Nội dung chính
Theo Vnexpress, sáng ngày 21/4/2025, sau gần một tháng xét xử và nghị án, Tòa án Nhân dân (TAND) Cấp cao tại TP.HCM đã công bố phán quyết chấp nhận kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt của bà Trương Mỹ Lan (69 tuổi, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát). Theo đó, bản án tù chung thân về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản được giảm xuống 20 năm tù; các hình phạt 12 năm tù về tội Rửa tiền và 8 năm tù về tội Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới được giữ nguyên. Tổng hợp hình phạt là 30 năm tù, mức tối đa của hình phạt tù có thời hạn. Tuy nhiên, do bản án tử hình tại giai đoạn một của vụ án đã có hiệu lực pháp luật, bà Lan phải chấp hành hình phạt chung là tử hình.
Bà Trương Mỹ Lan tại phiên xử phúc thẩm. Ảnh: Thanh Tùng
Xác Định Vai Trò và Hành Vi Phạm Tội
Hội đồng Xét xử (HĐXX) xác định bà Trương Mỹ Lan giữ vai trò chủ mưu trong cả ba tội danh. Các đồng phạm khác hỗ trợ bà Lan thực hiện các hành vi phạm tội. Bản án sơ thẩm được đánh giá là đúng người, đúng tội, không có oan sai.
Bà Lan nắm giữ phần lớn cổ phần của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Ngân hàng SCB. Để xử lý khó khăn tài chính của SCB, bà Lan đã chỉ đạo phát hành trái phiếu thông qua bốn công ty thuộc Vạn Thịnh Phát (An Đông, Sunny World, Quang Thuận, Setra). Đồng thời, năm công ty khác trong hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát và Công ty cổ phần đầu tư Sai Gon Peninsula được chọn để ký hợp đồng mua sơ cấp trái phiếu, tạo dòng tiền khống nhằm hợp thức hóa tư cách trái chủ sơ cấp.
Các cá nhân được thuê lập và ký khống chứng từ giao dịch, hạch toán khống trên hệ thống SCB trong cùng ngày, tạo nguồn tiền 30.869 tỷ đồng để mua gần 309 triệu trái phiếu. Sau đó, bà Lan và đồng phạm phát hành 25 gói trái phiếu khống, bán cho 35.824 nhà đầu tư thứ cấp, chủ yếu là khách hàng gửi tiền tại SCB. HĐXX xác định hành vi lừa đảo hoàn thành khi tiền của các bị hại được chuyển vào SCB.
Hành Vi Rửa Tiền và Vận Chuyển Trái Phép Tiền Tệ
Từ ngày 1/1/2018 đến 7/10/2022, bà Lan chỉ đạo các thuộc cấp thực hiện nhiều thủ đoạn để che giấu và hợp thức hóa hơn 415.000 tỷ đồng tham ô từ SCB (giai đoạn một). Các hành vi bao gồm chuyển tiền ra khỏi hệ thống SCB hoặc chuyển khoản cho cá nhân, pháp nhân để rút tiền mặt, nhằm tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng. Tổng cộng, bà Lan và đồng phạm đã rửa tiền hơn 445.747 tỷ đồng, bao gồm hơn 30.000 tỷ đồng từ hành vi lừa đảo trái phiếu.
Trong khoảng thời gian từ 27/10/2012 đến 7/10/2022, 21 công ty thuộc Vạn Thịnh Phát thực hiện 78 giao dịch chuyển tiền ra nước ngoài trái phép với tổng giá trị hơn 1,5 tỷ USD và nhận 152 giao dịch chuyển tiền từ nước ngoài về với tổng giá trị hơn 3 tỷ USD. Tổng cộng, bà Lan và đồng phạm đã vận chuyển trái phép hơn 4,5 tỷ USD qua biên giới.
Khả Năng Khắc Phục Thiệt Hại và Tình Tiết Giảm Nhẹ
Tòa án ghi nhận bà Lan có khả năng khắc phục thiệt hại đáng kể. Theo thông báo từ Cục Thi hành án, hơn 8.600 tỷ đồng đã được thu hồi từ giai đoạn một của vụ án, với tiềm năng thu hồi thêm 15.000 tỷ đồng trong thời gian tới. Ngoài ra, các khoản cổ phần, cổ phiếu và các khoản tiền liên quan trị giá 21.000 tỷ đồng cũng sẽ được sử dụng để bồi thường thiệt hại. Tòa xác định số tiền thu hồi từ cả hai giai đoạn sẽ ưu tiên khắc phục hậu quả cho các trái chủ.
Bà Lan được ghi nhận có nhiều tình tiết giảm nhẹ, bao gồm thái độ ăn năn hối cải và cam kết sử dụng tài sản để khắc phục thiệt hại. Do đó, HĐXX quyết định giảm án từ tù chung thân xuống 30 năm tù, thể hiện tính nhân văn của pháp luật.
Trách Nhiệm Dân Sự và Xử Lý Tài Sản
HĐXX xác định toàn bộ số tiền chiếm đoạt từ hành vi phát hành trái phiếu đều được bà Lan sử dụng vào mục đích cá nhân. Do đó, bà Lan chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Tòa tiếp tục kê biên các tài sản của bà Lan và gia đình liên quan đến hành vi sai phạm để đảm bảo thi hành án.
Về hai túi Hermes da cá sấu bạch tạng (trị giá hơn 10 tỷ đồng) mà bà Lan xin giữ lại làm kỷ niệm, HĐXX xác định đây là tài sản có nguồn gốc từ tiền phạm tội và tiếp tục bị kê biên.
Phán Quyết Với Các Bị Cáo Khác
HĐXX bác kháng cáo của ông Võ Tấn Hoàng Văn (cựu Tổng giám đốc SCB) và ông Bùi Anh Dũng (cựu Chủ tịch SCB), giữ nguyên các mức án tương ứng là tù chung thân và 10 năm tù khi tổng hợp với bản án giai đoạn một. Đối với các bị cáo khác, tòa ghi nhận một số tình tiết giảm nhẹ như tích cực khắc phục thiệt hại, vai trò hạn chế, hoặc hoàn cảnh gia đình khó khăn. Một số bị cáo, bao gồm bà Trương Huệ Vân (cháu bà Lan) và ông Chu Lập Cơ (chồng bà Lan), được giảm từ một đến hai năm tù.
Kết Luận
Bản án phúc thẩm thể hiện sự cân nhắc kỹ lưỡng giữa tính nghiêm minh và nhân văn của pháp luật. Việc giảm án cho bà Trương Mỹ Lan dựa trên khả năng khắc phục thiệt hại và các tình tiết giảm nhẹ, nhưng hình phạt tử hình từ giai đoạn một vẫn được giữ nguyên, đảm bảo tính răn đe đối với các hành vi phạm tội nghiêm trọng.