Sân bay Côn Đảo hiện mới khai thác được các loại tàu bay nhỏ và công suất thiết kế chỉ 400.000 lượt khách/năm, nên không đáp ứng nhu cầu đang tăng cao hiện nay. Ảnh: A.M

Ẩn số ACV

Cho đến thời điểm này, Bộ Giao thông – Vận tải (GTVT) đã nhận được gần đủ ý kiến tham gia của các bộ, ngành và địa phương liên quan đến việc triển khai đầu tư nâng cấp, mở rộng Cảng hàng không Côn Đảo.

Trước đó, vào giữa tháng 11/2022, trên cơ sở báo cáo của Bộ GTVT, Phó thủ tướng Lê Văn Thành đã giao Bộ GTVT lấy ý kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và các cơ quan liên quan về việc đánh giá kỹ lưỡng 2 phương án đầu tư nâng cấp, mở rộng Cảng hàng không Côn Đảo, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Trong Công văn số 13623/BTC-ĐT, Bộ Tài chính cho rằng, theo quy định tại Luật PPP và Nghị định số 35/2021/NĐ-CP ngày 29/3/2021 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật PPP, hạ tầng hàng không thuộc lĩnh vực đầu tư theo phương thức PPP. Do đó, việc đầu tư theo phương thức PPP để nâng cấp, mở rộng Cảng hàng không Côn Đảo (phương án kêu gọi đầu tư toàn bộ các công trình thiết yếu tại cảng, trừ các công trình đảm bảo hoạt động bay) theo phương thức PPP là phương án có thể xem xét.

Theo đánh giá của Bộ GTVT, phương án trên có nhược điểm là phải thực hiện điều chỉnh quy hoạch/kế hoạch sử dụng đất quốc phòng (khu vực đường cất hạ cánh, đường lăn), trong khi phương án Bộ GTVT đầu tư như hiện nay không cần thực hiện điều chỉnh; phải xử lý tài sản của ACV – doanh nghiệp nhà nước và cũng là đơn vị đang vận hành khai thác sân bay Côn Đảo; rà soát, sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan làm cơ sở thực hiện.

Tính toán của Bộ GTVT cho thấy, tiến độ triển khai thực hiện dự kiến theo phương án PPP cần tối thiểu 48 tháng. Bên cạnh đó, trường hợp triển khai dự án theo phương thức PPP, Nhà nước cần tham gia góp vốn trong phương án tài chính với tỷ lệ lớn (thậm chí trên 50%).

Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, trường hợp đầu tư theo phương thức PPP, Bộ GTVT cần đánh giá, làm rõ việc xử lý các dự án đang triển khai.

Đối với, phương án đầu tư đang triển khai (Bộ GTVT đầu tư mở rộng khu bay, ACV đầu tư khu hàng không dân dụng, Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam – VATM đầu tư công trình bảo đảm hoạt động bay), Bộ GTVT đánh giá là có nhiều ưu điểm hơn so với phương án đầu tư theo phương thức PPP.

Cụ thể, chủ đầu tư các dự án thành phần đã được quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành, không phải thực hiện thủ tục lựa chọn nhà đầu tư; về trình tự thủ tục không cần sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật; tiến độ tổng thể thực hiện đầu tư nhanh hơn so với phương án đầu tư theo phương thức PPP; tính khả thi cao hơn do đã xác định các chủ đầu tư dự án thành phần.

Dẫu vậy, theo Bộ Tài chính, phương án này chưa có ý kiến của ACV về khả năng cân đối vốn để đầu tư đồng bộ 2 giai đoạn, nhất là trong bối cảnh ACV đang thực hiện nhiều dự án đầu tư, trong đó có các dự án quan trọng, trọng điểm quốc gia như Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

“Do vậy, đề nghị Bộ GTVT phối hợp với Ủy ban Quản lý vốn nhà nước, ACV để làm rõ khả năng cân đối nguồn vốn đầu tư của ACV theo phương án của Bộ GTVT, đảm bảo tính khả thi và an toàn tài chính của ACV”, ông Cao Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ GTVT đề xuất.

Theo thông tin của Báo Đầu tư, UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã nhận được 2 đề xuất tham gia đầu tư Dự án Nâng cấp, mở rộng Cảng hàng không Côn Đảo theo hình thức PPP. Trong số này, đáng chú ý nhất là đề xuất rất nặng ký của Công ty cổ phần Tập đoàn Mặt Trời (Sun Group).

Chọn quy mô phù hợp

Cần phải nói thêm, vào cuối tháng 10/2022, tại Công văn số 11006/BGTVT-KHĐT, Bộ GTVT đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép tiếp tục triển khai các dự án đầu tư theo quy định hiện hành để bảo đảm tiến độ mở rộng Cảng hàng không Côn Đảo, sớm đưa vào khai thác, ổn định hoạt động vận tải của địa phương.

Ông Lê Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ GTVT cho biết, đây cũng là kết quả làm việc và thống nhất với UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

Hiện tại, Bộ GTVT đang tập trung nâng đời Cảng hàng không Côn Đảo theo phương án đầu tư như quy hoạch được duyệt. Trong đó, giai đoạn đến năm 2030 dự kiến mở rộng và nâng cấp đường cất hạ cánh, đầu tư xây dựng hệ thống đường lăn, sân đỗ tàu bay (8 vị trí); xây dựng nhà ga hành khách với công suất khoảng 2 triệu lượt khách/năm và các công trình hạ tầng kỹ thuật đồng bộ; các công trình quản lý, điều hành bay.

Cảng hàng không Côn Đảo hiện do ACV quản lý, khai thác, có 1 đường cất hạ cánh với kích thước 1.830 m x 30 m, kết cấu bê tông nhựa, khai thác các loại tàu bay ATR72 và tương đương; sân đỗ máy bay đáp ứng 4 vị trí đỗ; nhà ga hành khách công suất thiết kế khoảng 400.000 lượt khách/năm. Toàn bộ hạng mục nói trên được xây dựng trên diện tích khoảng 104 ha.

Việc nâng cấp, mở rộng sân bay Côn Đảo sẽ bao gồm Dự án Đầu tư cải tạo, nâng cấp đường cất hạ cánh, đường lăn trị giá 1.680 tỷ đồng, sử dụng vốn ngân sách do Cục Hàng không Việt Nam làm chủ đầu tư; Dự án Xây dựng các công trình bảo đảm hoạt động bay trị giá 170 tỷ đồng do Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam bỏ vốn đầu tư; Dự án Xây dựng sân đỗ máy bay, nhà ga hành khách và hạ tầng kỹ thuật đồng bộ khu hàng không dân dụng trị giá 2.400 tỷ đồng do ACV đầu tư bằng nguồn vốn tự có và vay thương mại.

Các dự án trên đang được UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và Bộ GTVT yêu cầu hoàn thành vào tháng 12/2024 để đáp ứng nhu cầu đi lại, du lịch tại huyện đảo Côn Đảo.

Để bảo đảm đầu tư các hạng mục công trình thiết yếu tại Cảng hàng không Côn Đảo đồng bộ theo quy hoạch, Bộ GTVT kiến nghị người đứng đầu Chính phủ giao Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp chỉ đạo ACV cân đối nguồn vốn để thực hiện phương án đầu tư mở rộng các công trình khu hàng không dân dụng của sân bay Côn Đảo theo quy hoạch được phê duyệt giai đoạn đến năm 2030 (xây dựng nhà ga hành khách mới, thay vì mở rộng nhà ga hành khách hiện hữu), bảo đảm tiến độ hoàn thành đồng bộ và khai thác các công trình.

Đây cũng là điểm còn tồn tại sự khác biệt giữa một bên là Bộ GTVT, UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu với một bên khác là Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Trong văn bản góp ý gửi Bộ GTVT vào đầu tháng 12/2022, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp cho biết, vào đầu tháng 8/2022, người đại diện phần vốn nhà nước tại ACV đã đề xuất đầu tư Dự án Cảng hàng không Côn Đảo theo hình thức nâng cấp, mở rộng nhà ga hiện hữu, xây dựng mới 5 vị trí sân đỗ…, đáp ứng công suất khai thác 1 triệu lượt khách/năm, có khả năng khai thác lên 2 triệu lượt khách/năm.

Tổng mức đầu tư của phương án này là khoảng 560 tỷ đồng, bao gồm cải tạo nhà ga và sân đỗ. Riêng hạng mục sân đỗ, ACV dự kiến phân kỳ theo 2 giai đoạn, trong đó, giai đoạn I xây dựng 5 vị trí đỗ cho máy bay Code C tại khu vực số 2 (khu vực giữa).

Đại diện Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp cho biết, phương án phân kỳ này của ACV cũng từng được Bộ GTVT sơ bộ thống nhất hồi tháng 6/2022.

Phương án này, theo ACV, vừa đảm bảo nhu cầu khai thác, hiệu quả đầu tư, vừa không gây căng thẳng tài chính cho doanh nghiệp, nhất là trong bối cảnh đơn vị đang khai thác, vận hành 22 sân bay trên cả nước đang gồng gánh nhiệm vụ đầu tư nhiều dự án hạ tầng trọng điểm hàng không, trong đó có sân bay Long Thành.

“Hiện nay, ACV đang chuẩn bị các thủ tục đầu tư, báo cáo các nội dung theo chỉ đạo của Ủy ban đối với phương án đầu tư Cảng hàng không Côn Đảo”, ông Nguyễn Ngọc Cảnh, Phó chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp thông tin.

Hiện sức ép đối với việc nâng đời sớm sân bay Côn Đảo theo quy hoạch đối với Bộ GTVT được phê duyệt là rất lớn. Theo ông Lê Ngọc Khánh, Phó chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Cảng hàng không Côn Đảo có vị trí kinh tế, chính trị, địa lý đặc biệt quan trọng, là cửa ngõ giao thương của Côn Đảo với đất liền, được sử dụng chung cho hoạt động bay của các tàu bay dân dụng và tàu bay quân sự.

Theo dự báo, từ đầu năm 2025 đến năm 2030, số lượng khách du lịch đến đảo sẽ tăng đột biến, có thể đạt trên 3 triệu lượt khách/năm và dự kiến giai đoạn từ sau năm 2030 đến năm 2050 có thể đạt khoảng 5 triệu lượt khách/năm.

Trong khi đó, hạ tầng Cảng hàng không Côn Đảo còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu của các hãng bay. Nguyên nhân là đường băng cất/hạ cánh không đủ chiều dài theo yêu cầu của các loại máy bay lớn; chưa có hệ thống đèn bay đêm và trong thời tiết sương mù; sân đỗ máy bay còn hạn chế (4 sân đỗ), chưa đáp ứng được nhu cầu của các tàu bay đến trong cùng một thời điểm, dẫn đến Cảng hàng không Côn Đảo chưa phát huy hết vai trò, hiệu quả khai thác và sử dụng.

“Việc nâng cấp, mở rộng Cảng hàng không Côn Đảo với quy mô đường băng bảo đảm cho các loại máy bay thông dụng hiện nay hoạt động cất hạ cánh, vận chuyển hành khách tại Cảng hàng không Côn Đảo mà không bị hạn chế, đồng thời triển khai đầu tư đồng bộ các hạng mục khác nhằm đáp ứng nhu cầu khai thác đến năm 2025 – 2030 là 3 triệu lượt khách/năm và đến năm 2050 đạt 4 – 5 triệu lượt khách/năm là rất cấp thiết”, ông Khánh nhấn mạnh.

Một góc khu vực san nền làm nhà ga sân bay quốc tế Long Thành do ACV làm chủ đầu tư – Ảnh: H.M.

Văn phòng Chính phủ vừa có công văn số 216/VPCP – CN gửi Bộ trưởng Bộ GTVT; Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp; Tổng giám đốc Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam – ACV về đề xuất của Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam về công tác triển khai Cảng hàng không quốc tế Long Thành tại văn bản số 80 – 2022/CV – VACC ngày 22/12/2022.

Theo đó, Thủ tướng giao Bộ GTVT, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, ACV nghiên cứu nội dung kiến nghị của Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam tại văn bản nêu trên để chỉ đạo, thực hiện công tác quản lý, điều hành dự án đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và xây dựng hồ sơ mời thầu theo đúng quy định của pháp luật, bảo đảm lựa chọn được nhà thầu có đủ năng lực, kinh nghiệm thi công công trình đáp ứng chất lượng, tiến độ theo yêu cầu và không đội giá bất hợp lý (thay đổi tổng mức đầu tư bất hợp lý).

Tại văn bản số 80 – 2022/CV – VACC, ông Nguyễn Quốc Hiệp – Chủ tịch Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam cho biết là sân bay Long Thành là một dự án lớn đòi hỏi chất lượng, tiến độ cao để xứng đáng là bộ mặt tiêu biểu của Việt Nam với quốc tế.

Tuy nhiên do nguồn vốn ngân sách nên đơn vị chủ đầu tư đang tổ chức đấu thầu theo quy định của Luật Đấu thầu hiện hành vì vậy cả về tiêu chí dự thầu, phương thức tổ chức, đơn giá dự toán theo các đơn giá nhà nước hiện hành và đặc biệt là tiến độ thực hiện chỉ có 33 tháng đối với Gói thầu 5.10 (thi công xây dựng nhà ga hành khách và lắp đặt thiết bị).

Vì những yếu tố đầu bài đưa ra chưa phù hợp nên các nhà thầu nước ngoài chỉ mua hồ sơ đăng ký nhưng đều không nộp thầu.

Theo tìm hiểu của Hiệp hội thì một số nhà thầu nước ngoài từng có kinh nghiệm làm ở Việt Nam (kể cả đã tham gia sân bay Nội Bài) cũng chia sẻ thẳng thắn: “Nội Bài khối lượng mở rộng chỉ bằng 1/3 khối lượng của sân bay Long Thành mà tiến độ phải 36 tháng mới xong nên sân bay Long Thành đưa ra tiến độ 33 tháng là hoàn toàn bất khả thi. Hơn nữa đơn giá dự toán lại quá thấp trong bối cảnh hiện nay nên chúng tôi không tham gia mặc dù rất muốn! Vì vậy một số điểm trong đầu bài của gói thầu cần cân nhắc lại”.

Về lựa chọn nhà thầu, Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam cho biết, do các tiêu chí dự thầu về kinh nghiệm, năng lực tài chính của các nhà thầu Việt Nam còn hạn chế nên vừa qua ở Gói thầu 5.10 một số các nhà thầu Việt Nam đã liên danh với nhau thành một tổ hợp.

Tuy nhiên, Hiệp hội, việc liên kết lỏng lẻo không có một cơ chế cụ thể về phân chia trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền hạn giữa các nhà thầu có thể phát sinh nhiều phức tạp trong việc đảm bảo chất lượng của công trình sau này.

“Vì vậy nên có cơ chế ưu tiên việc liên doanh giữa các nhà thầu mạnh trong nước với nhà thầu nước ngoài có kinh nghiệm để tận dụng kinh nghiệm thi công các công trình tương tự của nhà thầu nước ngoài cũng như sử dụng được năng lực thi công của các nhà thầu trong nước để tạo công ăn việc làm và giảm thiểu chi phí”, lãnh đạo Chủ tịch Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam kiến nghị.

Gói thầu 5.10 có giá trị hơn 35.233 tỷ đồng bao gồm việc thiết kế bản vẽ thi công và thi công xây dựng, lắp đặt thiết bị công trình nhà ga hành khách thuộc dự án thành phần 3, các công trình thiết yếu trong cảng hàng không thuộc Dự án cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Đây là gói thầu có giá trị lớn nhất trong tất cả các gói thầu của công trình nhà ga hành khách Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1.

Trước đó, gói thầu này được đấu thầu rộng rãi quốc tế, không qua mạng, không sơ tuyển. Thời gian phát hành hồ sơ mời thầu từ cuối tháng 9 đến lần gia hạn cuối cùng để đóng thầu vào cuối tháng 11/2022. Thời gian quy định thực hiện hợp đồng gói thầu trong 990 ngày kể từ ngày hợp đồng bắt đầu có hiệu lực.

Tuy nhiên, theo lãnh đạo ACV, căn cứ tại khoản 1, Điều 17 của Luật đấu thầu thì tất cả hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất không đáp ứng được các yêu cầu của hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu, nên phải hủy thầu để đấu thầu lại từ đầu. Đại diện lãnh đạo ACV cũng cho biết, sẽ cập nhật lại các điều kiện mời thầu và tổ chức đấu thầu lại trong thời gian sớm nhất.

Phối cảnh sảnh chính nhà ga hành khách sân bay Long Thành.

Bộ GTVT vừa có công văn gửi Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam – ACV liên quan đến đề xuất của Hiệp hội các Nhà thầu Xây dựng Việt Nam xây dựng về Dự án thành phần 3 thuộc Dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Long Thành.

Bộ GTVT cho biết là Hiệp hội các Nhà thầu Xây dựng Việt Nam có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc đề xuất cơ chế xây dựng Dự án thành phần 3 thuộc Dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1; Văn phòng Chính phủ đã có văn bản số 261/VPCP-CN ngày 13/1/2023 truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính về việc đề xuất của Hiệp hội các Nhà thầu Xây dựng Việt Nam.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT yêu cầu ACV nghiên cứu các nội dung đề xuất của Hiệp hội các Nhà thầu Xây dựng Việt Nam; tổ chức triển khai, quản lý, điều hành Dự án thành phần 3 thuộc Dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật về xây dựng và đấu thầu; đảm bảo lựa chọn được nhà thầu có đủ năng lực, kinh nghiệm thực hiện dự án đáp ứng chất lượng, tiến độ yêu cầu và không đội giá bất hợp lý (thay đổi tổng mức đầu tư bất hợp lý) theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng.

Bộ GTVT yêu cầu ACV tổ chức triển khai dự án đảm bảo chất lượng, tiến độ và chịu trách nhiệm trước pháp luật về kết quả thực hiện.

Tại văn bản báo cáo Thủ tướng vào cuối tháng 12/2022, ông Nguyễn Quốc Hiệp – Chủ tịch Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam cho biết là sân bay Long Thành là một dự án lớn đòi hỏi chất lượng, tiến độ cao để xứng đáng là bộ mặt tiêu biểu của Việt Nam với quốc tế.

Do nguồn vốn ngân sách nên đơn vị chủ đầu tư đang tổ chức đấu thầu theo quy định của Luật Đấu thầu hiện hành vì vậy cả về tiêu chí dự thầu, phương thức tổ chức, đơn giá dự toán theo các đơn giá nhà nước hiện hành và đặc biệt là tiến độ thực hiện chỉ có 33 tháng đối với Gói thầu 5.10 (thi công xây dựng nhà ga hành khách và lắp đặt thiết bị). Vì những yếu tố đầu bài đưa ra chưa phù hợp nên các nhà thầu nước ngoài chỉ mua hồ sơ đăng ký nhưng đều không nộp thầu.

Theo tìm hiểu của Hiệp hội thì một số nhà thầu nước ngoài từng có kinh nghiệm làm ở Việt Nam (kể cả đã tham gia sân bay Nội Bài) cũng chia sẻ thẳng thắn: “Nội Bài khối lượng mở rộng chỉ bằng 1/3 khối lượng của sân bay Long Thành mà tiến độ phải 36 tháng mới xong nên sân bay Long Thành đưa ra tiến độ 33 tháng là hoàn toàn bất khả thi. Hơn nữa đơn giá dự toán lại quá thấp trong bối cảnh hiện nay nên chúng tôi không tham gia mặc dù rất muốn! Vì vậy một số điểm trong đầu bài của gói thầu cần cân nhắc lại”.

Về lựa chọn nhà thầu, Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam cho biết, do các tiêu chí dự thầu về kinh nghiệm, năng lực tài chính của các nhà thầu Việt Nam còn hạn chế nên vừa qua ở Gói thầu 5.10 một số các nhà thầu Việt Nam đã liên danh với nhau thành một tổ hợp.

Hiệp hội cho rằng, việc liên kết lỏng lẻo không có một cơ chế cụ thể về phân chia trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền hạn giữa các nhà thầu có thể phát sinh nhiều phức tạp trong việc đảm bảo chất lượng của công trình sau này.

“Vì vậy nên có cơ chế ưu tiên việc liên doanh giữa các nhà thầu mạnh trong nước với nhà thầu nước ngoài có kinh nghiệm để tận dụng kinh nghiệm thi công các công trình tương tự của nhà thầu nước ngoài cũng như sử dụng được năng lực thi công của các nhà thầu trong nước để tạo công ăn việc làm và giảm thiểu chi phí”, lãnh đạo Chủ tịch Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam kiến nghị.

ACV đẩy nhanh tiến độ thi công Dự án cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Văn phòng Chính phủ vừa có công văn số 9/TB – VPCP thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái tại chủ trì cuộc họp về việc chia cổ tức bằng cổ phiếu từ nguồn lợi nhuận sau thuế của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam-CTCP (ACV) hôm 11/1/2023.

Theo đó, Phó Thủ tướng đánh giá quá trình xây dựng phương án đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại ACV đã được đặt ra từ năm 2021 và lãnh đạo Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo về việc này, tuy nhiên việc triển khai còn chậm so với yêu cầu. Thời gian tới yêu cầu các Bộ, cơ quan theo chức năng, nhiệm vụ được giao cần đề cao trách nhiệm, tăng cường phối hợp để đẩy nhanh tiến độ xử lý, sớm hoàn thiện hồ sơ trình Chính phủ.

Phó Thủ tướng ghi nhận ý kiến của các đại biểu dự họp đều thống nhất trình Chính phủ ban hành Nghị quyết về việc chia cổ tức bằng cổ phiếu từ nguồn lợi nhuận sau thuế của ACV trên cơ sở ý kiến của Bộ Tư pháp tại văn bản số 4157/BTP-PLDSKT ngày 25/10/2022.

Phó Thủ tướng giao Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chỉ đạo ACV tiếp thu đầy đủ ý kiến các đại biểu dự họp, khẩn trương hoàn thiện hồ sơ đề xuất, báo cáo Ủy ban. Trên cơ sở đó, Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp thực hiện thẩm định hồ sơ đề xuất của ACV (nêu rõ đồng ý/không đồng ý), gửi kết quả thẩm định và đề xuất đến Bộ Tài chính trước ngày 8/2/2023.

Trên cơ sở hồ sơ đề xuất của ACV và kết quả thẩm định, đề xuất của Uỷ ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp nêu trên, Phó Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài chính chủ trì rà soát, đánh giá, đề xuất trình Chính phủ xem xét, quyết định trước ngày 15/2/2023.

“ACV và các Bộ, cơ quan liên quan chịu trách nhiệm về các thông tin, số liệu báo cáo, đề xuất theo quy định; thể hiện rõ quan điểm của Bộ, cơ quan trong quá trình tham gia ý kiến, thẩm định, đề xuất báo cáo cấp có thẩm quyền”, Phó Thủ tướng yêu cầu.

Bộ Tài chính đã có Tờ trình số 308/TTR – BC gửi Thủ tướng Chính phủ về việc chia cổ tức của ACV.

Điểm nhấn quan trọng nhất tại Tờ trình số 308 là việc Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ xem xét, chấp thuận đề xuất của Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp – cơ quan đang được giao nắm 95,396% vốn điều lệ tại ACV và thông qua Nghị quyết của Chính phủ cho phép ACV được chia cổ tức bằng cổ phiếu từ nguồn lợi nhuận sau thuế các năm tài chính từ năm 2019 đến năm 2022.

Nếu đề xuất này được thông qua CMSC sẽ tiến hành các thủ tục đầu tư bổ sung vốn nhà nước vào doanh nghiệp đối với cổ tức được chia cho phần vốn nhà nước tại ACV theo quy định pháp luật về quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp.

Vốn điều lệ của ACV sẽ tăng lên tương ứng với phần lợi nhuận sau thuế còn lại (khoảng 7.845 tỷ đồng), cổ đông Nhà nước vẫn duy trì tỷ lệ sở hữu tại ACV (Nhà nước không phải đầu tư trực tiếp từ nguồn ngân sách nhà nước).

CMSC sẽ phải chịu trách nhiệm kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn nhà nước đầu tư bổ sung vào ACV theo đúng mục đích của phương án đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại doanh nghiệp đã đề xuất, đảm bảo hiệu quả, bảo toàn và phát triển vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp.

Ông Cao Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết là đã được nhận được ý kiến đồng thuận cao của các bộ, ngành đối với phương án cho phép ACV chia cổ tức bằng cổ phiếu như là một giải pháp mang tính cá biệt, xử lý tình huống cụ thể, giúp “ông lớn” đang đóng vai trò chủ lực về đầu tư hạ tầng hàng không có đủ nguồn lực tài chính để triển khai một loạt các dự án trọng yếu được Chính phủ giao thực hiện trong giai đoạn 2021 – 2025.

Trong công văn số 416/UBQLV-CNHT gửi Thủ tướng vào đầu tháng 4/2022, Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cho biết, nhu cầu vốn đầu tư cảng hàng không, sân bay giai đoạn 2021-2025 mà ACV cần cân đối để thực hiện là 154.596 tỷ đồng. Nguồn vốn đầu tư này được ACV dự kiến bảo đảm từ nguồn vốn tự tích lũy của ACV và nguồn vốn huy động từ bên ngoài.

Tuy nhiên, kể từ đầu năm 2020, do ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19, kết quả sản xuất kinh doanh của ACV bị sụt giảm mạnh so với các năm trước. Cụ thể, trong khi lợi nhuận trước thuế giai đoạn 2016-2018 của ACV trung bình là 6.467 tỷ đồng/năm, trong đó năm đỉnh cao – 2019 là 9.976 tỷ đồng thì đến năm 2020, lợi nhuận sau thuế chỉ còn là 2.071 tỷ đồng và 924 tỷ đồng vào năm 2021.

“Điều này dẫn đến ACV khó đảm bảo tích lũy được nguồn vốn để cân đối thực hiện các dự án đầu tư theo chủ trương, chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ dù nhu cầu vốn đầu tư sau khi thực hiện rà soát cắt giảm chỉ còn 113.499 tỷ đồng”, lãnh đạo Ủy ban cho biết.

Thế khó của ACV là nếu huy động vốn vay với quy mô lớn sẽ làm giảm hiệu quả của dự án đầu tư, tăng gánh nặng tài chính tới hoạt động sản xuất kinh doanh (tăng chi phí tài chính), tác động lớn đến khả năng thanh toán của doanh nghiệp.

Cụ thể, trước năm 2020, khi thị trường hàng không bùng nổ, các tổ chức tín dụng ưu tiên xác định lãi suất ưu đãi cho các dự án đầu tư sân bay. Tuy nhiên do tác động của đại dịch Covid-19, doanh thu của các sân bay trên thế giới năm 2020 sụt giảm nghiêm trọng, hoạt động năm 2020 của hầu hết các sân bay trên thế giới đều lỗ.

Theo lãnh đạo ACV, thời gian tới khó có thể huy động vốn với mức lãi suất thấp cho việc đầu tư các dự án hạ tầng hàng không như dự kiến trước đây. Việc tích lũy tiền mặt là tối quan trọng và là giá trị để huy động vốn, vay vốn ở mức thấp, giảm thiểu rủi ro cho doanh nghiệp và năng cao hiệu quả của dự án.

Cần phải nói thêm rằng, sở dĩ phương án chia cổ tức bằng cổ phiếu của ACV cần phải được sự chấp thuận của Chính phủ là bởi dù đã là công ty đại chúng nhưng Nhà nước vẫn nắm cổ phần tuyệt đối tại doanh nghiệp này.

Cụ thể, khoản 17 Điều 2 Nghị định số 140/2020/NĐ-CP quy định về phân phối lợi nhuận đối với doanh nghiệp có cổ phần, vốn góp mà Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, sau khi trích lập các quỹ, doanh nghiệp phải thực hiện chia cổ tức bằng tiền mặt.

Điều đáng nói là để thực hiện đầu tư bổ sung vốn Nhà nước vào ACV (bố trí từ nguồn ngân sách Nhà nước hay ACV nộp cổ tức được chia cho phần vốn nhà nước vào ngân sách rồi sau đó thực hiện đầu tư bổ sung vốn cho ACV) thì cần phải bố trí trong dự toán chi Ngân sách Nhà nước hàng năm được Quốc hội phê duyệt và thực hiện cấp vốn cho ACV theo trình tự, thủ tục, quy định pháp luật về ngân sách Nhà nước.

Nếu thực hiện theo quy trình đầu tư bổ sung vốn Nhà nước từ ngân sách Nhà nước sẽ mất nhiều thời gian trong khi việc tăng vốn điều lệ là cấp thiết để đáp ứng nhu cầu vốn còn thiếu, đảm bảo hoàn thành đúng tiến độ đầu tư, xây dựng các dự án, đặc biệt là dự án trọng điểm quốc gia như Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và Quốc hội quyết nghị thông qua một số nội dung chủ yếu của Báo cáo nghiên cứu khả thi; Dự án Nhà ga hành khách T3- Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất, Dự án mở rộng Nhà ga hành khách T2- Cảng hàng không quốc Nội Bài.

Phối cảnh nhà ga hành khách – Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Theo thông tin của Báo điện tử Đầu tư – Baodautu.vn, Bộ Kế hoạch và đầu tư vừa có công văn số 351/BKHĐT – QLĐT gửi Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam – ACV về công tác lựa chọn nhà thầu Gói thầu 5.10 thuộc Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1.

Tại công văn này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, việc ACV hủy thầu Gói thầu 5.10 sẽ dẫn đến phải tổ chức lựa chọn lại nhà thầu, làm kéo dài thời gian lựa chọn nhà thầu, ảnh hưởng đến tiến độ gói thầu và toàn Dự án. Vì vậy, với vai trò là người có thẩm quyền, chủ đầu tư, ACV cần khẩn trương tổ chức lựa chọn nhà thầu lại để đảm bảo tiến độ triển khai công trình.

Trong quá trình tổ chức lại việc lựa chọn nhà thầu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị ACV nghiên cứu kỹ các ý kiến làm rõ hồ sơ mời thầu (HSMT) mà các nhà thầu trong và ngoài nước yêu cầu để xác định rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan dẫn đến việc không thu hút nhà thầu nước ngoài tham dự.

Do đây là gói thầu quy mô lớn, tính chất phức tạp, gồm nhiều hạng mục công trình nên ACV cần rà soát, nghiên cứu về phạm vi, quy mô, tính chất kỹ thuật (mức độ phức tạp), thời gian hoàn thành từng hạng mục công trình và tổng thể gói thầu, đồng thời thu thập thông tin, nghiên cứu năng lực, kinh nghiệm của các tập đoàn, công ty có uy tín trong nước (quan tâm tới dự án) và đã tham gia xây dựng cảng hàng không lớn trong khu vực và thế giới trong những năm gần đây để có cơ sở lập hồ sơ mời thầu cho phù hợp, bảo đảm không hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng.

Trường hợp gói thầu xây lắp không tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng, khi lập HSMT, chủ đầu tư, bên mời thầu vận dụng các Mẫu E-HSMT ban hành kèm theo Thông tư số 08/2022/TT-BKHĐT trên cơ sở bảo đảm không trái quy định của Luật Đấu thầu, Nghị định số 63/2014/NĐ-CP (khoản 8 Điều 39 Thông tư số 08/2022/TT- BKHDT).

Trường hợp xác định là gói thầu hỗn hợp (cung cấp hàng hóa và xây lắp), ACV áp dụng đấu thầu rộng rãi quốc tế thì thực hiện theo quy định tại Thông tư số 11/2016/TT-BKHĐT ngày 26/7/2016 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Bộ Kế hoạch và đầu tư nhấn mạnh, trong mọi trường hợp, việc tổ chức lựa chọn nhà thầu phải bảo đảm mục tiêu của công tác đấu thầu là cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế, lựa chọn được nhà thầu có đủ năng lực, kinh nghiệm để thực hiện gói thầu, tránh trường hợp tổ chức lựa chọn lại nhà thầu mà vẫn chỉ có một nhà thầu liên danh trong nước, không có nhà thầu quốc tế tham dự.

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, với tư cách là người quyết định đầu tư, người có thẩm quyền, ACV chịu trách nhiệm quyết định và chỉ đạo việc giám sát, theo dõi hoạt động đấu thầu đối với Gói thầu 5.10 theo quy định tại khoản 2 Điều 126 Nghị định số 63/2014/NĐ- CP.

“Trường hợp phát sinh khó khăn, vướng mắc trong quá trình lựa chọn nhà thầu, đề nghị ACV báo cáo các cấp có thẩm quyền để kịp thời xử lý, không làm ảnh hưởng đến tiến độ chung của dự án. Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ GTVT, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp và các bộ, ngành liên quan để hỗ trợ ACV triển khai dự án đúng thẩm quyền, trách nhiệm theo quy định của pháp luật”, công văn số 351 nêu rõ.

Được biết, Gói thầu 5.10 có giá trị hơn 35.233 tỷ đồng bao gồm việc thiết kế bản vẽ thi công và thi công xây dựng, lắp đặt thiết bị công trình nhà ga hành khách thuộc dự án thành phần 3, các công trình thiết yếu trong cảng hàng không thuộc Dự án cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Đây là gói thầu có giá trị lớn nhất trong tất cả các gói thầu của công trình nhà ga hành khách Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1.

ACV đã đăng tải thông báo mời thầu vào ngày 20/9/2022, đến thời điểm đóng thầu (9h30 ngày 8/11/2022) chỉ có 1 nhà thầu liên danh nộp hồ sơ dự thầu. Do vậy, ACV đã xử lý tình huống theo Điều 117 Nghị định số 63/2014/NĐ – CP để gia hạn thời điểm đóng thầu thêm 15 ngày (đến ngày 23/11/2022). Tuy nhiên, đến thời điểm đóng thầu vẫn chỉ có 1 nhà thầu liên danh nộp hồ sơ dự thầu nên ACV tiếp tục gia hạn thời điểm đóng thầu (lần 2) thêm 7 ngày (đến ngày 30/11/2022).

Đến thời điểm đóng thầu, vẫn chỉ có 1 nhà thầu liên danh nộp hồ sơ dự thầu là Conteccons – Vinaconex – Centra – Phục Hưng Holdings – REE – Hòa Bình – HAWEE.

ACV đã tổ chức mở thầu và đánh giá hồ sơ dự thầu của nhà thầu liên danh nói trên và có Quyết định số 4902/QĐ – TCTCHKVN ngày 16/12/2022 hủy thầu Gói thầu 5.10 do hồ sơ dự thầu của nhà thầu không đáp ứng yêu cầu về kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự theo yêu cầu của HSMT.

Phối cảnh sảnh đi Nhà ga hành khách sân bay Long Thành.

Theo thông tin của Báo điện tử Đầu tư – Baodautu.vn, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam – ACV đang khẩn trương triển khai tổ chức đấu thầu lại Gói thầu số 5.10 “Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị công trình Nhà ga hành khách” thuộc Dự án thành phần 3 – Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 với mục tiêu cao nhất là lựa chọn được nhà thầu có năng lực theo đúng các quy định của Nhà nước về đấu thầu.

Vì sao hủy thầu?

Gói thầu số 5.10 “Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị công trình Nhà ga hành khách”, có giá gói thầu 35.233 tỷ đồng bao gồm việc thiết kế bản vẽ thi công và Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị công trình Nhà ga hành khách của Dự án thành phần 3- Các công trình thiết yếu trong cảng hàng không thuộc Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1. Đây là một trong những gói thầu xây lắp và cung cấp thiết bị lớn nhất trong lĩnh vực hàng không cũng như xây dựng hạ tầng kỹ thuật cao từng được triển khai tại Việt Nam.

Theo hồ sơ mời thầu, thời gian thực hiện hợp đồng là 990 ngày (tương đương 33 tháng), bao gồm cả ngày nghỉ cuối tuần, nghỉ lễ, nghỉ Tết theo quy định của pháp luật Việt Nam kể từ ngày hợp đồng có hiệu lực.

Mốc thời gian 33 tháng được bên mời thầu xây dựng nhằm đảm bảo Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 có thể hoàn thành vào cuối năm 2025 theo yêu cầu của Quốc hội và Chính phủ.

Hình thức đấu thầu Gói thầu 5.10 là đấu thầu rộng rãi quốc tế, không qua mạng, không sơ tuyển. Phương thức lựa chọn nhà thầu là một giai đoạn hai túi hồ sơ.

Do đây là gói thầu quy mô lớn, tính chất phức tạp, gồm nhiều hạng mục công trình nên ACV đã rất thận trọng trong quá trình xây dựng hồ sơ mời thầu, tổ chức rà soát, nghiên cứu kỹ về phạm vi, quy mô, tính chất kỹ thuật (mức độ phức tạp), đồng thời thu thập thông tin, nghiên cứu năng lực, kinh nghiệm của các tập đoàn, công ty có uy tín trong nước (quan tâm tới dự án) và đã tham gia xây dựng cảng hàng không lớn trong khu vực và thế giới.

Với tư cách là đơn vị chủ đầu tư Dự án thành phần 3 bằng nguồn vốn do doanh nghiệp tự cân đối và huy động, ACV chắc chắn là người mong tuyển chọn được nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm để có thể hoàn thành Gói thầu 5.10 đúng tiến độ, chất lượng trên cơ sở tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật về đấu thầu.

Thực hiện kế hoạch mời thầu Gói thầu 5.10, ACV đã đăng tải thông báo mời thầu vào ngày 20/9/2022, đến thời điểm đóng thầu (9h30 ngày 8/11/2022) chỉ có 1 nhà thầu liên danh nộp hồ sơ dự thầu. Do vậy, ACV đã xử lý tình huống theo Điều 117 Nghị định số 63/2014/NĐ – CP để gia hạn thời điểm đóng thầu thêm 15 ngày (đến ngày 23/11/2022). Tuy nhiên, đến thời điểm đóng thầu vẫn chỉ có 1 nhà thầu liên danh nộp hồ sơ dự thầu nên ACV tiếp tục gia hạn thời điểm đóng thầu (lần 2) thêm 7 ngày (đến ngày 30/11/2022).

Đến thời điểm đóng thầu, vẫn chỉ có 1 nhà thầu liên danh nộp hồ sơ dự thầu là Conteccons – Vinaconex – Centra – Phục Hưng Holdings – REE – Hòa Bình – HAWEE. ACV đã tổ chức mở thầu và đánh giá hồ sơ dự thầu của nhà thầu liên danh nói trên và có Quyết định số 4902/QĐ – TCTCHKVN ngày 16/12/2022 hủy thầu Gói thầu 5.10 do hồ sơ dự thầu của nhà thầu không đáp ứng yêu cầu về kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự theo yêu cầu của HSMT.

Được biết, theo quy định tại hồ sơ mời thầu Gói thầu số 5.10, về tiêu chí kinh nghiệm thực hiện hợp đồng xây lắp tương tự, nhà thầu cần chứng minh đã hoàn thành 1 hợp đồng xây lắp công trình nhà ga hành khách tại cảng hàng không hoặc công trình kết cấu dạng nhà cấp đặc biệt giá trị không dưới 14.093 tỷ đồng. Trường hợp nhà thầu là nhà thầu liên danh thì giá trị yêu cầu đối với mỗi thành viên tỷ lệ thuận với tỷ lệ % nhà thầu đăng ký trong thỏa thuận liên danh.

Theo nguồn tin của baodautu.vn, chỉ có duy nhất 1/8 thành viên của liên danh đáp ứng yêu cầu về công trình tương tự nhưng giá trị tham gia trong thỏa thuận liên danh của thành viên nói trên chỉ chiếm chưa tới 5% (giá trị hợp đồng tương tự của nhà thầu này chỉ khoảng 600 tỷ đồng).

Vì sao nhà thầu ngoại thờ ơ?

Mặc dù ACV đã thông báo rộng rãi, công khai nhưng các nhà thầu Nhật Bản từng tham gia xây dựng Nhà ga T2 Nội Bài, T2 Tân Sơn Nhất như Taisei, Kajima đã không mua hồ sơ dự thầu. Một số số nhà thầu lớn khác của Hàn Quốc, Trung Quốc đã mua hồ sơ dự thầu, thậm chí tham gia hội nghị tiền đấu thầu nhưng cuối cùng cũng không nộp hồ sơ dự thầu.

Trao đổi với baodautu.vn, một nhà thầu nước ngoài cho biết, yêu cầu hoàn thành Gói thầu 5.10 trong vòng 33 tháng thực sự là một thách thức quá lớn. Theo tham khảo các công trình có quy mô tương tự trên thế giới thì các nhà ga hành khách công suất tầm 15 triệu hành khách/năm thì thời gian thi công cũng không thể dưới 3,5 năm.

Ngoài yêu cầu về thời gian, giá Gói thầu 5.10 được xây dựng theo hệ thống đơn giá định mức của Việt Nam mà ACV bắt buộc phải tuân thủ cũng không tương xứng với yêu cầu rất cao về kỹ thuật, chất lượng và tiến độ công trình.

Trong văn bản số 80 – 2022/CV – VACC gửi Thủ tướng Chính phủ vào tháng 12/2022, ông Nguyễn Quốc Hiệp – Chủ tịch Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam cho biết là sân bay Long Thành là một dự án lớn đòi hỏi chất lượng, tiến độ cao để xứng đáng là bộ mặt tiêu biểu của Việt Nam với quốc tế.

Tuy nhiên do là doanh nghiệp Nhà nước nên đơn vị chủ đầu tư đang tổ chức đấu thầu theo quy định của Luật Đấu thầu hiện hành vì vậy cả về tiêu chí dự thầu, phương thức tổ chức, đơn giá dự toán theo các đơn giá nhà nước hiện hành và đặc biệt là tiến độ thực hiện chỉ có 33 tháng đối với Gói thầu 5.10 (thi công xây dựng nhà ga hành khách và lắp đặt thiết bị).

Vì những yếu tố đầu bài đưa ra chưa phù hợp nên các nhà thầu nước ngoài chỉ mua hồ sơ đăng ký nhưng đều không nộp thầu.

Theo tìm hiểu của Hiệp hội thì một số nhà thầu nước ngoài từng có kinh nghiệm làm ở Việt Nam (kể cả đã tham gia sân bay Nội Bài) cũng chia sẻ thẳng thắn: “Nội Bài khối lượng mở rộng chỉ bằng 1/3 khối lượng của sân bay Long Thành mà tiến độ phải 36 tháng mới xong nên sân bay Long Thành đưa ra tiến độ 33 tháng là hoàn toàn bất khả thi. Hơn nữa đơn giá dự toán lại quá thấp trong bối cảnh hiện nay nên chúng tôi không tham gia mặc dù rất muốn! Vì vậy một số điểm trong đầu bài của gói thầu cần cân nhắc lại”.

Về lựa chọn nhà thầu, Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam cho biết, do các tiêu chí dự thầu về kinh nghiệm, năng lực tài chính của các nhà thầu Việt Nam còn hạn chế nên vừa qua ở Gói thầu 5.10 một số các nhà thầu Việt Nam đã liên danh với nhau thành một tổ hợp.

Tuy nhiên, Hiệp hội, việc liên kết lỏng lẻo không có một cơ chế cụ thể về phân chia trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền hạn giữa các nhà thầu có thể phát sinh nhiều phức tạp trong việc đảm bảo chất lượng của công trình sau này.

“Vì vậy nên có cơ chế ưu tiên việc liên doanh giữa các nhà thầu mạnh trong nước với nhà thầu nước ngoài có kinh nghiệm để tận dụng kinh nghiệm thi công các công trình tương tự của nhà thầu nước ngoài cũng như sử dụng được năng lực thi công của các nhà thầu trong nước để tạo công ăn việc làm và giảm thiểu chi phí”, lãnh đạo Chủ tịch Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam kiến nghị.

Được biết, hiện ACV đang cân nhắc xem xét điều chỉnh một số nội dung trong hồ sơ mời thầu để tăng tính hấp dẫn đối với các nhà thầu nước ngoài. Tuy nhiên, vấn đề nan giải nhất hiện nay chính là việc xử lý mốc tiến độ 33 tháng được ấn định trong Gói thầu 5.10.

Cần phải nói thêm rằng, chủ trương hoàn thành và đưa vào khai thác Dự án thành phần 3 – Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 vào năm 2025 đã được quy định trong Nghị quyết số 94/2015/QH14 ngày 25/6/2015 của Quốc hội về việc phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án cũng như tại Quyết định số 1777/QĐ – TTg ngày 11/11/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt dự án đầu tư.

Do vậy bất cứ điều chỉnh nào theo hướng giãn thêm tiến độ 33 tháng cũng sẽ phải được sự phê chuẩn của Chính phủ, Quốc hội với thời gian hoàn thành các thủ tục lên tới từ 6 – 9 tháng. Trong trường hợp không lùi tiến độ, chủ đầu tư sẽ phải bù đắp một lượng kinh phí rất lớn để các nhà thầu có thể huy động bổ sung nhân lực thiết bị. Trong cả 2 trường hợp này, khả năng mời thầu thành công Gói thầu 5.10 vẫn là một ẩn số lớn, dù chủ đầu tư rất quyết tâm và nỗ lực cao độ.

Áp lực đối với ACV đang rất lớn bởi tại Chỉ thị số 03/TTg ngày 27/1/2023 về việc đôn đốc thực hiện nhiệm vụ sau kỳ nghỉ Tết nguyên đán Quý Mão 2023, Thủ tướng yêu cầu đơn vị chủ đầu tư khẩn trương lựa chọn nhà thầu xây lắp để khởi công công trình nhà ga hành khách thuộc Dự án thành phần 3 – Cảng hàng không quốc tế Long Thành trong quý I/2023.

Thi công móng cọc Nhà ga hành khách sân bay Long Thành.

Đây là một trong những chỉ đạo mới nhất của Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng tại cuộc họp về công tác lựa chọn nhà thầu gói thầu 5.10 xây dựng phần thân Nhà ga hành khách thuộc Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1.

Cụ thể, trong Thông báo số 29/TB – BGTVT ngày 31/1/2023, Bộ trưởng Bộ GTVT đánh giá Gói thầu 5.10 có quy mô lớn, tính chất kỹ thuật phức tạp, gồm nhiều hạng mục công trình, là gói thầu lớn nhất, quan trọng nhất của Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1.

Do gói thầu đã hủy thầu nên công tác đấu thầu lại để triển khai dự án theo kế hoạch yêu cầu thực hiện khẩn trương và tuân thủ quy định của pháp luật.

Để đảm bảo công tác lựa chọn nhà thầu Gói thầu 5.10 đáp ứng tiến độ chung của toàn dự án theo yêu cầu của Chính phủ và để lựa chọn được nhà thầu đáp ứng năng lực, kinh nghiệm để triển khai thực hiện, Bộ trưởng Bộ GTVT đề nghị Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam – ACV làm rõ những nguyên nhân, rút ra bài học dẫn đến việc phải hủy thầu, xác định rõ các nguy cơ và đề xuất các biện pháp khắc phục để đảm bảo lần đấu thầu tiếp theo lựa chọn được nhà thầu có đủ năng lực, đảm bảo tiến độ.

ACV được giao rà soát quy trình, thủ tục đấu thầu, phạm vi, quy mô đặc biệt tính chất kỹ thuật, tiến độ hoàn thành của dự án để điều chỉnh các nội dung, tiêu chuẩn của hồ sơ mời thầu đã phát hành cho phù hợp (nếu cần thiết) và xây dựng tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu đảm bảo tính cạnh tranh, minh bạch, tuân thủ theo quy định để đạt mục tiêu lựa chọn được nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm, chuyên môn cao; triển khai gói thầu đáp ứng chất lượng và tiến độ theo yêu cầu.

Bộ trưởng Bộ GTVT lưu ý ACV cần nỗ lực, quyết tâm và thống nhất chỉ đạo các đơn vị liên quan tổ chức triển khai dự án, thực hiện công tác lựa chọn nhà thầu đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật và lựa chọn được nhà thầu để triển khai gói thầu kịp tiến độ.

Gói thầu số 5.10 “Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị công trình Nhà ga hành khách”, có giá gói thầu 35.233 tỷ đồng bao gồm việc thiết kế bản vẽ thi công và Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị công trình Nhà ga hành khách của Dự án thành phần 3- Các công trình thiết yếu trong cảng hàng không thuộc Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1.

Đây là một trong những gói thầu xây lắp và cung cấp thiết bị lớn nhất trong lĩnh vực hàng không cũng như xây dựng hạ tầng kỹ thuật cao từng được triển khai tại Việt Nam. Theo hồ sơ mời thầu, thời gian thực hiện hợp đồng là 990 ngày (tương đương 33 tháng), bao gồm cả ngày nghỉ cuối tuần, nghỉ lễ, nghỉ Tết theo quy định của pháp luật Việt Nam kể từ ngày hợp đồng có hiệu lực.

Mốc thời gian 33 tháng được bên mời thầu xây dựng nhằm đảm bảo Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 có thể hoàn thành vào cuối năm 2025 theo yêu cầu của Quốc hội và Chính phủ. Hình thức đấu thầu Gói thầu 5.10 là đấu thầu rộng rãi quốc tế, không qua mạng, không sơ tuyển. Phương thức lựa chọn nhà thầu là một giai đoạn hai túi hồ sơ.

Do đây là gói thầu quy mô lớn, tính chất phức tạp, gồm nhiều hạng mục công trình nên ACV đã rất thận trọng trong quá trình xây dựng hồ sơ mời thầu, tổ chức rà soát, nghiên cứu kỹ về phạm vi, quy mô, tính chất kỹ thuật (mức độ phức tạp), đồng thời thu thập thông tin, nghiên cứu năng lực, kinh nghiệm của các tập đoàn, công ty có uy tín trong nước (quan tâm tới dự án) và đã tham gia xây dựng cảng hàng không lớn trong khu vực và thế giới.

Thực hiện kế hoạch mời thầu Gói thầu 5.10, ACV đã đăng tải thông báo mời thầu vào ngày 20/9/2022, đến thời điểm đóng thầu (9h30 ngày 8/11/2022) chỉ có 1 nhà thầu liên danh nộp hồ sơ dự thầu.

Do vậy, ACV đã xử lý tình huống theo Điều 117 Nghị định số 63/2014/NĐ – CP để gia hạn thời điểm đóng thầu thêm 15 ngày (đến ngày 23/11/2022).

Tuy nhiên, đến thời điểm đóng thầu vẫn chỉ có 1 nhà thầu liên danh nộp hồ sơ dự thầu nên ACV tiếp tục gia hạn thời điểm đóng thầu (lần 2) thêm 7 ngày (đến ngày 30/11/2022). Đến thời điểm đóng thầu, vẫn chỉ có 1 nhà thầu liên danh nộp hồ sơ dự thầu là Conteccons – Vinaconex – Centra – Phục Hưng Holdings – REE – Hòa Bình – HAWEE.

ACV đã tổ chức mở thầu và đánh giá hồ sơ dự thầu của nhà thầu liên danh nói trên và có Quyết định số 4902/QĐ – TCTCHKVN ngày 16/12/2022 hủy thầu Gói thầu 5.10 do hồ sơ dự thầu của nhà thầu không đáp ứng yêu cầu về kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự theo yêu cầu của HSMT.