Ngày 17/2/1979 đã đi vào lịch sử như một ngày bi hùng trong cuộc chiến bảo vệ biên giới của Việt Nam. Trên mọi miền của đất nước, từ những dãy núi cao phía Bắc đến những mảnh đất xa xôi phía Nam, hàng ngàn cán bộ, chiến sĩ ưu tú của Công an nhân dân vũ trang (CANDVT), tiền thân của Bộ đội Biên phòng (BĐBP), đã sẵn sàng hy sinh thân mình vì Tổ quốc. Họ đã dũng cảm chiến đấu, không tiếc thân mình, và đã anh dũng hy sinh hoặc mang thương tật suốt đời. Máu của các anh hùng, liệt sĩ đã tô thắm lá cờ cách mạng vẻ vang, góp phần vào việc bảo vệ và xây dựng đất nước.
Trong gần hai năm thực hiện cuốn sách ‘Những tượng đài bất tử trên biên giới’, tôi đã có cơ hội đến dâng hương tại tất cả các bia tưởng niệm liệt sĩ BĐBP trên cả nước. Mỗi địa điểm tôi đến, mỗi tên người được khắc ghi trên bia mộ, là một phần của lịch sử máu lửa mà dân tộc ta không được lãng quên. Tại Đồn Biên phòng Phú Mỹ – Đồn CANDVT Phú Mỹ trước đây, thuộc tỉnh An Giang, đơn vị duy nhất có 100% cán bộ, chiến sĩ hy sinh, tôi đã đứng lâu để gửi lời tri ân đến các anh từ thế hệ hôm nay.
Ngày 17/5/1978, sau nhiều đợt tấn công thất bại, quân Pol Pot đã điều động 4 tiểu đoàn để đánh thẳng vào Đồn CANDVT Phú Mỹ. Khi đã sử dụng hết viên đạn cuối cùng, cán bộ, chiến sĩ của đơn vị vẫn dũng cảm giương lê đánh giáp lá cà, quyết không hạ súng đầu hàng, không để kẻ địch bắt sống. Cảnh tượng đó đã để lại ấn tượng sâu sắc và là biểu tượng của lòng yêu nước và ý chí chiến đấu kiên cường.
Điều khiến tôi xúc động nhất là ở bất kỳ nơi nào, cũng có nhiều người dân, các già làng, trưởng bản, cán bộ, chiến sĩ Biên phòng thuộc lòng từng cái tên trên bia mộ. Họ nhớ rõ từng trận đánh, từng chi tiết và gìn giữ những mẩu kỷ vật của các thế hệ đi trước như giữ một phần máu thịt của chính mình. Sự trân trọng và biết ơn này không chỉ thể hiện lòng kính trọng đối với các anh hùng liệt sĩ mà còn cho thấy sự gắn kết chặt chẽ giữa người dân và lực lượng Biên phòng trong nhiệm vụ bảo vệ biên giới.
Hiện nay, trên cả nước có 136 đồn Biên phòng có cán bộ, chiến sĩ hy sinh qua các thời kỳ, với hơn 1.370 liệt sĩ. Trong đó, hơn 50 đồn và đơn vị Biên phòng đã xây dựng bia, nhà bia, đài tưởng niệm để mãi khắc ghi sự hy sinh, cống hiến to lớn của các anh hùng liệt sĩ – những người đã hiến dâng trọn đời mình cho từng tấc đất biên cương của Tổ quốc. Những công trình này không chỉ là nơi tưởng nhớ các liệt sĩ mà còn là biểu tượng của lòng yêu nước và tinh thần trách nhiệm trong việc bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới.