Sự hiện diện của các ban nhạc được tạo ra hoàn toàn bởi trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo nên một cơn sốt trên các nền tảng phát nhạc trực tuyến, đánh dấu một kỷ nguyên mới mà công việc của các nhạc sĩ có thể trở nên khan hiếm hơn bao giờ hết. Các ban nhạc như Velvet Sundown với phong cách nhạc rock mang âm hưởng thập niên 1970, và Aventhis cùng The Devil Inside với dòng nhạc đồng quê, đang nhận được hàng triệu lượt nghe trên Spotify. Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa rõ ai là người đứng sau các bản nhạc này.

Hiện chưa có nền tảng phát nhạc lớn nào, ngoại trừ Deezer của Pháp, công khai gắn nhãn cho các ca khúc được tạo ra hoàn toàn bằng AI. Nghệ sĩ kiêm nhà sản xuất âm nhạc từng đoạt giải Oscar, Leo Sidran, chia sẻ rằng chúng ta đang cảm nhận rõ ràng sự thay đổi này, mặc dù chưa ai nói thẳng rằng một lượng lớn bản nhạc sẽ ra đời mà không biết ai đã tạo ra chúng và bằng cách nào.

Theo ông Sidran, sự trỗi dậy của AI có thể phản ánh sự sáo rỗng và công thức hóa của nhiều dòng nhạc hiện đại. Trong khi đó, nhà sản xuất kiêm nhạc sĩ Yung Spielburg cho rằng âm nhạc do con người tạo ra vẫn sẽ chiến thắng nếu khán giả thật sự lắng nghe, quan tâm tới thông điệp và cảm xúc của nghệ sĩ.

Tuy nhiên, trong bối cảnh nhiều người chỉ nghe nhạc cho có, như khi nấu ăn hay làm việc nhà, thì AI sẽ dần lấn át, bởi những sản phẩm này tiện lợi, chi phí rẻ và không cần trả tiền bản quyền. Anh Yung Spielburg cảnh báo rằng các công ty âm nhạc và nền tảng phát nhạc có động cơ rõ ràng để chọn các ban nhạc AI, bởi AI không đòi hỏi gì.

Các chuyên gia âm nhạc cũng chia sẻ quan điểm rằng AI sẽ không biến mất và điều đó khiến nghệ sĩ càng khó sống bằng nghề. Nghệ sĩ Sidran cũng thừa nhận rằng anh và nhiều người trong nghề đã chứng kiến lượng công việc giảm rõ rệt từ cuối năm ngoái, với nguyên nhân có thể do sự bùng nổ của AI.

Công nghệ từng giúp ngành âm nhạc thăng hoa, nhưng AI là một thách thức hoàn toàn khác, có thể xóa sổ cơ hội sống sót của phần lớn nghệ sĩ. Các nghệ sĩ và các tòa án sẽ phải đứng về phía nghệ sĩ trong những vụ kiện chống lại các mô hình AI học theo phong cách hay giọng hát của họ.

Xuất khẩu công nghệ tại châu Á dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trong thời gian tới, trong khi xuất khẩu phi công nghệ vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Theo báo cáo mới nhất của Nomura, tăng trưởng xuất khẩu các sản phẩm công nghệ tại châu Á (không bao gồm Nhật Bản) trong tháng 5/2025 đã đạt mức 30,5% so với cùng kỳ năm ngoái, tăng mạnh so với mức 17,1% vào tháng 1/2025. Ngược lại, xuất khẩu các sản phẩm phi công nghệ chỉ tăng 5,7%, từ mức 2,1%. Sự chênh lệch lớn nhất được ghi nhận tại Thái Lan, nơi xuất khẩu công nghệ trung bình 3 tháng tăng tới 57,5% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi xuất khẩu phi công nghệ chỉ tăng 9,2%. Ấn Độ, Đài Loan, Indonesia, Malaysia, Hàn Quốc và Singapore cũng cho thấy xu hướng tương tự.

Nhu cầu từ Mỹ trước nguy cơ áp thuế lên chất bán dẫn đã thúc đẩy xuất khẩu công nghệ. Thêm vào đó, giá chip nhớ tăng đã làm gia tăng giá trị xuất khẩu, và chương trình đổi mới đồ gia dụng tại Trung Quốc cũng kích thích nhu cầu đối với linh kiện điện tử. Nhu cầu liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI) là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu công nghệ của Đài Loan, trong khi xuất khẩu điện tử của Ấn Độ được hỗ trợ bởi sự dịch chuyển trong hoạt động lắp ráp điện thoại thông minh.

Tuy nhiên, xuất khẩu hàng phi công nghệ bị kìm hãm do nhu cầu và giá cả yếu, cùng với tình trạng dư thừa công suất tại Trung Quốc. Nhu cầu về sản phẩm công nghệ ngoài Mỹ vẫn còn yếu, bao gồm cả châu Âu và Trung Quốc, phản ánh mức tiêu dùng thấp và các yếu tố mang tính cơ cấu. Nhìn về phía trước, khoảng cách giữa xuất khẩu công nghệ và phi công nghệ nhiều khả năng sẽ tiếp tục nới rộng hơn nữa trong nửa cuối năm 2025.

Nhu cầu về công nghệ liên quan đến AI được cho là điểm sáng duy nhất, trong khi nhu cầu đối với công nghệ không liên quan đến AI có thể chững lại sau quý III/2025, và nhu cầu nhóm sản phẩm phi công nghệ sẽ tiếp tục yếu. Các mức thuế của Mỹ cũng sẽ làm suy giảm nhu cầu đối với công nghệ không liên quan đến AI, do sức mua thực tế của người tiêu dùng Mỹ bị ảnh hưởng.

Xu hướng phân hóa này không đồng đều ở mọi quốc gia châu Á. Tại Trung Quốc, xuất khẩu sản phẩm phi công nghệ tăng trưởng cao hơn xuất khẩu công nghệ 2,4 điểm phần trăm. Còn tại Philippines, khoảng cách này thậm chí còn lớn hơn – lên đến 21 điểm phần trăm nghiêng về phía xuất khẩu sản phẩm phi công nghệ.

Ngay cả trước khi ông Trump lên nắm quyền trong nhiệm kỳ II, châu Á đã phải đối mặt với làn sóng hàng nhập khẩu giá rẻ từ Trung Quốc, khiến các quốc gia khác khó cạnh tranh hơn. Cạnh tranh ngày càng gia tăng từ Trung Quốc đang đè nặng lên sản xuất công nghiệp tại Thái Lan, Indonesia, làm chậm đầu tư tư nhân tại Ấn Độ, gây mất việc làm trong các ngành thâm dụng lao động tại Indonesia, Thái Lan, góp phần vào xu hướng giảm phát trong các lĩnh vực kim loại, hóa chất và làm xói mòn thị phần xuất khẩu toàn cầu ở các lĩnh vực phi công nghệ.

Thuế quan cao hơn của Mỹ đối với hàng Trung Quốc lại càng khiến các nhà xuất khẩu châu Á gặp khó khăn hơn. Các mức thuế lên hàng hóa Trung Quốc từng lên đến 145% hồi đầu năm nay, nhưng thỏa thuận đình chiến 90 ngày vào tháng 5 đã giúp đưa mức thuế này giảm xuống còn 30%. Tuy nhiên, thỏa thuận này sẽ hết hạn vào ngày 12/8/2025.

Gần đây, người dùng Internet trên thế giới đồng loạt “phát sốt” trước sự xuất hiện của một công cụ AI (Artificial Intelligence-Trí tuệ nhân tạo) với tên gọi Chat GPT. Được mệnh danh là AI thông minh nhất thế giới, ChatGPT có thể trò chuyện, tạo văn bản, tạo ra những hình ảnh và video mới, thậm chí là làm thơ, viết code. Với bất cứ câu hỏi nào mà người dùng đưa ra, dù thuộc lĩnh vực nào, ChatGPT đa phần có thể trả lời lưu loát và vô cùng tự nhiên.

Sự tiến bộ vượt bậc của ChatGPT nói riêng và các công cụ AI nói chung khiến nhiều người nghĩ về viễn cảnh chúng sẽ cùng nhau thay thế con người. Tuy nhiên, có một lĩnh vực đặc thù mà các AI khó có thể vượt mặt con người, đó chính là mảng viết lách. So với những cây viết thực thụ, AI ở thời điểm hiện tại và ngay cả trong tương lai vẫn sẽ thua kém ở nhiều mặt.

Hiểu biết về bối cảnh: Những nhà văn, nhà báo hay các cây viết nói chung luôn có hiểu biết sâu sắc về bối cảnh mà họ đang viết. Họ có thể cân nhắc xem đối tượng, mục đích và thông điệp của văn bản hướng đến là gì để điều chỉnh tác phẩm của mình cho phù hợp. Trong khi đó, các mô hình AI như ChatGPT, dù có thể tạo văn bản dựa trên những dữ liệu mà chúng đã được nạp vào, vẫn thiếu khả năng hiểu biết đầy đủ ngữ cảnh.

Sức sáng tạo: Các cây viết nói chung có thể đưa ra những ý tưởng độc đáo và sử dụng trí tưởng tượng của mình để biến những ý tưởng đó thành nội dung mới mẻ, hấp dẫn. Các mô hình ngôn ngữ thiếu hoàn hoàn mặt này vì chúng chỉ có thể tạo ra văn bản dựa trên những dự liệu đã được con người cung cấp hoặc được tiếp xúc.

Trí thông minh cảm xúc: Các cây viết có thể chạm vào cảm xúc của độc giả và sử dụng cảm xúc đó để tạo kết nối với họ. Người đọc sẽ thấy mỗi phần tác phẩm thường đi kèm với những cảm xúc như đồng cảm, châm biếm, hài hước, trào phúng, hạnh phúc,… và nhiều hình thái khác nữa. Đây là điều các mô hình ngôn ngữ như ChatGPT không thể tái tạo được.

Tư duy phản biện: Người viết có khả năng đánh giá nghiêm túc nguồn thông tin, kiểm tra độ xác thực và đưa ra quan điểm cân bằng trong khi viết. Ngược lại, các mô hình ngôn ngữ không có khả năng tìm hiểu tính xác thực của thông tin mà nó được cung cấp. Bất cứ thông tin gì do con người cung cấp đều được AI chấp nhận, “tiêu hóa” và từ đó, trả lại những câu trả lời sai sự thật.

Sự nhạy cảm về văn hóa: Con người có thể tính đến các chuẩn mực và quy ước văn hóa khi viết. Họ biết đối tượng của mình hướng tới là ai, để từ đó điều chỉnh văn bản theo hướng phù hợp với niềm tin và độ nhạy cảm của độc giả, tránh những mâu thuẫn về văn hóa, lịch sự, tôn giáo,…khi viết. Trong khi đó, các mô hình AI chỉ có thể tạo văn bản dựa trên dữ liệu sẵn có,  thiếu khả năng hiểu biết, cân nhắc đầy đủ đến bối cảnh văn hóa.

Sau khi thử nghiệm chatbot AI ChatGPT trong nhiều tình huống khác nhau, rất nhiều người thừa nhận công cụ này hoạt động tốt nhất khi có sự can thiệp của con người. Nếu không có sự chỉnh sửa từ phía con người, những bài viết do ChatGPT tạo ra sẽ thiếu chiều sâu cảm xúc và thiếu sắc thái tự nhiên. Mặc dù ChatGPT có thể hỗ trợ các công việc viết lách, thông qua việc sản xuất ra hàng loạt content khác nhau trong một thời gian ngắn; nhưng những công cụ AI như vậy sẽ không bao giờ có thể thay thế hoàn toàn các cây viết thực thụ.

Ảnh minh họa. (Nguồn: Caixin Global)

Một báo cáo do CSET – một nhóm nghiên cứu chính sách công nghệ tại Đại học Georgetown (Mỹ) vừa công bố cho thấy đầu tư từ các tập đoàn và công ty của Mỹ, bao gồm cả các doanh nghiệp sản xuất chất bán dẫn hàng đầu như Intel Corp và Qualcomm Inc, chiếm gần 20% tổng đầu tư vào các công ty trí tuệ nhân tạo (AI) của Trung Quốc trong giai đoạn từ năm 2015 – 2021. 

Báo cáo trên được đưa ra trong bối cảnh chính quyền của Tổng thống Joe Biden đẩy mạnh giám sát đầu tư của Mỹ vào AI, lượng tử và chất bán dẫn.

Chính quyền Tổng thống Biden dự định ban hành các chính sách mới nhằm thắt chặt quản lý đối với đầu tư của Mỹ vào các công ty công nghệ Trung Quốc.

Theo báo cáo, 167 nhà đầu tư Mỹ đã tham gia 401 giao dịch, chiếm khoảng 17% lượng đầu tư vào AI của Trung Quốc trong giai đoạn từ năm 2015 – 2021.

Những giao dịch này có tổng trị giá 40,2 tỷ USD, tương đương 37% tổng số tiền các công ty AI Trung Quốc huy động trong 6 năm. Qualcomm Ventures đã tiến hành 13 dự án đầu tư, trong khi Intel Capital tham gia 11 dự án.

Công ty trợ vốn GGV Capital là đơn vị tham gia nhiều dự án đầu tư vào lĩnh vực AI của Trung Quốc nhất, với tổng cộng 43 dự án. 

Dự kiến chính quyền của Tổng thống Biden sẽ ban hành một sắc lệnh trong năm nay, hạn chế một số khoản đầu tư của Mỹ vào lĩnh vực công nghệ nhạy cảm này.

Theo báo cáo trên, các nhà đầu tư của Mỹ đã cùng hai công ty của Trung Quốc là iFlytek Co Ltd và Sensetime hợp tác đầu tư vào AI tại Trung Quốc.

Cả 2 công ty này đều có tên trong danh sách đen, bị cấm tiếp nhận nguyên, vật liệu hoặc dịch vụ từ các công ty Mỹ.

Báo cáo cho thấy chỉ có một công ty AI của Trung Quốc nhận được khoản tài trợ từ các nhà đầu tư Mỹ nhằm phát triển dự án ứng dụng AI cho quân sự hoặc an toàn công cộng.

Sự phổ biến của ChatGPT và các công cụ trí thông minh nhân tạo (AI) nói chung khiến không ít người lo sợ viễn cảnh máy móc sẽ thay thế vị trí của con người trong tương lai. Những ngành nghề còn phù hợp trong hôm nay sẽ có thể bị đào thải trong ngày mai, nhường chỗ cho các loại máy móc, công nghệ.

Tuy nhiên, thực tế, ChatGPT dù có tài giỏi thế nào, vẫn thua kém con người ở khả năng phản biện, xác minh nguồn thông tin, không có sự thấu hiểu về mặt cảm xúc, thiếu tính nhạy cảm trong ngữ cảnh, phải phụ thuộc nhiều vào dữ liệu nền,…Do đó, thay vì lo sợ ChatGPT sớm muộn cũng sẽ thay đổi thị trường lao động, nhân sự trong một số ngành nghề, ngược lại, có thể tận dụng công cụ này để tăng hiệu quả và năng suất làm việc, tăng sự linh hoạt và tăng sức cạnh tranh cho bản thân.

Lập trình viên

Khả năng đọc và viết mã code của ChatGPT là một trong những tiến bộ vượt bậc hơn hẳn các mô hình ngôn ngữ trước đây. Với ChatGPT, việc tạo mã và sửa lỗi mã có thể chỉ cần đến một vài giây, giúp lập trình viên tiết kiệm rất nhiều thời gian và công sức.

Vào tháng 12/2022, một vài người dùng Twitter đã thử yêu cầu ChatGPT khởi tạo một số ứng dụng. Kết quả cho thấy, công cụ này hoàn toàn có thể tạo thành công một nền tảng giao dịch dành cho Bitcoin hay soạn thảo các hợp đồng thông minh. Tuy nhiên, các mã code do ChatGPT viết ra vẫn có những lỗi sai nhất định, cần sự kiểm soát của con người chứ không phải luôn luôn chính xác.

Ngành sáng tạo nội dung, truyền thông

Những người sáng tạo nội dung có thể tận dụng ChatGPT, đặc biệt khi công cụ này biết làm thơ, viết văn hoặc viết báo. Thậm chí, mới đây, một sinh viên đại học tại Nga đã dùng ChatGPT để hoàn thành luận văn tốt nghiệp của mình trong 23 tiếng đồng hồ, thay vì tiêu tốn hàng tuần trời để tự nghiên cứu và viết lách.

Nếu đang “bí” ý tưởng, những người làm sáng tạo có thể nhập từ khóa và để ChatGPT gợi ý cho họ một vài lựa chọn. Ngoài khả năng viết tiêu đề, dàn ý hoặc viết cả đoạn văn, ChatGPT còn có thể xây dựng kế hoạch cho các chiến dịch truyền thông theo tuần, theo tháng, tạo các bài đăng trên mạng xã hội, tạo các bản tin email và quảng cáo.

Dịch thuật

ChatGPT có khả năng dịch được các văn bản từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác. Do đó, những người học ngành biên dịch có thể sử dụng công cụ AI này để hỗ trợ quá trình học tập và làm việc. Ngoài ra, những người đi làm có thể tận dụng ChatGPT để giao tiếp với khách hàng, đối tác đến từ nhiều quốc gia khác nhau.

Những người đang tìm việc làm

Không chỉ hỗ trợ những công việc cụ thể như trên, ChatGPT còn có tác dụng với những người đang loay hoay tìm việc. Nhiều ứng viên đã sử dụng ChatGPT để viết thư xin việc hay tạo CV.

Từ phía nhà tuyển dụng, Robin Diamond, CEO- Nhà sáng lập Fifth & Cor cho biết ông không hề có thái độ bài xích nếu ứng viên sử dụng AI để tạo CV và thư xin việc của riêng mình. Cách này thực chất giúp ứng viên tiết kiệm thời gian khá hiệu quả, miễn là họ không quá lạm dụng công cụ và biết cách chỉnh sửa hồ sơ sao cho hợp lý. Ngoài ra, vị CEO gợi ý: “Ứng viên và nhà tuyển dụng có thể dùng ChatGPT để hỗ trợ quá trình phỏng vấn. Họ có thể tham khảo những câu hỏi và câu trả lời mẫu từ công cụ AI này để luyện tập tốt hơn”.