 |
| Thuốc lá điện tử được chứng minh là gây tác hại không kém thuốc lá truyền thống |
Nhiều chiêu trò, mánh lới tiếp thị
Chỉ cần gõ từ khóa “mua thuốc lá điện tử” trên Google là có thể nhận về hàng chục triệu kết quả. Tại các nền tảng mạng xã hội mà giới trẻ hay dùng như TikTok, Facebook, Zalo, việc quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng gần như tự do và ít bị kiểm soát.
Tìm kiếm trên mạng xã hội Facebook, một số group chuyên giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm về thuốc lá thế hệ mới có tới hàng chục ngàn thành viên, trong đó chủ yếu là các bạn trẻ.
Thậm chí, cũng có không ít tài khoản đăng tải video clip người nổi tiếng sử dụng thuốc lá điện tử. Trong một lần gõ từ khóa thuốc lá điện tử, vape, pod trên thanh tìm kiếm của Facebook, chúng tôi ngạc nhiên bởi rất nhiều fanpage với lượng người theo dõi vô cùng lớn.
Các fanpage này đăng tải thường xuyên các bài viết, video giới thiệu về hình ảnh, mùi vị của các sản phẩm thuốc lá điện tử như vape-pod, tinh dầu, kèm theo nhiều chương trình khuyến mại kích cầu. Mỗi bài đăng tải đều có lượng tương tác lớn, trung bình từ vài trăm tới vài ngàn like.
Thuốc lá điện tử chứa nicotine là chất gây nghiện. Nicotine trong thuốc lá điện tử gây hại cho sự phát triển não bộ ở trẻ em, gây suy giảm trí nhớ, gây ra sinh non, thai chết lưu ở phụ nữ có thai. Nicotine còn làm giảm lưu lượng máu, gây ra nguy cơ đau thắt ngực, suy tim, đột quỵ. Nicotine còn gây ra suy giảm miễn dịch, giảm sức đề kháng.
Thuốc lá điện tử được chứng minh đã gây ra bệnh phổi như tắc nghẽn phổi mãn tính, ung thư phổi, hen, đột quỵ não, tim mạch, ung thư.
Đáng nói là, đối tượng của các quảng cáo này nhắm đến là giới trẻ. Sự mới lạ của thuốc lá điện tử với hương thơm hấp dẫn như kẹo, trái cây, trà sữa… cùng những lời quảng cáo “không gây hại”, “hút thuốc lành mạnh”, “sành điệu”, thuốc lá thế hệ mới… đã đánh trúng vào tâm lý thích thể hiện bản thân của tuổi mới lớn và nhanh chóng thâm nhập vào trường học.
Các giao dịch mua bán được đăng tải công khai. Bất cứ ai cũng có thể tham gia, trên các nền tảng như YouTube, TikTok, thuốc lá điện tử cũng được giới thiệu quảng cáo sôi động không kém.
Theo ông Đào Thế Sơn, giảng viên Trường đại học Thương mại, chiến thuật của những nhà sản xuất cũng như là chiến thuật của các nhà phân phối là đánh mạnh vào giới trẻ. Quảng cáo được các nhà kinh doanh đưa ra thường có âm nhạc, âm thanh, hình ảnh bắt mắt với nhiều cô gái xinh đẹp, trẻ trung sử dụng thuốc lá điện tử.
Đại diện Trường đại học Y tế công cộng tỏ ra lo ngại khi giới trẻ đang lan truyền thông tin sai lầm là thuốc lá điện tử không có hại như thuốc lá truyền thống và khi sử dụng thuốc lá điện tử thì làm cho các bạn trẻ trở nên sành điệu hơn. Thực tế, thuốc lá điện tử độc hại không kém thuốc lá truyền thống.
Mạnh tay cấm
Bà Trần Thị Trang, Phó vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) nêu thực trạng, hiện còn nhiều khó khăn trong việc hạn chế sử dụng sản phẩm thuốc lá điện tử. Theo đó, thời điểm Quốc hội ban hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, thì trên thị trường của Việt Nam chưa có các sản phẩm thuốc lá mới này, nên tỷ lệ sử dụng các sản phẩm này hầu như chưa có thống kê.
Do đó, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá chưa quy định dành cho hai sản phẩm thuốc lá mới điển hình vào thời điểm hiện nay là thuốc lá nung nóng và thuốc lá điện tử. Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là một sản phẩm gây nghiện độc hại và là một nhóm sản phẩm mới.
Dựa trên sự nhất quán quan điểm bảo vệ sức khỏe người dân đặt lên trên các lợi ích kinh tế, theo bà Trang, Bộ Y tế cần đề xuất cấm toàn bộ các sản phẩm thuốc lá mới vì chúng có hại cho sức khỏe. Điều này cũng phù hợp với xu hướng của các nước trong khu vực và trên thế giới, cũng như khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO).
Được biết, hiện đã có 27 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới cấm bán hoàn toàn đối với các loại thuốc lá điện tử; 3 quốc gia, vùng lãnh thổ cấm bán sản phẩm thuốc lá điện tử có chứa nicotine; 8 quốc gia và vùng lãnh thổ chỉ cho phép bán thuốc lá điện tử dưới dạng dược phẩm được cấp phép và thuốc kê đơn được điều trị theo phác đồ. Đây cũng được xem là quy định cấm bán, bởi không có nhà sản xuất nào trải qua quy trình pháp lý để đạt giấy phép chứng nhận là dược phẩm hoặc biện pháp hỗ trợ cai nghiện.
Để hạn chế tình trạng hút thuốc lá nói chung và thuốc lá điện tử nói riêng, bà Nguyễn Thị Thu Hương, Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) cho rằng, thời gian tới, cần tăng thuế đối với các sản phẩm thuốc lá để giảm sức mua; đồng thời thực thi nghiêm các quy định cấm quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá, bán thuốc lá, đặc biệt quản lý trên các kênh mạng xã hội… Cùng với đó, xây dựng, ban hành chính sách quy định về cấm sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc lá mới.
Với đối tượng là học sinh, sinh viên, Phó vụ trưởng Vụ Giáo dục thể chất (Bộ Giáo dục và Đào tạo) Nguyễn Nho Huy đề xuất, để ngăn chặn thuốc lá điện tử, cần phải kiểm soát chặt chẽ được nguồn cung. Theo quy định của pháp luật thì sản phẩm thuốc lá mới, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vẫn chưa được cấp phép tại Việt Nam. Do vậy, phải kiểm soát chặt chẽ nguồn nhập lậu từ nước ngoài, để học sinh, sinh viên cũng như giới trẻ không thể dễ dàng mua thuốc lá điện tử.
Bộ Giáo dục và Đào tạo thống nhất với quan điểm của Bộ Y tế, đó là ủng hộ việc không vì mục đích kinh tế hay những mục đích khác mà cho phép sử dụng sản phẩm thuốc lá thế hệ mới tại Việt Nam, bởi loại thuốc này rất có nguy hại đến sức khỏe thể chất, tinh thần và các mặt của đời sống xã hội. Đề nghị các cơ quan chức năng cần kiên quyết không cho thí điểm sử dụng thuốc lá điện tử trên thị trường. Bên cạnh đó, gia đình, nhà trường tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền về tác hại của thuốc lá điện tử để giới trẻ nâng cao nhận thức.