Ngày 9/7 vừa qua, bên lề Hội nghị lần thứ 46 của Ủy ban Di sản Thế giới, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) đã thông qua Quyết định ghi danh Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng (tỉnh Quảng Bình, Việt Nam) và Vườn quốc gia Hin Nam Nô (tỉnh Khăm Muộn, Lào) vào Danh sách Di sản Thế giới với tư cách là Di sản thiên nhiên thế giới liên biên giới.

Đây là lần đầu tiên hai quốc gia Việt Nam và Lào cùng hợp tác để ghi danh một Di sản thế giới. Quần thể này bao gồm Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng (Việt Nam) và Vườn quốc gia Hin Nam Nô (Lào), với giá trị nổi bật về địa chất, địa mạo và hệ sinh thái. Với việc ghi danh này, UNESCO đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam và Lào trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản.

Trước đó, Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng đã được UNESCO ghi danh vào năm 2003 với tiêu chí về địa chất, địa mạo. Đến năm 2015, di sản này được công nhận bổ sung thêm tiêu chí về hệ sinh thái và đa dạng sinh học.

Việc hình thành Di sản thế giới liên biên giới Phong Nha – Kẻ Bàng và Hin Nam Nô không chỉ thể hiện giá trị bảo tồn mà còn góp phần thắt chặt mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Lào. Đây là cơ hội để hai quốc gia cùng phát huy tiềm năng du lịch, bảo tồn và phát triển bền vững di sản.

Từ nay, hai bên sẽ có cơ hội tăng cường hợp tác trong công tác bảo tồn và quản lý di sản. Sự hợp tác này không chỉ giúp cho việc bảo tồn di sản được hiệu quả hơn mà còn tạo ra nhiều cơ hội cho du lịch, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của cả hai nước.

Xu hướng liên kết giữa các vùng không gian hành chính đang trở thành xu thế tất yếu để tiếp cận và bảo vệ những hệ giá trị thiên nhiên một cách trọn vẹn. Quá khứ, hiện tại và tương lai của loài người luôn gắn bó mật thiết với môi trường và các giá trị tự nhiên.

Liên quan đến vấn đề này, có thể tham khảo thêm thông tin từ trang web của UNESCO để hiểu rõ hơn về việc ghi danh Di sản thế giới và tầm quan trọng của việc bảo tồn di sản thiên nhiên.

Chuyển đổi số trong hoạt động bảo tàng đang trở thành xu hướng tất yếu đối với các bảo tàng trên thế giới, nhằm hiện đại hóa công tác bảo tồn, tăng cường khả năng tiếp cận di sản và hội nhập với xu thế phát triển chung của bảo tàng thế giới trong kỷ nguyên số. Tại Việt Nam, các bảo tàng cũng cần thiết phải có một phòng chuyển đổi số để góp phần quan trọng trong công tác bảo tồn di sản một cách bền vững, thu hút công chúng thế hệ mới và hội nhập quốc tế.

TS Nguyễn Anh Minh, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, đã chia sẻ quan điểm về việc thành lập phòng chuyển đổi số tại các bảo tàng Việt Nam sau chuyến đi học tập và trao đổi kinh nghiệm bảo tồn di sản tại Ba Lan. Theo ông, việc này không chỉ giúp hiện đại hóa công tác bảo tàng mà còn giúp các bảo tàng tại Việt Nam có thể bắt kịp với xu thế phát triển chung của bảo tàng thế giới.

Ba Lan là một quốc gia có hệ thống bảo tàng hiện đại và năng động bậc nhất Đông Âu, và việc thành lập phòng chuyển đổi số đã trở thành một phần không thể thiếu trong hoạt động của các bảo tàng tại đây. Phòng chuyển đổi số tại các bảo tàng Ba Lan đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ chuyên biệt, bao gồm số hóa hiện vật, xây dựng và cập nhật cơ sở dữ liệu, đăng tải nội dung lên các nền tảng số, phục vụ cho công tác in ấn, xuất bản, cũng như truyền thông và nghiên cứu.

Một điểm đáng chú ý là tất cả các bảo tàng tại Ba Lan đều được trang bị studio chụp ảnh chuyên nghiệp có diện tích lớn, hệ thống ánh sáng chuẩn bảo tàng và máy ảnh hiện đại với độ phân giải cao. Đây chính là nơi thực hiện việc số hóa chi tiết từng hiện vật, từng tác phẩm nghệ thuật với tiêu chuẩn kỹ thuật cao, đảm bảo tính chân thực và sắc nét khi chuyển sang không gian số.

Sau khi hoàn tất khâu chụp ảnh và xử lý hình ảnh, dữ liệu được cập nhật lên hệ thống nền tảng số và tích hợp vào cơ sở dữ liệu số hóa, đây là quá trình lưu giữ toàn bộ hiện vật, hình ảnh, tư liệu của bảo tàng. Quá trình này là nền tảng quan trọng để chia sẻ hình ảnh các hiện vật đến với các chuyên gia, nhà nghiên cứu, sinh viên và công chúng trong nước và quốc tế.

Vậy nhưng, tại Việt Nam hiện nay, hầu hết các bảo tàng vẫn vận hành theo mô hình truyền thống và chưa có phòng chuyên trách cho chuyển đổi số. Các chuyên gia cho rằng, nếu không có bước nhảy về công nghệ, bảo tàng sẽ tiếp tục lùi lại phía sau, không bắt kịp nhu cầu và tâm lý tiếp cận mới của công chúng. Một rào cản lớn là hầu hết các bảo tàng tại Việt Nam chưa có phòng chuyên trách cho chuyển đổi số. Việc số hóa hiện vật, nếu có, thường được thực hiện rời rạc, dưới dạng các dự án ngắn hạn, thuê ngoài. Điều này khiến dữ liệu thiếu đồng bộ, không bảo mật, khó duy trì và không phát huy được giá trị về lâu dài.

Do đó, việc thành lập một quỹ chuyển đổi số trong lĩnh vực bảo tàng tại Việt Nam là hết sức cần thiết, nhằm tạo ra nguồn lực ổn định để hỗ trợ các bảo tàng từng bước hình thành phòng chuyển đổi số, triển khai số hóa hiện vật, xây dựng cơ sở dữ liệu và phát triển nền tảng trưng bày số một cách bài bản, bền vững.

Phát triển kinh tế dựa trên nền tảng văn hoá 

Nếu đến một số điểm du lịch thành công nhất trên thế giới, như các thị trấn cổ kính ở Pháp, Ý, Bỉ, Anh…, chúng ta sẽ thấy rất rõ bức tranh cân bằng giữa phát triển đô thị hiện đại gắn với việc tái sử dụng các công trình cổ đã và đang góp ích vào sự đa dạng hóa của nền kinh tế châu Âu.

Cách đây nhiều năm, chính quyền Sydney (Úc) đã tổ chức lễ bán “quyền không gian” phía trên Bảo tàng Hyde Park Barracks, công trình 200 năm tuổi giữa trung tâm thành phố nhằm lấy ngân sách phục vụ công tác bảo tồn di tích lịch sử. Đây được coi là biện pháp để duy trì các tòa nhà di sản mà nhiều nước cũng đã chú trọng.

Khu Boat Quay ven sông của Singapore cũng là một ví dụ nổi bật về cách bảo tồn di sản dẫn đến thành công về mặt kinh tế. Bằng cách duy trì bố cục và kiến trúc đô thị độc đáo, Boat Quay đã khai thác các dãy nhà phố từ thời thuộc địa thành quán bar, nhà hàng, các hoạt động giải trí nhộn nhịp về đêm, thu hút khách du lịch từ khắp nơi trên thế giới, đóng góp không nhỏ vào kinh tế đêm của đất nước.

Những câu chuyện thực tiễn trên đã cho thấy giá trị to lớn của di sản kiến trúc, văn hóa, lịch sử mang đến cho nền kinh tế. Phát triển bất động sản gắn với bảo tồn di sản giúp quảng bá văn hoá lịch sử bản địa hiệu quả, tạo ra điểm nhấn đặc sắc về kiến trúc, cảnh quan cho không gian sống.

Tâm huyết từ khâu nghiên cứu, thiết kế quy hoạch đến triển khai Dự án, các kiến trúc sư, kỹ sư của Văn Phú – Invest có những quy trình ứng dụng cụ thể các giải pháp bền vững vào thiết kế quy hoạch, nhằm đảm bảo tất cả các sản phẩm đầu ra đều đạt tiêu chí cần thiết cho lợi ích khách hàng và cộng đồng, đồng thời, mỗi công trình mang một màu sắc khác biệt, giàu bản sắc và bền vững với thời gian.

– Đại diện Văn Phú – Invest

Nhận định về vấn đề này, ông Nguyễn Xuân Ngọc Hoa, chuyên gia cao cấp về chính sách và quy hoạch của enCity Singapore cho rằng, giá trị của một tòa nhà không chỉ nằm ở giá trị kiến trúc, mà còn ở tác động của nó với cộng đồng, chứng nhân của các sự kiện lịch sử hoặc nằm trong một phần của cảnh quan đô thị lớn.

Việt Nam sở hữu một kho tàng di sản văn hoá vật thể, phi vật thể đồ sộ như các lễ hội truyền thống, di tích, phong tục, tập quán đậm đà bản sắc vùng miền… thu hút du khách nội địa và quốc tế. Đây là điều kiện thuận lợi để các nhà phát triển bất động sản nghiên cứu, kết hợp khai thác khía cạnh di sản vào thiết kế công trình.

Dấu ấn “di sản” trong công trình hiện đại

Kết hợp di sản, văn hoá địa phương vào công trình kiến trúc đã và đang trở thành xu hướng phát triển bền vững cho bất động sản tại Việt Nam. Nhiều doanh nghiệp đã vận dụng thành công hướng đi này, trong đó có Văn Phú – Invest.

“Để tạo ra những công trình mang màu sắc khác biệt, có giá trị sống hữu ích cho cộng đồng, Văn Phú – Invest lấy con người làm trung tâm, tự nhiên làm nền tảng. Quan điểm của chúng tôi khi tạo lập các khu đô thị, các công trình trên khắp cả nước đó chính là tính phù hợp với môi trường tự nhiên, văn hóa vùng miền, đảm bảo khai thác tối đa các thế mạnh sẵn có của thiên nhiên, con người, các nét đẹp văn hóa đặc trưng… Từ đó, làm gia tăng sự khác biệt và độc đáo cho dự án, đồng thời phát huy và bảo tồn những giá trị truyền thống”, đại diện Văn Phú – Invest chia sẻ.

Khu đô thị biển Vlasta – Sầm Sơn được được biết đến là dự án điển hình của Văn Phú – Invest có phong cách kiến trúc độc đáo, lấy văn hoá tín ngưỡng của địa phương làm cảm hứng sáng tạo.

Nổi bật giữa Dự án là công trình khách sạn trung tâm, có thiết kế dựa trên hình tượng cá voi với các đường nét, hoạ tiết độc đáo. Trong khuôn viên Dự án còn lưu giữ di tích Đền thờ Cá Ông linh thiêng được người dân chài nơi đây tôn kính và tổ chức các lễ hội, tục thờ cúng suốt hàng trăm năm qua. Hình tượng cá voi không chỉ tạo nên công trình có thiết kế độc bản, mà còn như một biểu tượng sống động, gợi nhắc và tôn vinh những giá trị văn hoá tinh thần tốt đẹp của địa phương, lưu giữ cho thế hệ tương lai.

Không riêng khu đô thị, các công trình khác của Văn Phú – Invest cũng rất chú trọng yếu tố văn hóa. Đền thờ Vua Hùng tại TP. Cần Thơ là một ví dụ điển hình. Điểm nhấn công trình là Đền thờ chính với hình tượng trống đồng cách điệu 18 cánh cung điêu khắc hoa văn đại diện cho 18 đời Hùng Vương. Đền thờ chính có hình khối tròn xây trên nền vuông, tượng trưng cho Trời và Đất, bao quanh là 54 khối cột hình trụ kết thành vòng tròn trong hồ điều hòa, tượng trưng cho cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam.

Hoa văn trên trống đồng Ngọc Lũ, thời kỳ văn hóa Đông Sơn (cách đây 2.000 – 2.500 năm) được sử dụng để trang trí trên các vách tường trong không gian trưng bày chính của đền thờ, cột trụ, vách gian thờ, mái dốc hồ nước, cánh cung.

Không chỉ chú trọng yếu tố lịch sử, Văn Phú – Invest còn đề cao phong tục, tập quán, lối sống, sinh hoạt của người dân địa phương và coi đó như một “di sản văn hóa” cần được gìn giữ. Điều này được thể hiện trong sự kết hợp hài hòa giữa văn hóa Đông Sơn với lối sống đặc trưng của miền Tây sông nước trong công trình Đền thờ Vua Hùng tại TP. Cần Thơ. Ngoài việc đề cao tính nước, đặt đền thờ nằm trên một hồ điều hòa lớn, trên đường vào đền chính, Nhà bia được các kiến trúc sư xây dựng giữa sân với hình dáng mô phỏng kiến trúc ngôi đình truyền thống rất đặc trưng của người dân Nam bộ.

Với phương châm “chuyên tâm tạo giá trị sống”, những công trình của Văn Phú – Invest không chỉ phục vụ nhu cầu ở đơn thuần, mà còn hướng tới những giá trị nhân văn thiết thực. Việc kế thừa và gắn các dấu ấn di sản vào kiến trúc hiện đại là một yếu tố quan trọng trong phát triển đô thị bền vững của Văn Phú – Invest, góp phần lan tỏa văn hóa đặc trưng vùng miền, tôn vinh những người dân địa phương nói riêng, dân tộc Việt Nam nói chung, để mỗi công trình đều trở thành di sản cho thế hệ tương lai.