đánh giá của Thủ tướng về những đóng góp không nhỏ của Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong phát triển kinh tế – xã hội đất nước, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, trong thời gian qua, đặc biệt là trong năm 2022, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cũng như toàn ngành đã luôn nỗ lực nghiên cứu để tham mưu cho Đảng, Chính phủ nhiều vấn đề lớn của đất nước.

Theo Bộ trưởng, thành tích là đáng tự hào, trọng trách là vinh quang nhưng cũng rất khó khăn và nặng nề, toàn ngành xác định phải luôn phấn đấu, nỗ lực, đổi mới, cải cách, không ngừng tôi rèn bản lĩnh, trí tuệ để góp phần cùng mỗi doanh nghiệp, mỗi người dân và cả hệ thống chính trị từng bước hiện thực hóa khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh và hạnh phúc.

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đã nhấn mạnh tầm quan trọng, cũng như những khó khăn, thách thức của năm 2023, năm bản lề thực hiện các Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch Phát triển kinh tế – xã hội 5 năm 2021 – 2025, tạo động lực cho các năm tiếp theo để thực hiện thành công các mục tiêu kế hoạch 5 năm 2021-2025.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đánh giá cao những đóng góp của toàn ngành Kế hoạch – Đầu tư và Thống kê

Nhắc tới phương châm hành động của Chính phủ trong năm 2023 là “Đoàn kết kỷ cương, bản lĩnh linh hoạt, đổi mới sáng tạo, kịp thời hiệu quả”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, toàn ngành đã xác định phương châm hành động trong năm tới là “Nắm bắt cơ hội – Hướng tới tương lai”. 

Liên quan đến vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đã nhiều lần nhấn mạnh, trong khó khăn luôn có cơ hội, nếu biết chớp thời cơ, thì thách thức có thể trở thành động lực phát triển của đất nước trong tình hình mới.

Có lẽ vì thế, “Nắm bắt cơ hội – Hướng tới tương lai” được xác định là phương châm hành động của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và toàn ngành trong năm 2023.

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng cũng đã dẫn bài học kinh nghiệm thứ tư mà Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã phát biểu tại Hội nghị Chính phủ ngày hôm qua. Đó là phải “nâng cao hơn nữa năng lực phân tích, dự báo, chủ động nhạy bén nắm bắt những diễn biến mới của tình hình; kịp thời, quyết liệt xử lý có hiệu quả những vấn đề, việc nào làm dứt điểm việc đó, không để kéo dài, gây ách tắc, lãng phí nguồn lực; thích ứng linh hoạt với các tình huống mới phát sinh, chú trọng hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, huy động và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực, tranh thủ mọi thời cơ để phục hồi, phát triển kinh tế – xã hội nhanh và bền vững hơn. Kịp thời phát hiện và có chủ trương biện pháp phù hợp, kiên quyết khắc phục những khó khăn, những việc khó, việc mới”.

“Đây đều là các vấn đề liên quan đến Bộ Kế hoạch và Đầu tư, phù hợp với chỉ đạo của Thủ tướng và chức năng nhiệm vụ của Bộ. Tổng Bí thư giao nhiệm vụ cho Chính phủ, nhưng cũng chính là giao nhiệm vụ cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư”, Bộ trưởng nói.

Chia sẻ về phương hướng, nhiệm vụ năm 2023, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, rất nhiều nhiệm vụ nặng nề đang chờ đợi toàn ngành. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chỉ đạo 12 nhiệm vụ quan trọng Bộ Kế hoạch và Đầu tư thực hiện trong năm 2023, Bộ trưởng đã nhấn mạnh vào 5 nhiệm vụ trọng tâm.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh 5 nhiệm vụ trọng tâm của toàn ngành trong năm 2023

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại tổ – (Ảnh: Duy Linh).

Quy hoạch này có tính dẫn dắt, nền tảng cho các quy hoạch khác, đây là nhiệm vụ mới, khó nhưng rất cần thiết và cấp bách, không lùi được, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng hồi âm ý kiến đại biểu thảo luận tại tổ về Quy hoạch Tổng thể quốc gia, sáng ngày 6/1.

Trước đó, cùng tổ thảo luận, ý kiến các đại biểu ở các đoàn đại biểu Quảng Trị, Khánh Hoà, Thái Bình đều đánh giá cao sự chuẩn bị nghiêm túc, công phu của Chính phủ, đặc biệt là của Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong việc chuẩn bị hồ sơ trình Quốc hội.

Cần xác định rõ mức độ chi tiết

“Nhìn vào toàn bộ hồ sơ thì có thể thấy được sự chuẩn bị khá công phu, kỹ lưỡng, đã tiếp thu, giải trình khá đầy đủ các ý kiến đóng góp của các bộ ban ngành, các địa phương, của giới chuyên gia, nhà khoa học. Dự thảo Quy hoạch cũng đã nghiên cứu tham khảo một cách cẩn trọng kinh nghiệm quốc tế được đúc rút, đặc biệt là các trường hợp của Hàn Quốc và Malaysia, những quốc gia có nhiều nét tương đồng với Việt Nam”, đại biểu Hà Sỹ Đồng nhận xét.

Đại biểu Đồng và nhiều đại biểu khác cũng chia sẻ sự khó khăn của việc lập quy hoạch lần đầu tiên, chưa có tiền lệ này.

Tuy nhiên, dù không cầu toàn các đại biểu cũng cho rằng, cần hoàn thiện nhiều nội dung về liên kết vùng, không gian biển, các hành lang kinh tế… để quy hoạch vừa có thể mang tính dẫn dắt cho quy hoạch cấp dưới, song không “bó tay bó chân” khi triển khai thực hiện.

Theo đại biểu Hà Sỹ Đồng, kịch bản phát triển kinh tế – xã hội đến năm 2030 chưa cập nhật đánh giá tác động tiêu cực của giai đoạn đại dịch Covid-19 đến kinh tế – xã hội nên mục tiêu đưa ra cho cả giai đoạn 2021-2030 khá cao, khó khả thi. Mặt khác, hồ sơ cũng chưa làm rõ được Quy hoạch tổng thể quốc gia sẽ đóng vai trò cụ thể như thế nào để tạo ra được những đột phá, những động lực hay những trụ cột chính góp phần vào thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội đã đề ra.

Đại biểu Phan Đức Hiếu (Thái Bình) góp ý, Quy hoạch cần xác định rõ mức độ chi tiết để không can thiệp vào quy hoạch cấp dưới, nếu can thiệp quá sâu thì sau này rất khó. Quan điểm này cũng được một số vị khác đồng tình.

Trưởng ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh nhìn nhận, đây là quy hoạch tổng thể nên cần phải xác định mức độ chi tiết, nếu không rất dễ can thiệp quá sâu vào quy hoạch cấp dưới.

Ông Tuấn Anh cũng lưu ý là bên cạnh nghị quyết phát triển 6 vùng kinh tế – xã hội còn có nghị quyết về đô thị, về đất đai, tam nông… vì thế cần bám sát tất cả các nghị quyết này để thể hiện rõ các quan điểm chỉ đạo, đường hướng phát triển…

Cạnh đó, ông Tuấn Anh nhấn mạnh, nhiệm kỳ này cần phải giải quyết được vấn đề liên kết vùng, vì thế quy hoạch cần quan tâm hơn đến câu chuyện này.

“Nên tìm thuê chuyên gia giỏi nhất về quy hoạch của thế giới , đắt cũng được, để họ cùng làm với mình, thì độ tin tưởng cao hơn”, đại biểu Nguyễn Văn Thân (Thái Bình) góp ý.

7 vấn đề rất khó 

Khẳng định các vị đại biểu đã có nhiều ý kiến đóng góp sâu sắc, có giá trị, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết sẽ tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện tiếp để làm sao có được quy hoạch tốt nhất, có một tầm nhìn dài hạn cho đất nước.

Theo Bộ trưởng, Luật Quy hoạch đã thể hiện sự cải cách rất lớn, thay đổi được về tư duy, cách tiếp cận, khắc phục được sự phân tán.

Trước đây, chúng ta có 3.650 quy hoạch, bây giờ giảm đi được 97%, chỉ còn 111 quy hoạch, đó là Quy hoạch tổng thể quốc gia, 6 quy hoạch của 6 vùng kinh tế, 63 quy hoạch của các tỉnh, 39 quy hoạch của các ngành, Bộ trưởng so sánh.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của Quy hoạch tổng thể quốc gia là có tính chất dẫn dắt, nền tảng để lập các quy hoạch khác, lập quy hoạch này là việc rất khó, song Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định việc này rất cần thiết, rất cấp bách, được thực hiện theo Luật Quy hoạch và cả các nghị quyết của Trung ương, không thể lùi được.

Người đứng đầu cơ quan tham mưu cho Chính phủ lập Quy hoạch cũng nêu 7 vấn đề rất khó trong việc lập Quy hoạch này.

Thứ nhất, nói đến liên kết vùng là nói đến không gian phát triển mới của đất nước, trong khi đã định hình 6 vùng kinh tế  – xã hội rồi thì phải kế thừa, ổn định trên nguyên tắc kế thừa 6 vùng đó, chứ chưa đặt vấn đề là lập lại các vùng.

Thứ hai là vấn đề hạ tầng, cái khó, theo Bộ trưởng là định hình thành không gian giao thông, về đô thị, về văn hóa quốc phòng, an ninh, thì cũng đã tồn tại, hình thành rồi, quy hoạch trên nền tảng đã có nên rất khó.

Thứ ba là lần đầu tiên lập Quy hoạch tổng thể quốc gia, chưa có tiền lệ, chưa có tiền lệ thì chưa có kinh nghiệm.

 “Kể cả kinh nghiệm quốc tế, chúng tôi đã  đi nghiên cứu rất nhiều, không có tư vấn nào lập thay chúng ta được. Chúng ta là người hiểu chúng ta nhất, không ai hiểu chúng ta bằng chúng ta, thế nên kinh nghiệm quốc tế là để tham khảo, chắt lọc nhưng phải áp vào điều kiện thực tế của chúng ta chứ chúng ta không thể đi thuê một ông nước ngoài vào làm quy hoạch cho ta. Chúng ta chỉ lấy tư tưởng, phương pháp, cách tiếp cận chứ không thể bê mô hình của họ vào được”, Bộ trưởng hồi âm đại biểu.

Cái khó thứ tư được Bộ trưởng đề cập, đó là lần đầu tiên lập quy hoạch tích hợp. “Từ xưa đến nay là ngành nào làm ngành ấy, địa phương nào lập quy hoạch địa phương ấy. Lần này chúng ta tích hợp tất cả vào trong một quy hoạch, thì rất phức tạp và rất khó”, Bộ trưởng cho hay.

Tiếp theo, cái khó thứ 5 theo Bộ trưởng là rất nhiều nghị quyết chủ trương mới của Đảng đều cần phải bám sát và cơ quan lập quy hoạch đã bám sát tất cả.

Cái khó thứ 6 là Quy hoạch còn phải bám sát các xu thế của thế giới thay đổi biến động liên tục. Khi chúng ta đặt vấn đề về quy hoạch này chúng ta chưa có hình thành tư tưởng về kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn chưa nói đến kinh tế chia sẻ, kinh tế  ban đêm .

Rồi vấn đề năng lượng hay an ninh năng lượng, quốc phòng, an ninh…  thế giới thay đổi liên tục, biến động rất mạn cũng tác động vào những vấn đề của quy hoạch.

Cuối cùng, cái khó thứ 7, theo Bộ trưởng là thời gian và lực lượng nghiên cứu mỏng, hạn chế, chưa ai làm Quy hoạch tổng thể bao giờ.

Liên quan đến vấn đề nhiều đại biểu quan tâm là mức độ chi tiết của Quy hoạch, Bộ trưởng khẳng định đây là vấn đề lớn nhất, nếu chi tiết quá thì trùng với quy hoạch cấp dưới, thứ hai nữa là sẽ bó chân bó tay. Trong quá trình thực hiện nếu cấp dưới có cần điều chỉnh, thay đổi thì phải thay đổi, quy hoạch cấp trên thì rất phức tạp.

Thế nhưng, nếu Quy hoạch mà khái quát hóa, chung chung quá thì lại trở thành nghị quyết. Vậy thì xác định ranh giới giữa cụ thể và khái quát là rất khó, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Theo nghị trình, sáng mai, ngày 7/1 Quốc hội sẽ thảo luận tại hội trường về Quy hoạch, trước khi bấm nút vào chiều 9/1.

Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng giải trình cuối phiên thảo luận.

Tiếp tục kỳ họp bất thường, sáng ngày 7/1 Quốc hội thảo luận tại hội trường về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 (Quy hoạch).

Đánh giá cao sự chuẩn bị công phu của Chính phủ, sự cần thiết thông qua Quy hoạch tại kỳ họp này, các đại biểu cũng góp ý thêm nhiều nội dung cần hoàn thiện.

Ví Quy hoạch như “người lính mở đường” tạo động lực phát triển, song theo đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai), Quy hoạch cần khả thi, hiểu quả, dễ đọc, dễ nhớ, làm, dễ đánh giá, dễ giám sát, thực hiện.

Đại biểu Trịnh Xuân An, đoàn Đồng Nai

Lần đầu tiên làm nội dung quan trọng, chưa có tiền lệ dù quy định pháp luật rõ. Tuy nhiên, xác định nội dung nào mang tính khả thi thì phụ thuộc vào phương pháp làm, ông An nêu quan điểm.

Vị đại biểu Đồng Nai góp ý, Quy hoạch tổng thể quốc gia phải được tính toán khoa học, hợp lý, bảo đảm đường hướng chiến lược, nhưng phải rõ, cụ thể nhưng được mâu thuẫn nội dung đã xác định trong các văn bản khác.

Theo đó, Quy hoạch tổng thể quốc gia không phải bản tập hợp hay phép cộng đơn giản các quy hoạch thành phần, cũng không phải nhắc lại cơ học chiến lược phát triển kinh tế xã hội đã được Đại hội Đảng thông qua. Quy hoạch tổng thể quốc gia không nên quy định quá chi tiết mục tiêu cụ thể, mà chỉ nên nêu khái quát, giới hạn tối đa hoặc tối thiểu chỉ tiêu để các ngành, địa phương có có căn cứ xây dựng các chỉ tiêu tại quy hoạch cấp thấp hơn một cách phù hợp.

Đồng tình quan điểm này, đại biểu Hà Sỹ Đồng lấy ví dụ, hồ sơ Quy hoạch có đề cập hai kịch bản tăng trưởng. Kịch bản thấp với dự báo tốc độ tăng trưởng GDP đạt bình quân 6,3%/năm cho cả giai đoạn 2021-2030, 6,5%/năm giai đoạn 2031-2050 (đạt ngưỡng thấp nhất là nước có thu nhập cao vào năm 2045).

Đại biểu Hà Sỹ Đồng phát biểu trong phiên thảo luận tại Hội trường sáng ngày 7/1

Kịch bản phấn đấu với dự kiến tốc độ tăng trưởng GDP đạt bình quân 7%/năm cho cả giai đoạn 2021-2030, tốc độ tăng trưởng đạt 7,2%/năm trong giai đoạn 2031-2050.

Nếu nhìn vào mục tiêu đến năm 2045 trở thành nước có thu nhập cao thì rõ ràng cần chọn phương án tăng trưởng cao, đại biểu Đồng phân tích.

Nhưng, nhìn lại những tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19 đến  kinh tế – xã hội thời gian qua thì ông Đồng nhận xét, phương án đó e rằng tính khả thi không cao.

“Với quy hoạch, nhất là quy hoạch tổng thể quốc gia thì cần hạn chế thấp nhất việc phải điều chỉnh. Vậy nên chăng, quy hoạch không nên đưa những con số quá cụ thể, bởi mục tiêu cao nhất vẫn là tổ chức không gian phát triển, hiệu quả, thống nhất trên quy mô toàn quốc. Nếu vẫn giữ các chỉ tiêu cụ thể ở kịch bản tăng trưởng cao thì cần làm rõ Quy hoạch tổng thể quốc gia sẽ đóng vai trò cụ thể như thế nào để tạo ra được những đột phá, những động lực hay những trụ cột chính góp phần vào thực hiện mục tiêu đó”, ông Đồng phát biểu.

Giải trình cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nói đây là lần đầu Việt Nam xây dựng Quy hoạch tổng thể quốc gia, nên “rất mới, rất khó, chưa có kinh nghiệm”. Song ông nhấn mạnh đây là Quy hoạch quan trọng, cấp thiết và các bộ, ngành địa phương đang rất mong đợi để lập các quy hoạch vùng, tỉnh, ngành.

“Do vậy, chúng tôi cảm ơn các vị đại biểu Quốc hội đều thống nhất cho phép thông qua tại kỳ họp này, trên cơ sở đó chúng tôi tiếp tục hoàn thiện để thông qua cũng như đảm bảo chất lượng tốt nhất trong thời gian tới”, Bộ trưởng phát biểu.

Nhắc lại điểm khó nhất khi lập quy hoạch này “làm sao không chung quá, không chi tiết quá”. Bộ trưởng cho biết sẽ tiếp tục rà soát để đảm bảo tinh thần quy hoạch cấp quốc gia mang tính chiến lược, theo hướng phân vùng và liên kết vùng, lãnh thổ, xác định tổ chức không gian phát triển của đất nước, phạm vi cấp quốc gia, quốc tế và có tính liên vùng.

Quan điểm mới và quan trọng của quy hoạch lần này, theo Bộ trưởng là phải hướng đến phát triển có trọng tâm, trọng điểm. Đây là những yếu tố rất mới để tạo ra được động lực phát triển mới, đồng thời phải đảm bảo các vấn đề về an sinh xã hội và môi trường.

Theo đó Quy hoạch phân chia ra 2 giai đoạn, giai đoạn trước 2030, phát triển có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào một số địa bàn có điều kiện thuận lợi để hình thành các vùng động lực, các hành lang kinh tế, các cực tăng trưởng, thúc đẩy kinh tế phát triển nhanh và hiệu quả, nhưng vẫn đảm bảo quan tâm và đảm bảo các vấn đề về an sinh xã hội, môi trường, các đối tượng chính sách, những người nghèo, dân tộc thiểu số, miền núi, nhất là về y tế, giáo dục và văn hóa.

Sau năm 2030 thì sẽ hướng đến phát triển cân bằng, hài hòa và bền vững giữa các vùng miền và địa phương.

Hồi âm ý kiến về tính khả thi khi lựa chọn kịch bản tăng trưởng cao, GDP đạt bình quân 7% một năm cho cả giai đoạn 2021-2030, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định vấn đề này đã được nghiên cứu kỹ lưỡng trên cơ sở đánh giá tác động, cân đối các nguồn lực, cũng như dự báo tình hình thế giới, yêu cầu phát triển của đất nước theo Chiến lược Phát triển kinh tế – xã hội tới 2030.

Về nguồn lực, Bộ trưởng thông tin, để đạt được các mục tiêu đề ra thì dự kiến nguồn lực để thực hiện được quy hoạch thời kỳ 2021-2030  cần khoảng 48,3 triệu tỷ đồng, tương ứng với cả 35% GDP, thông qua việc huy động tối đa các nguồn lực, từ nguồn lực của Nhà nước đến đầu tư tư nhân, đầu tư theo phương thức đối tác công tư, các nguồn lực của nước ngoài.

Theo nghị trình, chiều ngày 9/1 Quốc hội sẽ bấm nút thông qua quy hoạch tổng thể quốc gia.

Sáng 12/1/2023, tại Thủ đô Vientiane (Lào), Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Phạm Minh Chính và Thủ tướng Chính phủ Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào Sonexay Siphandone đã đồng chủ trì Kỳ họp thứ 45 Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác song phương Việt Nam – Lào.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Sonexay Siphandone đồng chủ trì Kỳ họp 45 Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam – Lào (Ảnh Đức Trung)

Kỳ họp lần thứ 45 Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác song phương Việt Nam – Lào có ý nghĩa rất quan trọng, bởi diễn ra ngay sau cuộc họp của hai Bộ Chính trị và nhằm mục đích cụ thể hóa, triển khai các nội dung đã được hai Bộ Chính trị trao đổi và thống nhất.

Theo đó, có 3 nhóm vấn đề trọng tâm. Đó là tạo chuyển biến mới trong hợp tác Kinh tế, Văn hóa, Giáo dục, y tế và Khoa học – Kỹ thuật; nâng cao hiệu quả hợp tác đầu tư, tháo gỡ dứt điểm các khó khăn vướng mắc, thúc đẩy đầu tư của các doanh nghiệp Việt Nam vào Lào, đặc biệt các doanh nghiệp lớn; đồng thời, thúc đẩy phát triển hạ tầng kinh tế và xã hội của Lào.

Tại Kỳ họp, hai bên sẽ kiểm điểm tình hình thực hiện Thỏa thuận Hợp tác năm 2022, đồng thời thảo luận, thống nhất về phương hướng hợp tác trong năm 2023.

Hợp tác song phương đạt được nhiều kết quả quan trọng

Phát biểu tại Kỳ họp, Thủ tướng Chính phủ Lào Sonexay Siphandone đã bày tỏ sự vui mừng khi được cùng Thủ tướng Phạm Minh Chính đồng chủ trì Kỳ họp 45 Ủy ban liên Chính phủ Việt – Lào.

Toàn cảnh Kỳ họp 45 Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác song phương Việt Nam – Lào (Ảnh: Đức Trung)

“Tôi tin tưởng chắc chắn rằng, với tình cảm chặt chẽ gắn bó lâu đời giữa hai nước và sự chuẩn bị kỹ lưỡng của hai bên, Kỳ họp sẽ thành công tốt đẹp, góp phần thúc đẩy mối quan hệ hợp tác hữu nghị đặc biệt giữa hai nước”, Thủ tướng Sonexay Siphandone nói và chúc mừng những thành tựu kinh tế – xã hội quan trọng mà Việt Nam đã đạt được trong những năm qua.

Trong khi đó, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, đây là Kỳ họp có ý nghĩa rất lớn trong thúc đẩy hợp tác song phương Việt Nam – Lào. Chính vì vậy, Thủ tướng đã đề nghị hai bên trao đổi cụ thể các nội dung hợp tác lớn, tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, nhất là với các dự án mà hai bên quan tâm.

“Thỏa thuận hợp tác phải làm sao có tính khả thi và có tính hiệu quả”, Thủ tướng nhấn mạnh và chỉ đạo phải xử lý dứt điểm các vướng mắc chưa xử lý được, đồng thời trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm đối phó khủng hoảng, hỗ trợ nhau xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng, toàn diện và hiệu quả.

Điểm lại tình hình thực hiện Thỏa thuận về kế hoạch hợp tác Lào – Việt trong năm 2022, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Lào Khamchen Vongphosy, Chủ tịch Ủy ban Hợp tác Lào – Việt đã đánh giá cao những kết quả đã đạt được.

Theo Bộ trưởng Khamchen Vongphosy, năm 2022, tình hình thế giới và khu vực biến động nhanh chóng, phức tạp, khó lường đã tác động tiêu cực đến các nước, trong đó có Việt Nam và Lào. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của Trung ương hai Đảng và hai Chính phủ, các bộ, ban, ngành, đoàn thể, địa phương, doanh nghiệp của hai Bên đã chủ động phối hợp và tích cực triển khai thực hiện Thỏa thuận về Kế hoạch hợp tác Việt Nam – Lào năm 2022.

“Chúng ta đã đạt được kết quả quan trọng trên tất cả các lĩnh vực, góp phần vào sự ổn định và phát triển của mỗi nước; tiếp tục củng cố và tăng cường mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam – Lào”, Bộ trưởng Khamchen Vongphosy nhấn mạnh.

Theo đó, không chỉ đạt được các kết quả tích cực, quan trọng trong hợp tác về chính trị, ngoại giao, quốc phòng, an ninh, giáo dục, phát triển nguồn nhân lực…, mà hợp tác về kinh tế cũng đã được đẩy mạnh.

Một trong những nội dung hợp tác quan trọng được Bộ trưởng Khamchen Vongphosy đánh giá cao là các bộ ngành của Việt Nam, trong đó có Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đã tích cực chia sẻ linh nghiệm, giải pháp quản lý, ổn định kinh tế vĩ mô.

Cùng với đó, hợp tác đầu tư cũng đã được đẩy mạnh. Theo Bộ trưởng Khamchen Vongphosy, đầu tư của Việt Nam sang Lào đã có bước chuyển biến đáng ghi nhận. Năm 2022, một số dự án mới được cấp chứng nhận đầu tư. Một số dự án đầu tư của doanh nghiệp Việt Nam tại Lào có hiệu quả, tiếp tục tăng vốn đầu tư mở rộng trong thời gian tới.

Điều quan trọng, theo Bộ trưởng Khamchen Vongphosy, nhiều dự án đầu tư của doanh nghiệp Việt Nam tại Lào hoạt động hiệu quả, đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế – xã hội, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho hàng nghìn lao động, đóng góp nguồn thu cho ngân sách nhà nước Lào…

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Khamchen Vongphosy cũng đã đánh giá cao việc trong thời gian qua, hai Bên đã trao đổi thông tin, phối hợp chặt chẽ cùng nhau giải quyết, tháo gỡ các khó khăn vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi để đẩy nhanh tiến độ thực hiện cho một số dự án lớn, quan trọng.

Trong đó, có Dự án thủy điện Xê-ca-man 3, Sân bay Nọng-khảng, Dự án khai thác chế biến Bauxit tại huyện Dakchung, tỉnh Sekong…

Bên cạnh đó, công tác thúc đẩy đầu tư được quan tâm chú trọng và mang lại hiệu quả thiết thực. Cùng với đó, hai bên cũng đã nỗ lực tháo gỡ khó khăn cho các dự án sử dụng vốn ODA, các dự án trọng điểm…

Bộ trưởng Khamchen Vongphosy cũng bày tỏ sự vui mừng khi hợp tác thương mại song phương đã được đẩy mạnh. Cụ thể, kim ngạch thương mại hai nước đã có bước tăng trưởng vượt bậc, năm 2022 đạt trên 1,7 tỷ USD, tăng trên 24,1 % so với năm 2021; vượt mục tiêu đề ra tại Thỏa thuận về Kế hoạch hợp tác Việt Nam – Lào năm 2022 (10-15%)…

Hợp tác kinh tế chưa tương xứng, cần thúc đẩy hợp tác

Đoàn đại biểu của Chính phủ Việt Nam tham dự Kỳ họp

Tiếp lời, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng đã điểm lại các “mặt được” và “mặt hạn chế” trong quan hệ hợp tác hai nước năm 2022.

Về “mặt được”, Bộ trưởng cho biết, quan trọng nhất là quan hệ chính trị tiếp tục được tăng cường, ngày càng đi vào chiều sâu, gắn bó, tin cậy.

Cụ thể, hai bên đã phối hợp tổ chức tốt các chuyến thăm, các cuộc gặp gỡ, tiếp xúc giữa lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai Nhà nước. Hai bên đã phối hợp tổ chức rất thành công Năm đoàn kết hữu nghị Việt Nam – Lào thiết thực Kỷ niệm 60 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao và 45 năm ngày ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác, với hàng trăm hoạt động dưới nhiều hình thức phong phú, đa dạng.

Cùng với đó, hợp tác quốc phòng, an ninh ngày càng chặt chẽ đi vào chiều sâu, đạt hiệu quả tích cực. Cụ thể, thực hiện tốt nghị định thư về quốc phòng và an ninh; tổ chức khai thác hiệu quả 15 cụm bản đã hoàn thành; hoàn thành thủ tục triển khai và tổ chức lễ khởi động xây dựng 2 cụm bản mới tỉnh Hủa-phăn và tỉnh Phông-sa-lỳ vào tháng 8/2022.

“Hợp tác trong lĩnh vực kinh tế có chuyển biến tích cực, các khó khăn, vướng mắc được phối hợp tháo gỡ kịp thời, công tác xúc tiến đầu tư – thương mại, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc được đẩy mạnh”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng, đầu tư của Việt Nam vào Lào đang có xu hướng tăng trở lại theo hướng bền vững hơn. Vốn đầu tư sang Lào cả năm 2022 có thể đạt trên 180 triệu USD, tăng tới 52,5% so với năm 2021. Đóng góp thuế và các nghĩa vụ tài chính khác của doanh nghiệp Việt Nam cho Chính phủ Lào trong 5 năm trở lại đây đạt khoảng 200 triệu USD/năm.

Kim ngạch thương mại Việt Nam – Lào năm 2022 có bước phát triển vượt bậc trong bối cảnh kinh tế thế giới và hai nước gặp nhiều khó khăn, thách thức, tổng kim ngạch thuơng mại hai nước đạt khoảng trên 1,7 tỷ USD, tăng trên 24,1% so với năm 2021; vượt mục tiêu đề ra tại Thỏa thuận về Kế hoạch hợp tác Việt Nam – Lào năm 2022 (10-15%).

Cùng với đó, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, hợp tác trong lĩnh vực đào tạo, phát triển nguồn nhân lực tiếp tục được quan tâm ưu tiên. Trong năm 2022, Việt Nam đã dành cho Lào 1.200 suất học bổng.

Hiện số lưu học sinh Lào tại Việt Nam hơn 14.000 người, trong đó diện Thỏa thuận của hai Chính phủ hơn 3.400 người. Đã hoàn tất đàm phán và ký kết Nghị định thư về hợp tác đào tạo Việt Nam – Lào giai đoạn 2022-2027.

Một mặt được quan trọng khác, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, là viện trợ của Việt Nam dành cho Lào năm vừa qua là 733 tỷ đồng. Sau khi Chính phủ Lào áp dụng chính sách mở cửa trở lại từ ngày 9/5/2022, các chủ dự án hai bên đã nỗ lực phối hợp thúc đẩy tiến độ; đa số các dự án vẫn đảm bảo kế hoạch thực hiện đề ra.

Trong năm có 4 dự án hoàn thành, tiến hành các thủ tục bàn giao đưa vào sử dụng. Bên cạnh đó, dự án Trường dạy nghề Khăm-muộn (quà tặng của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc) mặc dù mới khởi công đầu năm 2022 nhưng tiến độ triển khai nhanh, kịp bàn giao trong năm.

Bên cạnh đó, mặc dù nền kinh tế còn gặp khó khăn sau đại dịch COVID-19 và tác động của bối cảnh thế giới, Việt Nam vẫn thu xếp vốn cho Lào vay 100 triệu USD.

Trong khi đó, về “mặt tồn tại, hạn chế”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, công tác phối hợp triển khai thực hiện một số thỏa thuận còn chậm; an ninh chính trị tại các địa bàn xung yếu ở Lào, nhất là ở tỉnh Xay-xom-bun, tỉnh Xiêng-khoảng tiềm ẩn phức tạp; hoạt động tội phạm xuyên quốc gia, mua bán vận chuyển chất gây nghiện, mua bán người, khai thác tài nguyên thiên nhiên trái phép qua biên giới chưa được kiểm soát.

“Hợp tác kinh tế chưa tương xứng với quan hệ chính trị tốt đẹp; một số thỏa thuận chậm được ký kết”, Bộ trưởng nói.

Cùng với đó, công tác tuyển dụng, quản lý học sinh còn nhiều bất cập; chất lượng lưu học sinh ngoài diện học bổng của hai Chính phủ chưa cao; công tác duy tu, bảo dưỡng các công trình viện trợ chưa được quan tâm đúng mức; khâu chuẩn bị đầu tư của một số dự án viện trợ chậm.

“Trên quan điểm phát huy tối đa các kết quả đạt được, phân tích, đánh giá các nguyên nhân và rút ra các bài học kinh nghiệm, chúng ta cần nghiên cứu, xây dựng và triển khai các giải pháp cụ thể, phân công, phân nhiệm rõ ràng, chọn việc nào giải quyết dứt điểm việc đó”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói. 

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng đã kiến nghị một số công việc trọng tâm cần tập trung giải quyết trong năm 2023, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến một loạt dự án hợp tác quan trọng.

Chẳng hạn, hai bên tạo thuận lợi, thúc đẩy đưa dự án Sân bay Nọng-khảng hoàn thành bàn giao vào tháng 4/2023; quyết tâm hoàn thành trong tháng 6/2022 đối với hai bệnh viện tại tỉnh Hủa Phăn và tỉnh Xiêng Khoảng; sớm khởi công Dự án Công viên Hữu Nghị Lào – Việt Nam…

“Đề nghị phía Lào chỉ đạo các chủ dự án Lào khẩn trương tiếp nhận bàn giao các hạng mục thiết bị hoàn thành của hai bệnh viện, đưa vào sử dụng nhằm phát huy hiệu quả, tránh hỏng hóc các thiết bị y tế đã đầu tư nếu không được sử dụng”. Bộ trưởng nói.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng đề xuất các phương hướng, giải pháp xử lý và thúc đẩy các dự án đầu tư quan trọng khác, như Dự án phát triển Cảng Vũng Áng, bến 1,2,3; Dự án Thủy điện Xê-ka-mản 3; Vườn quốc gia Him Nam No, tỉnh Khăm Muộn; Dự án Muối mỏ Kali tại Khăm-muộn; đường cao tốc Hà Nội – Vientiane…

Trong khi đó, liên quan các lĩnh vực cần quan tâm ưu tiên thúc đẩy trong đầu tư của doanh nghiệp Việt Nam vào Lào trong thời gian tới, Bộ trưởng đề nghị tập trung vào các lĩnh vực: nông nghiệp công nghệ cao gắn với chế biến; năng lượng tái tạo, đặc biệt là các dự án dọc biên giới hai nước kết nối với lưới điện Việt Nam; mỏ khai khoáng chế biên sâu dành cho doanh nghiệp Việt Nam; kết nối du lịch…

“Nhiệm vụ trong năm 2023 là rất khó khăn và nặng nề, tôi tin tưởng rằng, với tình hữu nghị đồng chí, anh em, gắn bó, bền chặt theo đúng ý nghĩa “tình sâu hơn nước Hồng Hà, Cửu Long” và sự cố gắng, nỗ lực của cả hai bên, chúng ta chắc chắn sẽ hoàn thành tốt các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra tại Kỳ họp lần thứ 45 của Ủy ban hợp tác song phương giữa Chính phủ Lào và Chính phủ Việt Nam”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Sau hội đàm và thảo luận, Kỳ họp lần thứ 45 Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác song phương Việt – Lào đã thống nhất tiếp tục thúc đẩy hợp tác trong năm 2023.

Kết thúc Kỳ họp, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Chủ tịch Ủy ban Hợp tác Việt – Lào và Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Lào Khamchen Vongphosy, Chủ tịch Ủy ban Hợp tác Lào – Việt, đã ký Biên bản Kỳ họp lần thứ 45 Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác song phương Việt – Lào.

Hai vị Bộ trưởng, thay mặt Chính phủ hai nước, cũng đã ký Thỏa thuận về Kế hoạch hợp tác giữa Chính phủ nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào năm 2023.

Thủ tướng Chính phủ hai nước chứng kiến lễ ký Biên bản Kỳ họp và Thỏa thuận về hợp tác song phương Việt – Lào năm 2023 (Ảnh Đức Trung)

Cụ thể, theo thỏa thuận, hai bên tiếp tục tăng cường hợp tác về chính trị, ngoại giao, đưa quan hệ chính trị Việt Nam – Lào vào chiều sâu; đẩy mạnh thúc đẩy hợp tác về quốc phòng, an ninh; cũng như hợp tác về giáo dục – đào tạo, và các lĩnh vực khác, như y tế, pháp luật và tư pháp, công nghệ thông tin…

Đặc biệt, trong hợp tác về kinh tế, hai bên nhất trí tiếp tục tăng cường trao đổi thông tin, kinh nghiệm quản lý kinh tế vĩ mô giữa hai nước; tiếp tục triển khai hiệu quả các hiệp định về khuyến khích và bảo hộ đầu tư; phối hợp tuyên truyền phổ biến các quy định pháp luật liên quan đến đầu tư của Việt Nam và Lào.

Đồng thời, hai bên cũng thống nhất các biện pháp tăng cường tính kết nối, bổ trợ giữa hai nền kinh tế Việt Nam – Lào và giữa ba nền kinh tế Việt Nam – Lào – Campuchia, nhất là kết nối thể chế, tài chính, hạ tầng giao thông vận tải, năng lượng, viễn thông, du lịch, góp phần hỗ trợ Lào triển khai chiến lược “biến Lào từ quốc gia không tiếp giáp biển thành quốc gia kết nối”.

Theo thỏa thuận được ký kết, hai bên cũng sẽ tiếp tục phối hợp thúc đẩy đầu tư của các doanh nghiệp Việt Nam vào các ngành, lĩnh vực phù hợp với định hướng ưu tiên của Lào trong giai đoạn tới. Chẳng hạn, năng lượng, chuyển đổi số, công nghệ, nông nghiệp (nông nghiệp sạch, nông nghiệp công nghệ cao …), du lịch…

Đồng thời, xem xét, thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù để thu hút vốn đầu tư của doanh nghiệp Việt Nam liên doanh, liên kết với đối tác nước ngoài để thực hiện các dự án đầu tư tại Lào (như mô hình hợp tác nông nghiệp 3 bên đã triển khai tại dự án liên doanh chăn nuôi bò sữa giữa Lào-Nhật Bản và Công ty Vinamilk, tỉnh Xiêng Khoảng).

Cùng với đó, nghiên cứu, đề xuất chính sách phù hợp nhằm đẩy mạnh đầu tư vào các lĩnh vực, ngành kinh tế then chốt khác của Lào như khai thác khoáng sản, tài chính, ngân hàng…

Hai bên cũng đã thỏa thuận tiếp tục phối hợp giải quyết, tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ và thúc đẩy triển khai thực hiện các dự án đầu tư quy mô lớn, như: khai thác và chế biến quặng Bô-xít và xây dựng nhà máy Alumina tại huyện Đắk Chưng tỉnh Sê Kông, Tổ hợp chăn nuôi bò và chế biến sữa tại tỉnh Xiêng-khoảng; tiếp tục hỗ trợ những dự án mới được phía Lào cấp phép như dự án khai thác mỏ của Cavico tại tỉnh Bolikhamxay, dự án khai thác khoáng sản sắt của Tổng công ty Hợp tác kinh tế (COECCO)… để sớm triển khai, đóng góp vào việc phát triển kinh tế Lào.

Điểm đặc biệt, là trong Thỏa thuận được ký lần này, hai bên đã thống nhất phối hợp thu hút đầu tư từ bên thứ 3 cho các dự án hàm lượng công nghệ cao, năng lượng tái tạo.

Cùng với đó, phía Lào ưu tiên giao các dự án chậm triển khai, không có khả năng triển khai cho các doanh nghiệp Việt Nam nhất là các dự án hợp tác dọc biên giới Việt Nam – Lào. Tham vấn hai bên trong trường hợp cấp dự án tại khu vực biên giới hai nước cho doanh nghiệp nước thứ ba.

Theo thỏa thuận được ký kết, hai bên cũng sẽ phối hợp tổ chức các cuộc đối thoại giữa doanh nghiệp Việt Nam với các cơ quan chức năng của Lào nhằm kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc cho các nhà đầu tư, thúc đẩy các doanh nghiệp đã được cấp phép hoạt động kinh doanh theo hợp đồng đã ký kết.

Đồng thời, hai bên cũng sẽ xem xét, nghiên cứu thí điểm mô hình khu kinh tế cửa khẩu qua biên giới trên hành lang kinh tế Đông – Tây.

Về hợp tác thương mại, hai bên phấn đấu tiếp tục thúc đẩy tăng kim ngạch thương mại giữa hai nước năm 2023 từ 10-15% so với năm 2022; tăng cường công tác xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu, xây dựng kênh phân phối cho hàng hóa Việt Nam và Lào tại mỗi nước để đảm bảo sự hiện diện ổn định và đầu ra bền vững cho sản phẩm.

Trong thỏa thuận được ký kết, phương án xử lý các khó khăn, vướng mắc của nhiều dự án đầu tư quan trọng cũng đã được đưa ra. Chẳng hạn, Dự án Thủy điện Xekaman 3, Dự án Khai thác và chế biến muối mỏ Kali tại Lào; Dự án mỏ sắt Phu Nhuon tại bản Na To, huyện Khuôn, tỉnh Xiêng Khoảng…

Hai bên cũng đã thống nhất phương án thúc đẩy, hợp tác để có thể triển khai các dự án như Đường sắt Vũng Áng – Vientiane, dự án bến cảng 1, 2, 3 của cảng Vũng Áng…

Trong khi đó, về viện trợ không hoàn lại, hai bên thống nhất số kinh phí viện trợ không hoàn lại của Việt Nam dành cho Lào năm 2023 là 751,29 tỷ đồng. Đồng thời, thường xuyên phối hợp tổ chức kiểm tra các dự án sử dụng vốn viện trợ nhằm đôn đốc việc thực hiện đảm bảo tiến độ và chất lượng; điều chuyển nguồn vốn đã bố trí trong năm từ các dự án chậm tiến độ cho các dự án đạt, vượt tiến độ và có khả năng giải ngân.

Đối với các chương trình, dự án bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, hai bên thống nhất giãn thời gian thực hiện (bao gồm nghiệm thu bàn giao và thanh quyết toán công trình)…

Thỏa thuận hợp tác được ký kết lần này hứa hẹn sẽ tạo bước tiến quan trọng trong thúc đẩy hợp tác song phương Việt Nam – Lào.

Hôm nay (12/1/2023), trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam chủ trì, phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư Lào tổ chức Hội nghị Hợp tác đầu tư Việt Nam – Lào.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone đã tới tham dự và chủ trì Hội nghị.

Hội nghị Hợp tác đầu tư Việt Nam – Lào có ý nghĩa quan trọng trong thúc đẩy hợp tác đầu tư Việt – Lào

“Đây là sự kiện quan trọng để tổng kết, đánh giá những kết quả đã đạt được về hợp tác đầu tư thời gian qua, đặc biệt trong năm 2022, năm Đoàn kết hữu Nghị Việt Nam – Lào, đồng thời quán triệt và bàn giải pháp triển khai Kế hoạch hợp tác năm 2023 giữa hai nước”, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng phát biểu.

Theo Bộ trưởng, thời gian qua, đầu tư của Việt Nam vào Lào tiếp tục xu hướng tăng cao và bền vững hơn. Năm 2021, vốn đầu tư từ Việt Nam sang Lào đạt 118,3 triệu USD, tăng 33,3% so với năm 2020. Năm 2022, vốn đầu tư từ Việt Nam sang Lào đạt 180 triệu USD, tăng 52,5% so với năm 2021. Một số dự án đầu tư của Việt Nam tại Lào làm ăn có hiệu quả, tiếp tục tăng vốn đầu tư mở rộng trong năm 2023.

Lào tiếp tục đứng thứ nhất trong số 79 quốc gia, vùng lãnh thổ mà Việt Nam đầu tư ra nước ngoài, với 239 dự án, tổng vốn đăng ký 5,34 tỷ USD và Việt Nam luôn là một trong ba nước đầu tư lớn nhất tại Lào. 

“Nhiều dự án đã đi vào hoạt động ổn định, hiệu quả, đóng góp cho sự phát triển kinh tế – xã hội, nộp ngân sách, thực hiện công tác an sinh xã hội, tạo công ăn việc làm, đào tạo và nâng cao tay nghề, trình độ của người lao động, cải thiện cơ sở hạ tầng tại một số địa phương… được Chính phủ Lào ghi nhận và đánh giá cao”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói.

Cũng theo Bộ trưởng, năm 2022 đã chứng kiến sự chuyển biến tích cực đối với một số dự án đầu tư lớn tại Lào. Nhiều dự án đã được cơ quan hữu quan hai nước tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi để đẩy nhanh tiến độ thực hiện. Chẳng hạn, Dự án thủy điện Xê-ca-man 3; dự án khai thác, chế biến khoáng sản Alumin của Tập đoàn Việt Phương; Dự án nông nghiệp của Tập đoàn Trường Hải và một số dự án khác…

“Công tác thúc đẩy và hỗ trợ đầu tư trong năm 2022 đã được tăng cường và đạt được hiệu quả thiết thực, đặc biệt là xúc tiến và thu hút các doanh nghiệp lớn của Việt Nam đầu tư vào Lào trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, quy mô lớn”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết.

Đánh giá cao những kết quả tích cực trong thúc đẩy đầu tư vào Lào, song Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng thẳng thắn chỉ ra một số hạn chế và thách thức. “Điều này đòi hỏi chúng ta cần phải nỗ lực hơn nữa, có định hướng mới, tư duy hợp tác mới, với các biện pháp mang tính đột phá, tạo dư địa mới, đặc biệt để giải phóng nguồn lực cho hợp tác đầu tư trong thời gian tới”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói.

Theo đó, Bộ trưởng nhấn mạnh, Việt Nam và Lào phải cùng chủ động hội nhập quốc tế, tranh thủ tối đa nguồn lực bên ngoài. Hai nước cùng nhau hợp tác trong khuôn khổ ASEAN, Hiệp định RCEP, WTO…, kết hợp có hiệu quả với việc Việt Nam đã hội nhập quốc tế sâu rộng, tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, với ưu đãi cao.

“Khi hai nước cùng nhau chủ động hội nhập, các doanh nghiệp hai nước sẽ được tiếp cận, mở rộng thị trường, thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa, đồng thời có cơ hội thu hút nguồn vốn đầu tư có chất lượng từ các đối tác này”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Để thúc đẩy đầu tư Việt – Lào, bên cạnh việc đề nghị phía Lào tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư tại Lào, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Việt Nam sẽ tiếp tục phối hợp với Lào thúc đẩy đầu tư vào các ngành, lĩnh vực phù hợp với định hướng ưu tiên của Lào như năng lượng, khai khoáng, nông nghiệp công nghệ cao, du lịch, nhất là tại khu vực biên giới hai nước.

Trong đó, trọng tâm là thúc đẩy các dự án quy mô lớn về năng lượng tái tạo, khai thác khoáng sản gắn với chế biến sâu; nghiên cứu phương án đầu tư 3 bên, mời các doanh nghiệp Hàn Quốc, Nhật Bản và các nước tiên tiến khác cùng tham gia vào các dự án có hàm lượng công nghệ cao, chế biến sâu và các dự án phát triển, kết nối hạ tầng…

Cùng với đó, kêu gọi các tập đoàn, doanh nghiệp lớn của Việt Nam nghiên cứu đầu tư Khu phức hợp du lịch – nghỉ dưỡng cao cấp, quy mô lớn tại Lào; thúc đẩy và tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp Việt Nam có năng lực, kinh nghiệm sang Lào đầu tư vào các dự án nông nghiệp công nghệ cao, thu mua sản phẩm, chế biến tại chỗ và xuất khẩu…

Đồng tình với những đánh giá của Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Lào Khamchen Vongphosy nhấn mạnh vai trò, những đóng góp tích cực của các doanh nghiệp Việt Nam tại Lào.

“Tôi nhiệt liệt đánh giá cao sự kiên định của các doanh nghiệp Việt Nam đang đầu tư tại Lào”, Bộ trưởng Khamchen Vongphosy nói.

Cũng tương tự như Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Khamchen Vongphosy cũng thẳng thắn chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong hợp tác đầu tư Việt – Lào. Đó là một số dự án, công trình triển khai còn chậm, tỷ lệ vốn giải ngân chưa cao…

Theo Bộ trưởng, hiện đầu tư từ Việt Nam sang Lào cũng gặp một số khó khăn, do một số chính sách pháp luật của Lào chưa phù hợp với điều kiện mới.

“Chúng tôi sẽ rà soát, sửa đổi các quy định pháp luật để làm sao tạo thuận lợi cho hoạt động đầu tư của doanh nghiệp Việt tại Lào”, Bộ trưởng Khamchen Vongphosy nói và đề nghị các doanh nghiệp Việt tiếp tục phát huy, nỗ lực vượt qua khó khăn để tiếp tục triển khai các dự án đầu tư, đóng góp nhiều hơn nữa cho kinh tế – xã hội Lào.

Tại Hội nghị, các nhà đầu tư Việt và nhà đầu tư Lào đã bày tỏ sự cảm ơn đối sự hỗ trợ của Chính phủ Việt Nam, Chính phủ Lào trong nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo thuận lợi cho hoạt động đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp hai nước.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đánh giá cao việc Hội nghị Hợp tác đầu tư được tổ chức ngày hôm nay. “Khí thế ngày hôm nay phải chuyển được thành động lực, để ra được sản phẩm, ra được dự án, thúc đẩy hợp tác đầu tư Việt – Lào”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.

Để thúc đẩy hợp tác đầu tư Việt – Lào, Thủ tướng nhấn mạnh việc Chính phủ hai nước phải hợp tác để hoàn thiện thể chế, chính sách, giữ vững ổn định chính trị, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh…

Cùng với đó, tăng cường kết nối hai nền kinh tế, kết nối hạ tầng giao thông, hạ tầng mềm để thúc đẩy đầu tư. Thủ tướng cũng chỉ đạo, các doanh nghiệp Việt Nam phải kinh doanh đúng pháp luật, cạnh tranh lành mạnh, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp…

“Thế mới gọi là hợp tác, là anh em”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone cũng đã cam kết sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư sang Lào.

Thủ tướng Sonexay Siphandone cho biết, Lào đang thực hiện cơ chế “3 mở”, bao gồm mở cửa, mở baria, mở lòng, để tháo gỡ khó khăn, tạo thuận lợi cao nhất cho các nhà đầu tư nước ngoài, giúp doanh nghiệp có thể triển khai đầu tư hiệu quả.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng.

Chung tay “vẽ hình hài” đất nước

Ngày 9/1/2023 có lẽ là một ngày đặc biệt đối với Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng. Bởi ngày đó, tại kỳ họp bất thường lần thứ hai, Quốc hội khóa XV đã chính thức thông qua Quy hoạch Tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Nhìn ông rạng rỡ nụ cười, mắt lấp lánh niềm vui, sẽ hiểu ông đã vui thế nào khi Quy hoạch Tổng thể quốc gia được thông qua. Đó là thành quả của bao năm nỗ lực, bao tháng ngày suy tư, nghiên cứu của không chỉ cá nhân ông, mà còn của biết bao cán bộ, chuyên viên, chuyên gia, tư vấn, nhà khoa học…

“Đây là một công trình nghiên cứu hết sức đồ sộ và công phu, nghiêm túc, khoa học, với 41 hợp phần, gần 7.000 trang tài liệu.

Nhiệm vụ là rất nặng nề. Phải giữ vững ngọn cờ đổi mới và cải cách, không ngừng đổi mới tư duy, cách nghĩ, cách làm, dũng cảm vượt qua chính mình, vì lợi ích chung của đất nước, của dân tộc.

– Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng

Gần 30 cơ sở viện, trường nghiên cứu, khoảng 100 nhà khoa học, chuyên gia hàng đầu trong nước và quốc tế về quy hoạch tham gia công trình này”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đã nói như vậy tại kỳ họp bất thường của Quốc hội, diễn ra vào những ngày đầu năm mới 2023.

Có lẽ, lần đầu tiên việc xây dựng quy hoạch được thực hiện công phu đến vậy. Không chỉ Quy hoạch Tổng thể quốc gia, ngành quốc gia, mà cả quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh cũng thế. Nghe nói, để chuẩn bị cho việc thẩm định quy hoạch, có địa phương đã chở cả một xe tải hồ sơ, tài liệu lên Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cơ quan thường trực của Hội đồng Thẩm định quy hoạch tỉnh để phục vụ công tác thẩm định. 

Sau khi Luật Quy hoạch được thông qua, tháng 9/2018, Chính phủ đã quyết định thành lập Hội đồng Quy hoạch quốc gia, mà Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng là Phó chủ tịch. Kể từ ngày ấy, ông cùng các cán bộ của Bộ Kế hoạch và Đầu tư mày mò nghiên cứu, tìm hiểu, kể cả đi khảo sát, học hỏi kinh nghiệm ở nước ngoài, rồi trăn trở hết ngày này qua tháng khác cùng các chuyên gia tư vấn, các nhà nghiên cứu, các bộ, ngành… để có thể “vẽ hình hài” đất nước.

Để đến bây giờ, “hình hài” ấy đã được định hình. Từ một bộ khung kết cấu hạ tầng quốc gia, đến “khung” các ngành, lĩnh vực có tiềm năng, lợi thế, nhằm đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế, gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng… Từ xác định được các vùng động lực, các cực tăng trưởng quốc gia quan trọng để hình thành các đầu tàu dẫn dắt sự phát triển của quốc gia…, đến phác thảo các hành lang kinh tế theo trục Bắc – Nam, các hành lang kinh tế Đông –  Tây, các vành đai kinh tế ven biển, các vành đai công nghiệp – đô thị – dịch vụ tại các vùng động lực, vùng đô thị lớn…

Lúc Quy hoạch Tổng thể quốc gia được đưa ra Quốc hội thảo luận, cũng còn có ý kiến khác, ý kiến mang tính phản biện. Cũng dễ hiểu thôi, bởi đây là lần đầu tiên một bản quy hoạch tổng thể quốc gia được lập theo hướng tích hợp, rất khó và chúng ta chưa có kinh nghiệm. Nhưng Bộ trưởng rất cương quyết, “chỉ có thế tiến lên, quyết không lùi”.

Quyết không lùi là bởi quy hoạch này có tính dẫn dắt, mang tính nền tảng cho các quy hoạch khác, rất cấp thiết và quan trọng. Không kịp thông qua, sẽ ảnh hưởng đến tiến trình xây dựng các quy hoạch vùng, quy hoạch ngành và các quy hoạch tỉnh khác. Không kịp thông qua, có thể sẽ bỏ lỡ cả một cơ hội phát triển của đất nước.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng đã quyết liệt khẳng định điều này cách đây ít năm, khi Luật Quy hoạch được đưa ra lấy ý kiến Quốc hội. Ông nói, Luật Quy hoạch chậm thông qua ngày nào sẽ ảnh hưởng đến tương lai phát triển của đất nước ngày ấy, thậm chí làm lỡ cả một thập kỷ phát triển ở phía trước. Quyết liệt thế, nên ông chẳng ngại động chạm, sẵn sàng “xông pha” trên mọi mặt trận để bảo vệ bằng được quan điểm của mình. Đó là phải làm một “cuộc cách mạng” trong công tác quy hoạch, nếu không sẽ vẫn tái diễn tình trạng quy hoạch manh mún, chồng chéo, kém hiệu quả, thiếu tính thị trường như bao lâu nay.

Thế nên, mới có chuyện từ 3.650 quy hoạch giảm chỉ còn 111 quy hoạch như hiện nay. Trong đó, nhiệm vụ quan trọng nhất và khó nhất là thiết kế Quy hoạch Tổng thể quốc gia. Ngoài ra, phải xây dựng 6 quy hoạch vùng, 63 quy hoạch của các tỉnh và 39 quy hoạch của các ngành.

Suốt cả quá trình đồng hành với các bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia trong xây dựng quy hoạch thời kỳ mới, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng luôn nói rằng, công tác quy hoạch được ví như “người công binh mở đường”. Nếu mở đường thắng lợi, thì cuộc chiến sẽ thắng lợi, còn nếu làm không tốt sẽ dẫn đến thất bại, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế của đất nước.

“Xây dựng Quy hoạch Tổng thể quốc gia là cơ hội bố trí, sắp xếp lại không gian phát triển của quốc gia để đạt mục tiêu, khát vọng mà Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định, đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao…”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng luôn nhấn mạnh điều này.

Bởi thế, việc Quốc hội thông qua Quy hoạch Tổng thể quốc gia, quan trọng hơn hết, với Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, là có thể giúp “vạch đường đi” cho sự phát triển của đất nước. Cũng tương tự như thế, các quy hoạch tỉnh, quy hoạch vùng, quy hoạch ngành sẽ là “kim chỉ nam” cho sự phát triển của tỉnh, của vùng và của các ngành kinh tế quốc gia.

“Công việc còn nặng nề lắm”, Bộ trưởng nói thế. Bởi cho tới giờ này, vẫn còn 5 quy hoạch vùng, 42 quy hoạch tỉnh chưa được thẩm định để hoàn thành, trình cấp có thẩm quyền quyết định, mà thời gian thì gấp gáp lắm rồi. Bộ Kế hoạch và Đầu tư không chỉ tham gia hướng dẫn, mà còn là cơ quan thường trực của Hội đồng Thẩm định, rồi hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, còn Bộ trưởng là Chủ tịch Hội đồng Thẩm định. Với hơn 30 quy hoạch ngành, dù không chủ trì, nhưng Bộ trưởng và các cán bộ của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng vẫn phải cùng tham gia.

Suốt cả năm thấy ông và các cán bộ của mình bận rộn cho công tác lập quy hoạch. Hơi chậm so với tiến độ, nên càng về cuối năm, công việc càng áp lực nặng nề. Có tuần, 4 – 5 cuộc họp thẩm định quy hoạch được tổ chức. Cần kíp và phải đẩy nhanh, nhưng ông vẫn luôn nói rằng, phải đặt chất lượng lên hàng đầu và phải coi đây là cơ hội tổ chức, sắp xếp lại không gian phát triển, nhằm phát huy được tiềm năng, tận dụng được thế mạnh của từng vùng, khu vực, địa phương, từng ngành và lĩnh vực, tạo ra các động lực và cực tăng trưởng mới cho đất nước.

Tất cả là vì sự phát triển của dân tộc, của đất nước, vì một tương lai phát triển vững bền hơn trên con đường đi tới thịnh vượng! 

Việc Quốc hội thông qua Quy hoạch Tổng thể quốc gia giúp “vạch đường đi” cho sự phát triển của đất nước.

Cùng làm nên những điều kỳ diệu trong phát triển kinh tế

Nụ cười của Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, một năm trước, cũng rạng rỡ như thế ở phòng họp Diên Hồng. Bởi, cũng tầm này năm ngoái, Quốc hội đã chính thức thông qua gói tài chính, tiền tệ quy mô lớn nhất từ trước tới nay để thực hiện Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế – xã hội 2022-2023, mà Bộ Kế hoạch và Đầu tư và cá nhân Bộ trưởng, với tư cách là “Tư lệnh” của cơ quan tham mưu tổng hợp về điều hành kinh tế – xã hội, đề xuất.

Năm ngoái, Quốc hội quyết định tổ chức kỳ họp bất thường đầu tiên chủ yếu là để thông qua gói kích thích kinh tế đó. Năm nay, trọng tâm của kỳ họp bất thường thứ hai, chính là để thông qua Quy hoạch Tổng thể quốc gia. Năm 2020, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã họp phiên bất thường để thông qua gói hỗ trợ cho các doanh nghiệp, người lao động bị ảnh hưởng bởi Covid-19…

Họp bất thường, bởi đó đều là các quyết sách quan trọng, cần sớm được thông qua. Và người tham mưu cho các chính sách đó, không ai khác, chính là Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, với tư cách là “Tư lệnh” của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Thế nên, khi tham dự và chỉ đạo Hội nghị Tổng kết năm 2022 và Phương hướng nhiệm vụ năm 2023 của ngành Kế hoạch – Đầu tư và Thống kê mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã nhắc lại nhận định của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, rằng “Bộ Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan tổng tham mưu có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng”, để khẳng định những đóng góp to lớn của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cũng như cá nhân Bộ trưởng đối với sự phát triển kinh tế – xã hội Việt Nam.

Thủ tướng còn nói, Bộ đã làm được rất nhiều việc, nhưng không nêu vào trong báo cáo, bởi còn bận lo việc chung, lo việc đất nước nhiều quá. Nghe Thủ tướng nói vậy, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng mỉm cười, bởi những đóng góp của toàn ngành đã được ghi nhận.

Ba năm nền kinh tế chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19 là ba năm Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng và các cán bộ Bộ Kế hoạch và Đầu tư bận rộn, vất vả vô cùng. Theo dõi từng biến động của dịch bệnh, diễn biến của kinh tế toàn cầu và trong nước, theo sát các hoạt động của doanh nghiệp, nhà đầu tư, tiến độ triển khai từng dự án… để có đề xuất, tham mưu các giải pháp kịp thời, vừa để gỡ khó, vừa để tạo nền tảng cho sự phát triển của nền kinh tế trong tương lai.

Nhờ thế, vượt thách thức Covid-19, nền kinh tế Việt Nam vẫn đạt mức tăng trưởng dương. Đặc biệt, năm 2022, nền kinh tế phục hồi ngoạn mục, đạt mức tăng trưởng lên tới 8,02%. Có được điều đó là nhờ sự chủ động, linh hoạt trong điều hành của Chính phủ, sự nỗ lực của toàn hệ thống chính trị, nhưng khởi đầu phải là Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong tham mưu chính sách. Không chỉ là các nghị quyết 01 như thường niên, mà còn là một chương trình tổng thể để phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội.

Giữa năm 2021, những phác thảo đầu tiên của Chương trình được Bộ trưởng chỉ đạo các cán bộ Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng, sau đó được hoàn thiện dần, với mục tiêu rất rõ ràng là phải có quy mô đủ lớn, thời gian thực hiện đủ dài, hỗ trợ cả về phía cung và phía cầu… Quốc hội thông qua, lại là Bộ trưởng chỉ đạo thiết kế và tham mưu Chính phủ nghị quyết về thực hiện Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế – xã hội.

“Các đồng chí đã tham mưu rất trúng và đúng. Đó là Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế – xã hội tập trung vào 4 trọng tâm: an sinh xã hội, y tế, hạ tầng và doanh nghiệp”, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng đã nói thế.

Chính sách được thông qua, lại miệt mài theo dõi và quyết liệt đốc thúc triển khai. Mà đâu chỉ riêng Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế – xã hội, còn rất nhiều việc phải làm, từ đốc thúc giải ngân vốn đầu tư công, đến tháo gỡ khó khăn cho sản xuất – kinh doanh, cải cách thể chế, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh…

Nhiệm vụ khó khăn và nặng nề, nhưng tất cả đều hoàn thành đúng hạn. Nhờ vậy, từng tháng, từng quý, tình hình kinh tế – xã hội dần phục hồi. Cả năm 2022, 13/15 chỉ tiêu phát triển kinh tế – xã hội đạt và vượt mục tiêu đề ra, đặc biệt là tăng trưởng GDP ở mức cao, nên vỡ òa trong cảm xúc mừng vui.

Nhưng Bộ trưởng nói, mừng đấy, mà lo đấy, bởi các thách thức, khó khăn của năm 2023 là rất lớn. Kinh tế thế giới diễn biến nhanh và khó lường, đầy rủi ro và các yếu tố bất định. Trong nước, những khó khăn đã phát lộ ngay từ cuối năm trước. Doanh nghiệp gặp khó vì thiếu đơn hàng, dòng tiền cũng khó. Thu hút đầu tư nước ngoài dù điểm tích cực là giải ngân đạt mức cao, nhưng thu hút mới lại vẫn trong xu hướng suy giảm, có thể ảnh hưởng đến giải ngân và việc tạo thêm năng lực mới cho nền kinh tế trong những năm sắp tới… Giải ngân vốn đầu tư công vẫn chưa đạt kỳ vọng…

Trong khi đó, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ đạo, năm 2023, thành tựu đạt được phải cao hơn năm 2022.

“Nhiệm vụ là rất nặng nề. Phải giữ vững ngọn cờ đổi mới và cải cách, không ngừng đổi mới tư duy, cách nghĩ, cách làm, dũng cảm vượt qua chính mình, vì lợi ích chung của đất nước, của dân tộc”, Bộ trưởng đã nói thế với các cán bộ, nhân viên của toàn ngành Kế hoạch – Đầu tư và Thống kê.

Và hành trình kiến tạo hạnh phúc cho người dân

Đã là nhiệm kỳ thứ hai Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng được trao trọng trách Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Suốt chặng đường hơn 7 năm qua, ông luôn trăn trở với việc làm sao để hiện thực hóa khát vọng thịnh vượng của đất nước. Vì khát vọng ấy, ông đã chọn con đường tiên phong đổi mới, ngay từ ngày mới nhậm chức và cho tới tận bây giờ, ngọn cờ đổi mới, ngọn lửa cải cách trong ông luôn bừng sáng.

Ông vẫn luôn nói với các cán bộ, nhân viên Bộ Kế hoạch và Đầu tư rằng, toàn ngành phải không ngừng đổi mới và cải cách, phải trang bị một hệ thống tư duy tổng hợp, mang tầm chiến lược, bao quát cả những vấn đề ngắn hạn, trung hạn và dài hạn của đất nước; đồng thời, bắt kịp xu hướng vận động, phát triển mới của thế giới, để vận dụng sáng tạo vào điều kiện cụ thể của nước ta, góp phần cùng cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp và người dân từng bước hiện thực hóa khát vọng tương lai xây dựng đất nước phồn vinh, thịnh vượng và hạnh phúc.

Lo cho không chỉ ngắn hạn, mà cả trung và dài hạn, nên năm 2022, có thể nói đã ghi dấu ấn quan trọng trong sự thay đổi về mặt tư duy và nhận thức của cán bộ toàn ngành. Công tác trọng tâm đã được chuyển từ phân bổ kế hoạch sang xây dựng cơ chế, thể chế, chính sách pháp luật; từ trạng thái thực hiện sang trạng thái tham mưu, kiến tạo sự phát triển…

Hiếm có năm nào mà Bộ Kế hoạch và Đầu tư lại thực hiện việc tham mưu cơ chế, chính sách phát triển kinh tế – xã hội các địa phương và vùng lãnh thổ nhiều đến như thế. Từ việc chủ trì xây dựng các nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển cho địa phương, như Cần Thơ, Khánh Hòa, hay Buôn Ma Thuột… đến việc tham mưu xây dựng các nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển 6 vùng kinh tế, cũng như chủ trì xây dựng chương trình hành động của Chính phủ để thực hiện các nghị quyết này…

“Tư duy mới – Tầm nhìn mới” là điều đã luôn được Bộ trưởng nhắc đến khi nói về việc triển khai các nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị.

Hơn một lần, Bộ trưởng nhấn mạnh, đã đến lúc chúng ta phải tự hoạch định con đường phát triển của riêng mình, đặt ra các mục tiêu lớn để nỗ lực phấn đấu và bứt tốc, để có thể tiến cùng và vượt lên trong hành trình đi tới tương lai thịnh vượng của đất nước.

Kinh tế năm 2023 còn khó khăn, phía trước còn nhiều thách thức, nhưng cũng có rất nhiều cơ hội đang được mở ra. Sau phục hồi, sẽ là cơ hội để nền kinh tế bứt tốc, tạo nền tảng cho sự tăng trưởng nhanh và bền vững trong tương lai. Các cơ chế, chính sách mà Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng như cá nhân Bộ trưởng tham mưu, từ Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế – xã hội, các cơ chế – chính sách để phát triển các vùng kinh tế, các đầu tàu kinh tế của cả nước, đặc biệt là Quy hoạch Tổng thể quốc gia… sẽ là “chìa khóa” để nền kinh tế đi tới phồn vinh và hạnh phúc.

Trong hành trình ấy, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng luôn nói rằng, không được để ai bị bỏ lại phía sau. Bởi thế, trong bộn bề công việc, vẫn thấy ông rất chân tình và cởi mở tới thăm, động viên và bảo trợ cho các nhóm người yếu thế trong xã hội. Nhìn nụ cười hồn hậu và cái bắt tay ấm áp, thân tình của ông với những người khiếm thị, khiếm thính, với các “chiến binh” của Công ty Kym Việt, hay HTX Tâm Ngọc, Nhóm Thương Thương…, càng thấu hiểu “tâm và tầm” của Tư lệnh ngành Kế hoạch và Đầu tư. Khi chúng ta có tầm nhìn, tâm sáng và tấm lòng nhiệt huyết, chúng ta sẽ hết mình lo cho dân, cho nước…

Nhớ hôm Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức Chương trình Tự hào Việt Nam, giữa sân Đoan Môn của Di tích lịch sử Hoàng thành Thăng Long, vào đúng thời khắc thiêng liêng chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đã kêu gọi cán bộ, nhân viên toàn ngành đồng lòng thống nhất tinh thần “Tự hào với lịch sử càng cao thì trách nhiệm với hiện tại và tương lai càng lớn”, và cùng nhau truyền tải thông điệp “Người dân là trọng tâm của phát triển, mọi chính sách phải hướng tới hạnh phúc người dân”. Ông nói, thông điệp ấy phải xuyên suốt trong mọi hoạt động tham mưu, hoạch định chính sách của ngành Kế hoạch – Đầu tư và Thống kê.

“Mỗi cán bộ, công chức, viên chức và người lao động toàn ngành hãy không ngừng truyền tải thông điệp mạnh mẽ về Trí Tuệ – Đạo Đức – Bản Lĩnh và Nghị Lực; luôn tu dưỡng, rèn luyện bản thân, kết hợp với tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, nỗ lực hết mình để cùng lan tỏa ngọn lửa nhiệt huyết, lòng tự hào dân tộc, ý chí tự cường, vì khát vọng phát triển, xây dựng đất nước ta đàng hoàng hơn, to đẹp hơn, sánh vai với cường quốc 5 châu như mong ước của Bác Hồ kính yêu, mọi người dân Việt Nam ấm no, hạnh phúc”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đã nhấn mạnh như vậy.

Hành trình thịnh vượng của đất nước, hành trình hạnh phúc của người dân dường như đang được khởi nguồn từ những hạt mầm nỗ lực ngày hôm nay, bắt đầu từ mỗi con người của Bộ Kế hoạch và Đầu tư…

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng.

Thưa Bộ trưởng, chúng ta vừa bước vào năm Quý Mão 2023 với nhiều dự báo không thuận về kinh tế toàn cầu và Việt Nam. Chính Bộ trưởng cũng từng nói, đây là năm tiếp tục có những diễn biến bất định, khó lường. Vậy nền kinh tế Việt Nam đang đối mặt với những khó khăn, thách thức gì?

Năm 2022 đã khó khăn, năm 2023, tình hình kinh tế thế giới dự báo tiếp tục biến động rất phức tạp, khó lường, thậm chí khó khăn hơn năm 2022. Đó là tình trạng lạm phát tiếp tục duy trì ở mức cao; chính sách tiền tệ thắt chặt, tăng lãi suất kéo dài kèm theo mất giá trị đồng tiền, giảm mạnh nhu cầu tiêu dùng tại nhiều quốc gia; thị trường bất động sản ở nhiều nước khó khăn hơn; khu vực doanh nghiệp bị ảnh hưởng nặng nề, thất nghiệp gia tăng dẫn đến nguy cơ bất ổn xã hội và chính trị ở một số nước…

Thậm chí, một số quốc gia có dấu hiệu rơi vào suy thoái kinh tế. Nguy cơ mất thanh khoản, rủi ro, bất ổn tài chính, tiền tệ, nợ công, an ninh năng lượng, an ninh lương thực trên toàn cầu gia tăng… sẽ tác động mạnh, kéo dài, trên phạm vi lớn tới hầu hết các nền kinh tế.

Bối cảnh, tình hình thế giới nêu trên đã được Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp, tham mưu trong quá trình xây dựng Kế hoạch Phát triển kinh tế – xã hội năm 2023, trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ tư, cũng như trong xây dựng Nghị quyết 01 của Chính phủ. Bối cảnh đó sẽ ảnh hưởng lớn tới kinh tế – xã hội Việt Nam.

Năm 2022, kinh tế Việt Nam đã có sự phục hồi tích cực, đạt được nhiều kết quả quan trọng, khá toàn diện trên nhiều ngành, lĩnh vực, hoàn thành và vượt nhiều chỉ tiêu. Khi thiết kế và đề xuất các gói chính sách phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư dự kiến sau 2 năm triển khai sẽ giúp nền kinh tế phục hồi và chuẩn bị được những điều kiện để tăng trưởng nhanh, mạnh trong những năm tiếp theo.

Tuy nhiên, những biến động bất lợi của bối cảnh thế giới đã và đang gây cản trở, khó khăn, thách thức rất lớn đối với quá trình phục hồi và phát triển của nền kinh tế. Với độ mở lớn, nhiều động lực tăng trưởng của kinh tế Việt Nam bị ảnh hưởng, nhiều việc có thể làm tốt hơn, nhưng do ngoại cảnh nên chưa đạt kết quả như mong muốn.

Chẳng hạn, chuyện chi phí nguyên, nhiên vật liệu tăng cao dẫn đến chi phí logicstics, chi phí sản xuất, giá thành các gói thầu xây dựng tăng cao là một trong những nguyên nhân gây khó khăn, cản trở việc đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Rồi tỷ giá biến động nhanh, lãi suất tăng cao, chi phí vốn tăng gây khó cho doanh nghiệp trong tiếp cận vốn.

Việc các nền kinh tế lớn trên thế giới suy giảm tăng trưởng làm cho cầu hàng hóa xuất khẩu giảm, ảnh hưởng lớn đến kế hoạch tham gia sâu rộng và nâng cấp chuỗi giá trị toàn cầu của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, thành quả xây dựng và củng cố nền tảng ổn định kinh tế vĩ mô, cơ cấu lại hệ thống tín dụng, xử lý nợ xấu đang gặp nhiều thách thức lớn do doanh nghiệp khó khăn, nợ xấu gia tăng…

Vậy trong bối cảnh bất định và đầy khó khăn, thử thách đó, chúng ta phải “ứng vạn biến” ra sao?

Thời gian qua, chúng ta thường dùng các cụm từ như “bất định”, “phức tạp”, ‘khó lường” để nhận định về bối cảnh kinh tế thế giới. Để ứng phó với sự bất định này, điều quan trọng là chúng ta phải nâng cao năng lực phân tích và dự báo, đồng thời chủ động xây dựng các biện pháp cải cách và điều hành kinh tế vĩ mô.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong thời gian qua đã luôn nỗ lực để làm tốt nhiệm vụ này. Nhưng chúng tôi luôn tâm niệm rằng, không thể chỉ dừng ở tham mưu cách thức “ứng phó” với các thay đổi ở bối cảnh kinh tế quốc tế và trong nước, mà xác định phải đi trước một bước, với các tham mưu cải cách nhằm nâng cao năng lực nội tại, mức độ độc lập, tự chủ của nền kinh tế trong bối cảnh hội nhập quốc tế…

Phải nhìn nhận thẳng thắn, Việt Nam là một quốc gia đang trong hành trình đổi mới và hội nhập với thế giới, từng bước cố gắng thu hẹp khoảng cách và bắt kịp với các nước phát triển trong khu vực. Nền kinh tế của chúng ta có quy mô còn khá khiêm tốn, khả năng thích ứng, chống chịu trước những cú sốc đến từ bên ngoài còn hạn chế, nhưng lại có độ mở lớn, dễ bị ảnh hưởng từ các biến động, dù là nhỏ của thế giới.

Do đó, việc nâng cao năng lực chống chịu, tính tự cường của nền kinh tế, tạo tiền đề xây dựng một nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng và hiệu quả có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với nước ta trong tình hình mới. Đây là một định hướng, chủ trương nhất quán, được xác định rõ trong các nghị quyết, chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội mà Đảng, Nhà nước đề ra.

Năm 2023 được dự báo có nhiều khó khăn, thách thức, nhưng Quốc hội đã quyết nghị mục tiêu tăng trưởng kinh tế 6,5%. Làm thế nào để chúng ta có thể đạt được mục tiêu này, thưa Bộ trưởng?

Ngay sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết về Kế hoạch Phát triển kinh tế – xã hội năm 2023 tại Kỳ họp thứ tư, Chính phủ đã khẩn trương chỉ đạo xây dựng các nghị quyết triển khai thực hiện kết luận của Ban Chấp hành Trung ương và Quốc hội về triển khai thực hiện kế hoạch năm 2023. Đầu tháng 1/2023, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 01/NQ-CP về Nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch Phát triển kinh tế – xã hội, cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2023.

Trong bối cảnh tình hình thế giới, trong nước dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, khó khăn, thách thức nhiều hơn, để đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội, cần quyết liệt, tập trung đẩy mạnh và triển khai nhanh hơn các nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm của năm 2023 trên tinh thần đoàn kết, kỷ cương; bản lĩnh, linh hoạt; đổi mới sáng tạo; kịp thời, hiệu quả.

Cần kiên định, nhất quán với với quan điểm, mục tiêu, định hướng chỉ đạo, điều hành của Đảng, Nhà nước. Đó là giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; điều hành đồng bộ, linh hoạt, hiệu quả, phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa với chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô, phù hợp với thực tiễn.

Cùng với đó, tiếp tục chú trọng, nâng cao công tác hoàn thiện thể chế, thực thi pháp luật, tạo điều kiện khơi thông, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển; tạo chuyển biến rõ nét trong thực hiện các đột phá chiến lược về thể chế, nguồn nhân lực và hệ thống kết cấu hạ tầng.

Đồng thời, tập trung cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, thúc đẩy khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; bảo đảm hài hòa giữa phát triển kinh tế, văn hóa – xã hội, bảo vệ môi trường; củng cố quốc phòng, an ninh, giữ vững ổn định, trật tự, an toàn xã hội để phát triển đất nước…

Nghị quyết số 01/NQ-CP đã đề ra 11 nhóm giải pháp trọng tâm, trong đó có việc cải cách thể chế, thúc đẩy giải ngân vốn vốn đầu tư công, tháo gỡ các điểm nghẽn về nguồn lực, cải thiện sức cạnh tranh…

Đây là những nhiệm vụ, giải pháp cần tập trung thực hiện. Cùng với việc đẩy mạnh 3 đột phá chiến lược, 12 nhóm nhiệm vụ giải pháp trọng tâm tại Chiến lược 10 năm, chúng ta sẽ không chỉ hóa giải khó khăn, thách thức trước mắt, mà còn nâng cao năng lực sản xuất trong nước, năng suất lao động, hiệu quả hoạt động, sức cạnh tranh, khả năng tự chống chịu của nền kinh tế trước các yếu tố, thách thức mới từ bên ngoài trong trung và dài hạn.

Để kinh tế Việt Nam đạt mục tiêu đề ra, cũng như để tiếp tục tăng tốc, phát triển, nhiều ý kiến đã chỉ ra rằng, cần tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, hỗ trợ khu vực doanh nghiệp phát triển. Bộ trưởng nghĩ sao về điều này?

Có thể nói, những ngày cuối năm 2022 và những tháng đầu năm 2023 tiếp tục là giai đoạn khó khăn của cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp khu vực tư nhân trong nước. Hoạt động sản xuất – kinh doanh của khu vực này tiếp tục có khả năng bị thu hẹp, do áp lực về dòng tiền, lãi vay và thị trường xuất khẩu…

Thực hiện phương châm “Chính phủ đồng hành cùng doanh nghiệp”, để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp nói riêng, cho nền kinh tế nói chung, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ tiếp tục kiến nghị Chính phủ giao các bộ, ngành liên quan tiếp tục triển khai quyết liệt, hiệu quả, thực chất, toàn diện Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế – xã hội, trong đó có nhóm nhiệm vụ, giải pháp hỗ trợ phục hồi doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh; triển khai kịp thời các chính sách hỗ trợ có trọng tâm, trọng điểm cho doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, Bộ cũng kiến nghị Chính phủ xem xét cho ý kiến và chỉ đạo đẩy mạnh thực hiện chính sách, rà soát, điều chỉnh nguồn lực từ các chính sách khó triển khai hoặc không thực hiện hết cho các chính sách còn dư địa, như chính sách hỗ trợ lãi suất 2%, chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà…

Cùng với đó, tiếp tục phát triển lành mạnh thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu doanh nghiệp thành kênh huy động vốn quan trọng, an toàn cho doanh nghiệp…; hoàn thiện cơ chế, chính sách về trái phiếu doanh nghiệp, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, ổn định và phát triển lành mạnh, an toàn, hiệu quả thị trường trái phiếu doanh nghiệp; nghiên cứu, đề xuất giải pháp tiếp tục chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, tiền sử dụng đất để giảm áp lực dòng tiền, hỗ trợ doanh nghiệp.

Đồng thời, tiếp tục phát triển và đa dạng hóa các kênh huy động vốn mới cho doanh nghiệp; phát triển những loại hình định chế tài chính trung gian mới; xem xét cho phép triển khai thí điểm tạo thêm lựa chọn cho nhà đầu tư và kênh hút vốn cho các doanh nghiệp.

Để tháo gỡ khó khăn cho khu vực doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang trình Chính phủ Dự thảo Nghị quyết về một số chính sách, giải pháp trọng tâm hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2025, bao gồm nhóm nhiệm vụ, giải pháp cần thực hiện ngay trong ngắn hạn và nhóm giải pháp trong dài hạn.

Điều quan trọng là cần giải quyết các điểm nghẽn, bất cập làm cản trở doanh nghiệp phát triển; cởi trói, giải phóng tiềm lực của các doanh nghiệp khu vực tư nhân. Đồng thời, đổi mới các chính sách, chương trình hỗ trợ doanh nghiệp để đảm bảo phù hợp với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp và thị trường.