Thay vì vay vốn ngân hàng, phát hành trái phiếu để tăng vay nợ như cách thông thường các doanh nghiệp vẫn làm, mới đây Hapaco “sáng tạo” ra khái niệm cổ đông mới với tên gọi “Giới tinh hoa của Hapaco” để có thể vay vốn ngắn hạn tối đa 3 tháng, lãi suất bằng lãi suất tiết kiệm của Ngân hàng Sacombank.
Để trở thành “Giới tinh hoa của Hapaco”, cổ đông đang làm việc tại Công ty phải sở hữu tối thiểu 4 triệu cổ phiếu, có chuyên môn giỏi tại đơn vị và sẵn sàng quỹ tiền mặt 3 tỷ đồng để cho Công ty vay vốn tối đa 3 tháng với lãi suất bằng tiền gửi tiết kiệm.
Với cổ đông bên ngoài, điều kiện tương tự, nhưng chỉ cần sở hữu quỹ tiền mặt sẵn sàng cho Công ty vay vốn là 1 tỷ đồng, thời gian vay tối đa 3 tháng.
Quyền lợi của nhóm cổ đông trở thành “Giới tinh hoa của Hapaco” là sẽ trả thêm cổ tức 2%/năm và phụ cấp 5 triệu đồng/tháng (đã trừ thuế).
Với giá đóng cửa ngày 31/1/2023 là 4.850 đồng/cổ phiếu, để trở thành “Giới tinh hoa của Hapaco”, cổ đông bên ngoài phải bỏ ra 19,4 tỷ đồng để mua vào 4 triệu cổ phiếu và thêm 1 tỷ đồng tiền mặt, tổng là 20,4 tỷ đồng. Còn nhân viên Công ty ngoài sở hữu 4 triệu cổ phiếu sẽ cần thêm 3 tỷ đồng tiền mặt, tổng là 22,4 tỷ đồng.
Tính tới cuối năm 2022, danh sách Ban điều hành có 4 lãnh đạo đáp ứng tiêu chỉ sở hữu trên 4 triệu cổ phiếu. Trong đó, ông Vũ Dương Hiền, Chủ tịch HĐQT sở hữu 14,37 triệu cổ phiếu, tương ứng 12,93% vốn điều lệ. Ba người con trai của ông Hiền là ông Vũ Xuân Thủy (Phó chủ tịch HĐQT, kiêm Phó tổng giám đốc) sở hữu 4,9 triệu cổ phiếu, tương đương 4,42% vốn điều lệ; ông Vũ Xuân Cường (thành viên HĐQT kiêm Phó tổng giám đốc) sở hữu 4,14 triệu cổ phiếu, tương đương 3,73% vốn điều lệ và ông Vũ Xuân Thịnh (thành viên HĐQT, kiêm Phó tổng giám đốc) sở hữu 4,78 triệu cổ phiếu, tương đương 4,3% vốn điều lệ).
Như vậy, rõ ràng để đáp ứng điều kiện trở thành “Giới tinh hoa của Hapaco” sẽ là ông Vũ Dương Hiền và 3 người con trai. Trong khi đó, nhà đầu tư bên ngoài để trở thành “Giới tinh hoa của Hapaco” sẽ nhận quyền lợi tăng thêm không đáng kể, khi cổ tức nhận thêm 2% và phụ cấp 5 triệu đồng/tháng.
Nếu tính đơn giản, nhà đầu tư bên ngoài cần bỏ ra 20,4 tỷ đồng để trở thành “Giới tinh hoa của Hapaco”, sẽ nhận được 60 triệu đồng tiền lương, phụ cấp, tương ứng lãi suất khoảng 0,29%/năm. Ngoài ra, tỷ lệ cổ tức năm 2021 đã giảm từ kế hoạch 8% về 4%.
Với việc lỗ kỷ lục 31 tỷ đồng trong quý IV/2022, luỹ kế cả năm 2022 lợi nhuận đạt 6,78 tỷ đồng, giảm 83,7% so với cùng kỳ và tính tới 31/12/2022, Công ty chỉ còn tổng lợi nhuận chưa phân phối là 63,2 tỷ đồng (khoảng 569 đồng/cổ phiếu).
Vì kết quả kinh doanh lao dốc trong năm 2022, lợi nhuận luỹ kế còn lại tương đương 569 đồng/cổ phiếu, Công ty khó thể duy trì trả cổ tức tiền mặt cao hơn năm 2021 là 4%. Giả sử Công ty chia gần hết lợi nhuận sau thuế trả cổ tức với tỷ lệ 4%, tổng lợi tức “Giới tinh hoa của Hapaco” nhận được là 6%.
Như vậy, cả phụ cấp 0,29%/năm, lợi tức và phụ cấp tổng là 6,29%/năm.
Được biết, theo biểu lãi suất huy động vốn của Sacombank tính tới tháng 1/2023, lãi suất 3 tháng là 6%/năm, 6 tháng là 8,3%/năm và 12 tháng là 8,9%/năm. Trong đó, lãi suất tiền gửi tại ngân hàng là cam kết chắc chắn, trong khi trả cổ tức cho cổ đông của Hapaco lại tuỳ thuộc vào tình hình kinh doanh, nếu tiếp tục kinh doanh lao dốc và trường hợp xấu thua lỗ, Công ty sẽ không còn tiền trả cổ tức cho cổ đông.
Có thể thấy, nếu tính về mặt kinh tế đơn thuần giữa lãi suất thực nhận, thì cổ đông bên ngoài sẽ không mặn mà gì với việc trở thành “Giới tinh hoa của Hapaco”.
Trái với nhóm cổ đông bên ngoài, với ông Vũ Dương Hiền và 3 người con lại là câu chuyện hoàn toàn khác do đang là cổ đông lớn, mặc định sẽ đủ điều kiện trở thành “Giới tinh hoa của Hapaco”.
Khi có thêm chức danh mới là “Giới tinh hoa của Hapaco”, ông Hiền và 3 người con sở hữu 28,2 triệu cổ phiếu sẽ nhận thêm 200 đồng/cổ phiếu/năm, tương ứng 5,64 tỷ đồng. Ngoài ra, tiền trợ cấp 5 triệu đồng/người/tháng, tức cả năm 4 người sẽ là 240 triệu đồng. Như vậy, gia đình 4 người của vị Chủ tịch sẽ nhận thêm 5,88 tỷ đồng khi có thêm chức danh “Giới tinh hoa của Hapaco”.
Thực tế, trong điều lệ của Hapaco và nhiều doanh nghiệp niêm yết chỉ phân biệt cổ phần phổ thông và cổ phần ưu đãi. Trong đó, cổ phiếu ưu đãi sẽ được phát hành khi có chấp thuận của Đại hội đồng cổ đông, ưu đãi có thể là về cổ tức, quyền biểu quyết và không đề cập tới việc cổ đông lớn có quyền hơn các cổ đông nhỏ như trường hợp trở thành “Giới tinh hoa của Hapaco”.